ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΙΟΡΔΑΝΗ

 Παρουσιάστηκε το βιβλίο του Τάκη Ιορδάνη στην Άντισσα

          Ο συγγραφέας Τάκης Ιορδάνης                                                                                                                                         Φωτογραφία Βάγια Καρίνου

«Ανάμεσα στο μύθο και στη Θύμηση»

Στις 21 Αυγούστου παρουσιάστηκε στην Άντισσα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Άντισσας Τέρπανδρος, την Εταιρεία Αιολικών Μελετών και τις εκδόσεις ΑΩ, το βιβλίο του Τάκη Ιορδάνη «ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΜΥΘΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΘΥΜΗΣΗ».

 

Την εκδήλωση χαιρέτησαν ο Βουλευτής Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ Ιωάννης Μπουρνούς, ο Αντιδήμαρχος Δυτικής Λέσβου Ιορδάνης Ιορδάνου, ο Πρόεδρος της Κοινότητας Άντισσας Κυριάκος Καραμιχαήλ, η Πρόεδρος του Συλλόγου Αντισσαίων της Αθήνας Μαρία Παπαδούλη και ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Άντισσας «Τέρπανδρος» Θεολόγος Καραμιχάλης. Με επιστολή του χαιρέτησε την εκδήλωση ο Πρωτοσύγκελος της Μητρόπολης Μηθύμνης Νικόδημος Κοτζαμπάσης.

   

                   

Για το βιβλίο μίλησαν οι: Παναγιώτης Σκορδάς, Εκπαιδευτικός και Συγγραφέας (Δρ. Φιλολογίας), Ιωάννης Παπάνης, Φιλόλογος - Μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, Στέλλα Πετρίδου, Αξιωματικός Λ.Σ., Λογοτέχνις και Στιχουργός, ενώ διαβάστηκε η ομιλία της Λαψαρνιώτισσας Ποιήτριας κ. Πέρθας Καλέμη, που για σοβαρούς οικογενειακούς λόγους δεν κατάφερε να παραβρεθεί στο χώρο της εκδήλωσης. Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασε η Βάγια Καρίνου, Ενεργός Πολίτης - Δημοσιογράφος. Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο Δημήτρης Μπούμπας, Συγγραφέας (Δρ. Ευρωπαϊκών Σπουδών Παν. Αιγαίου, Πρόεδρος της «Εταιρείας Αιολικών Μελετών»). 

Τη βιβλιοπαρουσίαση τίμησαν με την παρουσία τους ο πατήρ Λεωνίδας Μαρίνος, η συγγραφέας Βασιλική Φραντζή, λογοτέχνες, άνθρωποι των γραμμάτων, φίλοι του συγγραφέα και αρκετοί Αντισσαίοι.

«Συγκινητική η ομιλία του Βουλευτή Λέσβου του Σύριζα κ. Ιωάννη Μπουρνού, ο οποίος μίλησε «από καρδιάς» για τον κ. Τάκη Ιορδάνη, για την αποτελεσματικότητά του στην επίλυση καίριων θεμάτων που αφορούν την Άντισσα αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Καλοτάξιδο το «Ανάμεσα στο Μύθο και στη Θύμηση», αγαπητέ μας Τάκη! Αναμένουμε σύντομα το επόμενό σου!» σημειώνεται σε σχετικό δελτίο Τύπου.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

         

ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ

 

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΙΜΙΩΔΕΙΣ ΦΡΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Περιέχουν λέξεις ή φράσεις που παραπέμπουν άμεσα ή έμμεσα σε φαγητά, όργανα, λειτουργίες και συνήθειες σχετικές με τη διατροφή και την πέψη. Οι περισσότερες είναι γραμμένες στο γλωσσικό ιδίωμα του Παλαιοχωρίου Λέσβου, τη ντοπιολαλιά της ιδιαίτερης πατρίδας μου:  

 

• Αβγό χουρίς κουρκό είνι.

• Αγάλια-αγάλια γίνιτι η αγουρίδα μέλ’.

• Αέρα κοπανιστό θα τρώνε.

• Αλλού πανίζ’ τσ’ αλλού φουρνίζ’.

• Άμα θύμουσις, πιε ξύδ’.

• Άμα κάναν οι μπαμπούρ’ μέλ’, θα ’τρουγα τσι γω η καημέν’.

• Άμα ρίχν'ς λάδ' στα πράσα, πρέπ' να κοιτάς αλλού.  

• Αν δεν κλάψει το παιδί, η μάνα δεν του δίνει να φάει.

• Άπιαστα πουλιά, δέκα στουν παρά.

