«Η ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΑΝΤΙΣΣΗΣ ΕΥΓΝΟΜΟΝΟΥΣΑ», αναγράφει στο Ηρώον της και τους μετά το 1922
ήρωές της
Κατηγορία: Αιολίας Λόγος / 28-5-2022
Τους ήρωές του κάθε λαός θέλει να τους θυμάται και πάντα να τους τιμά και να τους υμνολογεί. Πριν την εύρεση της γραφής, αυτό γινόταν με τον προφορικό λόγο και έτσι δημιουργήθηκαν τα ανά τον κόσμο όλο έπη. Για μας τους Έλληνες υπήρξαν πολλά, με διασημότερα όλων ανά την υφήλιο, τα έπη του Ομήρου (Ιλιάδα και Οδύσσεια). Με τη γραφή άρχισε τούτο να γίνεται με διάφορους τρόπους, τις κάθε μορφής αναθηματικές στήλες, τις επιτάφιες πλάκες, τύμβους, ηρώα, παπύρους κ.ά.
Η Άντισσα, το χωριό μου, που από την απελευθέρωσή της το 1912 ως το 1922, τη Μικρασιατική καταστροφή, έδωσε στην πατρίδα εβδομήντα τέσσερα παιδιά της, μερίμνησε τα ονόματά των ηρώων της αυτών να μείνουν «εις τους αιώνες». Τούτο, με το να στηθεί αρχικά, το 1923 (δηλαδή ένα μόνο χρόνο μετά τη Μικρασιατική καταστροφή κι ευθύς αμέσως μετά την εκλογή του Γιάννη Β. Φωτιάδη ως προέδρου της), μαρμάρινη στήλη, επί της οποίας με χρυσά γράμματα χαράχθηκαν τα ονόματα των πεσόντων στα πεδία των μαχών ή εξαφανισθέντων συνεπεία εθνικής δράσης. Εικοσιοκτώ (28) απ’ το 1913 (Μπιζάνι) ως το Σκρα, και άλλοι στο Μακεδονικό μέτωπο 1914-1918 και σαράντα τρεις (43) στη Μικρασία.
Στη συνέχεια, με τη συνεχή φροντίδα του Γ. Φωτιάδη και τελικά τη μελέτη του Διευθυντή της Σχολής Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου Αθηνών, του εκ Χιδήρων Γεωργίου Ιακωβίδη (αποχώρησε ευδοκίμως, ως επίτιμος Διευθυντής της Σχολής, το 1930), στήθηκε στην είσοδο του χωριού το Ηρώον της, ένα ιδιαίτερα καλαίσθητο σύνολο. Μαρμάρινη απεικόνιση πτερωτής Νίκης, προσομοιάζουσας με τη Νίκη του Παιωνίου, που προσετέθη στην προαναφερθείσα μαρμάρινη στήλη το 1930.
Ο Πάνος Φραγκέλλης, στο βιβλίο του «Η ΑΝΤΙΣΣΑ», προφανώς εκ λανθασμένης, όπως εξηγώ πιο κάτω, πληροφόρησης, αναφέρει: «…αργότερα, μετά την λήξη του Β΄ Παγκόσμιου προσετέθησαν και τα ονόματα των 14 πεσόντων κατά την διάρκεια αυτού και του εμφυλίου πολέμου (1940-1944 και 1945-1949).»
Έπρεπε να περάσουν εικοσιεπτά ολόκληρα χρόνια από την έκδοση του βιβλίου «Η ΑΝΤΙΣΣΑ» (1994), για να διαπιστώσω ότι η από το 1923 μαρμάρινη στήλη περιλαμβάνει μόνο τους ήρωές μας τους ως την Μικρασιατική καταστροφή. Ήταν ένα Αυγουστιάτικο απομεσήμερο, που με προορισμό τη Μυτιλήνη περίμενα για αρκετή ώρα το λεωφορείο κοντά στο Ηρώον. Με τον προσήκοντα σεβασμό, στάθηκα μπροστά σ’ αυτό και διάβασα ένα-ένα τα εκεί χαραγμένα ονόματα. Και στις δύο πλευρές του. Έχοντας κατά νου την από τον Π. Φραγκέλλη προαναφερθείσα πληροφορία, με έκπληξη διαπίστωσα ότι οι σ’ αυτό καταγεγραμμένοι ήρωές μας είναι οι ως το 1922. Προς αποφυγή λάθους, φωτογράφισα και τις δύο πλευρές.
