ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ - ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ

ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ  2 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019

Χριστιανικοί Συμβολισμοί για τα Κόλλυβα

                                           

Τα υλικά για τα κόλλυβα πρέπει να είναι 9, γιατί 9 είναι τα τάγματα των αγγέλων, ενώ το κάθε υλικό έχει το δικό του συμβολισμό:

 

1. Το σιτάρι, σύμβολο της γης, συμβολίζει και τις ψυχές των πεθαμένων. Επίσης, συμβολίζει την ανάσταση, τη μετουσίωση, το ότι, αν πέσει στο χώμα, σαπίζει, αλλά την άνοιξη φυτρώνει και δίνει νέο φυτό και σπόρο.

2. Το αλεύρι ή η φρυγανιά ή το ινδοκάρυδο ή το τρίμμα από στραγάλια ή σουσάμι συμβολίζουν το ελαφρύ χώμα.

3. Τα μπαχαρικά (κανέλα, γαρίφαλο, μοσχοκάρυδο, πιπερόριζα, γλυκάνισο) είναι τα αρώματα αυτού του κόσμου.

4. Τα ασπρισμένα αμύγδαλα συμβολίζουν τα «ὀστᾶ γεγυμνωμένα», για να μας θυμίζουν τη μοίρα που θα έχουμε όλοι οι θνητοί.

5. Το ρόδι από τα αρχαία χρόνια συνδέεται με τελετές γονιμότητας, γάμου και θανάτου. Συμβολίζει την αναγέννηση, αλλά και την επιστροφή του σώματος στη γη. Με αυτό ο Άδης-Πλούτων κράτησε την Περσεφόνη στον κάτω κόσμο. Για τους χριστιανούς οι σπόροι του ροδιού συμβολίζουν τη λαμπρότητα του Παραδείσου.

6. Οι ξηροί καρποί είναι η ζωή που αναπαράγεται.

7. Ο μαϊντανός συμβολίζει τη δροσιά και είναι ευχή για ανάπαυση της ψυχής «ἐν τόπῳ χλοερῷ, ἐν τόπῳ ἀναψύξεως».

8. Οι σταφίδες (μαύρες και ξανθές) την πίστη ότι, μετά την ανάσταση του Χριστού, ο θάνατος δεν είναι πλέον πικρός. Στα αρχαία χρόνια ο θεός του αμπελιού, ο Διόνυσος, συμβόλιζε τη γλύκα της ζωής, ενώ ο Χριστός είναι «ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή».

9. Η ζάχαρη συμβολίζει τον γλυκό Παράδεισο. Το λευκό της χρώμα την αγνότητα και την ομορφιά του.

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:

1) Γαλανού Άννα, «Τα κόλλυβα της ζωής».

2) πρ. Θεμιστοκλέους Στ. Χριστοδούλου, «Τα ιερά μνημόσυνα», εκδόσεις Ομολογία, Αθήνα 2002.

3) http://www.enaplotiti.gr/ea/index.php/spirituals/tributes/1345-2018-02-26-21-19-04

4) http://www.imconstantias.org.cy/40029-2/

5) https://www.agiooros.net/forum/viewtopic.php?t=8625

6)http://www.greekpress.gr/%CF%88%CF%85%CF%87%CE%BF%CF%83%CE%AC%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B3%CE%B5%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%B7/#prettyPhoto

7)https://www.ekklisiaonline.gr/ekklisiaonline/psychosavvato-26-ma%CE%90ou-psychosavvato-tis-pentikostis-ti-prepi-na-kanoume/

ΚΟΤΣΙΑΦΙΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ “ΑΘΕΪΑ. ΣΤΕΡΗΣΗ ΜΙΑΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΠΕΡΙ ΘΕΟΥ;”

Κυριακάτικο θέμα

 

ΑΘΕΪΑ. ΣΤΕΡΗΣΗ ΜΙΑΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΠΕΡΙ ΘΕΟΥ;

 

Κοτσιαφίτου Αναστασίας

 

     Η υπόθεση του Θεού δεν είναι μια λέξη, μια ιδεολογία· είναι υπόθεση της ουσίας του ανθρώπου, και η επιτέλεση της ουσίας του ανθρώπου δεν γίνεται μόνο με τη θρησκευτικότητα. Βεβαίως η θρησκευτικότητα συμβάλλει στην πραγμάτωση της ουσίας του ανθρώπου, όταν όμως βιωθεί με σωστό τρόπο.

     Υπάρχει, ωστόσο, θρησκευτικότητα που ενώνει τον άνθρωπο με το Θεό και θρησκευτικότητα που τον χωρίζει από Αυτόν (θρησκοληψία, τυπολατρία). Υπάρχει θρησκευτικότητα που λειτουργεί στην υπηρεσία της αυθεντικότητας του ανθρώπου και υπάρχει θρησκευτικότητα που αλλοτριώνει τον άνθρωπο από την ουσία του. Θρησκευτικότητα υπάρχει και μέσα στο χριστιανισμό και έξω από τον χριστιανισμό.

     Η σχέση όμως του ανθρώπου με το Θεό δεν είναι μόνο θρησκευτική. Τον άνθρωπο τον ενώνει με το Θεό ολόκληρη η αλήθεια, η αλήθεια σε όλες τις περιοχές της ζωής του: κοινωνία, παιδεία, πολιτισμός, πολιτική.

     Ένας άνθρωπος που αγωνίζεται για μια καλύτερη ζωή, για δημοκρατία, που πασχίζει για την ειρήνη, που κάνει προσπάθειες να λυθεί το οικολογικό πρόβλημα, ένας γιατρός που κάθεται στο εργαστήριό του και βγάζει πορίσματα για να σώσει τον άνθρωπο, μπορεί να θεωρηθεί άθεος, μόνο και μόνο επειδή στερείται μιας θρησκευτικής έννοιας περί Θεού;

     Θεός είναι ο τελικός στόχος που θέτει ο άνθρωπος στον αγώνα για την τελείωσή του. Είναι το σύνολο των ιδανικών που προβάλλει ο άνθρωπος, είναι εκείνο προς το οποίο όσο πορεύεσαι σώζεσαι, όσο απομακρύνεσαι πεθαίνεις.