• Απ’ κ’ μύγα βγάζ’ ξύγκ’.

• Απ’ κ’ πείνα να πιθάν’ς, θα πουν απ’ κ’ χόρτασ’.

• Από εκεί που θα π’δήξ’ η κατσίκα, θα π’δήξ’ τσι του κατσ’καδέλ’.

• Από την πόρτα σου περνώ και τηγανίζεις ψάρια.

• Απ’ τουν τράγου βγάζ’ γάλα.

• Απού μέσα τ’ς έχ’ τσι γλίνις.

• Απού σβέρκου ψούν’σις (ειρωνεία).

• Απού του γάμου έρχουμι, ωχ μάνα μ’ σα π’ π’νώ.

• Απ’ τους έκανι η γρούνα γρουνέλια, πλύμα ένι χόρτασι.

• Άσπρη μου γλυκιά Σουλτάνα, ζυμωμένη με το γάλα.

• Αυγά σ’ καθαρίζουν;

 

• Βαρουμύρουδους κουλιός γίνισι.

• Βγάζ’ του ψουμί τ’ δύσκουλα.

 

• ̶  Γεια σου, γέρο.  ̶ Κουκιά σπέρνω (βαρηκοΐα, ασυνεννοησία).

• Γη αλιπού στουν ύπνου τ’ς πικ’ναρέλια βλέπ’.

• Για ένα κομμάτι ψωμί…

• Γλυκάθ’τσι γη γριγιά στα σύκα τσ’ έφαγι τσι τα σ’κόφ’λλα.

• Γονιοί τα τρώνε τα ξινά και τα παιδιά μουδιάζουν.

 

• Δεν έχει να λαδώσει το άντερό του.

• Δεν έχει ψωμί να φάει.

• Δεν μπουρώ να του χουνέψου.

• Δό’ μ’ του φ’νοίτσι μ’ τσ’ έχου δ’λειά, να παγαίνου σκ’ Καρουλιά, να φουρτώσου κουπριά.

• ’Δώκασι τ’ς γριάς τ’ αυγό, ήθιλέ του τσι ρουφτό (υπερβολική απαίτηση, αδιαντροπιά).

 

• Έγινι νόστιμου σα λουκούμ’.

• Είναι τσανακογλύφτης.

• Είνι γλυφουκστέλα.

• Είνι νησ’κό (νηστικό) μάκ’.

• Είνι πουνηρή σουπιά.

• Είνι χουρτάτου μάκ’.

• Έμεινε στήλη άλατος (φόβος ή κατάπληξη).

• Ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα.

• Έν (δεν) έχ’ αχλάδα να κριμάσ’ τουν τρουβά τ’.

• Έν έχ’ λάδ’ ν’ αλείψ’ του μαντάτσ’ τ’.

• Έν (δεν) έχουμι λιμόν’ να σαπίσ’ (δεν βιαζόμαστε).

• Έσπασε η χολή μου (φόβος).

• Έσφαξι του μόσχου του σιτευτό.

• Έταξι λαγούς μι πιτραχήλια.

• Ε’ (δεν) τρώγ’ άχυρα.

• Έφαγι τουν περίδρουμου.

• Έχουν να τραβήξουν οι στσύλ’ άντιρα.

 

• Ζει με τον αέρα.

 

• Η γλώσσα τ’ στάζ’ μέλ’ (γλυκομίλητος ή κόλακας).

• Η γλώσσα τ’ στάζ’ φαρμάτσ’.

• Η γριά η κότα έχ’ του ζ’μί.

• Η καλή νοικοκυρά πριν πεινάσει μαγειρεύει.

• Η κότα έκανι τ’ αυγό ή του αυγό την κότα; (άλυτος γρίφος).

• Η μάνα σ’ ήταν σκόρδου τσι τσύρ’ σ’ ήταν κρουμμύδ’

  τσι συ απού ποιον επήρις τσι γίν’τσις καραφύλ’ (γαρύφαλο).

• Η παντρειά θέλ’ άλας τσ’ άλας.

• Η χουρτάτους του νησ’κό ε’ τουν θ’μάτι.

 

 

• Θα κόψ’ η μπόρα, θα ψυγούν τα λάχανα.

• Θα πούμι του ψουμί ψωμάκ(ι).

• Θα σ’ βγάλου του λάδ’.

• Θα σι κάνου τ’ αλατιού.

• Θα σι μάθου πώς του τρίβουν του πιπέρ’.

• Θα φάμι μι χρυσά κουτάλια.

• Θέλ’ τσι κ’ πίτα ουλόκληρ’ τσι του στσύλου χουρτάτου.