Μελετώντας ενδελεχώς τις ληφθείσες φωτογραφίες, απεδείχθη ότι η διαπίστωσή μου ήταν ορθή. Μετά, μελετώντας διάφορα αρχεία μου, βρήκα ότι οι μη αναγεγραμμένοι στο Ηρώον μας μετά το 1922 ήρωες είναι τελικά δεκαεπτά. Ομολογώ, τούτο το δεδομένο όχι μόνο με προβλημάτισε, αλλά περισσότερο με έθλιψε. Αυτό, γιατί η Άντισσα, 82 ολόκληρα χρόνια αποσιώπησε την τρέχουσα Ιστορία της. Άφησαν κοντά έναν αιώνα να μένουν σε ιστορική λήθη, οι δεκαεπτά αυτοί ήρωές της. Ας μην ξεχνούμε το κοινωνικο-ιστορικό θέσφατο: «Λαοί που δεν θυμούνται την Ιστορία τους πέπρωται να αφανιστούν από προσώπου γης».
Και το μεν εκ λάθους πληροφόρησης γεγονός της σχετικής γραφής του Π. Φραγκέλλη, θα μπορούσε να το δεχθεί ο οποιοσδήποτε. Θα μπορούσε όμως να δεχθεί της Άντισσας όλη η Κοινωνία τον ωχαδερφισμό, την έλλειψη ενδιαφέροντος, φροντίδας, πατριωτισμού (;) τέλος πάντων τι (;) τόσων δημοτικών αρχόντων του χωριού, είκοσι περίπου τετραετιών (όσες και οι αντίστοιχες θητείες) από το 1944, μετά την απελευθέρωσή μας από τους Γερμανούς ως σήμερα, να μη γραφεί το όνομα των κατά και μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο δεκαεπτά (17) παλικαριών της; Αυτών που βρίσκονται σε μόνιμη ιστορική αφάνεια όλα αυτά τα χρόνια.
Αφού διασταύρωσα τα στοιχεία από διάφορες πηγές (πολύτιμη η βοήθεια απ’ τον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη), εμπλούτισα αυτά με ημερομηνίες και τόπους θανάτου, τελικά, ως προανέφερα, κατέληξα ότι οι δεκατέσσερις (14), κατά Φραγκέλλη, μετά το Β΄ Παγκόσμιο ήρωές μας είναι δεκαεπτά (17).
Ο κατάλογος με τα ονόματα των υπέρ Πατρίδος θυσιασθέντων Αντισσαίων μετά το 1922 ολοκληρωμένος είναι:
ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ
ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΘΥΣΙΑΣΘΕΝΤΩΝ ΑΝΤΙΣΣΑΙΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ
1922:
Ονοματεπώνυμο και Πατρώνυμο - Χρόνος Θανάτου - Τόπος Θανάτου - Βαθμός
Α) Ελληνο-Ιταλικός Πόλεμος
1. Δελής Φώτιος, Απόστολος, 19-2-1941, Προχ. Νοσοκ. Κορυτσάς, Στρατιώτης.
2. Ερσοτέλος Γρηγόριος, Τιμ., 7-4-1941, Κόνισκος Αλβανίας, Στρατιώτης.
3. Ζαφειρέλλης Βασίλειος, Μ., 7-4-1941, Κόνισκος Αλβανίας, Στρατιώτης.
4. Κράλλης Εμμανουήλ, Ναούμ, 29-1-1941, Πρεγκογλουέϊ Αλβανίας, Στρατιώτης.
5. Σαμαράς Φωκίων, Σωκρ., 6-1-1941, Καλυβάτσι Αλβανίας, Δεκανέας.
6. Χατζησάββας Σάββας, Θεόφ., 1940-1944, Πόγραδετς Αλβανίας, Στρατιώτης.
Β) Γερμανοκατοχή
Εκτελεσθέντες από τους Γερμανούς:
7. Γιαλαμάς Παναγιώτης, Αντων., 26-8-1941, Μακεδονία, Πολίτης.
8. Μαραγκός Αριστείδης, Φωτ., 4-5-1942, Μυτιλήνη, Χωροφύλακας.
