ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ
Ο σχολικός εκφοβισμός, το γνωστό school bullying, είναι φαινόμενο παλιό, που τον
τελευταίο καιρό έχει αποκτήσει δραματικές διαστάσεις στη χώρα μας και σε άλλες
χώρες του κόσμου. Είναι η εσκεμμένη και επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά, η τρομοκράτηση, ο εξαναγκασμός, η βία, το νταηλίκι.
Μορφές: λεκτικός, σωματικός, κοινωνικός, ηλεκτρονικός εκφοβισμός. Συκοφάντηση, προσβολή
προσωπικότητας, διαπόμπευση, κοινωνικός στιγματισμός και αποκλεισμός,
κακοποίηση, ηλεκτρονικό μπούλινγκ, εκβιασμός, απελπισία, απομόνωση, κατάθλιψη, αυτοκτονικός ιδεασμός, αυτοχειρία θύματος, επιθετικότητα, αίσθηση υπεροχής, καυχησιολογίες, παραβατική συμπεριφορά του θύτη μερικές συνέπειες του
φαινομένου.
Το υποψήφιο θύμα είναι συνήθως από τον
στενό κοινωνικό περίγυρο, με κάποια ιδιαιτερότητα στην εμφάνιση ή το χαρακτήρα
ή τη συμπεριφορά ή την κοινωνική και εθνική προέλευση, αν και αυτό δεν είναι ο
κανόνας. Συχνά ο θύτης έχει τραυματικές εμπειρίες από παλαιότερο εκφοβισμό που
έχει ο ίδιος υποστεί. Αξιοσημείωτο είναι ότι μερικές φορές οι ρόλοι του θύματος
και του θύτη εναλλάσσονται, με απρόοπτες εξελίξεις. Ποιος τελικά θα είναι το
θύμα και ποιος ο θύτης;
Διαβάζοντας το παρακάτω ποίημα της
Χρυσούλας Πλάλα, η οποία περιγράφει παραστατικά σε πρώτο πρόσωπο τη συμπεριφορά
ενός μικρού υποψήφιου θύτη, εντοπίζουμε κάποια από τα χαρακτηριστικά και τις
φάσεις βίαιης συμπεριφοράς:
→ στοχοποίηση υποψήφιου θύματος
→ εμμονή υποψήφιου θύτη
→ στενή οπτική παρακολούθηση του στόχου και μελέτη των κινήσεων και συνηθειών του
→ μέτρηση δυνάμεων
→ σχέδιο εκφοβισμού
→ επιλογή χώρου (π.χ. αυλή σχολείου, αποδυτήρια) και κατάλληλης στιγμής (π.χ. διάλειμμα)
→ αναζήτηση συμμάχων-συνενόχων-παρατηρητών βίαιης δράσης
→ προσέγγιση υποψήφιου θύματος με ερωτήσεις ανακριτικού ύφους
→ απειλή (λεκτικός εκφοβισμός)
→ σύγκρουση (σωματική βία)
→ αντίδραση θύματος:
ή α) αδυναμία → επιτυχία θύτη
ή β) αντεπίθεση → απρόβλεπτη ανατροπή: αποτυχία, ο θύτης καταλήγει θύμα, ζαρωμένος στη γωνιά και κλαμένος. Πήγε να τη φέρει και του την έφεραν…
→ στοχοποίηση υποψήφιου θύματος
→ εμμονή υποψήφιου θύτη
→ στενή οπτική παρακολούθηση του στόχου και μελέτη των κινήσεων και συνηθειών του
→ μέτρηση δυνάμεων
→ σχέδιο εκφοβισμού
→ επιλογή χώρου (π.χ. αυλή σχολείου, αποδυτήρια) και κατάλληλης στιγμής (π.χ. διάλειμμα)
→ αναζήτηση συμμάχων-συνενόχων-παρατηρητών βίαιης δράσης
→ προσέγγιση υποψήφιου θύματος με ερωτήσεις ανακριτικού ύφους
→ απειλή (λεκτικός εκφοβισμός)
→ σύγκρουση (σωματική βία)
→ αντίδραση θύματος:
ή α) αδυναμία → επιτυχία θύτη
ή β) αντεπίθεση → απρόβλεπτη ανατροπή: αποτυχία, ο θύτης καταλήγει θύμα, ζαρωμένος στη γωνιά και κλαμένος. Πήγε να τη φέρει και του την έφεραν…
«Θα
στη φέρω» στα ελληνικά και στα αγγλικά ο χαρακτηριστικός τίτλος που έδωσε η
Χρυσούλα Πλάλα στο ποίημά της. Διαβάστε το παρακάτω:
Θα σ’ τη φέρω (I’m
having it on you)
Σε κυκλώνω με την άκρη του ματιού,
μελετώ κινήσεις και συνήθειες,
έρχεσαι στο νου μου, μ’ ενοχλείς.
