ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ–Η ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΒΑΜΒΟΥΚΛΗ

Νήσος Αιολίς Λέσβος

Η πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης του Νικόλα Βαμβουκλή

Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Η νομαδική πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης "K-Gold Temporary Gallery" ιδρύθηκε το 2014 στη Λέσβο από τον Καλλονιάτη Νικόλα Βαμβουκλή, απόφοιτο Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και Χορού από την Εθνική Λυρική Σκηνή, με μεταπτυχιακές σπουδές στις Εικαστικές Τέχνες και Επιμελητικές Σπουδές στην Nuova Accademia di Belle Arti του Μιλάνου.

Ο Νικόλας Βαμβουκλής είναι επιμελητής της Gallerie delle Prigioni και της Συλλογής Τέχνης του Luciano Benetton καθώς και μέλος της επιμελητικής ομάδας της Mediterranea Biennale του 2020 στον Σαν Μαρίνο, ενώ το 2017 έλαβε το βραβείο Σύγχρονης Τέχνης του Fondazione Francesco Fabbri.

Η τελευταία έκθεση της πλατφόρμας, με τίτλο "Πώς να Πέσετε με Χάρη", πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στη Λέσχη "Αρίσβη" στην Καλλονή από 10 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου 2018, όπου συμμετείχαν είκοσι καταξιωμένοι και ανερχόμενοι καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Δανία, Κύπρος, Αγγλία, Μαρόκο, Νότια Αφρική, Ολλανδία και Ταϊπέι). Το εικονιζόμενο έργο "Ceremony of the Void" του 2017 είναι της συμμετέχουσας στην έκθεση Αγγλίδας Zoe Williams.

Στον καλαίσθητο εκατοντασέλιδο κατάλογο της έκθεσης που εξέδωσε το Ν.Π.Δ.Δ. Πολιτισμού, Αθλητισμού και Τουρισμού του Δήμου Λέσβου, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Κώστας Αστυρακάκης γράφει:

«Ο Νικόλας Βαμβουκλής είναι ένα αυθεντικό ταλέντο του νησιού μας στη σύγχρονη τέχνη. Η πληθωρικότητά του δεν αφορά μόνο την τέχνη του, αλλά και την επικοινωνία του, με συνεργάτες, με σημαντικούς ανθρώπους της τέχνης, με πολιτιστικούς φορείς και φυσικά με το κοινό. Είμαι σίγουρος ότι στο μέλλον αυτά τα προσόντα του και η ευελιξία του στη σκέψη και στις σχέσεις του θα αποτελέσουν κεφάλαιο για τον τόπο».

Ο Πρόεδρος της Λέσχης "Αρίσβη" και πρώην Δήμαρχος Καλλονής Αριστόβουλος Ελευθερίου σημειώνει:

«Όταν ο Νικόλας Βαμβουκλής μάς έκανε κοινωνούς της ιδέας που είχε να οργανώσει και να παρουσιάσει τον Αύγουστο του 2018 στους χώρους και στις αίθουσες του Πνευματικού Κέντρου Καλλονής Λέσχη "Αρίσβη" τη νέα του εικαστική έκθεση, η πρότασή του έγινε αμέσως δεκτή με ενθουσιασμό από το Διοικητικό Συμβούλιο».

O Νικόλας Βαμβουκλής, στο Επιμελητικό Σημείωμά του, προσθέτει:

«Η επιλογή της Λέσχης "Αρίσβη" έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς, ενώ ξεκίνησε το 1905 ως χώρος μιας κλειστής κοινωνικά ομάδας αστών, με την πάροδο του χρόνου, ο χαρακτήρας της απέκτησε ανοιχτά πολιτιστική και εκπαιδευτική χροιά. Θέματα κοινωνικής διαστρωμάτωσης, τύπων και διασκέδασης που συναντιούνται στη Λέσχη συγκροτούν σημεία αφετηρίας για την έρευνα γύρω από την έννοια της γιορτής και συμβάλλουν στην μετατροπή του χώρου σε ένα ανοικτό σημείο συνάντησης και διαλόγου μέσω πρακτικών της σύγχρονης τέχνης. {…}

Πέρα από την επιβεβαίωση της ίδιας της ζωής, ο εορτασμός καταδεικνύει την ταυτότητά μας. Θέτει ζητήματα αληθινής ή προσποιητής συμπεριφοράς καθώς, εισερχόμενοι στο στολισμένο τόπο της γιορτής όπου τα όρια του δημόσιου και του ιδιωτικού χάνονται, επιλέγουμε να επιδείξουμε ή να αποκρύψουμε ποιοι είμαστε, που ανήκουμε. {…}

Ακόμα και σε μια πολιτική και οικονομική κρίση, διαφαίνεται ένας παραλληλισμός με τη γιορτή: από την υπέρ-επαρκή πρόσβαση και σπατάλη χρημάτων και αγαθών φτάνουμε στο τέλος του πάρτυ. Το τέλος αυτό, αν και βίαιο, καταλήγει μια ευκαιρία για αλλαγή και αναγέννηση.