9. Παπαδέλλης Γρηγόριος, Αντ., 3-3-1944, Μακεδονία, Πολίτης.
Γ) Νεκρός σε βύθιση πλοίου από τορπίλη:
10. Βογιατζής
ή Μιχαλίτσης Φώτιος, Δημ.,
26-9-1942, Μακεδονία, Πολίτης.
Δ) Νεκρός από Γερμανική Νάρκη:
11. Παναγιώτης Χαματζόλας, Ιωσ., 26-10-1944, Καρά Τεπέ (Μυτ/νη), Στρατιώτης.
Ε) Εμφύλιος Πόλεμος:
12. Δαγκλαρίας Μιχαήλ, Ιωάνν., 2-8-1948, Μακεδονία, Στρατιώτης.
13. Ιντζέμπελης Ιωσήφ, Ελπιδοφ., 3-3-1948, Πελοπόννησος, Στρατιώτης.
14. Κυριαζής Θεόδωρος, Κων/νος, 27-9-1949, Μακεδονία, Στρατιώτης.
15. Μαμής Παναγιώτης, Γεώργ., 2-8-1948, Στερεά Ελλάδα, Στρατιώτης.
16. Νιανιόγλου Ιωάννης, Δημήτρ., 26-2-1948, Μακεδονία, Στρατιώτης.
Στ) Κύπρος (εξαφανισθείς):
17. Πατσανάς Κωνσταντίνος, Γρηγ., 16-8-1974, Κύπρος, Λοχίας.
Προς το σκοπό του να συμπληρωθεί το Ηρώον μας, έστειλα στο Τ.Σ. Αντίσσης δύο επιστολές (Σεπτ. 2021, Φεβρ. 2022), με πρότασή μου: «ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΗΡΩΟΥ ΜΑΣ ΜΕ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΘΥΣΙΑΣΘΕΝΤΩΝ ΑΝΤΙΣΣΑΙΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ 1922», όπου, αφού ανέφερα τα πιο πάνω στοιχεία, κατέληγα:
«…προκειμένου το “Η ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΑΝΤΙΣΣΗΣ ΕΥΓΝΟΜΟΝΟΥΣΑ”, που αναγράφεται στο Ηρώον μας, να έχει διαχρονική αξία και να μην περιορίζεται μόνο για τους ως το 1922 ήρωές μας, να δημιουργηθεί πρόσθετη μαρμάρινη πλάκα, όπου θα χαραχθούν με χρυσά γράμματα τα ονόματα των ανωτέρω αναφερομένων ηρώων και η οποία θα μπορούσε να εντοιχισθεί στην πρόσοψη του βάθρου της μαρμάρινης στήλης.»
Η προ ημερών πληροφορία ότι το Τ.Σ. της Κοινότητάς μας (Πρόεδρος και μέλη) έλαβαν ομόφωνα τη σχετική απόφαση ομολογώ με χαροποίησε. Οπωσδήποτε η απόφαση αυτή αποτελεί περίλαμπρη σελίδα της σύγχρονης Ιστορίας της Άντισσας και ξεχωριστή τιμή για τους ίδιους, τους του νυν Τ.Σ. Αντίσσης, που θα μνημονεύονται από τους ανά τους αιώνες Αντισσαίους μαζί με τον Γιάννη Φωτιάδη, το δημιουργό του Ηρώου μας. Τούτο, όσο θα υπάρχει Άντισσα και το Ηρώον θα στέκει ως φαροδείκτης πατριωτισμού, καθοδηγώντας τους Αντισσαίους στο δρόμο της αγάπης προς την Πατρίδα, του καθήκοντος, της τιμής και της θυσίας.
Σημείωση:
Το παραπάνω κείμενο μας το έστειλε ο ίδιος ο συντάκτης του, κ. Τάκης Ιορδάνης. Έχει δημοσιευτεί στην εφ. ΕΜΠΡΟΣ Μυτιλήνης (https://www.emprosnet.gr/apopseis-all/i-koinotis-antissis-evgnomonousa-anagrafei-sto-iroon-tis-kai-tous-meta-to-1922-iroes-tis). Το αναδημοσιεύουμε, ως ένδειξη σεβασμού προς τους συμπατριώτες μας ήρωες της Άντισσας Λέσβου.
