ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΡΥΦΤΗ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΥ ΛΕΣΒΟΥ

Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΡΥΦΤΗ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΥ ΛΕΣΒΟΥ

ΚΑΙ ΤΑ ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΝΕΡΑ

                        Η Παναγία η Κρυφτή ζει μόνη στη σπηλιά της

και τ' αγριοπερίστερα είν' η παρηγοριά της.

         

Φωτ. 1: Σκεπή Παναγίας Κρυφτής

  

     Δυτικά της Μελίντας, σε ένα απόκρημνο ακρογιάλι, βρίσκεται το ξωκκλήσι της "Παναγίας Κρυφτής", κρυμμένο κι αυτό μέσα σε σπηλιά και μοναχικό. Ελιές, τεράστια γκρίζα βράχια, σπηλιές, αγριοπερίστερα, βαθιά θάλασσα, ιαματικά νερά, μια βρύση, μια πρόχειρη αποβάθρα, απομεινάρια από κελιά κι ένα παλιό κτίσμα χαρακτηρίζουν το τοπίο. Οι επισκέπτες ελάχιστοι, ψαράδες κυρίως με τις βάρκες τους και σπάνιοι προσκυνητές.

     Κάθε Δευτέρα μετά την Κυριακή του Θωμά, ο τόπος ζωντανεύει από το θόρυβο των καϊκιών που μεταφέρουν προσκυνητές από τα γύρω χωριά. Παλιότερα, η προσπέλαση από τη στεριά, από την περιοχή του Άη-Γιώργη, ήταν πολύ δύσκολη. Τα τελευταία όμως χρόνια έχει διανοιχτεί ένας χωματόδρομος για αυτοκίνητα κι έχουν αυξηθεί πολύ οι καλοκαιρινοί επισκέπτες. Μάλιστα πρόπερσι έγινε εκεί ο γάμος  του γιου του Μιχάλη Μαμάκου, πρώην δημάρχου Πλωμαρίου. Παλαιότερα, κάποιοι από την περιοχή της Δρώτας, που βρίσκεται δυτικά της Κρυφτής, βάφτισαν εκεί το παιδί τους, με κολυμπήθρα τη θάλασσα και το αλμυρό της νερό! Γιος συγχωριανής μας που ζει στην Αυστραλία έχει κάνει τάμα να βαφτίσει το αγοράκι του στην Κρυφτή.

     Βέβαια οι επισκέπτες από τη στεριά πρέπει να κατεβούν πεζοί ένα κατηφορικό δύσβατο μονοπάτι, περίπου ένα τέταρτο της ώρας δρόμο, για να φτάσουν στο ξωκκλήσι. Αξίζει όμως τον κόπο, είτε πάνε από τη στεριά είτε με πλεούμενο από τη θάλασσα…                     

 

Φωτ. 2,3: Άποψη όρμου Παναγίας Κρυφτής από ψηλά. Φωτογραφίες Μ. Βουνάτσου.  

     
     Φτάνοντας ο προσκυνητής, αντικρίζει έναν όρμο κλεισμένο από απότομα βουνά, που κατεβαίνουν μέχρι τη θάλασσα και δίνουν μιαν απόκοσμη όψη στο τοπίο. Μια πρόχειρη προβλήτα κι η θάλασσα αρκετά βαθιά και συχνά ταραγμένη, γιατί εκεί κοντά υπάρχει νεκρό θαλάσσιο ηφαίστειο. Κάτω αριστερά, στο ύψος της ακτής, έχει κτιστεί από τους Παλιοχωριανούς μία μικρή στέρνα, όπου κρυώνουν το καυτό ιαματικό νερό. Πιο πάνω λίγα κελιά, όπου έμεναν παλιά όσοι δεκαπέντιζαν τον Αύγουστο και όσοι ασθενείς έκαναν ιαματικά λουτρά.   
  

Φωτ. 4

Φωτ. 5

Φωτ. 4, 5, 6: Η προβλήτα της Κρυφτής τον Αύγουστο του 2011. 

