Πέμπτη 27 Αυγούστου 2015

ΜΝΗΜΗ ΓΙΑΝΝΗ Γ. ΚΟΥΤΛΗ

Μνήμη Γιάννη Γ. Κουτλή
                                   
     Έχουν περάσει ήδη τρεις μήνες από τη μέρα που χάθηκε άξαφνα μια όμορφη ψυχή. Όσες φορές έπιανα το μολύβι να γράψω δυο λόγια για τη μνήμη του, ολοζώντανη εμφανιζόταν μπρος στα μάτια μου η γελαστή του μορφή κι ακύρωνε το θάνατο…
     Κυριακή 17 Μαΐου 2015 πέθανε πρόωρα στα εξηνταδυό του χρόνια ο Γιάννης Γ. Κουτλής, συγγενής, συμμαθητής, φίλος, συγχωριανός, ένας θαυμάσιος άνθρωπος.

     Γεννήθηκε το 1953 και μεγάλωσε στο Παλαιοχώρι. Πατέρας του ήταν ο καφεπώλης Γεώργιος Ευ. Κουτλής και μητέρα του η Αθηνά Ι. Κουτλή. Ήταν το τρίτο παιδί της οικογένειας, αδέλφια του ο δικηγόρος Στάθης Κουτλής, ο αείμνηστος Λευτέρης που πέθανε πριν λίγα χρόνια στην Αυστραλία, η Ελένη και η Μαρία. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Παλαιοχωρίου, με δασκάλους την Κατερίνα Ζωγράφου, τη Νίτσα Βαμβαδέλη, τη Μαρίτσα Λούπου, το Σταθάκη Κουτλή και το Γιώργο Γιαμουγιάννη. Μετά την αποφοίτησή του από το εξατάξιο Γυμνάσιο Πλωμαρίου και τη στρατιωτική του θητεία, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Εργάστηκε για πολλά χρόνια στο γραφείο του Πλωμαρίτη δικηγόρου Γιαννουλέλλη, όπου απέκτησε μεγάλη πείρα στη διαχείριση ακινήτων. Αργότερα εργάστηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας μεσίτης και διαχειριστής ακινήτων. Πριν λίγους μήνες συνταξιοδοτήθηκε κι έκανε σχέδια για το μέλλον.
     Παντρεύτηκε τη συγχωριανή μας Ευαγγελία Ευ. Καραμπέτσου, αξιωματικό στρατού συνταξιούχο σήμερα, που γι’ αυτόν δεν ήταν μόνο αγαπημένη σύζυγος κι αχώριστη σύντροφος σε κάθε τους δραστηριότητα, αλλά το πιο φιλικό και έμπιστο πρόσωπο της ζωής του, που κοινωνούσε μαζί της χαρές, βιοτικές αγωνίες και τα παράπονά του για τα άδικα της ζωής. Απέκτησαν δυο καλά παιδιά, το Γιώργο και το Στάθη, που είχαν τη χαρά να τα δουν να μεγαλώνουν σωστά, να τελειώνουν πανεπιστημιακές σπουδές, να βρίσκουν εργασία. Το πόσο καλός πατέρας υπήρξε ο Γιάννης το απέδειξε όταν αναγκάστηκε για μακρό διάστημα να αναλάβει τη φροντίδα των έφηβων γιων του, μαθητών στη Γκράβα, όταν η σύζυγός του αποσπάστηκε από την Αθήνα σε στρατιωτική μονάδα του Πολιχνίτου Λέσβου. Έγινε τότε και μάνα και νοικοκυρά και τα κατάφερε άριστα.
     Αλλά και στη σύντροφο της ζωής του ανταπέδιδε την αγάπη και τις φροντίδες της με άπειρη αγάπη και τρυφερότητα. Ποτέ δεν της είπε πικρό λόγο, ποτέ δεν της χαλούσε χατίρι, για όλα συζητούσαν κι αποφάσιζαν μαζί. Με εργατικότητα και συνετή διαχείριση των οικονομικών τους, κατάφεραν να αποκτήσουν ακίνητη περιουσία στην Αθήνα, στη Μελίντα και στο Παλαιοχώρι. Χαρά του να περνά τα Σαββατοκύριακα στο εξοχικό τους στην Κερατέα, όπου έμελλε ν’ αφήσει την τελευταία του πνοή το Μάη.
     Χαρακτήρας ευαίσθητος, κοινωνικός, ανοιχτόκαρδος, γλυκομίλητος. Συνδύαζε τη σοβαρότητα για τα σοβαρά της ζωής με το ανεξάντλητο χιούμορ, που το θεωρούσε αντίδοτο για κάθε πίκρα. Ποτέ δεν θύμωνε, όταν άκουγε να τον προσφωνούν με το πατρικό του παρατσούκλι. Βαθιά ανθρωπιστής και δημοκράτης, υποστήριζε πάντα το δίκιο και την αλήθεια, αδιαφορώντας αν θα δυσαρεστούνταν κάποιοι. Αγαπούσε την καλή παρέα στο καφενείο και του άρεσε να αφηγείται αστείες ιστορίες του χωριού μας, που το λάτρευε κι ήθελε να το επισκέπτεται συχνά. Η απλότητα κι η καλοσύνη του έκαναν όλους γύρω του να τον συμπαθούν και να γίνονται φίλοι του. Γι’ αυτό, τη μέρα της κηδείας του στο Παλαιοχώρι είχε συρρεύσει πολύς κόσμος από πολλά χωριά της Λέσβου.
     Στην Αθήνα ούτε την παλιοχωριανή του προφορά άλλαξε ούτε τη μεγάλη του αγάπη για το Παλαιοχώρι λιγόστεψε. Παρ’ ότι ήταν εξίσου αγαπητός και στους μη Παλιοχωριανούς γείτονές του στα Πατήσια, που τους συναντούσε συχνά στο καφενείο, δεν έχανε ευκαιρία να συναντιέται με συγχωριανούς στην Αθήνα. Συμπονετικός, φιλότιμος και ανιδιοτελής στο έπακρο, άφηνε τη δουλειά του, προκειμένου να βοηθήσει τους άλλους. Έτρεχε παντού, να συντρέξει όποιον είχε ανάγκη, να επισκεφτεί άρρωστους Παλιοχωριανούς στα νοσοκομεία, να συμπαρασταθεί στα πένθη, να συνεορτάσει στις χαρές. Αγαπούσε το γλέντι, το χορό και το τραγούδι και δεν έλειπε ποτέ από τις ουζοβραδιές και τις εκδρομές του Συλλόγου Παλαιοχωριτών Αθήνας. Μερακλής και πάντα περιποιημένος, σκόρπιζε γύρω του τη χαρά και την αγάπη, γιατί αγαπούσε κι ο ίδιος τη ζωή και τους ανθρώπους.
     Όσοι τον ήξεραν καλύτερα όμως, γνώριζαν πως πίσω απ’ την εικόνα της ξεγνοιασιάς έκρυβε τα παράπονά του, τη νοσταλγία του για το χωριό, την έγνοια του για τους δικούς του ανθρώπους, την αγωνία του για την αποκατάσταση των αγοριών του. Βούρκωναν τα μάτια του κάτι τέτοιες στιγμές που άφηνε να εκδηλωθούν αυτά του τα συναισθήματα, προτού ξαναφορέσει τη γελαστή όψη που προτιμούσε κι αρχίσει τα χουρατά με τη βροντερή φωνή του. Έτσι γελαστό θα τον θυμόμαστε πάντα… 
     Λένε πως οι άνθρωποι πεθαίνουν, όταν πάψουν να τους θυμούνται και να μιλούν γι’ αυτούς οι ζωντανοί. Ο Γιάννης θα μείνει αξέχαστος σε όσους τον γνώρισαν. Γιατί έφυγε, αφήνοντας πίσω το καλό του όνομα και μια αγαπημένη οικογένεια. Κι αν τα λόγια είναι παρηγοριά, η εκτίμηση του κόσμου και τα καλά του παιδιά εύχομαι με τον καιρό να γεμίσουν το κενό της φυσικής απουσίας του από το πλευρό της αγαπημένης του συντρόφου Ευαγγελίας.
     Τα παρακάτω λόγια του Ιερού Αυγουστίνου, που διάβασα σ' ένα βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη, ας γίνουν βάλσαμο παρηγοριάς για τους δικούς του:

      «Ο θάνατος δεν είναι τίποτα. Είμαι ο ίδιος κι εσύ ο ίδιος είσαι. Ό,τι ήμασταν ο ένας για τον άλλον είμαστε ακόμα. Να με ονομάζεις όπως πάντα. Μίλα με μένα σαν άλλοτε. Γέλα με όσα γελούσαμε μαζί. Λέγε το όνομά μου στο σπίτι χωρίς αχτίδα λύπης. Η κλωστή δεν κόπηκε στο νήμα. Γιατί να είμαι έξω απ’ τη σκέψη σου, επειδή δεν είμαι στο οπτικό σου πεδίο; Όχι, δεν είμαι μακριά σου, είμαι μόνο στην απέναντι μεριά του δρόμου.»

     Ο Γιάννης πέθανε Κυριακή 17 Μαου στην Κερατέα και κηδεύτηκε στο Παλαιοχώρι την Τετάρτη 20 Μαου. Η εκκλησία ήταν κατάμεστη από συγγενείς και φίλους από το Παλαιοχώρι, τη Μυτιλήνη, το Πλωμάρι και τα γύρω χωριά. Οι προσφορές αντί στεφάνου θα διατεθούν για επισκευές στον Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας Παλαιοχωρίου.
    Όσοι Παλιοχωριανοί τον γνωρίσατε, πιείτε ένα ούζο στη μνήμη του Γιάννη αυτό το Σάββατο. Εσείς που δεν τον γνωρίσατε και θα διαβάσετε αυτό το κείμενο ευχηθείτε να βρει ανάπαυση η ψυχή του ανάμεσα σε καθαγιασμένες ψυχές δικαίων.
     Ας είναι αιώνια η μνήμη του.
Μυρσίνη Βουνάτσου

*Για να διαβάσετε το σχόλιο, κάντε αριστερό κλικ πάνω στη λέξη "σχόλιο" ή στον τίτλο του κειμένου.  