     Το γεγονός ότι εν ονόματι του Θεού έγιναν εγκλήματα (Ιερά Εξέταση, συμμαχίες με τυραννικά καθεστώτα, φαρισαϊσμός όσων κήρυτταν αγάπη και δικαιοσύνη ενώ στην πράξη εφάρμοζαν μίσος και αδικία, αδιαφορία) δεν πρέπει να το χρεώνουμε στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό.

     Η κριτική που γίνεται σήμερα μόνο το άρρωστο μέρος προσβάλλει. Η κριτική γίνεται στη μη εκκλησία (αμαρτήματα, σφάλματα κληρικών ή θρησκόληπτων κοσμικών). Η εκκλησία είναι όπου είναι η αλήθεια και δεν φοβάται καμιά κριτική, βρίσκεται διαρκώς σε διάλογο. Ό,τι νικάει στην κριτική, αυτό είναι του Θεού.

     Στη θέση ακόμα μερικών ότι το θέμα «Θεὀς» σήμερα έχει ξεπεραστεί, ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ρωτά για κανένα Θεό, θα μπορούσε να ειπωθεί το εξής: Κάτι που σε εξανθρωπίζει μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι το ξεπερασμένο; Το νόημα Θεός, που είναι η πραγμάτωση της ουσίας, δηλ. ύπαρξη αξιολογικών στόχων, ορθή νοηματοδότηση της ζωής και κίνηση προς το καλύτερο, αυτό μπορεί να θεωρηθεί σαν κάτι το ξεπερασμένο; 

     ΟΧΙ. Αν η υπόθεση Θεός που σημαίνει την αυθεντικότητα του ανθρώπου θεωρηθεί ξεπερασμένη, απλούστατα χάνεται ο ίδιος άνθρωπος, πέφτει στη χαμοζωή: έλλειψη πίστης για την αξία της εργασίας, απολυτοποίηση του σχετικού, μηδενισμός, ναρκωτικά, αύξηση εγκληματικότητας, έξαρση ψυχασθενειών, αυτοκτονίες…

     Αρνούμαι, επομένως, το Θεό ― ΑΘΕΪΑ (α-στερητικό + θεός) ― δεν σημαίνει τη στέρηση μόνο της θρησκευτικής έννοιας περί Θεού, αλλά σημαίνει την άρνηση του αληθινού νοήματος για τη ζωή. Αν ο άνθρωπος σταματήσει να αγωνίζεται για την αυθυπέρβασή του, αν σταματήσει την πορεία του προς το καλύτερο, τότε δεν έχει να χάσει τίποτε ο στόχος εκείνος που λέγεται Θεολογία, αλλά χάνεται ο ίδιος ο άνθρωπος. Πετάει τη θρησκευτικότητα, βρίσκει όμως άλλα υποκατάστατα: γήπεδο, απολυτοποίηση των σταρ, χασίς, σεξουαλικό επιφανειακό κύμα, προσφυγή στα μέντιουμ, προσωπολατρία τραγουδιστών και άλλα παρόμοια.

     Τα υποκατάστατα όμως αυτά που δημιουργεί είναι προσωρινές λύσεις, επιφάνεια, ένα λεπτό στρώμα πάγου πάνω σε μια βαθιά λίμνη. Γιατί ο άνθρωπος, συνεχώς απειλούμενος από το μηδέν, έχει ανάγκη να γεμίσει τη ζωή του με αληθινό νόημα. Μπορείς, όμως, να καλύψεις το κενό που υπάρχει μέσα σου με υποκατάστατα χωρίς αξιολογικό περιεχόμενο; Μπορεί να χάθηκε η διάσταση του βάθους, αλλά υπάρχει ανάγκη στο βάθος.

     Ποτέ ο άνθρωπος δεν είχε περισσότερη μεταφυσική ανάγκη από σήμερα. Ο σύγχρονος άνθρωπος χρειάζεται ένα στήριγμα, για να αντιμετωπίσει το μηδέν. Μπροστά στην άβυσσο του μηδενός που χάσκει στα πόδια του, πρέπει κάπου να θεμελιώσει την ελπίδα του. Θέλει και πρέπει να σταθεί όρθιος, να μη «σπάσει» πάνω στη σχεδία του, να κρατηθεί πάνω στο «καρυδότσουφλό» του τη στιγμή που τεράστια αγριεμένα κύματα τον δέρνουν αλύπητα μέσα στον απέραντο ωκεανό του μηδενός και απειλούν να τον ρουφήξουν στα απύθμενα βάθη του. Σαν ναυαγός αποζητάει τη στεριά, για να γλιτώσει από το κύμα που τον πνίγει.

     Η κατάργηση των ειδώλων του ανθρώπου αποκαλύπτει συγκλονιστικά την ένδειά του, φανερώνει το κενό που αφήνουν τα γκρεμισμένα είδωλα, δείχνει τη βαθιά ανάγκη των ανθρώπων για τον αληθινό Θεό.