     
     Δυστυχώς, η εκμετάλλευση της ιαματικής πηγής είναι σχεδόν αδύνατη, εξαιτίας της απόκρημνης τοποθεσίας. Στην πραγματικότητα οι ιαματικές πηγές είναι δύο, μία στο βράχο κοντά στην ακτή και μια άλλη πιο πάνω, ανατολικά του ξωκκλησιού, προς τη μεριά της Μελίντας. Ο αείμνηστος Γιάννης Κ. Κουτλής, στο κείμενό του «Ιαματικές πηγές – Θερμή αλιπηγή Παλαιοχωρίου "Παναγιά η Κρυφτή"», που είναι δημοσιευμένο στις σελ. 106-107 του 8ου τεύχους του περιοδικού «Τα Παλιοχωριανά» το Δεκέμβρη του 1982, αναφέρει: 

     «Η ιαματική πηγή ανήκει στις χλωριονατριούχες αλιπηγές, επειδή βρίσκεται πολύ κοντά στη θάλασσα και τα νερά της προέρχονται και από τη θάλασσα. Το νερό της αναβλύζει από ρωγμή ασβεστολιθικού βράχου στο ύψος της θάλασσας. Είναι πλούσια σε χλωριούχα και θειϊκά άλατα ασβεστίου και νατρίου. Ακόμη, περιέχει διοξείδιο του άνθρακα, σίδηρο και οξυγόνο. Η ιαματική πηγή της Κρυφτής περιέχει ασήμαντη ραδιενέργεια. Η θερμοκρασία του νερού φτάνει τους 43-45 βαθμούς Κελσίου. Το στερεό υπόλειμμα που απομένει από ένα χιλιόγραμμο ιαματικού νερού είναι 24,8 γραμμάρια στους18 βαθμούς Κελσίου. Είναι πολύ κατάλληλη για οξείς χρόνιους ρευματισμούς, αρθρίτιδες, αγκυλώσεις, νευραλγίες, παθήσεις συκωτιού και σπλήνας, αιμορροΐδες, καθώς και για χρόνιες γυναικολογικές παθήσεις (σαλπιγγίτιδες, ενδομητρίτιδες, ωοθηκίτιδες, λευκόρροια κ.ά.). Τέλος, το νερό της Κρυφτής έχει ευεργετική δράση σε περιπτώσεις στειρότητας. Η πηγή ανακαλύφθηκε το 1864 και απέχει από τη Μυτιλήνη 57 χιλιόμετρα. Δεν έχει γίνει καμιά προσπάθεια για την αξιοποίησή της μέχρι σήμερα… Οι Πλωμαρίτες συνηθίζουν να μεταφέρουν με καΐκι το νερό της πηγής μέσα σε δοχεία και να κάνουν λουτροθεραπεία στο σπίτι τους…».  

     Κάποιοι άλλοι ανεβάζουν τη θερμοκρασία στους 75 βαθμούς C, λένε μάλιστα ότι μπορείς να βράσεις αυγό στο νερό.

     Σε έκθεση του Αθ. Ι. Σοφιανοπούλου, επιμελητού του Χημείου του Πολυτεχνείου "Περί των γεωλογικών πλουτολογικών παραγόντων της Λέσβου" ("Η Λέσβος το 1912", εκδ. "Αιολίδα", Μυτιλήνη 2011), που εκπόνησε το 1913, αναφέρει στη σελ. 45:

     "Θέρμα Παναγιάς Κρυφτής. -Εις απόστασιν μιάμιση ώρας από του Ποταμού διά θαλάσσης και παρά την θάλασσαν (σχεδόν δε απροπέλαστον από ξηράς) εν μέσω βράχων υπάρχει εκκλησίδιον επ' ονόματι της Παναγιάς Κρυφτής και έναντι του εκκλησιδίου δύο πηγαί αναβρύζουσαι εκ του βράχου διά φυσικών σηράγγων, ύψους περίπου 1 μέτρου. Η μία εξ αυτών κατά την εποχήν της επισκέψεώς μου (Μάρτιος) δεν παρείχεν ύδωρ, η δε άλλη είναι θερμοκρασίας 35-40 βαθμών ανεχομένη την χείρα. Αι πηγαί αύται είναι σιδηρούχοι, ως φαίνεται εκ των επιστρωμάτων οξειδίου του σιδήρου, με τα οποία καλύπτει τους βράχους, διά των οποίων διέρχεται. Ως λουτρόν χρησιμοποιείται δυσώδης καλύβη, εις την οποίαν μεταφέρεται το προς λούσιν ύδωρ. Η πηγή αύτη, λόγω της αποτόμου τοποθεσίας, δεν είναι δυνατόν να θεωρηθή μεταξύ των εκμεταλλευσίμων." 