Τετάρτη 26 Αυγούστου 2015

ΠΕΝΘΟΣ ΘΑΝΑΤΟΥ

 Αναδημοσίευση

Κηδεία και Πένθος: Από το αρχικό σοκ έως την αποδοχή


του Δημήτρη Αγοραστού
    
     Η ζωή είναι ένας κύκλος ο οποίος ξεκινάει από την -έστω φυσική- ανυπαρξία και καταλήγει και πάλι πίσω σε αυτήν. Ή, για να το θέσω όπως το είπε και ο Καζαντζάκης στην εισαγωγή της “Ασκητικής” του, “ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο και καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο, το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε ζωή” . Από τα πιο σημαντικά γεγονότα σε αυτόν τον κύκλο της ζωής είναι η έναρξη και το τέλος της. Η γέννηση δημιουργεί προσδοκίες για το μέλλον, ελπίδες για κάτι καλύτερο, χαρά για τη “μετάβαση” στην επόμενη γενιά. Από την άλλη, το τέλος της ζωής δημιουργεί μία γκάμα ανάμεικτων συναισθημάτων, τα οποία μπορεί να εκτείνονται -εννοείται- από τη θλίψη για το χαμό του δικού μας ανθρώπου και το συμβολικό θάνατο των προσδοκιών μας γι’ αυτόν έως την ελπίδα για μια καλύτερη -μετά θάνατον- ζωή… Όλα αυτά τα συναισθήματα διαγράφονται μέσα από τα διάφορα στάδια του πένθους, όπως τα περιέγραψε η πρωτοπόρος ψυχολόγος του πένθους Kubler-Ross. Θα δούμε αυτά τα στάδια αναλυτικά λίγο αργότερα.
     Ο θάνατος και η διαδικασία του πένθους σίγουρα δεν είναι ένα εύκολο θέμα προς ανάπτυξη, μιας και οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτού του είδους τα βιώματα είναι πολλοί. Θα ξεκινήσουμε την ανάλυσή μας από το δύσκολο έργο της ανακοίνωσης του θανάτου προς τους συγγενείς και την ετοιμότητά τους να τον δεχτούν.
     Οι συνθήκες του θανάτου παίζουν σημαντικό ρόλο στην ετοιμότητα των συγγενών και των φίλων του αποθανόντα να δεχτούν το μοιραίο γεγονός. Ο πιο “ήπιος” θάνατος, από άποψη αντιστάσεων στην αποδοχή του- είναι ο φυσιολογικός θάνατος. Ο θάνατος δηλαδή που προέρχεται από φυσιολογικά αίτια, κυρίως λόγω γηρατειών (καρδιακή ανεπάρκεια, αναπνευστικά σύνδρομα κτλ). Η ηλικία του αποθανόντος είναι φυσικά εξίσου σημαντική με το αίτιο του θανάτου. Ο χαμός ενός νέου ανθρώπου είναι πάντοτε δυσκολότερος από το χαμό ενός ηλικωμένου, μιας και στην περίπτωση του νέου τερματίζονται κι όλες οι φιλοδοξίες και τα όνειρά μας γι’ αυτόν. Όλα όσα θέλαμε να ζήσουμε μαζί του και δεν προλάβαμε θα παραμείνουν ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Το πένθος σε αυτή την περίπτωση αναμένεται να είναι δυσκολότερο και πιο μακροχρόνιο.
     Μία περίπτωση δύσκολη μεν, αλλά “διευκολυντική” όσον αφορά το πένθος, είναι όταν ο θάνατος επέρχεται ως αποτέλεσμα ανίατης ασθένειας, κυρίως καρκίνο ή AIDS (κυρίως το πρώτο, μιας και οι οροθετικοί έχουν πολύ μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής που μπορεί να φτάσει τις δεκαετίες). Με τον όρο “διευκολυντική” εννοούμε πως η διαδικασία του πένθους ουσιαστικά ξεκινάει από τη στιγμή της διάγνωσης της μη αναστρέψιμης κατάστασης. Από το πρώτο λεπτό οι συγγενείς κι οι φίλοι αρχίζουν να αγγίζουν την ιδέα του θανάτου, παρά τον αμυντικό μηχανισμό της άρνησης που συνήθως αναπτύσσεται. Καθώς περνάει ο καιρός και ο ίδιος ο ασθενής -περνώντας συνήθως από μια μακροχρόνια, επίπονη και πολύ δύσκολη διαδικασία- αποδέχεται τελικά τον ίδιο το θάνατό του, ο κοινωνικός του περίγυρος εξοικειώνεται σταδιακά. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως όταν επέλθει το μοιραίο γεγονός δεν θα αναπτυχθεί πένθος! Απλά αναμένεται πως αυτό θα εξελιχθεί ομαλά. Μία παρόμοια περίπτωση είναι και αυτή που ο φυσικός θάνατος επέρχεται μετά από διαγνωσθέν εγκεφαλικό θάνατο. Και πάλι -αναλόγως του διαστήματος κατά το οποίο ο ασθενής παραμένει εγκεφαλικά νεκρός- ο περίγυρός του αρχίσει και εξοικειώνεται με την ιδέα του θανάτου. Όταν αυτός επέλθει, το αρχικό σοκ θα είναι μικρότερο, αλλά ο πόνος του χαμού φυσικά θα είναι πάντοτε ο ίδιος.
     Τέλος, ο πιο δύσκολος θάνατος, υπό όρους αποδοχής του πένθους, είναι ο αιφνίδιος. Τη μια στιγμή κάποιος μπορεί να είναι καλά, και την επομένη να χαθεί, ως αποτέλεσμα ξαφνικής αρρώστιας ή άλλης μη προδιαγνωσθείσας πάθησης, ατυχήματος κ.τ.λ. Τέτοιες περιπτώσεις είναι, για παράδειγμα, τα αεροπορικά ατυχήματα, οι ξαφνικές λοιμώξεις, τα εργατικά ατυχήματα ή τα ατυχήματα στο σπίτι. Και πάλι η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο, αλλά σε γενικές γραμμές ο αιφνίδιος θάνατος προκαλεί πιο δύσκολο πένθος, μιας και η διαδικασία αυτή ξεκινάει εντελώς απρόσμενα.
     Ελπίζω να έγινε κατανοητό πως, όταν μιλάμε για “εύκολο” και “δύσκολο” πένθος ή για “διευκολυντικές” περιπτώσεις, δεν προσπαθούμε να μειώσουμε το ψυχολογικό κόστος του θανάτου κανενός. Σίγουρα κάθε άτομο είναι ξεχωριστό κι ο θάνατος του καθενός είναι ένα τραγικό γεγονός, που άλλοι μπορεί να το περάσουν ευκολότερα και άλλοι δυσκολότερα, ή να μην το ξεπεράσουν καθόλου. Οι παραπάνω περιγραφές αναφέρονται αποκλειστικά και μόνο στην ευκολία με την οποία κάποιος αναμένεται να βαδίσει στη διαδικασία του πένθους, ανάλογα με τα γεγονότα που πλαισιώνουν ένα θάνατο.

           

Τα στάδια του πένθους

  
     Το πένθος είναι μία προσωπική υπόθεση και σίγουρα ο καθένας το βιώνει με διαφορετικό τρόπο, σε διαφορετικά χρονικά πλαίσια και με διαφορετική ένταση. Εννοείται πως ανάλογα με την ποιότητα της σχέσης που έχουμε με το θανόντα (κοντινός ή μακρινός συγγενής, φίλος, γνωστός κ.ά.) αλλάζει και ο τρόπος βίωσης του πένθους. Παρ’ όλα αυτά, έχει παρατηρηθεί ότι η διαδικασία του πένθους αποτελείται κυρίως από πέντε διαδοχικά στάδια, κάθε ένα από τα οποία μας εφοδιάζει με σημαντικά συναισθήματα και γνωστικά στοιχεία, που είναι απαραίτητα για να εκδηλωθεί και να βιωθεί ομαλά το πένθος. Η πρώτη ψυχολόγος που ασχολήθηκε αποκλειστικά με το θέμα του θανάτου και του πένθους ήταν η δρ. Kubler Ross, η οποία κατά τη διάρκεια της καριέρας της ήρθε σε επαφή με πολλά άτομα που έπασχαν από τερματικές ασθένειες συνοδεύοντάς τα έως την τελευταία τους πνοή…
     Η δρ. Ross παρατήρησε πως τα άτομα αυτά περνούσαν από πέντε στάδια από τη στιγμή που τους ανακοινώνονταν η ασθένεια έως την αποδοχή της κατάστασής τους. Τα στάδια αυτά παρουσιάζονται επίσης και στους πενθούντες από τη στιγμή της ανακοίνωσης του θανάτου (ή της ασθένειας) έως την αποδοχή του. 
     Επιγραμματικά, η θεωρία της δρ. Ross αναφέρεται στα ακόλουθα στάδια:
  
     1) άρνηση,

     2) θυμός,

     3) διαπραγμάτευση,

     4) κατάθλιψη,

     5) αποδοχή.

     Φυσικά δεν περνάνε όλοι επιτυχώς από όλα τα στάδια. Μάλιστα μερικοί δεν φτάνουν ποτέ έως την αποδοχή, και μένουν σε προηγούμενα στάδια (κυρίως αυτό της κατάθλιψης και της άρνησης). Ο ρόλος του ψυχολόγου σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να στηρίξει και να βοηθήσει το άτομο να βιώσει όλα τα συναισθήματα, να το συνοδέψει καθώς οδεύει προς αποδοχή της κατάστασης (είτε αυτή είναι ασθένεια είτε θάνατος) ή ακόμη και να το κατευθύνει προς τα εκεί.
     Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά αυτά τα στάδια, για να κατανοήσουμε καλύτερα το τι σημαίνει το κάθε ένα από αυτά. Έχετε στο νου σας πως, παρ’ όλο που η αναφορά γίνεται στη βίωση του πένθους, αυτά τα στάδια έχουν εφαρμογή και στην ανακοίνωση μιας ανίατης ασθένειας σε εμάς ή σε κοντινά μας πρόσωπα.