Σε κάθε περίπτωση, η γιορτή αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο γεγονός, απρόβλεπτο στην έκβασή του. Επιβεβαιώνει τη ζωή ως μια προσπάθεια του ανθρώπου να νιώσει, να ξεσπάσει, να δημιουργήσει, να λάμψει στο σκοτάδι της νύχτας. Η κοινωνία στη Γιορτή κοινωνεί με τον εαυτό της. Όλοι συμμετέχουν και χάνονται στη δίνη της».

Συγχαίροντας τον επιμελητή Νικόλα Βαμβουκλή και τους καλλιτέχνες της εντυπωσιακής και πρωτοποριακής έκθεσης σύγχρονης τέχνης στην Καλλονή, ευχόμαστε τη συνέχιση των δράσεών τους που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καλλονή, Μυτιλήνη, Μόλυβος) και στο εξωτερικό (Κολονία, Λονδίνο, Λωζάνη, Μαδρίτη, Μιλάνο, Ναντ, Νέα Υόρκη, Πράγα, Σικάγο, Στοκχόλμη, Τίρανα) και αναμένοντας την έκτη επετειακή εκδήλωση της "K-Gold Temporary Gallery" στη Λέσβο,

Αριστείδης Κυριαζής

aristeidis2007@gmail.com

            

Σημείωση: Πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΕΜΠΡΟΣ" Μυτιλήνης στις 27-10-2018.

ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ~ Το Νορβηγικό Κέντρο Μετόχι στην Καλλονή

Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ Μυτιλήνης

 
*Σημείωση: Το κείμενο εστάλη από τον Αριστείδη Κυριαζή. Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ Μυτιλήνης/Απόψεις/Σάββατο 30-06-2018/http://www.emprosnet.gr/apopseis/

ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΖΗ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΟΝΗ

Εκδήλωση στο Δημοτικό Θέατρο της Καλλονής

 

         Ομιλία στην εκδήλωση του Πνευματικού Κέντρου Καλλονής

        την Τετάρτη 18-4-18, στις 8 μ.μ. . Θα χαρώ να παρευρεθείτε!