Φωτ. 7: Βράχος με ιαματική πηγή και χτιστή δεξαμενή νερού Παναγίας Κρυφτής.

     Για λόγους προστασίας των επισκεπτών από κατολίσθηση βράχων, τα τελευταία χρόνια έχει χτιστεί πρόχειρα το άνοιγμα του βράχου, όπου έμπαιναν παλιά οι ασθενείς και έκαναν το ιαματικό τους λουτρό. Το λίγο νερό που τρέχει, συγκεντρώνεται σε μια μικρή χτιστή δεξαμενή. Το πλύσιμο του προσώπου και των ποδιών με το ιαματικό νερό στην καλοκαιρινή επίσκεψή μας μας προκαλεί αφάνταστη ευεξία και ωφέλεια. Κρίμα που το νερό είναι τόσο λίγο, γιατί σήμερα θα ήταν δυνατή η αξιοποίηση της ιαματικής πηγής.

Φωτ. 8: Το εκκλησάκι ανακαινισμένο μετά την καταστροφή του 1986.

     
     Πιο πάνω από την πηγή, κοντά στα κελιά που σήμερα έχουν σχεδόν γκρεμιστεί, βρίσκεται το εκκλησάκι με το Ιερό μέσα στη σπηλιά και τον πρόναο χτιστό. Ο Τούρκος περιηγητής Πίρι Ρεΐς αναφέρει σε βιβλίο του ότι το επισκέφτηκε. Το παλιό κτίσμα (ασπρόμαυρη φωτ. Κουρτζή πιο κάτω) καταστράφηκε από τρομερή θαλασσοταραχή το Δεκέμβρη του 1986 (βλέπε Στάθη Γ. Κουτλή "Δύσκολος ο φετινός χειμώνας - Καταστράφηκε το ξωκκλήσι της Κρυφτής", περιοδικό «Τα Παλιοχωριανά», τεύχος 24ο, Οκτ.- Νοέμβρης - Δεκ. 1986, σελ. 358-359 κ.ά.). Ξαναχτίστηκε γρήγορα με προσφορές και εθελοντική εργασία των Παλιοχωριανών, με σχέδια του Πλωμαρίτη αρχιτέκτονα Γιώργου Γιαννουλέλλη. Και επειδή δεν υπήρχε πόσιμο νερό, με έξοδα του Ξενοφώντα Αλαμάγκου, Παλιοχωριανού που ζούσε στην Αμερική κι ερχόταν συχνά στο χωριό, χτίστηκε βρύση έξω από το εκκλησάκι και με σωλήνες έφεραν νερό από τον Άη-Γιώργη (βλέπε φωτ. πιο κάτω). 
        

Φωτ. 9, 10: Εκκλησάκι Παναγίας Κρυφτής σε σπηλιά. Αύγουστος 2011.

                                                                                       

     

     Στην αρχή της δεκαετίας του 1930, ο ιερομόναχος Κορνήλιος (κατά κόσμον Κωνσταντίνος Μαρμαρινός από το Χαλκειός Χίου), εφημέριος Κουρνέλας, Παλαιοχωρίου και Αγίου Παντελεήμονα Πλωμαρίου είχε αρχίσει να χτίζει στην Κρυφτή ένα μοναστήρι, λίγο πιο πάνω από το εξωκκλήσι. Εκεί συγκέντρωνε πολλούς νέους και νέες από το Παλαιοχώρι, το Πλωμάρι και τα γύρω χωριά, που έτρεχαν ν’ ακούσουν το κήρυγμά του. Οι γονείς θορυβήθηκαν, όταν είδαν πως τα παιδιά τους ήθελαν να καλογερέψουν, ο Κορνήλιος έφυγε τελικά στη Χίο, όπου έχτισε το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Σκέπης. Στη Χίο πήγαν και μόνασαν κοντά στον Κορνήλιο κοπέλες από το χωριό μας. Ερείπια από τα κελιά σώζονται μέχρι σήμερα.