1. Άρνηση (Denial)

     Η πρώτη αντίδραση μετά το άκουσμα των τραγικών ειδήσεων του χαμού του δικού μας ανθρώπου είναι η άρνηση. Ο όρος «άρνηση» περιγράφει τη γνωστική εκείνη κατάσταση, κατά την οποία αναπτύσσεται ενός είδους αντίσταση απέναντι στο γεγονός του θανάτου, απορρίποντάς το ως μη αληθές. Με πιο απλά λόγια, κάποιος που βρίσκεται σε αυτό το στάδιο απλά δεν θα μπορεί να πιστέψει ότι το κοντινό του πρόσωπο έχει πεθάνει. Για να καταλάβουμε την άρνηση, αρκεί να σκεφτούμε την παρακάτω χαρακτηριστική στιχομυθία μεταξύ του γιατρού και ενός συγγενή που μαθαίνει τα τραγικά νέα: “Λυπάμαι, κάναμε ό,τι μπορούσαμε, αλλά δυστυχώς τα εσωτερικά τραύματα ήταν πολλά. Δυστυχώς τον χάσαμε”. “Είστε σίγουρος, γιατρέ, πως μιλάμε για το Γιώργο μας; Δυο μέτρα παληκάρι είναι ο Γιώργος μας! Δεν μπορεί, κάποιο λάθος θα έγινε!”.
     Φυσικά η άρνηση τις περισσότερες φορές δεν είναι ουσιαστική. Δηλαδή ο συγγενής δεν χάνει την επαφή με την πραγματικότητα, νομίζοντας ότι ο αποθανών είναι ζωντανός. Αντίθετα, επειδή ακριβώς έρχεται σε επαφή με τη σκληρή πραγματικότητα, ενεργοποιείται αυτόματα αυτός ο μηχανισμός άμυνας, ο οποίος συνήθως (για το πένθος) κρατάει από λίγα δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά και σκοπό έχει να προστατεύσει το άτομο από τη συναισθηματική καταρράκωση. Σε ορισμένες περιπτώσεις ισχυρού σοκ, η άρνηση μπορεί να είναι βαθιά και ουσιαστική και το άτομο να χάσει την επαφή με την πραγματικότητα για μεγαλύτερο διάστημα. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να συνεχίσει να είναι ήρεμος, καθησυχάζοντας τον εαυτό του και επαναλαμβάνοντας φράσεις, όπως “Δεν συμβαίνει αυτό. Ο Γιώργος φυσικά και είναι ζωντανός. Είναι ζωντανός. Είναι ζωντανός.” Έχουν υπάρξει και ακραίες περιπτώσεις στις οποίες ολόκληρες οικογένειες συνέχισαν να ζουν κανονικά τη ζωή τους, ακόμη και μετά το άκουσμα του θανάτου του δικού τους ανθρώπου, έως ότου δουν το νεκρό του σώμα για να πειστούν (π.χ. οικογένειες στρατιωτών σε διεθνείς αποστολές).


2. Θυμός (Aggresion)

     Μετά το πρώτο σοκ, ο πόνος του θανάτου μετατρέπεται σε θυμό και επιθετικότητα, στρεφόμενη κατά δικαίων και αδίκων. Σε αυτή τη φάση ο πενθών προσπαθεί να βρει κάποια υπαιτιότητα πίσω από το θάνατο, κάτι για να ρίξει το βάρος της ευθύνης. Άλλωστε ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι έτσι κατασκευασμένος, ώστε να ψάχνει δεσμούς αίτιου-αιτιατού πίσω από τα φαινόμενα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος. Το στάδιο αυτό είναι ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένο και οι συναισθηματικές εκρήξεις είναι κάτι περισσότερο από αναμενόμενες. Ο θυμός όμως μπορεί να μην στρέφεται αποκλειστικά εναντίον κάποιου φυσικού ή νομικού προσώπου (π.χ. τον οδηγό που έκανε το ατύχημα, το κράτος για την ανεπαρκή συντήρηση του οδοστρώματος, αυτόν που φόρτισε συναισθηματικά τον αποθανόντα με αποτέλεσμα την αυτοκτονία κ.τ.λ). Κάποια αόρατη ανώτερη δύναμη μπορεί να γίνει δέκτης όλου αυτού του θυμού. Είναι γνωστή η αγανάκτηση του Δαρβίνου με το Θεό που “του πήρε” την κορούλα του, η οποία τον οδήγησε στην αθεΐα (ή τον αγνωστικισμό όπως ισχυρίζονται κάποιοι άλλοι) και έδωσε ώθηση στη θεωρία του περί εξέλιξης του ανθρώπινου είδους.


3. Διαπραγμάτευση (Bergaining)

     Το τρίτο στάδιο της θεωρίας της Δρ. Ross είναι ένα μεταβατικό στάδιο μεταξύ του πρώτου σοκ και της αποδοχής του θανάτου. Σε αυτή τη φάση το άτομο αρχίζει να συνειδητοποιεί το θάνατο, ο οποίος αυτός καθαυτός γίνεται αντικείμενο γνωστικής επεξεργασίας. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως αυτό που διαχωρίζει αυτό το στάδιο από τα δύο προηγούμενα είναι πως η προσοχή του ατόμου στρέφεται στο γεγονός του θανάτου και όχι στα συναισθήματα που αυτός πυροδότησε. Κάποιος που διαπραγματεύεται τη μη αντιστρεψιμότητα του θανάτου για πρώτη φορά αρχίζει να συνειδητοποιεί πως δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει για να αλλάξει αυτή την κατάσταση και πως σε αυτή τη χρονική στιγμή δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να ψάχνει για το ποιος ευθύνεται. Αυτές οι δύσκολες στιγμές οδηγούν σταδιακά το άτομο στο προ-τελευταίο επίπεδο του πένθους, αυτό της κατάθλιψης.


4. Κατάθλιψη (Depression)

     Έχοντας ξεσπάσει συναισθηματικά και αφού έχει συνειδητοποιήσει τη σκληρή πραγματικότητα, η οποία δεν αλλάζει, ο πενθών νιώθει αδύναμος να επέμβει στο οτιδήποτε. Όπως και σε κάθε στιγμή κατά την οποία δεν έχουμε τον έλεγχο, έτσι και τώρα το συναίσθημα του αβοήθητου αρχίζει να κάνει την εμφάνισή του. Η φάση της κατάθλιψης μπορεί να διαρκέσει από λίγες ώρες/ημέρες έως και μερικούς μήνες. Πρόκειται φυσικά για μία ψυχοφθόρα διαδικασία, η οποία όμως είναι ιδιαίτερα σημαντική στη βίωση του πένθους. Για όσο χρονικό διάστημα κρατάει αυτό το στάδιο, το άτομο βρίσκει το χρόνο να πενθήσει για το θάνατο του κοντινού του ανθρώπου και για όλα όσα δεν θα μπορέσει να μοιραστεί πλέον μαζί του. Οι μορφές που μπορεί να πάρει η κατάθλιψη είναι πολλές, αλλά η πιο συνηθισμένη είναι η κατατονία, η απόσυρση από τις κοινωνικές εκδηλώσεις και το κλείσιμο στον εσωτερικό κόσμο για όσο καιρό χρειαστεί.