Κυριαζής Αριστείδης

Την Τετάρτη 18-4-18, στις 8 μ.μ., το Πνευματικό Κέντρο της Καλλονής “Η Αρίσβη” διοργανώνει εκδήλωση στο Δημοτικό Θέατρο της Καλλονής, με θέμα «Ιστορική περιήγηση γύρω από τον Κόλπο της Καλλονής», με ομιλητή τον Καλλονιάτη συγγραφέα και ερευνητή Αριστείδη Κυριαζή, ο οποίος θα αναπτύξει τις καταγραφές από τη μυθολογία μέχρι και την απελευθέρωση της Λέσβου το 1912 για τις αρχαίες πόλεις, χωριά, θαλασσωνύμια και τοπωνύμια, περιμετρικά του Κόλπου, αρχίζοντας από τη βραχονησίδα Γαρμπιάς ή Καλλονή ή Σανδάλιον της εισόδου του Κόλπου και συνεχίζοντας στα Μάκαρα του ομώνυμου μυθικού βασιλιά της Λέσβου με τους τρεις Μυκηναϊκούς τάφους, στην πρώτη πρωτεύουσα του νησιού μεταξύ Παρακοίλων και Καλλονής, την αρχαία πόλη Ίσσα της ομώνυμης Νύμφης και του γιου της με τον θεό Ερμή, του μάντη Πρύλι, που προφήτευσε στον Αγαμέμνονα ότι η Τροία θα πέσει εφόσον οι Αχαιοί κατασκευάσουν τον Δούρειο Ίππο, στην Καλή Λαγκάδα των εξισλαμισμένων γηγενών Μπεκήρ αγάδων των Δαφίων που διοίκησαν την περιοχή και ένας από αυτούς όλη τη Λέσβο, στα Δάφια της Δαφνίας Αρτέμιδος, στα Μοναστήρια του αγίου Ιγνατίου, του πρώτου σχολάρχη της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας, στο μνημείο των πεσόντων της απελευθερωτικής μάχης του Κλαπάδου από την τουρκοκρατία των 450 χρόνων, στην αρχαία Αρίσβη, όπου στην περιοχή της υπήρχε η πόλη Λέσβος που επισκέφθηκαν οι Χετταίοι το 1.300 π.Χ. για να μάθουν τα μυστικά της πορφυροβαφής από τις κοχύλες του Κόλπου, στην μεσαιωνική ευδαίμονα πόλη Καλλονή που κατέστρεψε ο Οθωμανός ναύαρχος Μπαλτάογλου παίρνοντας μαζί του ως σκλάβους τρεις χιλιάδες Καλλονιάτες, στην Κλοπεδή του Ναπαίου Απόλλωνα και της Άρτεμης, στο Ιερό των Μέσσων του Κοινού των Λεσβίων με τα καλλιστεία της αρχαιότητας, στην Πύρρα του επικού ποιητή Λέσχη που εξορίστηκαν ο Αλκαίος και η Σαπφώ, από όπου για δυο χρόνια ερεύνησαν τον Κόλπο και τον Κάμπο οι φιλόσοφοι Αριστοτέλης και Θεόφραστος και ύμνησε ο Λόγγος στο μυθιστόρημά του “Δάφνις και Χλόη”, στα Ροδαφνίδια του Λισβορίου με τους ανθρωπίδες που έζησαν εκεί πριν από πεντακόσιες χιλιάδες χρόνια, στα Μεσαιωνικά Βασιλικά χωριά όπου εξορίστηκαν τρεις βασιλιάδες του Βυζαντίου και πέρασε το μήνα του μέλιτος ο τελευταίος του αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος με την Αικατερίνη Γατελούζου, και τέλος στο ναό του Διόνυσου στην Άκρα Βρίσα στα Βατερά που ίδρυσε ο Μάκαρ, εστιάζοντας στις ονομασίες του κεντρικού Κόλπου της Λέσβου από τη λατρεία της Αφροδίτης-Καλλονής και της πρωτεύουσας των χωριών της Καλλονής, της Αχερώνης του Αχερώνα ποταμού, η οποία πήρε το όνομα Καλλονή το 1916.

ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ~ ΘΑΛΑΣΣΩΝΥΜΙΕΣ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΛΛΟΝΗΣ

*Εστάλη για δημοσίευση από το συγγραφέα. Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης Μ. Παρασκευή 8/4/2018/ http://www.emprosnet.gr/apopseis/.

ΚΥΡΙΑΖΗ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ «Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΑΧΕΡΩΝΗΣ ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΗΚΕ ΤΟ 1564»

Νήσος Αιολίς Λέσβος, η δε χώρα Λεσβία

             

Η γέφυρα της Αχερώνης επισκευάστηκε το 1564           

     
Γράφει ο Αριστείδης Κυριαζής                                            Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

     
     Η κωμόπολη της Καλλονής ονομαζόταν Αχερώνη μέχρι το 1916 και ο Αχερώνας ποταμός που τη διαπερνά είναι σήμερα σκεπασμένος από τσιμέντο στο μεγαλύτερο μέρος της διέλευσής του από τον οικισμό, ενώ παλαιότερα ένωναν τα Μουράγια του πέντε γεφύρια, που βρίσκονταν κατά σειρά: στο τέλος της συνοικίας Χάνια, στο δρόμο προς τη Μητρόπολη, στην αρχή της αγοράς, στην είσοδο του Αρχοντομαχαλά και στην αρχή της συνοικίας Μεκεμές. Υπήρχε και έκτο γεφύρι στο Δημοτικό Σχολείο, στο Ρέμα του Φάραγγα πριν αυτό ενωθεί με τον Αχερώνα, ο οποίος κατεβαίνει από την αρχαία Αρίσβη.

     Το 1900, ο δάσκαλος και λόγιος Σταύρος Καρυδώνης καταγράφει στο βιβλίο του «Τα εν Καλλονή Μοναστήρια του Αγίου Ιγνατίου» ότι "η εν Αχερώνη γέφυρα" επισκευάστηκε το 1564 και ξανακτίστηκε το 1676.  