 

Αναστασία Κοτσιαφίτου,

Θεολόγος – Φιλόλογος και

Σύμβουλος Σταδιοδρομίας

 

 

Η εκκλησία είναι όπου είναι η αλήθεια

ΑΓΙΕΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΝΗ ~ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ~ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ 37 ΑΛΛΕΣ

Η Αγία Αδαμαντίνη

Το όνομα Διαμάντη είναι πολύ συνηθισμένο στο Παλαιοχώρι, αν και τα τελευταία χρόνια έχει αντικατασταθεί από υποκοριστικά. Η γιαγιά Διαμάντη, η εγγονή Μάντη, καμιά φορά και αγγλιστί Μάντυ! Λίγοι όμως γνωρίζουν στο χωριό ότι η Διαμάντη έχει την ονομαστική της εορτή την 1η Σεπτεμβρίου, μαζί με την Αθηνά, την Ασπασία, την Αφροδίτη, τη Μαριάνθη, τη Μέλπω, την Πηνελόπη, τη Σαπφώ, τη Χαρίκλεια και πολλές άλλες αγίες -- συνολικά σαράντα -- που μαρτύρησαν για τη χριστιανική πίστη τους στις αρχές του 4ου αιώνα (305 μ.Χ.), λίγα χρόνια προτού εκδοθεί το Διάταγμα των Μεδιολάνων για ανεξιθρησκία (313 μ.Χ.).

Στο γραπτό μας αυτό δίνουμε πληροφορίες και απολυτίκια πρώτα για την Αγία Αδαμαντίνη κι έπειτα αναφέρουμε όλα τα ονόματα των 39 συνασκητριών της. 
      

  

              (χειρ Αλκιβιάδη Παππά, 2005),  (http://www.athonian.gr/holy-pictures/saints-female/saint-adamantini/)

Ο βίος

Η Αγία Αδαμαντίνη έζησε την εποχή των διωγμών, κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, στην Αδριανούπολη της Θράκης. Ήταν σε πολύ νεαρή ηλικία, όταν αυτή, οι άλλες 39 νεαρές συνασκήτριές της και ο διδάσκαλός τους Αμμούν ο διάκονος συνελήφθησαν από τον ηγεμόνα Βάβδο και οδηγήθηκαν στο βασιλιά της Θράκης Λικίνιο, με την εντολή να θυσιάσουν στα είδωλα. Η Αγία, μαζί με τις συνασκήτριες και το δάσκαλό τους, αρνήθηκε κι έτσι ο βασιλιάς επεφύλαξε σε όλους μαρτυρικό θάνατο. Η Αγία Αδαμαντίνη μαρτύρησε στην πυρά, το έτος 305 μ.Χ..

     Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της την 1η Σεπτεμβρίου, σταθερή εορτή. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσες έχουν το όνομα Αδαμαντίνη αλλά και όσες έχουν τα ονόματα Αδαμαντίς, Αδαμαντινή, Αδαμαντία, Ντία, Τία, Διαμάντη, Μάντη, Διαμαντένια, Διαμαντούλα, Διαμαντίνα, Διαμάντω, Μαντώ, Διαμάντα, Αμάντα, Μάντα, Άντα, Διαμαντού και όσοι ονομάζονται Αδαμάντιος ή Διαμαντής. Το όνομα σημαίνει «πολύτιμη σαν το διαμάντι» και είναι ουσιαστικοποιημένο θηλυκό του επιθέτου ο αδαμάντινος, η αδαμαντίνη, το αδαμάντινον, που παράγεται από την ελληνική λέξη ο ἀδάμας (= αήττητος, αδάμαστος, ακατανίκητος και μτφ. άριστος, λαμπερός και πολύτιμος --  γεν. του αδάμαντος, από α-στερητικό+δαμάζομαι).

Αγίες Τεσσαράκοντα Παρθένες και Ασκήτριες και Αμμούν ο διδάσκαλος αυτών

1^η Σεπτεμβρίου: Σύμφωνα με το συναξάρι της ημέρας, όπως αυτό αναγράφεται στο Μηναίο Σεπτεμβρίου, "τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῶν Ἁγίων τεσσαράκοντα γυναικῶν, Μαρτύρων, Παρθένων καὶ Ἀσκητριῶν, καὶ Ἀμμούν Διακόνου, καὶ διδασκάλου αὐτῶν".

Eἰς τὰς Παρθένους.

Δισεικαρίθμοις παρθένοις πῦρ καὶ ξίφος,

Θεοῦ προεξένησαν Υἱὸν νυμφίον.

Eἰς τὸν Ἀμμούν.
Ἀμμοὺν καλύπτραν ἔμπυρον δεδεγμένος,
τὸ σαρκικὸν κάλυμμα χαίρων ἐξέδυ.

Άγιοι που εορτάζουν:

Άγιος Αμμούν ο Διδάσκαλος, Αγία Αδαμαντίνη, Αγία Καλλιρρόη, Αγία Χαρίκλεια, Αγία Πηνελόπη, Αγία Κλειώ, Αγία Θάλεια, Αγία Μαριάνθη, Αγία Ευτέρπη, Αγία Τερψιχόρη, Αγία Ουρανία, Αγία Κλεονίκη, Αγία Σαπφώ, Αγία Ερατώ, Αγία Πολύμνια, Αγία Δωδώνη, Αγία Αθηνά, Αγία Τρωάδα, Αγία Κλεοπάτρα, Αγία Κοραλία, Αγία Καλλίστη, Αγία Θεονόη, Αγία Θεανώ, Αγία Ασπασία, Αγία Πολυνίκη, Αγία Διώνη, Αγία Θεοφάνη, Αγία Ερασμία, Αγία Ερμηνεία, Αγία Αφροδίτη, Αγία Μαργαρίτα, Αγία Αντιγόνη, Αγία Πανδώρα, Αγία Χάιδω, Αγία Λάμπρω, Αγία Μόσχω, Αγία Αρηβοΐα, Αγία Θεονύμφη, Αγία Ακριβή, Αγία Μελπομένη, Αγία Ελπινίκη.