5. Αποδοχή (Acceptance)

     Όπως στο τέλος κάθε αρχαιοελληνικής τραγωδίας υπάρχει η λύτρωση, έτσι και η διαδικασία του πένθους -όταν κινηθεί σε φυσιολογικά επίπεδα- καταλήγει στην αποδοχή του θανάτου. Φυσικά το ότι αποδέχομαι ότι κάποιος έχει φύγει από τη ζωή σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι αυτόματα σβήνω κάθε συναίσθημα για το θάνατό του ή ότι βάζω ένα μεγάλο Χ σε όλα όσα έχουμε ζήσει μαζί. Οι αναμνήσεις θα μείνουν για πάντα, όπως άλλωστε πρέπει. Απλά, σε αυτό το στάδιο ο θάνατος ως γεγονός έχει περάσει από επεξεργασία κι έχει γίνει κτήμα μας. Μπορούμε να συνεχίσουμε να πενθούμε το αγαπημένο μας πρόσωπο, αλλά έχοντας αποδεχτεί το θάνατό του κι έχοντας ρίξει τα συναισθηματικά τείχη που μας εμπόδιζαν από το να βιώσουμε το γεγονός στην ολότητά του.
                        

Κηδεία: ένα πολυφασματικό κοινωνικό φαινόμενο


     Σε όλες τις κοινωνίες του κόσμου, από τις πιο “πρωτόγονες” έως τις πιο “ανεπτυγμένες”, ο θάνατος είναι ένα σημαντικό γεγονός, στο οποίο καλείται να συμμετέχει ολόκληρο το κοινωνικό περιβάλλον της οικογένειας που έχασε τον άνθρωπό της. Ιδιαίτερα δε στις μη αστικές περιοχές, όπου οι σχέσεις μεταξύ των κατοίκων είναι πιο στενές σε σύγκριση με αυτές των κατοίκων αστικών κέντρων, η κηδεία αποτελεί μία μεγάλη και ιδιαίτερης βαρύτητας είδηση. Όλοι σπεύδουν να σταθούν στο πλευρό της οικογένειας για συμπαράσταση, βοηθώντας έτσι στη συναισθηματική αποφόρτιση, που είναι απαραίτητη. Από τη μία πλευρά, σαφώς και η οικογένεια βιώνει το δικό της πένθος και κανείς δεν μπορεί να το βιώσει με τον ίδιο τρόπο, αλλά η κοινωνική υποστήριξη είναι μείζονος σημασίας, καθώς και μόνο το γεγονός ότι δεν είσαι μόνος σε αυτόν το δύσκολο αγώνα που έχεις να κάνεις λειτουργεί ως κάποιο ηθικό στήριγμα.
     Ένας από τους πιο δημοφιλείς τρόπους κοινωνικής συμμετοχής στις κηδείες ανά το παγκόσμιο είναι τα μοιρολόγια. Τα μοιρολόγια φυσικά δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, καθώς συναντώνται σε πάρα πολλές περιοχές του πλανήτη, κυρίως στις ανατολικές και αφρικανικές κουλτούρες. Οι δυτικές κοινωνίες δεν έχουν τόσο έντονα τα στοιχεία συμμετοχικής συναισθηματικής εκτόνωσης στις κηδείες, κάτι το οποίο αποτελεί επέκταση του ατομικιστικού στοιχείου που έχει κυριαρχήσει τους τελευταίους αιώνες. Το μοιρολόι, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί στα ελληνικά δεδομένα, παίζει ένα διττό ρόλο: αυτόν της συναισθηματικής εκτόνωσης, αλλά και αυτόν της πνευματικής εμβάθυνσης. Για την ακρίβεια, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ένας συνδετικός κρίκος μεταξύ του θρησκευτικού και του λαϊκού στοιχείου των κοινωνιών. Η ομάδα πενθεί το μέλος που χάθηκε, προσφέρει υποστήριξη στην οικογένεια, προετοιμάζει το έδαφος για την κηδεία και θέτει τα υπαρξιακά ερωτήματα που θα ακολουθήσουν.
     Αυτού του είδους τα ερωτήματα έρχεται να απαντήσει η συνήθης παρουσία των εκπροσώπων των θρησκειών σε αυτού του είδους τα σημαντικά γεγονότα. Η ανάδειξη του θρησκευτικού στοιχείου μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα καταπραϋντική για την ομάδα των πενθούντων, καθώς η θρησκεία δίνει μία πρώτη απάντηση στα ερωτήματα περί υπαιτιότητας, αναγκαιότητας και νοήματος του θανάτου, ερωτήματα που πάντα είναι αλληλένδετα με αυτά περί του νοήματος της ζωής. Η συνειδητοποίηση του κύκλου της ζωής και η αλληλένδετη σχέση της με τον κύκλο του θανάτου είναι μια πρώτη σημαντική διαπίστωση που κάνουν οι πενθούντες, στην οποία η θρησκεία αναμένεται να βοηθήσει ιδιαίτερα. Φυσικά όλα τα παραπάνω ισχύουν αποκλειστικά και μόνο για τις θρήσκες ομάδες, καθώς διαφορετικά οι ετοιμοπαράδοτες απαντήσεις των θρησκειών στα υπαρξιακά ερωτήματα μπορεί είτε -στην καλύτερη περίπτωση- να μην έχουν κανένα αποτέλεσμα είτε -στη χειρότερη των περιπτώσεων- να πληγώσουν συναισθηματικά και ηθικά τους πενθούντες.
     Αυτό το οποίο πρέπει να κρατήσουμε από το τεράστιο κεφάλαιο που λέγεται κοινωνική συμμετοχή είναι πως η έκφραση των συναισθημάτων είναι σημαντική, όπως επίσης και ο υποστηρικτικός ρόλος των φίλων και συγγενών των πενθούντων.
                         