     Στην πρώτη καταγραφή δημοσιεύει μεταφρασμένο ένα οθωμανικό έγγραφο του Ζαπίτη των Δαφίων του 1564, Ελχάτζ Χασάν, κατά το οποίο ο γιος του Αγίου Ιγνατίου και ηγούμενος της Μονής Λειμώνος Μεθόδιος Αγαλλιανός αφιερώνει την τεράστια περιουσία του σε Επιτροπή διαχειριστών, ώστε από τα εισοδήματά τους, μετά και την πληρωμή των φόρων, να επισκευασθούν «το πηγάδι που άνοιξε ο Μεθόδιος στο δρόμο που οδηγεί στη Φίλια, η γέφυρα δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ο δρόμος που οδηγεί στη Φίλια και "η εν Αχερώνη γέφυρα", το δε υπόλοιπο των εισοδημάτων να το εισπράττουν και να τρέφονται από αυτό οι πτωχοί που διαμένουν στους χώρους του αφιερώματος» (σσ. 72-73).

     
     Στη δεύτερη καταγραφή σημειώνει την εικονιζόμενη τρίτοξη πέτρινη "επί του χειμάρρου της Αχερώνης γέφυρα", που έκτισε το 1676 "χάριν της κοινωφελείας του" ο Μητροπολίτης Μηθύμνης Μακάριος Γ΄ και την "παρ’ αυτήν κρήνην", που ο ίδιος έκτισε το 1688 (σ. 232).
     Οι δύο καταγραφές αφορούν στο τρίτο κατά σειρά γεφύρι του Αχερώνα, το κεντρικό, που βρισκόταν στο δρόμο προς τη δυτική Λέσβο, στην είσοδο της Αγοράς ή "Φόρο", όπως αυτή ονομαζόταν και το 1900, από το "Forum" των Γατελούζων (1355-1462) και πιθανά υπήρχε κατά τη δυναστεία τους, πριν καταστραφεί ολοσχερώς η τότε γειτονική της Αχερώνης "ευδαίμων πόλις της Καλλονής" από τον Οθωμανό ναύαρχο Μπαλτάογλου το 1450 (σσ. 22-23).                    

     
     Το κεντρικό γεφύρι, δυστυχώς, γκρεμίστηκε το 1938 από την Κοινότητα της Καλλονής, για να δημιουργηθεί η τότε μικρή πλατεία και να κατασκευασθεί σταδιακά από τη δεκαετία του εξήντα, από τη βόρεια ως τη νότια άκρη της κωμόπολης, το τσιμεντένιο σκέπασμα του ποταμού, που κάλυψε και τα άλλα τέσσερα γεφύρια και τις σιδερένιες ράγες τους, περιορίζοντας και εμποδίζοντας τον Αχερώνα, με αποτέλεσμα να προκαλούνται οι συχνές πλημμύρες του.

     Η Αχερώνη πήρε το όνομα από τον Αχερώνα ποταμό, τον δικό της Αχέροντα, και όπως εύστοχα έγραψε ο Καρυδώνης: «Εκείνοι που επιμένουν στη γραφή "Αχυρών" ετυμολογούν τη λέξη "εκ του αχύρου" και με αυτούς συμφωνούν όσοι βρίσκονται σε δυσμένεια με την κωμόπολη καθώς και όσοι θέλουν με τη χρήση του ονόματος αυτού να κοροϊδέψουν και να καταφρονήσουν τους κατοίκους της» (σ. 23).

     Ο Αχερώνας, όπως σήμερα ονομάζουν οι κάτοικοι τον χείμαρρο της Αχερώνης, καταγράφεται ως "Αχέρων" από τον Καρυδώνη, που γράφει: «Κάποιοι προσπαθούν να ετυμολογήσουν το όνομα του χωριού αυτού υποστηρίζοντας ότι η ονομασία "Αχερών", που χρησιμοποιείται για την κωμόπολη προέρχεται "εκ του Αχέρωνος χειμάρρου", που σύμφωνα με άλλους είναι ανώνυμος» (σ. 23).
     Την ονομασία "Αχέρων" για τον ποταμό της Αχερώνης την κατέγραψε ο Καρυδώνης στο βιβλίο του, που εκδόθηκε από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης ύστερα από πρόταση του Ηγουμενοσυμβουλίου της Μονής Λειμώνος και έγκριση του Πατριαρχείου, παρά το ότι οι εκκλησιαστικοί παράγοντες επέμεναν στην περιγραφή "ο διατέμνων την κωμόπολιν ταύτην ποταμός", αντί του ονόματός του, και αποκαλούσαν την Αχερώνη με την υβριστική ονομασία "Αχυρώνα", για να την αποσυνδέσουν από τον Αχέροντα ποταμό της, ο οποίος παραπέμπει στην έντονη λατρεία των ψυχών, με νεκρομαντείο στην περιοχή της Καλλονής κατά την αρχαιότητα.

