Παλιοχωριανό ανέκδοτο
«Τούρτσ’ στ’ Ακράσ’»
«Τούρτσ’
στ’ Ακράσ’»: Παροιμιώδης φράση, που λέγεται με θυμηδία στο Παλαιοχώρι, ως
πείραγμα, για να δηλώσει ανυπόστατη φήμη, κι έχει σχέση με ένα αστείο περιστατικό
του 1912. Το έχει διασώσει ο Γιάννης Π. Μαυραγάνης στις σελ. 23-24 του βιβλίου «Παλαιοχώρι Πλωμαρίου Λέσβου». Επίσης, είναι δημοσιευμένο και στο 27ο
τεύχος του περιοδικού «Τα Παλιοχωριανά», 1987, σελ. 414:
«Όταν ο ναύαρχος Κουντουριώτης ήλθε στη Λέσβο
με το θωρηκτό "Αβέρωφ" και άλλα ελληνικά πλοία, στις 8 Νοεμβρίου 1912, για να ελευθερώσει τη
Λέσβο από τους Τούρκους, ενώ οι άλλες τουρκικές αρχές παραδόθηκαν, ο Τούρκος στρατιωτικός
διοικητής Γκανή αρνήθηκε και ταμπουρώθηκε στον Κλαπάδο.
»Μετά τη
μάχη του Κλαπάδου και την ήττα των Τούρκων, αναγκάστηκε να υπογράψει πρωτόκολλο
παράδοσης στις 8 Δεκεμβρίου κι οι Έλληνες έπιασαν πολλούς Τούρκους αιχμαλώτους.
Για ασφάλεια, όπως φαίνεται, τους μετέφεραν πρώτα στο γειτονικό χωριό Ακράσι
και μετά στο Παλαιοχώρι, όπου διανυκτέρευσαν στην "Καφετέρια". Μάλιστα αναφέρεται ότι ένας απ’ αυτούς είχε κόψει θηλές από μαστούς
Ελληνίδων και τις είχε κάνει κομπολόι!
»Πριν
τους φέρουνε στο Παλαιοχώρι, κυκλοφόρησε η είδηση ότι έφτασαν Τούρκοι στο
Ακράσι. Από σύγχυση όμως, συνέβη το παρακάτω εύθυμο περιστατικό:
»Η Μαριόγκα
νόμισε ότι οι Τούρκοι πήγανε εκεί για να τιμωρήσουν τους Έλληνες που
ξεσηκώθηκαν και σιγά-σιγά θα έφταναν και στο Παλαιοχώρι. Έμενε τότε με την κόρη
της το Ρηνιώ, που ήταν παντρεμένη με τον Κανέλλο Λούπο, κι είχανε μερικά
κουτσούβελα. Τις μέρες αυτές ο Κανέλλος δεν είχε γυρίσει από το ταξίδι του στα
κάρβουνα.
Τότε η
Μαριόγκα, από φόβο που δεν είχανε κανέναν άντρα στο σπίτι, σκέφτηκε να
ειδοποιήσει τον Κανέλλο να γυρίσει πίσω γρήγορα, γιατί οι Τούρκοι έφτασαν στ’
Ακράσι. Πήγε λοιπόν στη Βίγλα κι αγνάντευε το πέλαγος. Μόλις είδε ένα καράβι να
περνά ανοιχτά από τη Μελίντα, έβαλε τις φωνές: "Ου παμπόρ (βαπόρι), ου παμπουριέρ’δις… Πείτι
στουν Κανέλλα πους ήρταν Τούρτσ’ στ’ Ακράσ’ τσι να σ’κουθεί να έρκ’
αμάνι-μάνι". Την
παραγγελία αυτή την επαναλάμβανε συνέχεια, νομίζοντας ότι οι "παμπουριέρ’δις" θ’ ακούσουν
και θα μεταφέρουν την παραγγελία της στον Κανέλλο.
Το έμαθαν τα πειραχτήρια της εποχής και το έκαναν παροιμιώδη φράση: "Ου παμπόρ), ου παμπουριέρ’δις, Τούρτσ’ στ’ Ακράσ’". Ακόμα και σήμερα ακούγεται καμιά φορά στο χωριό "Τούρτσ’ στ’ Ακράσ’".