 

• Ιννιά νουμάκ’ ιννιά ψουμιά, ιγώ η καημένους ένα.

• Ισύ να λέγ’ς του Σάββατου μια πίτα τσι κ’ Κυριακή μια κ’λίκα (μην ανακατεύεσαι, το λένε κυρίως σε νεαρά άτομα).

 

• Κάθι μέρα αυγά τσι π’λιά.

• Κάθι πράμα στου τσιρό τ’ τσ’ η κουλιός τουν Αύγουστου.

•  ̶  Καλησπέρα, γέρου. – Κ’τσιά σπέρνου!

• Κάλλιο ξερό ψωμί στο σπίτι μου, παρά στα ξένα ζάχαρη και να ορίζουν άλλοι.

• Καλό τσανάκι είναι.

• Κάνι όριξ’ (όρεξη).

• Κάποιου λάκκου έχ’ η φάβα.

• Κάποιους φούρνους θα γκριμίστ’τσι.

• Καταπίνει πολλά.

• Κάτσι στ’ αυγά σ’.

• Κι είνι η κάβουρας, κι είνι του ζ’μί τ’.

• Κι να προυτουθυμηθώ, κρουμμύδι μ’ καυτιρό!

• Κουλιός τσι κουλιός τσ’ απ’ ένα βαρέλ’.

• Κουλιός τσι σαρδέλα τσ’ απού μια βαρέλα.

• Κουλουτσύθια μι κ’ ρίγαν’.

• Κούριψι τ’ αυγό, πάρ’ του μαλλί τ’.

• Κρέας ωμό, ψάρι ψημένο.

• Κ’τσιά έφαγις τσι κ’τσιά μαρτυράς.

• Κ’τσιά μιτριμένα.

 

• Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του.

• Λάδωσε τ’ αντεράκι του.

• Λέγ’ κ’ σκάφ’ σκάφ’ τσι τα σύκα σύκα (ειλικρίνεια, ντομπροσύνη).

• Λίγα είνι τα ψουμιά τ’.

• Λίγου-λίγου του λαδέλ’ τσ’ είνι η χρόνους σα π’γαδέλ’ (οικονομία).

• Λόγια τ’ς καραβάνας.

 

• Μαλακό κι αφράτο σαν αυτόζ’μους.

• Με ξένα κόλλυβα.

• Μ’ έπιασι λίμα (τρομερή πείνα).

• Μήδι ουμός τρώγισι, μήδι ψ’μένους.

• Μήλο της έριδος.

• Μήνας που θρέφ’ τ’ς έντεκα.

• Μήνας του μέλιτος.

• Μην πικιέσι σαν τ’ ουμό του κ’τσί (μην πετάγεσαι σαν το ωμό κουκί).

• Μιγάλου λουκ’μά φάγ’, μιγάλου λόγου μην πεις.

• Μι καλό κάτσι τσι φάγ’ τσι νησ’κός σήκου τσι φύγια.

• Μι τα ίσα τσι τα μάινα βγαίνουν οι παλαμίδις.

• Μι τ’ αυγό στουν κώλου (βιασύνη).

• Μι του δ’κό σ’ κάτσι τσι φάγ’ τσ’ αλιβερίσ’ μη κάν’ς.

• Μι τ’ς πουρδές ε’ (δεν) βάφουντι αυγά.

• Μου γυρίζ’ τ’ άντερα.

• Μου έψησι του ψάρ’ στα χείλια.

• Μου ήρθι λουκούμ’.

• Μου κάθεται στο στομάχι.

 

• Να λείπ’ του βύσσ’νου.

• Να παράδις, δό’ μ’ κουκάλις.

• Να πλύν’ς του στόμα σ’ μι α(ν)θόνιρου, άμα μ’λάς για του γιο μ’.

• Νερό κι αλάτι όσα είπαμι (συμφιλίωση).

• Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει.

• Ντερλικώνω.

 

• Όγιους φ’λάγ’ τουν ουντά, τσείνους τρώγ’ τσι τουν τσιρβά (σούπα).

• Όκ’ είπαμι, νιρό τσ’ αλάτ’ (συμφιλίωση).

• Όπ’ ακούς πουλλά τσιράσια, βάστα μικρό καλάθ’.

• Όποιους έχ’ πουλύ πιπέρ’ βάζ’ τσι στα λάχανα.

• Όποιους έχ’ πουλύ πιπέρ’ βάζ’ τσι στου ρ’ζόγαλου.

• Όποιους καεί στη μουσταλευριά, φυσά και το γιαούρτι.