   

+Ιερομόναχος Κορνήλιος (Κωνσταντίνος) Μαρμαρινός, από το Χαλκειός Χίου. 

Τη φωτογραφία μου έδωσε το 2012 η μοναχή Νεκταρία (Άρτεμις) Βαρδάκα, η οποία έζησε στη Μονή Αγίας Σκέπης Χίου από οκτώ ετών.
   

     

      

    Κάτω από το εξωκκλήσι βρίσκονται τα «βυζιά», σπηλιές γεμάτες αγριοπερίστερα και σταλακτίτες, που στάζουν αγίασμα. Για να φτάσεις εκεί, έπρεπε να περάσεις από μια στενή τρύπα ανάμεσα στα βράχια. Πίστευαν μάλιστα ότι, αν ήσουν αμαρτωλός, δεν μπορούσες να την περάσεις. Χρησιμοποιώ παρελθοντικό χρόνο, γιατί σήμερα αυτή η τρύπα στο βράχο δεν υπάρχει, καθώς την έχουν καταστρέψει ολότελα οι τρικυμίες και η άγνοια αυτών που έφτιαξαν την προβλήτα.

     Πετροπεράσματα («τρυποπεράσματα») κοντά σε αγιάσματα υπάρχουν σε πολλά μέρη της Ελλάδας και παρόμοιες θρησκευτικές δοξασίες. Ακόμα, η σπηλαιολατρεία, δηλαδή η λατρεία ενός αγίου ή μίας αγίας μέσα σε σπηλιά, είναι καθιερωμένη από πανάρχαιες εποχές. Η Άρτεμη, οι Νύμφες, ο Πάνας και άλλες αγροτικές θεότητες είχαν ιερά σε δάση, συνήθως κοντά σε νερά. Με την επικράτηση του χριστιανισμού, δεν σταμάτησε η λατρεία σε σπηλιές, απλώς οι Χριστιανοί «εγκατέστησαν» σ’ αυτές χριστιανούς αγίους και αγίες.

Φωτ. 11: Εικόνα της Παναγίας Κρυφτής.

        

    Η θρησκευτική παράδοση για την Παναγία Κρυφτή αποτελεί απόηχο των δύσκολων χρόνων της τουρκοκρατίας, όταν πολλές όμορφες Ελληνοπούλες γίνονταν ερωτικός στόχος αρπαχτικών αλλόθρησκων (Βλέπε και τραγούδι «Το Τουρκόπουλο» σε παλαιότερη ανάρτησή μας: http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/03/blog-post_5803.html). Ο θρύλος μιλάει για μια πανέμορφη κοπέλα, που την κυνηγούσαν οι Τούρκοι να την πιάσουν. Καθώς έτρεχε, έφτασε σ’ αυτό το μέρος, που είναι αδιέξοδο γιατί το βουνό κατεβαίνει μέχρι τη θάλασσα. Τότε εκείνη παρακάλεσε το θεό να τη σώσει από τους διώκτες της, και ξαφνικά άνοιξαν τα βράχια και την έκλεισαν μέσα σε σπηλιά. Μέχρι σήμερα λένε πως η μορφή της κοπέλας (το περίγραμμα του προσώπου της) είναι αποτυπωμένη πάνω σ’ ένα βράχο, λίγο πιο πάνω από το ξωκκλήσι, που κάποιοι λένε πως το έχτισαν οι διώκτες της εκεί που την είδαν να κρύβεται, αφού πρώτα βαφτίστηκαν Χριστιανοί. Τη μορφή της διακρίνουν πάνω στο βράχο μόνο όσοι έχουν αγνή και καθαρή από αμαρτίες συνείδηση, όχι όλοι. Βέβαια, με το πέρασμα του χρόνου έχουν αλλοιωθεί ή ξεχαστεί πολλά, γι’ αυτό κάποιοι ισχυρίζονται πως εκεί έχει αποτυπωθεί το περίγραμμα του προσώπου της Αγίας Βαρβάρας, η οποία καμιά σχέση δεν έχει με την παράδοση, αφού την αποκεφάλισε ο ίδιος της ο πατέρας. Είναι ανάγκη να καταγραφεί ξανά με ακρίβεια η παράδοση και σ’ αυτό πρέπει να συμβάλουν οι ίδιοι οι Παλιοχωριανοί.