Αριστείδης Κυριαζής

aristeidis2007@gmail.com

                                                
* Σημείωση: Εστάλη για δημοσίευση από το συγγραφέα. Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης το Σάββατο 27/1/2018: http://www.emprosnet.gr/apopseis/i-gefyra-tis-axeronis-episkevastike-to-1564.

ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ~ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗ ΝΟΤΙΑ ΓΕΡΝΑ

Νήσος Αιολίς Λέσβος, η δε χώρα Λεσβία

Ο μητροπολίτης Γαβριήλ περιγράφει τη Νότια Γέρνα

Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

 

     Ο Σταύρος Καρυδώνης περιλαμβάνει τη Γέρνα στα 27 χωριά της ευδαίμονος πόλεως Καλλονής, την οποία κατέστρεψε το 1450 ο Οθωμανός ναύαρχος Σουλεϊμάν Μπαλτάογλου. Ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Σίλβεστρος περιγράφει το 1575 την αγροτική περιοχή της Γέρνας, από τον "Ταξιάρχη της Γέρνας" δυτικά του ποταμού Τσικνιά μέχρι και τα Θολώνεια ανατολικά της Αλυκής. Το 1621 ο μητροπολίτης Μηθύμνης Γαβριήλ Σουμαρούπα έγραψε:

 

«Υπό κάτω του βουνού (σ.σ. της αρχαίας Αρίσβης) ναός της αγίας Παρθένου Μαρίας ονομάζεται Ελεούσα. Έμπροσθεν ολίγον κώμη μικρά λεγομένη Αρακλή· έχει ναόν ένα του Σωτήρος· οίκους χριστιανών δεκαέξ. Μετ' αυτήν ολίγον πρόσθεν ετέρα ομοία λεγομένη Γέρνα· έχει ναόν ένα των Αρχαγγέλων παλαιότατον· οίκους χριστιανών είκοσι,  αγαρηνών αμφότεραι αι δύο αύται τρεις ή τεσσάρους. Ταύτά εισιν έσω της της Καλλονής πεδιάδος.»

 

     Τη διαδρομή του Γαβριήλ από το βουνό της Αρίσβης προς τα νότια, όπου συνάντησε κατά σειρά το ναό της "Ελεούσας", νοτιότερα το χωριό "Αρακλή" και ακόμα νοτιότερα το χωριό "Γέρνα" με το ναό "των Αρχαγγέλων παλαιότατον", την ακολούθησα, με τη βοήθεια του εικονιζόμενου χάρτη του βιβλίου "Τα Γεωργικά της Λέσβου" του Καλλονιάτη Χρήστου Τραγέλλη, ο οποίος το 1999, νότια από την "Αρχαία Αρίσβη-Παλιόκαστρο" και εκατέρωθεν του Τσικνιά, σημείωσε κατά σειράν τα εξωκκλήσια "Αγία Ελεούσα", "Χριστός τ’ Αρακλή", "Παναγιά Τρουλωτή", "Άγιος Κωνσταντίνος" και νοτιότερα αυτών σε ένα χιλιόμετρο από τον Κόλπο της Καλλονής το τοπωνύμιο "Ταξιάρχης", όπου το 1954 ο Αγιαπαρασκευώτης Γεώργιος Σπανιόλας, στο κληρονομικό χωράφι του, ανακατασκεύασε το παλιό εξωκκλήσι του Ταξιάρχη.

Χάρτης περιοχής Καλλονής από το βιβλίο "Τα Γεωργικά της Λέσβου" του Καλλονιάτη Χρήστου Τραγέλλη.

 

     Αυτή τη Γέρνα, που, κατά τον προσδιορισμό του Γαβριήλ, ήταν παραποτάμια του Τσικνιά και βρισκόταν δυτικά της Αλυκής, ένα χιλιόμετρο από τον Κόλπο και δύο χλμ. νότια από το δρόμο Καλλονής - Μυτιλήνης, θα την ονομάζω "Νότια Γέρνα", σε αντιδιαστολή με την ερειπωμένη σήμερα νεότερη ορεινή Γέρνα, που θα την ονομάζω "Βόρεια Γέρνα" και η οποία βρίσκεται βόρεια της Αλυκής, δύο χλμ. βόρεια του δρόμου Καλλονής - Μυτιλήνης, μέσα στη ρεματιά του "Κουκουλάγκαδου", κάτω από το λόφο της "Φάσκαρης", δύο χλμ. νότια της κωμόπολης της Αγίας Παρασκευής. Από την εύφορη παραποτάμια παλαιότερη "Νότια Γέρνα" με το ναό "των Αρχαγγέλων παλαιότατον" οι κάτοικοι μετακινήθηκαν βόρεια, για να χτίσουν την ασφαλέστερη ορεινή νεότερη "Βόρεια Γέρνα" και τον Ταξιάρχη της, που εγκατέλειψαν για να ζήσουν στη μεγαλύτερη Αγία Παρασκευή μεταφέροντας το 1856 από τον Ταξιάρχη τους στον εκεί Ταξιάρχη λαξευμένες πέτρες, με κάποιες πιθανά να προέρχονται από τη "Νότια Γέρνα".

     Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και ότι το όνομα Γέρνα αποτελεί εξέλιξη του ονόματος του Λέσβιου γιου του Ποσειδώνα Γέρην και των ονομάτων των αρχαίων πόλεων Γέρην της Λέσβου και Γέρηνα της Μεσσηνίας, κατά τη σειρά: "Γέρην > Γέρηνα > Γέρνα", υποστηρίζω ότι νότια της "Νότιας Γέρνας" πρέπει να βρισκόταν η αρχαία πόλη Γέρην με τη λατρεία της στον Ποσειδώνα, που, εκτός από παραποτάμια του Τσικνιά, ήταν και παραλιακή του Κόλπου της Καλλονής.

     Υπενθυμίζω ότι το 1054 π.Χ. οι έποικοι Αιολείς φθάνοντας στο "Μεσόγειον Έρμα" όπως λεγόταν τότε ο Κόλπος της Καλλονής, ευχαριστώντας τον Ποσειδώνα για το ταξίδι τους, θυσίασαν έναν ταύρο και έριξαν στα νερά τη Λευκοθέα, την παρθένα καλλονή κόρη του Αιολέως βασιλιά Σμινθέα, που έγινε Νεράιδα συναντώντας τη γυναίκα του Ποσειδώνα, την πανέμορφη θεά της θάλασσας Αμφιτρίτη και τις Νηρηίδες της.

     Οι διαδοχικές μετακινήσεις από την ομώνυμη αρχαία πόλη του γιου του Ποσειδώνα Γέρην, στη Νότια Γέρνα, στη Βόρεια Γέρνα και στην Αγία Παρασκευή δικαιολογούν το διασωζόμενο έθιμο της θυσίας του ταύρου και την κατά την παράδοση εντυπωσιακή κάθοδο των Αγιαπαρασκευωτών στο πανηγύρι της Σκάλας Καλλονής, "σ’ ντ’ αγιά Άννα", που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

     Υστερόγραφο: Η σημερινή επισήμανση διορθώνει τη φράση: "Ο μητροπολίτης Γαβριήλ αναφέρεται στην νεώτερη Γέρνα", του κειμένου μου "Από το Γιαλό του Κόλπου Καλλονής στην Αγία Παρασκευή", που δημοσιεύθηκε στο "Λεσβιακό Ημερολόγιο" του 2014, στη σελίδα 157.

Αριστείδης Κυριαζής

aristeidis2007@gmail.com

 

* Εστάλη για αναδημοσίευση από τον συγγραφέα. Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης το Σάββατο 30/12/2017/ http://www.emprosnet.gr/.

ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ~ «“Εφτά και κάτι νύχτες” του Ξενοφώντα Μαυραγάνη»

Γράφει ο Αριστείδης Κυριαζής/aristeidis2007@gmail.com

                 

       

* Εστάλη για αναδημοσίευση από το συγγραφέα. Πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης / Απόψεις / Σάββατο 23/09/2017/, http://www.emprosnet.gr/. 

ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ~ ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΨΑΡΕΜΑ ΙΤΑΛΩΝ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΤΟ 1880

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης | Σάββατο 6 Μαΐου 2017

http://www.emprosnet.gr/blogs/hronografima/

Γράφει: Αριστείδης Κυριαζής /aristeidis2007@gmail.com

* Εστάλη για αναδημοσίευση από το συγγραφέα.

ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ~ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΟΣ ΟΙΝΟΣ 1858

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης

http://www.emprosnet.gr/syggrafeis-arthron/aristeidis-kyriazis

Αριστείδης Κυριαζής

* Εστάλη για αναδημοσίευση από τον ίδιο το συγγραφέα.

ΚΥΡΙΑΖΗ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΚΑΛΛΟΝΗΣ» (4ο)

ΟΜΙΛΙΑ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΚΥΡΙΑΖΗ (Μέρος 4ο)

      

Σε συνέχεια των αναρτήσεών μας (http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2016/01/blog-post.html, http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2016/01/3.html) με τίτλο ΚΥΡΙΑΖΗ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ «ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΚΑΛΛΟΝΗΣ», αναδημοσιεύουμε το τελευταίο μέρος της ομιλίας του συμπατριώτη μας καθηγητή φυσικού και ερευνητή συγγραφέα, που δημοσιεύεται σε συνέχειες στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Λέσβου.