Βιογραφία
Οι Άγιες αυτές γυναίκες έζησαν στην Αδριανούπολη της Θράκης την εποχή του βασιλιά Λικινίου. Ο ηγεμόνας της περιοχής Βάβδος (περί το 305 μ.Χ.) τις συνέλαβε ως χριστιανές και τις προέτρεπε να προσκυνήσουν τα είδωλα. Η Κελσίνα, μία απ' αυτές και η πρώτη της πόλης, μετά τη θαρραλέα ομολογία της πίστης της, τις εσύναξε όλες στην οικία της μαζί με το δάσκαλό τους διάκονο Άγιο Αμμούν, για να ενισχυθούν προς το μαρτύριο. Ο Αμμούν πήρε το χαρτί με τα ονόματά τους και τα διάβασε δυνατά ένα-ένα. Ύστερα είπε: «Αγωνισθήτε υπέρ του Χριστού διά του μαρτυρίου, διότι έτσι θα καθίσει και ο Δεσπότης Χριστός στην πύλη της ουρανίου βασιλείας και θα σας προσκαλεί μία-μία κατ’ όνομα, για να σας αποδώσει τον στέφανο της αιωνίου ζωής».

Όταν και πάλι τις ανέκρινε ο ηγεμόνας, ομολόγησαν όλες σταθερά την πίστη τους. Με την προσευχή τους συνέτριψαν τα είδωλα και ο ιερέας των ειδωλολατρών ανυψώθηκε στον αέρα, μέχρις ότου, βασανιζόμενος από πύρινους αγγέλους, έπεσε νεκρός στη γη. Τότε ο Βάβδος πρόσταξε να κρεμάσουν τον Άγιο Αμμούν, να του ξύσουν τις πλευρές, να κάψουν τις πληγές του με αναμμένες λαμπάδες και να του φορέσουν στο κεφάλι χάλκινη πυρακτωμένη περικεφαλαία.

Επειδή ο Άγιος διαφυλάχθηκε αβλαβής από τα μαρτύρια, οδηγήθηκε μαζί με τις μαθήτριές του από τη Βερόη (σημερινή Στάρα Ζαγορά της Βουλγαρίας) στην Ηράκλεια, στο βασιλιά Λικίνιο. Καθ’ οδόν εμφανίστηκε ο Κύριος και τους ενθάρρυνε. Φθάνοντας στην πόλη, πήγαν στον τόπο όπου είχαν κατατεθεί τα τίμια λείψανα της Αγίας μάρτυρος Γλυκερίας, που εορτάζει στις 13 Μαΐου. Ενώ διανυκτέρευαν εκεί προσευχόμενες, παρουσιάσθηκε η Αγία Γλυκερία, λέγοντας: «Καλώς ήλθατε, άγιες δούλες του Θεού! Προ πολλού περίμενα την λαμπρή εν Χριστώ συνοδεία σας, για να χορεύσωμε στεφανωμένες όλες μαζί με τους αγίους αγγέλους στην βασιλεία του Χριστού, τον οποίο μέχρις αίματος ομολογήσαμε».

Στην Ηράκλεια τους έριξαν στα θηρία. Οι άγιες γυναίκες μαζί με το δάσκαλό τους προσευχήθηκαν όρθιες με υψωμένα τα χέρια, ενώ τα θηρία κατελήφτησαν από ύπνο και δεν τους άγγιξαν. Την ώρα που οι στρατιώτες άναβαν φωτιά για να τις ρίξουν μέσα, προφήτευσαν στον ασεβή Λικίνιο την επικράτηση του Μεγάλου Κωνσταντίνου, τη νίκη του χριστιανισμού και την κατάργηση της ειδωλολατρίας. Κατόπιν σφραγίστηκαν με το σημείο του σταυρού και δέκα από αυτές πήδησαν αγαλλόμενες μέσα στις φλόγες υμνώντας το Θεό, ο οποίος δρόσισε το πυρ. Έτσι, αυτές οι δέκα πέθαναν στην πυρά, οκτώ αποκεφαλίστηκαν μαζί με το δάσκαλό τους Αμμούν. Από τις υπόλοιπες οι δήμιοι άλλες κατέσφαξαν και σε άλλες έβαλαν στο στόμα πυρακτωμένα σίδερα.

Τα ονόματά τους έχουν διασωθεί στο αρχαίο Μαρτύριό τους (Bibliotheca Hagiographica Graeca 2280-2281) και είναι: Λαυρεντία η διάκονος, Κελσίνα, Θεοκτίστη (η Θεόκλεια), Δωροθέα, Ευτυχιανή, Θέκλα, Αρισταινέτη, Φιλαδέλφη, Μαρία, Βερονίκη, Ευλαλία (η Ευθυμία), Λαμπροτάτη, Ευφημία, Θεοδώρα, Θεοδότη, Τετεσία, Ακυλίνα, Θεοδούλη, Απλοδώρα, Λαμπαδία, Προκοπία, Παύλα, Ιουλιάνα, Αμπλιανή, Περσίς, Πολυνίκη, Μαύρα, Γρηγορία, Κυρία (η Κυριαίνη), Βάσσα, Καλλινίκη, Βαρβάρα, Κυριακή, Αγαθονίκη, Ιούστα, Ειρήνη, Ματρώνα (η Αγαθονίκη), Τιμοθέα, Τατιανή, Άννα (η Ανθούσα).

Ωστόσο, στην ασματική Ακολουθία και σε νεότερους Συναξαριστές απαντούν αλφαβητικά τα εξής ονόματα: Αδαμαντίνη, Αθηνά, Ακριβή, Αντιγόνη, Αριβοΐα, Ασπασία, Αφροδίτη, Διώνη, Δωδώνη, Ελπινίκη, Ερασμία, Ερατώ, Ερμηνεία, Ευτέρπη, Θάλεια, Θεανώ, Θεανόη, Θεονύμφη, Θεοφάνη, Καλλιρρόη, Καλλίστη, Κλειώ, Κλεονίκη, Κλεοπάτρα, Κοραλλία, Λάμπρω, Μαργαρίτα, Μαριάνθη, Μελπομένη, Μόσχω, Ουρανία, Πανδώρα, Πηνελόπη, Πολύμνια, Πολυνίκη, Σαπφώ, Τερψιχόρη, Τρωάς, Χάιδω και Χαρίκλεια (βλέπε Πρωτ. Κωνσταντίνου Πλατανίτου, Εορτολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Αποστολική Διακονία, εκδ. Δ, 1997, σελ. 23 υποσ.).