Φωτ. 12: Ο βράχος με το περίγραμμα του προσώπου της Αγίας. Εσείς το διακρίνετε;

                      

     Για μαρμαρώματα ανθρώπινων μορφών, ζώων και αντικειμένων μιλούν συχνά οι παραδόσεις και τα παραμύθια του ελληνικού λαού. Αυτό οφείλεται στο ότι πολλοί βράχοι παρουσιάζουν ομοιότητες με μορφές ή ίχνη ανθρώπων και ζώων. Έτσι, αναφέρεται μαρμάρωμα βλάσφημου καλόγηρου, φιδιού που κινήθηκε εναντίον ζεύγους εραστών, γαμήλιας πομπής που πέτρωσε επειδή ο κουμπάρος βίασε τη νύφη, διαβόλου που πείραξε ηγούμενο, ίχνος από το πάτημα του Ηρακλή, ίχνη των δακτύλων του Χριστού και άλλα πολλά. Ένας βράχος μέσα στη θάλασσα ανάμεσα στο Πλωμάρι και τη Μελίντα έχει σχήμα κοπέλας κι απ’ αυτό ονομάζεται ο βράχος «Η Κοπέλα». Την παράδοση αυτή της «κοπέλας» αναφέρει και ο Νικόλαος Πολίτης στο βιβλίο του «Παραδόσεις». Ανάλογη είναι η αρχαία διήγηση για τη Νιόβη, κόρη του βασιλιά της Φρυγίας Τάνταλου, μητέρα επτά θυγατέρων και επτά γιων, που καυχήθηκε στη Λητώ πως έχει δεκατέσσερα παιδιά, ενώ η Λητώ μόνο τον Απόλλωνα και την Άρτεμη. Η Άρτεμη θανάτωσε όλα τα παιδιά της κι ο Δίας εισάκουσε την παράκληση της πονεμένης Νιόβης και τη μεταμόρφωσε σε βράχο που δακρύζει συνεχώς.

     Κάθε χρόνο στη γιορτή της Παναγίας Κρυφτής γίνεται αναπαράσταση της καταδίωξής της από τους Τούρκους. Μετά τη θεία λειτουργία, τα παλικάρια του χωριού μας τρέχουν με άλογα στολισμένα με γαλάζιες ψήφες, πανηγυριώτικα χραμέλια, λυγαριές, στεφάνια από αγριολούλουδα και σιμίτια. Συναγωνίζονται ποιος θα φτάσει πρώτος στο Παλαιοχώρι, όπου γινόταν άλλοτε γλέντι στην περιοχή «Ηρώο», ή στη Μελίντα, όπου σήμερα ξεφαντώνουν μέχρι το βράδυ οι πανηγυριώτες. Οι αλογοδρομίες, γνωστές από την αρχαιότητα, κυρίως προς τιμήν σπουδαίων νεκρών, αποτελούν ένα γραφικό έθιμο του χωριού μας, καθώς οι καβαλάρηδες μπαίνουν με τα άλογα μέσα στα καφενεία και χορεύουν πάνω σ' αυτά. Λέγεται μάλιστα πως πολλά άλογα χορεύουν κι αυτά το σκοπό «άτ’ χαβασί» («χορός/σκοπός των αλόγων», από τη λέξη άτ’<άτι=άλογο+τουρκική λέξη χαβάς=μουσικός σκοπός). Έπειτα, με συνοδεία μουσικής, οι καβαλάρηδες γυρίζουν όλο το χωριό κι όλοι τους εύχονται «και του χρόνου».  Μερικές χρονιές δίνεται έπαθλο για το καλύτερα στολισμένο και πιο γρήγορο άλογο, γι’ αυτό η μέρα αυτή αποτελεί πόλο έλξης για ντόπιους και ξένους, αλλά και Παλιοχωριανούς της Αθήνας.