Όταν πέσει η αυλαία


     Τέλος, δεν πρέπει να παραλείψουμε μία πολύ σημαντική παράμετρο του πένθους: τι γίνεται, όταν τελειώσουν οι επίσημες τελετές ταφής; Μπορεί τη μια στιγμή ολόκληρο το χωριό να είναι μαζεμένο στο σπίτι του εκλιπόντα, αλλά την επόμενη οι συγγενείς μένουν μόνοι τους. Πόσο καλό και πόσο κακό μπορεί να τους κάνει αυτή η απομόνωση; Σίγουρα οι στιγμές μοναξιάς είναι απαραίτητες, για να μπορέσει το άτομο να ορθοποδήσει και να φύγει από τον κύκλο του θρήνου. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να φτάσουμε στο άλλο άκρο, αυτό της κοινωνικής απομόνωσης των πενθούντων. Η υποστήριξη, εκτός το ότι συνεχίζει να βοηθάει στην άμβλυνση του πόνου, εκλαμβάνεται και ως ένδειξη σεβασμού προς το νεκρό.
     Αυτό που πρέπει να προσέξουμε μετά από μία κηδεία είναι η πορεία του πένθους. Υπάρχουν περιπτώσεις χρόνιου πένθους, όπου το άτομο συνεχίζει να πενθεί με ένα σταθερό συναισθηματικό παλμό για μεγάλα διαστήματα. Εάν προσέξουμε πως το πένθος κρατάει για περισσότερο από 6 μήνες, καλό θα ήταν να συζητήσουμε με το άτομο για το γεγονός αυτό και -εάν είναι απαραίτητο- να δει και κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, που θα τον βοηθήσει να εκφράσει τον πόνο του και να τον κάνει κτήμα του, ξεπερνώντας τον. Στο άλλο άκρο βρίσκεται το λεγόμενο καθυστερημένο πένθος. Κάποιος με καθυστερημένο πένθος μπορεί αρχικά να δείχνει ήπιες συναισθηματικές αντιδράσεις απέναντι στο θάνατο του ανθρώπου του, αλλά αργότερα -συνήθως μετά από ένα διάστημα της τάξεως των 6 μηνών έως 2 χρόνων- λαμβάνει χώρα η αναμενόμενη συναισθηματική έκρηξη του πένθους. Οι δύο παραπάνω λόγοι καθιστούν σχεδόν απαραίτητη την κοινωνική υποστήριξη των πενθούντων.
     Κλείνοντας, καλό είναι να τονίσουμε πως είναι χρήσιμο να έχουμε το νου μας στις ημερομηνίες αυξημένης “επικινδυνότητας”, όταν το άτομο δηλαδή είναι πιο ευάλωτο και πιο πιθανό να έχει συναισθηματικά ξεσπάσματα. Αυτές οι ημερομηνίες περιλαμβάνουν όλες τις επετείους, όπως είναι τα 40ήμερα, τα 3μηνα, ο χρόνος, και γενικά η ημερομηνία του θανάτου. Αυτές τις ημέρες οι πενθούντες χρειάζονται ακόμη περισσότερο την υποστήριξη και την κατανόησή μας.
     Ο θάνατος είναι μία από τις πιο δύσκολες πραγματικότητες που έχουμε να αντιμετωπίσουμε στη ζωή μας. Δυστυχώς είναι -σχεδόν- αναπόφευκτο πως κάποια στιγμή θα βρεθούμε στη δύσκολη θέση του να χάσουμε ένα δικό μας άνθρωπο. Είναι καλό εκείνες τις στιγμές που δεν θα μπορούμε να σκεφτούμε νηφάλια να έχουμε γύρω μας άτομα που είναι σε θέση να το κάνουν για εμάς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως πως οι δύσκολες καταστάσεις μάς κάνουν ακόμη δυνατότερους ως χαρακτήρες. Όλα τα δύσκολα έχουν διδάγματα που μπορούμε να πάρουμε, αρκεί να είμαστε ανοικτοί σε αυτά.

Πηγή:
file:///C:/Users/User/Desktop/%CE%9A%CE%B7%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%B1%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%A0%CE%AD%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%82_%20%CE%91%CF%80%CF%8C%20%CF%84%CE%BF%20%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BA%CF%8C%20%CF%83%CE%BF%CE%BA%20%CE%AD%CF%89%CF%82%20%CF%84%CE%B7%CE%BD%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%87%CE%AE%20_%20%CE%A8%CF%85%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BD.html






     Λορέντζος Μαβίλης (1860-1912)

                       Λήθη

                                   
        Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε 
        την πίκρια της ζωής. Όντας βυθίσει
        ο ήλιος και το σούρουπο ακλουθήσει,
        μην τους κλαις, ο καημός σου όσος και ν
α ’ναι.

        Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε 
        στης λησμονιάς την κρουσταλλένια βρύση·
        μα βούρκος το νεράκι θα μαυρίσει,
        α’ στάξει γι’ αυτές δάκρυ όθε αγαπάνε.


        Κι αν πιουν θολό νερό ξαναθυμούνται,
        διαβαίνοντας λιβάδια από ασφοδίλι,
        πόνους παλιούς, που μέσα τους κοιμούνται.


        Α δεν μπορείς παρά να κλαις το δείλι,
        τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν:
        θέλουν μα δε βολεί να λησμονήσουν.








(πατήστε δεξιά "πλήρης οθόνη")

Δευτέρα 24 Αυγούστου 2015

ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΜΕ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ

Φυτικά καλλυντικά

Βελούδινα χέρια με ελαιόλαδο και λεμόνι

Προστασία και απολέπιση των άκρων

 

Απαλλαγείτε από τα ξηρά και σκασμένα χέρια, χρησιμοποιώντας μια απλή φυσική μάσκα χεριών που μαλακώνει, προστατεύει και απολεπίζει τα χέρια σας, χαρίζοντάς τους ομοιόμορφο χρώμα και απαλότητα.
Υλικά:
- 1 κουταλιά του γλυκού χυμό λεμονιού                                  
- 1 κουταλιά του γλυκού ελαιόλαδο
Παρασκευή:
 Ανακατέψτε τα δυο υλικά, μέχρι να ομογενοποιηθούν.
Τρόπος εφαρμογής:
Απλώστε το μείγμα στα χέρια σας κι αφήστε το να δράσει για 20 λεπτά. Στη συνέχεια ξεπλυθείτε πολύ καλά και απολαύστε τα υπέροχα βελούδινα χέρια σας.

*****

  

Κρέμα νυκτός με ελαιόλαδο και ξύδι


Η κρέμα νυκτός θα κάνει το δέρμα σας να λάμπει. Το ελαιόλαδο μαλακώνει και ενυδατώνει, ενώ το ξύδι περιορίζει τις κηλίδες, σκοτώνει τα μικρόβια κι απομακρύνει τα νεκρά κύτταρα του δέρματος.

Υλικά:

½ φλιτζάνι ελαιόλαδο
¼ φλιτζανιού ξύδι
¼ φλιτζανιού νερό

Παρασκευή και Εφαρμογή:

Ανακατέψτε τα υλικά όλα μαζί, μέχρι να γίνουν ένα ομοιογενές μείγμα. Βρέξτε το πρόσωπό σας με νερό κι απλώστε την κρέμα στο δέρμα. Για καλύτερα αποτελέσματα, αφήστε την όλο το βράδυ.