Αναδημοσίευση από

http://www.emprosnet.gr/blogs/hronografima/80586-istoriki-periigisi-ston-kolpo-kallonis-meros-4o

Χρονογράφημα

Ιστορική περιήγηση στον Κόλπο Καλλονής (Μέρος 4ο)

Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2016 | Αριστείδης Κυριαζής

Λέσβος και Μυτιληναίων Αιγιαλός
Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

 

 

Παραθέτω το τελευταίο μέρος της ομότιτλης ομιλίας μου:

 

     15.- Κουρτήρ, Χαλακιές και Ροδαφνίδια: Νότια της Πύρρας υπήρχαν οι προϊστορικοί οικισμοί Κουρτήρ στο Σκαμνούδι και Χαλακιές στη Νυφίδα. Επίσης στα Ροδαφνίδια του Λισβορίου, στης πόλεως Λέσβου το όριον, η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης Νένα Γαλανίδου μετά από ανασκαφές ανακοίνωσε εφέτος «ότι ήρθαν στο φως αρχαιολογικά ευρήματα της πρώιμης παλαιολιθικής περιόδου, ηλικίας 150.000 έως 500.000 ετών, τα οποία αποκαλύπτουν την παλαιότερη αρχαιολογική θέση σε ολόκληρο το Αιγαίο, την Ελλάδα και την Ανατολική Πύλη της Ευρώπης».

 

Φωτ. 42: Ανασκαφή στα Ροδαφνίδια Λισβορίου,  

με παλαιολιθικά ευρήματα 150-500 χιλιάδων ετών!

    

Στο Σκαμνούδι, στο εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου, είναι εντοιχισμένη η πλάκα με το μονόγραμμα του Βασιλιά του Βυζαντίου Μανουήλ Παλαιολόγου. Η πλάκα προέρχεται από παρακείμενο πύργο που έκτισε ο Μανουήλ το 1403-1423 την εποχή που κτίσθηκε από τους Γατελούζους ο πύργος της Βρίσας, στη Βρίσα της Βρισηίδος του Αχιλλέα, όπου και το Μουσείο με τα παλαιοντολογικά ευρήματα.

 

Φωτ. 43: Μονόγραμμα βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Παλαιολόγου στο Σκαμνούδι Λισβορίου!

    

Ο γιος του Μανουήλ, ο τελευταίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, έζησε το μήνα του μέλιτος στον πύργο του πατέρα του, όταν παντρεύτηκε στη Λέσβο την Αικατερίνη Γατελούζου, κόρη του Γενουάτη ηγεμόνα της Λέσβου Δορίνου Γατελούζου. Επίσης, στα Βασιλικά έζησε εξόριστη τη διετία 802-803 η Αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία.

 

Φωτ. 44: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ΙΑ΄, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου

 

 

     16.- Νυφίδα: Πέντε χιλιόμετρα BA από το στόμιο του Κόλπου βρίσκεται η Νυφίδα, όπου οι ντόπιοι λένε τον εξής μύθο: Όταν ο πειρατής Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα ήλθε στον Κόλπο, γύρω στο 1500, είδε στην αμμουδερή ακτή μια μικρή νύφη να πηγαίνει στο γάμο της μαζί με άλλες συνοδούς της. Θαμπωμένος από την ομορφιά της, πλησίασε να ευχηθεί, μα πονηρά τη φίλησε. Εκείνη έτρεξε να ξεφύγει στο βουνό μέσα από έναν αμπελώνα. Από το γρήγορο τρέξιμο έχασε το παπούτσι της και από τότε το βουνό το λένε «Παπούτσι», τον κάμπο «Αμπέλια», τον τόπο που φιλήθηκε «Φλου» και το χωριό «Νυφίδα».