Φωτ. 13: Βρύση του Ξενοφώντα Αλαμάγκου στην Κρυφτή, που φέρνει νερό από τον Άη-Γιώργη.

     Μια άλλη, λιγότερο γνωστή παράδοση για την Παναγία Κρυφτή αναφέρει ο Γιάννης Μαυραγάνης στο εξαίρετο βιβλίο του «Παλαιοχώρι Πλωμαρίου Λέσβου –Παράδοση – Ιστορία – Η ζωή και τα έθιμα» (Αθήνα 1995, σελ. 254-255):

     «Τα παλιά χρόνια, κάποιος ναυτικός που ταξίδευε με το καΐκι του στα νερά αυτής της περιοχής, συνάντησε μια μεγάλη φουρτούνα και κινδύνευε να πνιγεί. Κατόρθωσε όμως να σωθεί από τα άγρια κύματα και με πολύ κόπο να βγει στη στεριά, έχοντας μαζί του ένα εικόνισμα. Βρήκε καταφύγιο στη σπηλιά κι έκανε τάμα να χτίσει μια εκκλησούλα και να την ονομάσει Παναγία η Κρυφτή. Έτσι κι έγινε».  

     Ωστόσο, νομίζουμε ότι η πρώτη παράδοση είναι η πιο σωστή, επειδή αυτήν αναφέρουν οι Παλιοχωριανοί όταν τους ρωτήσει κάποιος και αναφέρεται από Λέσβιους συγγραφείς σε βιβλία και άλλα έντυπα (Στρατής Ξ. Μαυραγάνης, Γιάννης Π. Μαυραγάνης, Γιώργος Γιαννουλέλλης κ.ά.), ενώ τη δεύτερη λίγοι τη γνωρίζουν. Πιθανότατα αναφέρεται σε παράδοση άλλης Κρυμμένης Παναγίας, αφού υπάρχουν αρκετές στην Ελλάδα (π.χ. Κρυφή Παναγιά στην "Καλή Λαγκάδα" Ανεμώτιας στη δυτική Λέσβο).

*******

     Μετά το πανηγύρι της, η Παναγιά η Κρυφτή μένει ξανά μόνη με τ’ αγριοπερίστερά της, ν’ αγναντεύει το πέλαγο και τους λίγους ψαράδες που περνούν κοντά από την πέτρινη κρυψώνα της και να περιμένει τους λίγους καλοκαιρινούς επισκέπτες της, για να απαλύνει το σωματικό πόνο τους με το αγίασμα και τα θεραπευτικά νερά της.

 

Φωτ. 14: Παλιά φωτογραφία από φωτογραφικό λεύκωμα των ΑΦΩΝ ΚΟΥΡΤΖΗ, με το εξωκκλήσι πριν την καταστροφή του 1986. Μας την παραχώρησαν ευγενώς ο Γιάννης και η Λίτσα Καραμπέτσου - Κουτλή.

Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΡΥΦΤΗΣ

     Το 1901, με παραγγελία και έξοδα του Ευάγγελου Δ. Βουλγαρέλη (Πουργαρέλη, Πουργαρατσή) στο Άγιο Όρος, γράφτηκε ειδική ακολουθία για την τοπική εορτή της Παναγίας Κρυφτής από τον Ιερομόναχο Γεράσιμο Αγιορείτη. Ευχαριστώ τον πατέρα Ευστάθιο Μεταξή, ιερέα του Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας Παλαιοχωρίου επί πολλά έτη και σήμερα Αρχιερατικό Επίτροπο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Πλωμαρίου Λέσβου, ο οποίος ευγενώς μου επέτρεψε προ εικοσαετίας να φωτοτυπήσω την ακολουθία της Παναγίας Κρυφτής (50 σελίδες), απ’ όπου άντλησα τα παρακάτω στοιχεία.