*****

 

Ενυδατική κρέμα με αλόη βέρα και ελαιόλαδο


Η αλόη βέρα είναι ένα κακτοειδές φυτό που χρησιμοποιείται σαν καλλυντικό και σαν φάρμακο εδώ και αιώνες. Οι ιδιότητες αυτές της αλόης, σε συνδυασμό με το θαυματουργό ελαιόλαδο — στην Ελλάδα το έχουμε όλοι στην κουζίνα μας — δίνουν μία εύκολη φυτική κρέμα, που θα ενυδατώσει και θα κάνει απαλό κι όμορφο το δέρμα σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ζελέ που θα βγάλετε κατευθείαν από φυτό αλόης βέρα ή να αγοράσετε φυσικό ζελέ αλόης από κάποιο φαρμακείο.

Υλικά:
-1 κουταλιά σούπας αγνό ελαιόλαδο
-2 κουταλάκια του γλυκού ζελέ από φρέσκο φύλλο αλόης ή από φαρμακείο

Παρασκευή:
Σε ένα αποστειρωμένο βαζάκι αναμείξετε τα δύο υλικά για μερικά λεπτά, μέχρι να γίνει ένα ομοιογενές μείγμα.

Εφαρμογή:
Χρησιμοποιείτε την ενυδατική κρέμα κάθε βράδυ. Η κρέμα είναι πολύ θρεπτική για το δέρμα. Σύντομα θα διαπιστώσετε ότι η επιδερμίδα σας έχει αποκτήσει μία ιδιαίτερη λάμψη και το δέρμα σας είναι πιο ελαστικό και απαλό.

Πηγή: http://proionta-tis-fisis.com/krema-peripiisis-apo-ton-galino/
 
*****

 

Αντιρυτιδικό λάδι με κανέλα και ελαιόλαδο


Η ηλικία, οι συνθήκες κι οι δυσκολίες της ζωής αφήνουν βαθιά τα αποτυπώματά τους στο πρόσωπο και στο σώμα μας. Πέρα από τις ακριβές κρέμες του εμπορίου, μπορείτε να βοηθήσετε το δέρμα σας στη μάχη κατά της αντιγήρανσης, με ένα θαυματουργό αρωματικό λάδι κανέλας.

Υλικά:
-2 πακετάκια ξυλάκια κανέλας από σούπερ-μάρκετ 
-αγνό ελαιόλαδο

Παρασκευή:

Γεμίστε ένα αποστειρωμένο βάζο των 100 ml με ξυλάκια κανέλας και καλύψτε τα μέχρι πάνω με ελαιόλαδο. Αφήστε το βάζο στον ήλιο για 3 εβδομάδες. Η κανέλα θα αποδεσμεύσει τα δραστικά συστατικά της στο ελαιόλαδο κι έτσι θα έχετε ένα θαυματουργό λάδι εύκολα και οικονομικά. Δεν χρειάζεται να βγάλετε τα ξυλάκια κανέλας από το βάζο. Όσο μένουν μέσα, τόσο το λάδι σας θα γίνεται πιο δυνατό.

Τρόπος χρήσης:

-Πριν χρησιμοποιήσετε το λάδι κανέλας, το αραιώνετε με κάποιο άλλο λάδι, για παράδειγμα αμυγδαλέλαιο ή καλαμποκέλαιο ή σησαμέλαιο ή άλλο, σε ποσότητα 5 σταγόνες λάδι κανέλας με 7 κουταλιές άλλου λαδιού.

-Κάθε δύο μέρες απλώνετε στο πρόσωπο και το λαιμό σας μία ποσότητα από το λάδι, δημιουργώντας μία λεπτή στρώση και δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στα σημεία που έχουν ρυτίδες και στις γραμμές έκφρασης. Καλό θα ήταν να προτιμήσετε να κάνετε τη θεραπεία το βράδυ. Αν την κάνετε μέρα, αποφύγετε να εκτεθείτε στον ήλιο για μερικές ώρες.

-Προσοχή! Δεν πρέπει να το χρησιμοποιήσουν όσοι είναι αλλεργικοί στην κανέλα.

Πηγή:http://www.xorisorianews.gr/%cf%86%cf%84%ce%b9%ce%b1%ce%be%cf%84%ce%b5-%ce%bb%ce%b1%ce%b4%ce%b9-%ce%ba%ce%b1%ce%bd%ce%b5%ce%bb%ce%b1%cf%83-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%83%ce%b2%ce%b7%cf%83%cf%84%ce%b5-%cf%81%cf%85%cf%84%ce%b9%ce%b4/#sthash.yJJQOarM.dpuf

Κυριακή 23 Αυγούστου 2015

ΨΕΙΡΟ - ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

 Πάει το παιδί στο σχολειό, πάει κι η ψείρα.
 (παροιμία)
ΨΕΙΡΟ - ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