Ἀπολυτίκιον

Ἀθλητῶν αἱ χορεῖαι, δεῦτε συνδράμετε καὶ τεσσαράκοντα κόρας μετὰ Ἀμμοὺν εὐσεβοῦς μεγαλύνατε, λαμπρῶς πανηγυρίζουσι ὅτι ἐνήθλησαν στερρῶς τῇ ἀσκήσει ἐν Χριστῷ, ῥωσθεῖσαι καὶ λαμπρυνθῆσαι πρεσβεύουσαι τῷ Κυρίῳ, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κάθισμα
Ἦχος α΄. Τὸν τάφον σου Σωτήρ.

Τῶν ἁγίων Γυναικῶν

Ἀμνάδες λογικαί, τῷ ἀμνῷ καὶ ποιμένι, προσήχθητε πιστῶς, διὰ τοῦ μαρτυρίου, τὸν δρόμον τελέσασαι, καὶ τὴν πίστιν τηρήσασαι· ὅθεν σήμερον, περιχαρῶς εὐφημοῦμεν, Ἀξιάγαστοι, τὴν ἱερὰν ὑμῶν μνήμην, Χριστὸν μεγαλύνοντες.

                           

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης γράφει στο βιβλίο του «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνὼν τοῦ ἐνιαυτοῦ»:

     «Αὗται αἱ Ἅγιαι Γυναῖκες ἦτον κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Λικινίου ἐν ἔτει τε΄ [305], καταγόμεναι ἀπό τὴν Ἀδριανούπολιν τῆς Mακεδονίας· αἱ ὁποῖαι Xριστιαναὶ οὖσαι, ἠκολούθησαν εἰς τὸν Xριστόν, ἔχουσαι διδάσκαλον καὶ ὁδηγὸν τὸν Διάκονον Ἀμμούν. Ἐπειδὴ δὲ ἐπιάσθησαν ἀπὸ τὸν ἄρχοντα τῆς Ἀδριανουπόλεως Bάβδον ὀνομαζόμενον, καὶ ἐτιμωρήθησαν πολλά, διατὶ δὲν ἐπροσκύνουν τὰ εἴδωλα, τούτου χάριν ἐπροσευχήθησαν εἰς τὸν Θεόν, καὶ ὦ τοῦ θαύματος! εὐθὺς ἁρπάχθη καὶ ἐκρεμάσθη εἰς τὸν ἀέρα ὁ ἱερεὺς τῶν εἰδώλων. Kαὶ ἐκεῖ μείνας τιμωρούμενος εἰς πολλὰς ὥρας, τελευταῖον πίπτοντας κάτω, κακῶς ὁ κακὸς ἐξέψυξεν. Ὁ δὲ Ἅγιος Ἀμμοὺν κρεμᾶται καὶ ξέεται κατὰ τὰς πλευράς. Ἔπειτα δέχεται εἰς τὴν κεφαλὴν μπαρμπούταν σιδηρᾶν πεπυρακτωμένην.

     Ἐπειδὴ δὲ οὐδεμίαν βλάβην ἐκ ταύτης ἔλαβεν, ἀπεστάλθη ὁμοῦ μὲ τὰς ἀνωτέρω Ἁγίας Παρθένους ἀπό τὴν Bερρόην εἰς τὴν Ἡράκλειαν τῆς Θράκης, πρὸς τὸν τύραννον Λικίνιον. Ὅθεν μὲ τὴν προσταγὴν αὐτοῦ, αἱ μὲν δέκα Παρθένοι, ἐβάλθησαν εἰς τὴν φωτίαν καὶ ἐτελειώθησαν· αἱ δὲ ὀκτώ, ἀπεκεφαλίσθησαν ὁμοῦ μὲ τὸν Διάκονον Ἀμμούν· αἱ δὲ ἄλλαι δέκα, κτυπηθεῖσαι μὲ τὸ σπαθὶ εἰς τὸ στόμα καὶ εἰς τὴν καρδίαν, παρέδωκαν τὸ πνεῦμα. Ἀπὸ δὲ τὰς ἐπιλοίπους δώδεκα, ὁποὺ ἔμειναν, ἄλλαι μὲν κατεκόπησαν ἀπὸ μαχαίρας, ἄλλαι δὲ, λαβοῦσαι εἰς τὸ στόμα σίδερα ἀναμμένα, πρὸς Kύριον ἐξεδήμησαν.»  

   
(Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ», τόμος Α΄, ἐκδ. Δόμος, Ἀθήνα 2005)

  

Πηγές:

Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου «Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού», τόμος Α΄, εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 2005.

http://www.wikipedia.gr/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B4%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%B7, http://www.saint.gr/897/saint.aspx, http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1403&search=3, https://el.orthodoxwiki.org/%CE%91%CE%B4%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%B7_%CE%BC%CE%AC%CF%81%CF%84%CF%85%CF%82, https://www.onomatologio.gr/%CE%9F%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/%CE%91%CE%B4%CE%B1%CE%BC%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%91%CE%B4%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%B1, http://www.athonian.gr/holy-pictures/saints-female/saint-adamantini/.

ΣΤΑΥΡΩΣΗ 2015

Σταύρωση

Έλα απόψε στην θαμπή κι όλο μυστήριο νύχτα

λίγο προτού το Σταυρικό μαρτύριο αρχίσει.

Τον κόσμο που στον όλεθρο ακάθεκτα βαδίζει

κάνε τον γι’ άλλη μια φορά να ζήσει να ελπίσει.

Παρασκοτίστηκε ο νους και κυβερνάει ο φόβος,

ο λογισμός το νόημα να ξαναβρεί ζητάει.