   -1-

ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ

ΕΙΣ ΤΗΝ 
ΥΠΕΡΑΓΙΑΝ  ΘΕΟΤΟΚΟΝ
ΤΗΝ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΗΝ
«ΣΠΗΛΑΙΩΤΙΣΣΑ» ΚΑΙ ΗΣ
ΤΕΛΕΙΤΑΙ Η ΣΥΝΑΞΙΣ ΕΝ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΩι ΤΗΣ
ΝΗΣΟΥ ΜΥΤΗΛΗΝΗΣ  ἤ Μυτιλήνης
ΣΥΝΤΕΘΕΙΣΑ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΙΣ
ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΤΗι ΠΡΟΤΡΟΠΗι ΔΕ ΚΑΙ ΦΙΛΟΤΙΜΩι ΔΑΠΑΝΗι
ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ Δ. ΠΟΥΡΓΑΡΑΤΣΗ.
_______________________

                           «ᾌσατε τῷ Κυρίῳ ᾆσμα                      

        » καινόν, ἡ αἴνεσις αὐτοῦ

        » ἐν Ἐκκλησίᾳ Ὁσίων»   

             ψαλμ. ρμθ΄ [149] ~

____________________

Ἐν  Ἁγίῳ  Ὄρει  τοῦ  Ἄθῳ

1901

   

   

     Στη θαυματουργή εικόνα της Θεομήτορος, στη χειρόγραφη ακολουθία, εικονίζεται η Παναγία με στέμμα στο κεφάλι να δείχνει με το δεξί χέρι το Χριστό-παιδί, που κρατά στην αγκαλιά της με το αριστερό χέρι. Ο Χριστός με το δεξί χέρι ευλογεί και στο αριστερό κρατά τυλιγμένο πάπυρο. Κάτω από την εικόνα ο Ιερομόναχος Γεράσιμος Αγιορείτης γράφει τα εξής:

    «Ἀφιεροῦται ἡ παροῦσα Ἀκολουθία, παρ’ Εὐαγγέλου Δ. Πουργαρατσῇ, τῇ Ἱερᾷ, Ἁγίᾳ τε Ἐκκλησίᾳ Παλαιοχωρίου Μυτιλήνης, τῇ τιμωμένῃ ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. 

      Καὶ εἰς Μνημόσυνον αἰώνιον τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ Δημητρίου.

      Στίχ. Τὸν ῥύεο Ἄνα, Ἀΐδαο Χριστὲ μεγάροιο!»

Μ

Α        Α

Ρ   Ι

          Κυκλικὸν  τὸ  τῆς Θεοτόκου ὄνομα.

          

Μ Α Ρ Ι Α Μ

Α             Α

Ρ             Ρ

Ι              Ι

Α             Α

Μ Α Ρ Ι Α Μ

              

 Τετραγωνικόν^. διὰ τὸ ἔχειν τὰς τέσσαρας γωνίας ἴσας.

   Μ

   Α

     Μ Α Ρ Ι Α Μ

    Ι

   Α

   Μ

  

      Σταυρός τε^. διὰ ἕκαστον κέρας τὸ αυτὸ ἔχειν σύμφωνον.

    

 

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλάγιος α΄

Χαῖρε πέλαγος Κόρη τὸ ἀνεξάντλητον, τῶν ὑπὲρ νοῦν θαυμασίων ὦ Θεοτόκε σαφῶς^. ἐγκαλλώπισμα πιστῶν καὶ ἀγαλλίαμα^. χαῖρε Παντάνασσα Ἁγνή, τῶν Ἀγγέλων χαρμονή^. μετάρσιος χαῖρε κλίμαξ, ἡ ἀνάγουσα βροτοὺς γῆθεν, πρὸς οὐρανὸν τοὺς πεποιθότας ἐν σοί. 