- Αλί που το ’χει η κούτρα του να κατεβάζει ψείρες.
- Αλλού η ψείρα κι αλλού τα παιδιά της.
- Άμα δεν έχεις νύχια να ξυστείς και να σε ξύσουν άλλοι, θα σε φάνε οι ψείρες.
- Αν δεν ψειριάσει, δεν ξύνεται.
- Αν έχεις νύχια, θα ξυστείς. Αν δεν έχεις, θα σε φάνε οι ψείρες.
- Απλώνεις πέντε δάχτυλα και βγάζεις δέκα ψείρες.
- Βάλε εργάτες το Μάρτη κι άφησέ τους να ψειρίζονται.
- Βαρεί εκεί που σταλίζει η ψείρα.
- Για να διώξει τις ψείρες, έκαψε την καλύβα του.
- Γιόμισε η ενάτη λίρες κι ο αντάρτης ψείρες.
- Δεν έχει πού να σταθεί ψείρα (για φαλακρό).
- Δεν ξέρει η ψείρα από φιρμάνια κι ο ψύλλος από νόμους.
- Έβαλε την ψείρα να βαρέσει την καμπάνα.
- Έβαλε τον ψύλλο ταβουλάρη (αρχειοφύλακα) και την ψείρα καραμούζα (τσαμπούνα, ντουντούκα).
- Έβηξε η ψείρα κι έσπασε η πόρτα.
- Είδα κι απόειδα, αλλά μουνουχισμένη ψείρα ποτέ μου δεν είδα.
- Είδε η ψείρα αλώνι, περπατεί και καμαρώνει.
- Είδε ψείρα βρακωμένη.
- Έκανε κι η ψείρα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο.
- Έχει την ψείρα άρχοντα και τον ψύλλο επίσκοπο.
- Έχει την ψείρα πεθερά, τη μύγα για νοικοκυρά.
- Ζητάει δανεικά από την ψείρα.
- Ζητάει νεφρό από ψείρες (λεπτολογεί).
- Η φτείρα (ψείρα) εχόρτασεν και έξεβεν σην γιακά (ποντιακή).
- Η ψείρα θέλει απλυσιά κι η φτώχεια συγγένεια.
- Η ψείρα λέρα κρέμεται κι η λέρα καμαρώνει.
- Η ψείρα με φωνές δεν φεύγει.
- Η ψείρα όταν παραφάει βγαίνει στο γιακά (νεοπλουτισμός).
- Η ψείρα τρώει απ’ τ’ αφεντικό της.
- Καζάντησε η ψείρα μουνί και δεν ξέρει τι να το κάνει.
- Και οι νύφες έχουνε ψείρες και οι γαμπροί ψύλλους.
- Κάλλιο ψείρα στο κορμί σου, παρά κακός άρχοντας στο σβέρκο σου.
- Κάλλιο ψείρα στον κόρφο σου, παρά πεθερά στον κόπο σου.
- Κάλλιο ψειριασμένος, παρά ατιμασμένος.
- Κάνει η ψείρα πέρασμα και η κόνιδα στράτα.
- Κατά τον σβέρκο και η ψείρα.
- Κοιτάει να γίνει νοικοκύρης από σκατά ψείρας.
- Μια ψείρα εδώ, μια ψείρα εκεί, μια ψείρα παραπέρα,
   μου κάνανε την πλάτη μου σαν τρύπια ταμπακέρα.
- Μόνο ψείρες προκόβουνε στο κεφάλι του.
- Μου κόλλησε σαν τη μουνόψειρα.
- Ξει (ξύνει) την κούτρα του, να κατεβούν οι ψείρες.
- Ο γέρος έχει ψείρισμα και η γριά νοικοκύρεμα.
- Οι δικές μας οι ψείρες είναι στο κεφάλι, του Εβραίου είναι στην καρδιά.
- Οι ψείρες ως τον Όλυμπο, κι εμείς στα πανηγύρια.
- Ο π' έχει ψείρα τσι μουρό, τι τουν θέλει του χουρό; (Λέσβου)
- Όποιος δεν έχει ψείρες, δεν ξέρει από ξύσιμο.
- Όποιος δεν έχει ψείρες, δεν ξύνεται.
- Όποιος έχει ψείρες, ψειρίζεται.
- Όπου κοιμούνται με σκυλιά, ξυπνούνε με ψείρες.
- Όπου πάει ο άρχοντας, πάνε κοντά κι οι ψείρες του.
- Όπου φτώχεια και ψείρα.
- Όσες οι ψείρες του φτωχού, τόσα τα βάσανά του.
- Όσοι ξύνουν τα κεφάλια τους δεν έχουν όλοι ψείρες.
- Όταν χορτάσει η ψείρα, βγαίνει στο γιακά.
- Ούλοι αντάμα κι ο ψειριάρης χώρια.
- Ο φαλακρός ψείρες δεν έχει.
- Πάει το παιδί στο σχολειό, πάει κι η ψείρα.
- Πρέπει να το ’χει η κούτρα σου να κατεβάζεις ψείρες.
- Το ψι  ψι  ψείρα γίνεται.
- Του αντάρτη η πληρωμή γένια, ψείρες, φυλακή.
- Φούντωσε η φτώχεια, φούντωσε κι η ψείρα.
- Χαρά στην ψείρα που θα σταθεί σε διακονιάρη σβέρκο.


ΠΑΡΟΙΜΙΩΔΕΙΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ

- Αφεντική ψείρα.
- Είναι ψείρας.
- Κάθεται σαν ψείρα ανάμεσα σε δυο νύχια.
- Μη τα πολυ-ψειρίζεις.
- Ξέρεις τι μουνόψειρα είναι αυτός; (κολλιτσίδας, παράσιτος, ενοχλητικός)
- Σκάει σαν την ψείρα στη φωτιά.
- Ψείρα με ουρά!


ΑΙΣΩΠΟΥ ΜΥΘΟΣ

Φθεῖρες καὶ Γεωργὸς


     Φθεῖρες γεωργὸν ἀροτριῶντα ὑπέδακνον· ὁ δὲ δὶς μὲν τὸ ἄροτρον μεθεὶς τὸν χιτωνίσκον ἐκάθηρεν. Ὡς δ᾿ αὖθις ἐδάκνετο, ἵνα μὴ πολλάκις ἀργοίη, τὸν χιτωνίκσον ἔκαυσεν. Κἀγὼ τοῖς δὶς ἡττημένοις παραινῶ, τρίτου πυρὸς μὴ δεηθῆναι.

Μετάφραση:


Έναν γεωργό που όργωνε τον τσιμπούσαν συνέχεια ψείρες. κι αυτός, αφού παράτησε δυο φορές το άροτρο, καθάρισε τον κοντό χιτώνα του. Αλλ’ επειδή πάλι (τον) δάγκωναν, για να μην σταματά τη δουλειά πολλές φορές, έκαψε τον χιτωνίσκο του.
     Κι εγώ συμβουλεύω αυτούς που δυο φορές έχουν νικηθεί, την τρίτη φορά να μη χρειαστούν τη φωτιά (να μην αναγκαστούν να βάλουν φωτιά).     



ΔΗΜΩΔΕΣ ΑΣΜΑ ΛΕΣΒΟΥ
   
Ψείρα ζύμουνι τση κόν’δα θηρμουλόγα
τσ’ η Ψιλόψυλλους πήγ’ ήναψι του φούρνου.
Ασπέθα πέταξι στου ψύλλου τα πουδάρια,
φτάξιτι γιατροί, φτάξιτι παληκάρια,
για να σβήσιτι του ψύλλου τα πουδάρια.

(Σπ. Αναγνώστου «Λεσβιακά»)


ΑΙΝΙΓΜΑ ΛΕΣΒΟΥ
  
Ανάμισα σι δυο βουνά
κόρη σφάζιτι.
Τι είναι;                                                                                                 (αρίεψ η)    

(Σπ. Αναγνώστου «Λεσβιακά», σελ. 201)



Ματσούο Μπασό (1644-1694)
Χαϊκού

Όλα πάνε…
μα έχω τις ψείρες
που βρήκα στο καλοκαιρινό μου φόρεμα.


(Πηγή: «Χαϊκού και Σένριου. Γιαπωνέζικα τρίστιχα», μτφ. Σωκράτης Σκαρτσής, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1988, σελ. 24)



Παιδικό τραγούδι

Η ψείρα

Μια ψείρα εδώ, μια ψείρα εκεί, μια ψείρα παραπέρα
μου κάναν το κεφάλι μου σαν τρύπια ταμπακέρα.
Τρουλαλά, τρουλαλά, έχω δυο καρούμπαλα
το ένα εδώ, το άλλο εκεί, το άλλο στην Αμερική.

Την πλένω με ζεστό νερό, την πλένω και με ΟΜΟ
μ' αυτή η αφιλότιμη κάνει τον τροχονόμο.
Τρουλαλά, τρουλαλά, έχω δυο καρούμπαλα
το ένα εδώ, το άλλο εκεί, το άλλο στην Αμερική.


!!!

Γονείς,
ενημερωθείτε για τη φθειρίαση, διαβάζοντας την ανάρτησή μας με τίτλο «ΨΕΙΡΕΣ» στη διεύθυνση: http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2015/01/blog-post_51.html.