 

Φωτ. 45: Νυφίδα του Κόλπου Καλλονής, η ακτή με τα βαθιά νερά

 

Παρόμοιο μύθο γράφει τον 1ο μ.Χ. αιώνα ο ποιητής Παρθένιος ως εξής: Στην αρχή του Τρωικού πολέμου, ο ήρωας Τράμβηλος, γιος του Τελαμώνα, είδε σε αμμώδη ακτή της Λέσβου τη μικρή πανέμορφη Απριάτη, αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση. Όμως επέμενε, κι όταν η Απριάτη με άλλες γυναίκες που τη φρόντιζαν περπατούσε στην παραλία πηγαίνοντας στο χωριό της, με δόλο την αιχμαλώτισε, αλλά εκείνη ξέφυγε για να υπερασπισθεί την αγνότητά της και κυνηγημένη έπεσε στη θάλασσα σε βαθύ σημείο της ακτής και χάθηκε! Τότε ο Τράμβηλος άλλαξε στρατόπεδο και μαζί με τους ντόπιους υπερασπίστηκε την παραλία από τις επιθέσεις του Αχιλλέα κι, όταν τραυματίστηκε θανάσιμα από τον ημίθεο, πρόλαβε και του είπε πως ήταν πρώτος του εξάδελφος. Ο Αχιλλέας τον θρήνησε και ύψωσε στην παραλία το «Ηρώον Τραμβήλου», που σωζόταν ως τον 1ο μ.Χ. αιώνα.

 

Φωτ. 46: Η είσοδος του Κόλπου Καλλονής με το νησί Γαρμπιάς ή Καλλονή ή Σανδάλιον!

 

Υπάρχει και τρίτος μύθος, που έγραψε ο ιστορικός Πλούταρχος ως εξής: Όταν ο Γρας, ο τρισέγγονος του Αγαμέμνονα, έφθασε το 1054 π.Χ. με άλλους επτά βασιλιάδες στο «Μεσόγειον Έρμα», δηλαδή στον όρμο εις το μέσον της γης της Λέσβου, για να εποικήσουν το από τον Τρωικό Πόλεμο ρημαγμένο νησί, θυσίασαν στον Κόλπο έναν ταύρο για τον Ποσειδώνα κι έριξαν στα βαθιά μια παρθένα-καλλονή για τη ζηλόφθονα γυναίκα του Ποσειδώνα, την Αμφιτρίτη.

                                                                          

Φωτ. 47: Ποσειδών και Αμφιτρίτη του Giani Felice

 

     Έριξαν την καλλονή κόρη ενός εξ αυτών, του Σμινθέα, και ο Πενθιλίδης Έναλος που την αγαπούσε έπεσε μαζί της. Όταν ο νέος βγήκε στην ακτή, είπε πως εκείνη έγινε Νηρηίδα, δηλαδή θεά του λευκού αφρού της θάλασσας, Λευκοθέα!

 

Φωτ. 48: Η Λευκοθέα - Ινώ στο Λούβρο, του Γάλλου Jean-Julew Allasseur, 1862

 

Από την αρχέγονη θεά Αφροδίτη με το ναό της στο κέντρο της Λέσβου, που επισκέφθηκαν το 1300 π.Χ. οι Χετταίοι πορφυροβαφείς, και από τη θεά Αφροδίτη-Καλλονή, που λατρευόταν με χρυσό ναό στην αρχαία Πύρρα, ονομάστηκε «Καλλονή» η εικονιζόμενη νησίδα στο στόμιο του Κόλπου, δηλαδή ο σημερινός «Γαρμπιάς», που, όπως αναφέρει ο Πλίνιος τον 1ο μ.Χ. αιώνα, λεγόταν και «Σανδάλιον», ονομασία που υπενθυμίζει το μύθο της Νυφίδας με το βουνό «Παπούτσι», την αναφορά του Αλκαίου ότι η Αφροδίτη ήλθε στη Λέσβο σανδαλοφορούσα και το «σάμβαλον», όπως αναφέρει η Σαπφώ το σανδάλιον, ένα από τα σύμβολα της Αφροδίτης.

 

Φωτ. 49: Βραχονησίδα Γαρμπιάς ή Καλλονή ή Σανδάλιον της Αφροδίτης!

 

«Καλλονή» ονομάστηκαν, επίσης, το ανατολικό ακρωτήρι της εισόδου του Κόλπου, ο ίδιος ο Κόλπος, ο Κάμπος, οι Αλυκές, το Παλιόκαστρο ή Kalloni hisar, όπως το έλεγαν οι Τούρκοι, η ευδαίμων πόλις Καλλονή του 1334 και 1450 και η σημερινή κωμόπολη Καλλονή, όπως μετονομάστηκε μετά την απελευθέρωση του 1912 η πρωτεύουσα των αποκαλούμενων επτά χωριών της Καλλονής, η Αχερώνη.

 

 

Φωτ. 50: Η κωμόπολή Καλλονή

 

 

Φωτ. 51: Η Αχερώνη Καλλονής, με το γεφύρι που γκρεμίστηκε το 1936

 

Αριστείδης Κυριαζής

aristeidis2007@gmail.com