  

          Ἕτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος α΄

Ὡς ῥόδον ἐν ἀκάνθαις, καὶ λύχνον τοῖς ἐν σκότει, καὶ τοῖς νοητῷ ἐν χειμῶνι, ὡς Ἥλιον Παρθένε, Λεσβίων τὴν Νῆσον ἀληθῶς, ἀνέδειξας, θαυμάτων σαῖς βολαῖς, δᾳδουχοῦσαν οἰκουμένης ἐσχατιάς^. διό περ σοι ἐπαξίως^. χαῖρε βοᾷ τὸ καύχημα ἐμόν^. χαῖρε ἐγκαλλώπισμα^. χαῖρε τὸ ἐμὸν κραταίωμα, μόνη Μητρόθεε.

                                   

Τῆς Ἑορτῆς

Δόξα καὶ Νῦν. Ἦχος βαρύς.

Ἐσφραγισμένου τοῦ μνήματος ἡ ζωὴ ἐκ τάφου ἀνέτειλας, Χριστὲ ὁ Θεός^. καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων τοῖς μαθηταῖς ἐπέστης ἡ πάντων ἀνάστασις, πνεῦμα εὐθὲς δι’ αὐτῶν ἐγκαινίζων ἡμῖν κατὰ τὸ μέγα σου ἔλεος. 

  

Ένα ποίημα για τη δική μας Κρυφτή

     

     Με χαρά διαπιστώσαμε ότι το θαυμάσιο ποίημα του Στρατή Γιαννίκου «Κρυφή Παναγιά», που ανήρτησε στην ιστοσελίδα του στις 7-2-2010, είναι για τη δική μας Παναγία Κρυφτή ή Κρυπτή, την «Κρυφτούδα», όπως λένε με τρυφερή ευσέβεια οι γυναίκες στο Παλαιοχώρι. Βέβαια ο Στρατής Γιαννίκος "ποιητική αδεία" ονομάζει την Κρυφτή "Κρυφή Παναγιά". Η Κρυφή Παναγιά βρίσκεται στην Καλή Λαγκάδα, κοντά στην Ανεμώτια. Διαβάστε κι εσείς το ποίημα, σήμερα Δευτέρα 13 του Μάη 2013, τοπική εορτή Παναγίας Κρυφτής Παλαιοχωρίου Λέσβου.

Στρατή Γιαννίκου

                                           

Κρυφή Παναγιά

Πελαγίσια μου αύρα,

ακρογιάλια κρυφά,

ποια σπηλιά να ’κρυψε

την Παναγιά μας

στα ράχτα της Μελίντας,

να γεννά

τα πολυπλόκαμα,

κορώνες του βυθού

βασιλικούς αστερίσκους

στα απύθμενα της θάλασσας;

Κορίτσια με πράσινα

της ελιάς φουστάνια

ορμάνε στα νερά.

Κοχλάζει η θάλασσα,

ανάβουνε σπηλιές

κόκκινα της φωτιάς τα βράχια.

Τα κύματα υποκλίνονται

στη Μάνα, την Κρυφή
την Παναγιά.
                            

Πηγή (ανοίξτε την υπερσύνδεση): 

http://www.alfavitario.blogspot.gr/p/blog-page_18.html 

*******

     Και μία παρατήρηση για μη γνωρίζοντες: η Παναγία Κρυφτή είναι αξιοθέατο του Παλαιοχωρίου, όχι του Πλωμαρίου. Παλιά δεν γινόταν και πολύ περισσότερο δεν γραφόταν κάτι τέτοιο. Όλοι γνώριζαν ότι το πανηγύρι της Κρυφτής, κάθε Δευτέρα μετά την Κυριακή του Θωμά, είναι η τοπική εορτή των Παλιοχωριανών. Θέλουμε να ελπίζουμε πως αυτό οφείλεται περισσότερο στην προ ετών ενοποίηση της Κοινότητας Παλαιοχωρίου με το Δήμο Πλωμαρίου και σε άγνοια... 

                                                                                                  ΜΥΡΣΙΝΗ Μ. ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ

Σημείωση: Δείτε και νέα ανάρτησή μας με τίτλο 
"ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΡΥΦΤΗ-ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΗΓΕΣ" στη διεύθυνση (ανοίξτε την υπερσύνδεση):

http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2014/04/blog-post_1299.html