Θα στη φέρω. πόσο μπορώ
εγώ ένας μικρός;
Στο διάλειμμα,
στ’ αποδυτήρια…
ποδόσφαιρο παίζεις;
Στις αλάνες, μου ’λεγες.
Πού μεγάλωσες;
Ήρθα στην Αθήνα με τρύπια παντελόνια.
Θα σε γδύσω.
Γέλασα.
Πέρασε καιρός,
δεν ήξερα πού βρίσκομαι
ζαρωμένος στη γωνιά με τα μάτια κλαμένα.
δεν ήξερα πού βρίσκομαι
ζαρωμένος στη γωνιά με τα μάτια κλαμένα.
They had it on me (Μου την έφεραν).
Χρυσούλα Πλάλα
Ευχαριστούμε
τη Χρυσούλα Πλάλα, συνταξιούχο εκπαιδευτικό και συγγραφέα, για την ευαισθησία
και την προθυμία της να ανταποκριθεί στην πρότασή μας να γράψει ένα ποίημα για
το σχολικό εκφοβισμό. Η ποίηση είναι μέσο ευαισθητοποίησης απέναντι σε φαινόμενα
βίας, που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη ζωή. Η ίδια είναι εθελόντρια φιλόλογος στο κοινωνικό φροντιστήριο του Δήμου Γαλατσίου και γνωρίζει άμεσα τη νοοτροπία των σημερινών
εφήβων.
ΓΡΑΜΜΕΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ
• Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS: 1056
• Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS: 1056
Τηλεφωνική γραμμή
οργάνωσης «Το Χαμόγελο του Παιδιού»,
όπου μπορεί ο καθένας να τηλεφωνήσει δωρεάν και ανώνυμα όλο το 24ωρο, για να
ζητήσει βοήθεια από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους. Ή στείλε μήνυμα στο
sos1056@hamogelo.gr.
• Ευρωπαϊκή Γραμμή στήριξης για παιδιά και εφήβους: 116 111
• Ευρωπαϊκή Γραμμή στήριξης για παιδιά και εφήβους: 116 111
Συμβουλευτική
τηλεφωνική γραμμή αποκλειστικά για παιδιά και εφήβους μέχρι 18 ετών. Μπορεί να τηλεφωνήσει ανώνυμα όποιο παιδί
νιώθει ανάγκη βοήθειας, υποστήριξης ή συμβουλής σε θέματα ψυχικής υγείας, για
οτιδήποτε το απασχολεί, χωρίς κόστος, από κινητό ή σταθερό τηλέφωνο.
• «Γραμμή-Σύνδεσμος 801 801 1177» Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) για την ψυχοκοινωνική υγεία παιδιών και εφήβων. Η γραμμή απευθύνεται αποκλειστικά σε γονείς και ενηλίκους που θέλουν να μιλήσουν για κάποιο θέμα ψυχικής υγείας που τους απασχολεί, σε σχέση με ένα παιδί ή έναν έφηβο. Λειτουργεί Δευτέρα ως Παρασκευή 09.30΄ ως 20.30΄ και Σάββατο από 09.30΄ ως 14.00΄.
• «Γραμμή-Σύνδεσμος 801 801 1177» Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) για την ψυχοκοινωνική υγεία παιδιών και εφήβων. Η γραμμή απευθύνεται αποκλειστικά σε γονείς και ενηλίκους που θέλουν να μιλήσουν για κάποιο θέμα ψυχικής υγείας που τους απασχολεί, σε σχέση με ένα παιδί ή έναν έφηβο. Λειτουργεί Δευτέρα ως Παρασκευή 09.30΄ ως 20.30΄ και Σάββατο από 09.30΄ ως 14.00΄.
• Μονάδα Εφηβικής Υγείας - Γραμμή βοήθειας για τη χρήση του Ίντερνετ "Υπο-Στηρίζω": 800 11 800 15. Γραμμή χωρίς χρέωση Β' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού». Απευθύνεται σε εφήβους και στις οικογένειές τους.
• Γραμμή
αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς: 11130
Λειτουργεί
καθημερινά από τις 08.30΄ ως 14.00΄.
• Σελίδα Πανεπιστημίου Ιωαννίνων για την πρόληψη της αυτοκτονικότητας νέων: http://helpsuicide.wordpress.com/