Ο Γολγοθάς σου απόμεινε μόνο κρανίου τόπος

και το πικρό σου μήνυμα αδιάφορο περνάει.

Ακούμπησε τα χέρια σου στον κόσμο που πεθαίνει

και δος του όπως άλλοτε το φως σου το ιλαρό.

Τις παγωμένες μας καρδιές απόψε τις ζεσταίνει

η λύτρωση που βρίσκουνε κοιτώντας το Σταυρό.  

(Ποίημα του Στέλιου Μπινιάρη, δημοσιευμένο στο πρδκ. «Αιολικά Γράμματα», τ. 118, σελ. 33)

ΠΑΝΑΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

ΟΙ ΠΑΝΑΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Στη θαυμάσια κρητική εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ»  (8/8/2009) βρήκαμε το παρακάτω πολύστιχο ποίημα (132 στίχοι) του λαϊκού ποιητή Κωστή Λαγουδιανάκη για την Παναγιά, που η κοίμησή της τιμάται τον Αύγουστο. Ιδιαίτερα μας ξάφνιασε η αναφορά και στη δική μας Παναγία, την Παναγία Κρυφτή, στους στίχους 121-122: «Η Παναγία η Κρυφτή στση Λέσβου το Πλωμάρι / του ποδαρόδρομου εκειά είν' όλα ντου θάρρη». Μόνο που η δικιά μας Παναγιά δεν γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, αλλά τη Δευτέρα μετά την Κυριακή του Θωμά. Το καλοκαίρι βέβαια δέχεται τους περισσότερους επισκέπτες, αρκεί να μη φοβούνται τον ποδαρόδρομο! Ο συμπαθής Κρητικός στιχουργός μάλλον δεν θα γνωρίζει πως τώρα, με τη διάνοιξη αμαξιτού χωματόδρομου, η από στεριάς πρόσβαση είναι πολύ ευκολότερη κι ο επισκέπτης πρέπει να περπατήσει μόνο για ένα τέταρτο στο κατηφορικό/ανηφορικό μονοπάτι. Θα αποζημιωθεί όμως από την ομορφιά του γραφικού εξωκκλησιού και του θαλασσινού τοπίου.    