• Όποιους καεί σ’ ψουμαγειριά, φ’σά τσι του γιαούρτ’.

• Όταν δεν θέλει να ζυμώσει η νοικοκυρά, δέκα μέρες κοσκινίζει (αναβλητικότητα).

• Όταν σειούσαν την αχλάδα, όσοι ’λάχαν, τόσοι ’φάγαν.

• Όταν τσ’μάτι (κοιμάται) του μουρό μας, ψουμί δε γυρεύγ’.

• Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος.

• Ούτι σάλιου δεν του ’μεινε.

 

• Παλαμίδα ρεύγισι (ορέγεσαι), ντιγμιντέ να φας κουλιό (έχεις υψηλές προσδοκίες, αλλά είναι δύσκολο να κερδίσεις και τα λίγα).

• Παράβρασι τσι γίν’τσι σα λαπάς.

• Πας σκ' Αγκαθιρή τσ' έρχισι τσ' 'εν έχουν κρυώσ' ακόμα τα κ'γαν'τά τα κουλουτσθέλια.  

• Παστουμέν’ σα σαρδέλις.

• Παστρικούλα μαγειρεύγ’, αντί στουν έναν, δυο γυρεύγ’.

• Παστρικούλα μαγειρεύγ’, πατσαβούρα ε’ γυρεύγ’.

• Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα.

• Πέτυχε λαβράκι.

• Πίσου έχ’ γη αχλάδα κ’ ουρά.

• Πίτα π’ ε’ τρως, μι σι μέλει κι έχ’ μέσα.

• Πιτάχτσι σαν του κουλουτσ’θουπτάρ’.

• Πλάκουσι η μαρίδα (η μικρολογιά).

• Πλέμουν τα μήλα στου γιαλό, πλέμουν τσ’ οι καβαλίνις.

• Πότε αυγά, πότε τυρί, δεν μας λείπει η αρτυμή.

• Πριν π’νάγ’ς να μαγειρεύγ’ς.

 

• Ρεπανάκια για την όρεξη.

 

• Σα δε βρέξ’ς κώλου, ψάρια ε’ πιάν’ς.

• Σαν του άλας σ’ αγαπώ.

• Σκόρδα στα μάτια σου (μάτιασμα, βασκανία, αντιβασκανικό ξόρκι).

• Στάζουν μέλι (ή φαρμάκι) τα λόγια του.

 

• Τα λόγια είνι λόγια, τα μακαρόνια έχουν του φαΐ.

• Τα μάτια σου είν’ το γλυκό, τα φρύδια σ’ κουταλάκια

  και τ’ άλλο το υπόλοιπο δίσκος με ποτηράκια.

• Της ξενιτιάς τα βάσανα είναι πολύ μεγάλα,

  σαν την ελιά την πράσινη, που φέρνει φαρμακάδα.

• Το κατάπια κι αυτό (ανοχή).

• Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει (κληρονομικότητα, γονεϊκό παράδειγμα).

• Τον είδε και του κόπηκε η όρεξη.

• Τότι π’ δέναν τ’ς στσύλ’ μι τα λουκάνικα.

• Του φκ’νό (φτηνό) του κριγιάς του τρών’ οι στσύλ’ (σκύλοι).

• Τραχανά έχουμι απλουμένου.

• Τσάμπα ξύδ’ γλυκό σα μέλ’.

• Τσείνους π’ φ’λάγει τουν ουντά, τσείνους τρώει του τσιρβά (εκείνος που κάθεται κοντά στο μαγειρειό, αυτός τρώει τη σούπα).

• Τσι του στσύλου χουρτάτου τσι του ψουμί ουλόκληρου.

• Τσ’λά τ’ αυγό, αλί στ’ αυγό. Τσ’λά η πέτρα, πάλι αλί στ’ αυγό.

• Τσύλ’σι η τσιντιρές τσ’ ήβρι του καπάτσ’.

 

• Φάγαμι ψουμί τσ’ αλάτ’ μαζί (πολύχρονη και σταθερή φιλία, μοίρασμα δυσκολιών).

• Φάε λάδι κι έλα βράδυ (αφροδισιακές ιδιότητες λαδιού).

• Φάε τη γλώσσα σου.

• Φάτι μάκια ψάρια τσι τσ’λιά μ’ πιρίδρουμου.

 

• Χέσ’κα απ’ του φόβου μ’.

 

• Ψάρια στου γιαλό, του κ’γάν’ (τηγάνι) σκ’ φουκιά.

• Συμπληρώσετε κι εσείς άλλες παροιμίες σχετικές με φαγητά…