Για σένα Παναγία μου κερί ο κάθε στίχος

Αποσπερίδες και βάιζα

του Κωστή Λαγουδιανάκη 

Άγουστος, μήνας ο καλός, ο πρωτοκανακάρης
Άγουστος, Μήνας Παναγιάς είν' ο «δεκαπεντάρης». 
Την εορτή την ξέκορφη για τη χριστιανοσύνη
ο Άγουστος διαρμίζεται κι όλη η ρωμιοσύνη.
Ο Άγουστος τσι μέρες του τσι πρώτες δεκαπέντε
στση Παναγίας την Κοίμηση εκειά βάνει αμέντε τ '.
Ανεμπουκώνει ο Άγουστος τσι δεκαπέντε μέρες
τση Παναγίας τση Κοίμησης προσκυνοθυγατέρες.
Η Παναγία ρέχτηκε τον Άγουστο το μήνα
η Κοίμηση τζη να σκορπά τση πίστης ηλιαχτίνα.
Κερί στη Μάννα-Παναγιά η Ελλάδα όλη άφτει
σέβος στη Μάννα του Χριστού και στην ολπίδα ξάφτει.
Κερί στη Μάννα-Παναγιά, κερί και στην ολπίδα
κερί και στην παρηγοριά, στση πίστης τη θυρίδα.
Για σένα Παναγία μου κερί ο κάθε στίχος!
που το κακό οντέ χύνεται κάστρο είσαι και τείχος.
Τ' Αγούστου είναι ψηλόρανη δέκατη πέμπτη μέρα
που εορτή «των Ουρανών» έχει η «Πλατυτέρα».
Το «Πάσχα του καλοκαιριού» τση προσευχής καμπάνα
για την Υπεραγία εδά χτυπά τη δροσομάννα.
Η Στρατηγός Υπέρμαχος παρηγοριά των θρήνων
και η Ελευθερώτρια «εκ παντοίων με κινδύνων».
Του ουρανού Παντάνασσα, Παντάνασσα τση ζήσης
αχτίνα είσαι υπέρλαμπρη, νερό κρουσταλλοβρύσης.
Τση Παναγίας τ' όνομα ανεζητά τ'αχείλι  
οντέ σκουπίζει δάκρυα του ζόρε το μαντίλι.
Στση Παναγίας τ'όνομα ανεγκολλά το στόμα 
του κουρασμένου, του φτωχού και του αρρώστου στρώμα.
Στση ζήσης τσι κακοβολιές, στην όφκαιρη καρδιά μας
εσυ 'σαι τ'αποκούμπι μας, είσαι η  «Παναγιά μας». 
Του κόσμου η παρακάλεση είναι για όνομή σου
του κόσμου μαντατοφοριές για το Μονογενή σου.
Κάθε παιδί στην εμπασά του πόνου οντέ νεδιάζει
«βλέπε το Παναγία μου» η μάννα ντου φωνιάζει.
Του πονεμένου, τ'αρφανού, τ'άδικου, τ'αρρωστάρη 
εσύ 'σαι τ'αναντράνισμα, εσύ το φυλαχτάρι.  
Πίστη, λατρεία του λαού, το σέβος του φουντάνα
για τη Μαρία, την Παναγιά, για του Θεού τη Μάννα.
Η πίστη για την Παναγιά δε λείβγετ' ένα δράμι 
κι είναι και πίστη στον Υγιό και στο Θεό αντάμι.
Στα γόνατα που σέρνουνται δροσολογά η πίστη
για τη Μητέρα του θεού, του σύμπαντος το χτίστη.
Τα κλάηματα, τα στρούσια, οι ασκονταμοί κι οι πόνοι
στση Παναγιάς τη μ-παρασθιά λιώνουνε σαν το χιόνι.
Στο κόνισμά σου Παναγιά χέρα και γιουλουχτάνι,
στο κόνισμά σου Παναγιά κάθε καρδιά λιβάνι.
Ένα χωριό, η Γεθσημανή, και ένας άδειος τάφος
τση πίστης τση Παναγίας εκειά ψηλώνει ο τράφος.
Δοξαστικό 'ναι το σπερνό στση Παναγιάς τη χάρη 
ήχοι οχτώ συγκάρταλοι ψάλλουνε το τροπάρι.
Κάθε ορθόδοξη εκκλησά τα εδικά σου φώτα
δεξά 'ναι και λαμπυριστά 'ποτην Αγία Πόρτα.  
Οι ύμνοι οι αρίφνητοι δε στένουνται ψιχάλι
να υμνολογούν πνεματικά τση Παναγιάς τα κάλλη.
Η τέχνη η ορθόδοξη κι η ορθόδοξη η χέρα
μ' αρίφνητα κονίσματα τιμά την Πλατυτέρα.
Η τέχνη η ζγουραφική είναι δοξολογία
«υψηλοτέρα ουρανών, Δέσποινα Παναγία».
Ονόματα λοήσιμα το γλωσσικό λογάρι
ξυφαίνει για τση Παναγιάς τση Δέσποινας τη χάρη.
Ονόματα λοήσιμα τση πλέκει κολαΐνα
απού 'ναι μοσκομύριστα πίστης και σέβους κρίνα.  
Κάθε γωνιά τ'ς Ελλάδας μας εκκλησά και ρημοκκλήσι
τση Παναγίας εορτή είναι και αγιομήσι.
Στ' ανάπλαγα στο Βέρμιο το νάμι τζη γροικάται 
η Παναγία Σουμελά τον Πόντο ανεστοράται.
Η Παναγία Βλαχερνών στση Πόλης την αγκάλη
κουρούντιση αλλοτεσινή να μη γενεί καψάλι.
Η Παναγιά Σκουπιώτισσα απού την Προποντίδα
χωριό τζη τα Σκουπιά κι εδά Χαλκιδικής αγίδα.
Στση Τήνου η Μεγαλόχαρη απάνω το παπούρι
γόνατα στ' ανεβόλεμα τάματα είναι πούρι. 
Η Κυρά Παναγιά νησί είναι με μοναστήρι
στση Αλοννήσου τα βορνά χτυπά το σημαντήρι.
Η Άρτα Παρηγορήτισσα, ναό του Βυζαντίου
αλλότες Ευαγγελισμός, εδά χρεία μουσείου.
Ζάλα του ποταμού Σκυλά και νοτικό σπηλιάρι
στην Κάσο Ποταμίτισσας τση Παναγίας θάρρη.
Η Γεθσημανή και ο ναός τση Κοίμησης μαντάτο
Ιεροσολυμίτισσα, εικόνα τω θαυμάτω.
Η Εκατονταπυλιανή η τρίπαλια στην Πάρο
το πρώτο οι ισαπόστολοι στο χτίρι τζη καπάρο.
Μαρκόπουλο Κεφαλλονιάς απού δεν πιάνει αφούσα
φιδάκια σταυροκέφαλα και Παναγιά Φιδούσα.
Μιά εκκλησά να 'χει κουμπέ η Καστοριά πρεπίζει  
και τη μια Κουμπελίδικη την εκκλησά βαφτίζει.
Νοσοκομείο πατρινό για κάθε αρρωστάρη
κι η Παναγιά βοήθεια εκειά προσκυνητάρι.
Στη Ναύπακτο και στα βορνά, στο δάσος, στσι ντρυάδες
η Παναγία Βαρνάκοβα βλογά στσ'αναμεσάδες.  
Στη Μύκονο, στο κάστρο τζη, απού κατά το παραπόρτι 
τση Παραπορτιανής εκειά σάντολος με το φώτι.
Στην Άντρο θάμα, τση στεγής πέμπει εκειά τα ξύλα
κι ετσά τση Θεοσκέπαστης σπηλιάς άφτει καντήλα.
Στη Τζια παπούρι κι αγκρεμός και η φανειά τ'ς εικόνας 
τση Παναγίας Καστριανής εκειά ο διαλεγώνας.
Η Παναγιά η Καρδιώτισσα στσι Πάνω τσι Αρχάνες
στο "Καρυδάκι" εδά χτυπά τσι χάλαβρες καμπάνες.
Η Τρύπα η Αιγιώτισσα και τα πολλά τα σκαλούνια
κι η Παναγία Τρυπητή οθέ ντα κορφοβούνια.
Στη Ρόδο, στ'ασκιανού ριζά, στ' αόρι, στο Σκιάδι  
η Παναγία Σκιαδενή καντήλι άφτει με λάδι.
Του Μαλεβού το ξέκορφο, του Πάρνωνα κορώνα
η Παναγία Μαλεβή θαματουργή εικόνα.
Η Κοίμηση στα Βρέσθενα, στη στράτα οθέ ντη Σπάρτη
τση Βρεσθενίτισσας εκειά τση Παναγιάς τ' αμάτι. 
Χαράκια έχει θέμελα, ξανθιώτικα σφεντάμια
η Παναγία η Καλαμού βρέθηκε στα καλάμια.
Η Αθήνα στην Οδό Ερμού έχει και πίστης νέα
η Παναγία είν' εκειά, είν'η Καπνικαρέα. 
Λαγού ξετρύπι και χωσά και η Θεσσαλονίκη
η Παναγιά Λαγουδιανή βάνει εκειά σταλίκι.
Στη Λήμνο αορίτικο χαράκι με σπηλιάρι
τση Κακαβιώτισσας εκειά τση Παναγιάς τ'αχνάρι.  
Στη Ρόδο αορίτικη του σέβους η μπιμπίκα
εκειά θυμιάζει και βλογά η Παναγιά η Τσαμπίκα.
Η Σίφνος δεκαπεντάγουστου κερί κι η Σίφνος άφτει
άφτει τση Παναγίας τση απού 'ναι η Πουλάτη.  
Η Παναγία η Κερά τση Κρήτης έχει νάμι
και το χωριό τζη τ'όνομα πρεπίζει το αντάμι. 
Η Παναγία η Κρυφτή στση Λέσβου το Πλωμάρι
του ποδαρόδρομου εκειά είν' όλα ντου τα θάρρη.
Τση Κύθνου τα ψαράδικα του καναλιού τα ζάλα
κόνισμα μέσ'απ'τα νερά η Παναγιά η Κανάλα.  
Οι Σπέτσες στσ' επανάστασης, στση λευτεριάς τη στράτα  
και από κεια αποκρατεί η Παναγιά η Αρμάτα.
Ω! Παναγία των Χερουβείμ είσ' η τιμιοτέρα 
τον κάθα δούλο σου πιστό βαστάς από τη χέρα.
Ω! Παναγία των Σεραφείμ είσ'η ενδοξοτέρα  
και το καράβι τση ζωής απού δεν πιάνει ξέρα.
Ω! Παναγιά Καρδιώτισσα! Ω! Παναγιά Ελεούσα!
να κατά το ραέτι σου στη γης τα ελέη σου τα πλούσα. 

ΓΛΩΣΣΑΡΙ

-αγίδα (η) = η βοήθεια.

-αγιομήσι (το) = το θρησκευτικό πανηγύρι.

-Άγουστος (ο) = ο Αύγουστος.

-αλλοτεσινός = περασμένος.

-αμέντε (βάνω) = προσέχω, επαγρυπνώ.

-αναντράνισμα (το) = η ενδυνάμωση.

-ανεβόλεμα (το) = η ανηφόρα.

-ανεγκολλώ-ούμαι = προσκολλούμαι.

-ανεμπουκώνω = ανασηκώνω τα μανίκια, για να αρχίσω κάποια εργασία, προετοιμάζομαι. 

-ανεστορούμαι = ενθυμούμαι.

-αντάμι = μαζί.

-αποκρατώ = κατάγομαι.

-αρίφνητος = αναρίθμητος, αμέτρητος.

-αρφανός = ορφανός.

-ασκιανός (ο) = η σκιά.

-ασκονταμός (ο) = το σκόνταμμα.

-αφούσα (η) = η αγωνία, η ψυχική δυσφορία.

-άφτει = ανάβει.

-αχείλι = το χείλος.

-γιουλουχτάνι (το) = το μυροδοχείο.

-γροικάται = ακούγεται, φημολογείται.

-διαρμίζομαι = τακτοποιώ, συγυρίζω.

-δράμι (το) = υποδιαίρεση οκάς (1 οκά = 400 δράμια).

-εμπασά (η) = η είσοδος.

-ζόρες (ο) = η δυσκολία.

-θυρίδα (η) = τρύπα σε πετρόχτιστο τοίχο.

-κακοβολιά (η) = η δύσβατη διάβαση.

-καπάρο (το) = η προκαταβολή.

-καψάλι (το) = η καταστροφή από πυρκαγιά.

-κολαΐνα (η) = η αρμαθιά.

-κόνισμα (το) = η ιερή εικόνα.

-κουμπές (ο) = ο τρούλος.

-κουρούντιση (η) = η προστασία.

-λείβγεται = υπολείπεται.

-λογάρι (το) = ο θησαυρός.

-λοήσιμα = ποικίλα.

-μαντατοφοριά (η) = η παραγγελία.

-μπιμπίκα (η) = η προεξοχή.

-νάμι (το) = η φήμη, το καλό όνομα.

-νεδιάζω = εμφανίζομαι.

-ντρυς (ο) = ο δρυς, η βελανιδιά.

-ξάφτω = υποβοηθώ τη φωτιά κατά ανάψει.

-ξέκορφο (το) = το πιο ψηλό σημείο, υπέρτατο.

-ολπίδα (η) = η ελπίδα.

-οντέ = όταν.

-όφκαιρος = άδειος.

-παπούρι (το) = ο λοφίσκος.

-παρασθιά (η) = το τζάκι, η εστία φωτιάς.

-πούρι = ασφαλώς.

-πρεπίζω = τιμώ και εκτιμώ.

-ραέτι (το) = η φιλοξενία προς τον επισκέπτη με παροχή φαγητού.

-ρέγομαι = ορέγομαι, προτιμώ με ευχαρίστηση.

-ριζά (τα) = οι πρόποδες βουνού.

-σάντολος (ο) = ο νονός.

-σέβος (το) = ο σεβασμός.

-σκαλούνι (το) = το σκαλοπάτι.

-σπερνό (το) = ο εσπερινός.

-σταλίκι (το) = το σημάδι διάκρισης των ορίων γειτονικών αγροτεμαχίων, ορόσημο.

-στένομαι = σταματώ.

-στρούσια (τα) = οι κακουχίες.

-συγκάρταλοι = με όλα τους τα υπάρχοντα.

-τρίπαλιος = παμπάλαιος.

-υγιός (ο) = ο υιός.

-φανειά (η) = η εμφάνιση.

-φουντάνα (επί υγρών) = ορμητικά.

-φώτι (το) = το χρυσό σταυρουλάκι της βάφτισης, δώρο του νονού.

-χάλαβρα (τα) = τα ερείπια.

-χρεία (η) = η ανάγκη.

-χύνομαι = επιτίθεμαι, εφορμώ.

-χωσά (η) = το κρύψιμο.

-ψηλόρανα = ψηλά ως τον ουρανό.

-ψιχάλι = ελάχιστο, καθόλου.

Πηγή: http://www.patris.gr/articles/162718?PHPSESSID = # U6UovyeKAiR