Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης | Σάββατο 25 Μαρτίου 2017
Γράφουν: Αριστείδης Κυριαζής και Κωνσταντίνα Βάκκα
Νήσος Αιολίς Λέσβος, η δε χώρα Λεσβία
Η επιγραφή της Αττικής του 450 π.X. για την πόλη Ίσσα της Λέσβου
Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις
Το 450 π.Χ., ο επονομαζόμενος Παριανός και οι δύο γιοι του, Αθηνόδωρος και Ικέσιος, κάτοικοι της πόλης Ίσσας της Λέσβου, της οποίας ερείπια υπάρχουν στο ομώνυμο όρος μεταξύ Καλλονής και Παρακοίλων, επιχείρησαν με τη συναίνεση των αρχών της Ίσσας μια αποστολή από την Ίσσα στη Χερσόνησο του Ελλησπόντου, για να ενισχύσουν με στρατιώτες την Αθηναϊκή Συμμαχία, η οποία επιχειρούσε να καταστείλει την εξέγερση, που είχε εκδηλωθεί από τη δυσβάστακτη φορολόγηση που επέβαλαν οι Αθηναίοι.
Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε με ναυτική δύναμη τριών μικρών στενόμακρων ευέλικτων κωπήλατων και συγχρόνως ιστιοφόρων πολεμικών πλοίων, των τύπων τριακόντορος, τετρακόντορος και πεντηκόντορος επειδή είχαν 30, 40 και 50 κουπιά αντίστοιχα.
Το εθνικό επώνυμο Παριανός προέρχεται από τη Μικρασιατική πόλη του Ελλησπόντου Πάριον. Για τη βοήθεια των Ισσαίων πολιτών, οι Αθηναίοι τίμησαν τον Παριανό και τους δύο γιους του και τους απέδωσαν πρόσθετα προνόμια. Τα παραπάνω καταγράφονται στην εικονιζόμενη επιγραφή της Αττικής I.G. I2 30+23, SEG 10.20.
Το 1947, οι C. P. Loughran και A. E. Raubitschek δημοσίευσαν συμπληρωμένη την επιγραφή αυτή, υποστηρίζοντας ότι: «Η μελέτη της απέδειξε ότι τα δύο θραύσματα ανήκουν στο ίδιο αρχείο. Ο James H. Oliver είχε την καλοσύνη να εξετάσει τα πρωτότυπα στην Αθήνα και ανέφερε ότι το I.G. I2, 30 μπορεί να ενωθεί στην κορυφή του I.G. I2, 23. Τα συνδυασμένα θραύσματα έχουν ύψος 50,5 εκατοστά, πάχος 11,5 και πλάτος 17» ("Three Attic Proxeny Decrees". Περιοδικό Hesperia, τόμος 16, σ. 79-81).
Το 1973, ο Michael Walbank κατέγραψε ότι: «Τα πλοία απεστάλησαν από τις αρχές της Ίσσας μεταφέροντας στράτευμα που αργότερα θα επέστρεφε στη Λέσβο, όπως αναγράφεται στη γραμμή 20 της επιγραφής: "ες Λέσβον"» ("Honors for Parianos of Issa and his sons Athenodoros and Ikesios". Hesperia, τ. 42, σ. 334-339).
Παραθέτουμε τις δέκα πρώτες σειρές του κάτω θραύσματος όπως τις συμπλήρωσαν οι Loughran και Raubitschek, τονίζοντας με μαύρα γράμματα την ανάγνωσή τους από τον Walbank:
***
«[... ο δε γραμματεύς ο τες βολές α]ν[αγράφσας το φσ]|έφισμα τ[ό]δ[ε εστέλει λιθίνει καταθέτο εμ πόλει τέλ]|εσι τοις αυτ[όν. επαινέσαι μεν και αυτός και τος απάρ]|χας κατά Ίσσ[αν ότι ευεργετέκασιν τεν πόλιν και ό]|τι τεν τριακ[όντερον και τεν τετρακόντερον και τεν]| πεντεκόντε[ρον κατέστελαν ες Λέσβον και ότι τός σ|τ]ρατιότας α[νέλαβον---.]|[.]ι ες Λέσβον[--- εκ το| δικασ]τερίο Ι[σσαίον. ο δε πολέμαρχος ες το δικαστέριον| π]ροσκαλ[έσθο αυτός Αθέναζε πέντε εμερόν αφ' ες]».
***
Το 1999, ο Harold B. Mattingly σημείωσε ότι: «Η επιγραφή χρονολογείται περίπου το 450 π.Χ.» και «τα Λεσβιακά πλοία θα μπορούσαν εύκολα να είχαν εμπλακεί στην περιοχή της Χερσονήσου του Ελλησπόντου, όπως έγινε αργότερα εναντίον της Σάμου. Ο Περικλής προφανώς σε αυτό το διάστημα εποίκησε τη Χερσόνησο με Αθηναίους κληρούχους» ("The Athenian Proxeny Decree, I.G. I2 30+23, SEG 10.20". The Athenian Empire Restored: Epigraphic and Historical Studies. University of Michigan press, σ. 387-390).
Το 1890 ο Γερμανός αρχαιολόγος Robert Koldewey, επισκεπτόμενος το Παλαιόκαστρο της Ίσσας, δημοσίευσε την κάτοψη θεμελίων «ενός οικοδομήματος με εννέα δωμάτια».
Το 1978 ο αρχαιολόγος Ιωάννης Κοντής σημείωσε σε χάρτη του ότι πιθανόν υπήρχε η πόλη Ίσσα με κτίρια την περίοδο 480-320 π.Χ..
Υποστηρίζουμε ότι επιβάλλεται να αρχίσουν οι πρώτες ανασκαφές στην Ίσσα, για την οποία ο Διόδωρος Σικελιώτης έγραψε τον 1ο π.Χ. αιώνα: «Όταν το νησί ήταν έρημο, οι Πελασγοί το κατέλαβαν ως εξής. Ο βασιλιάς των Πελασγών του Άργους, ο Ξάνθος, ο γιος του Τριόπου, αφού κατέκτησε ένα μέρος της Μικρασιατικής Λυκίας και αρχικά κατοίκησε εκεί, ύστερα πέρασε στην έρημη Λέσβο, τη μοίρασε στους Πελασγούς που τον ακολουθούσαν και ως Πελασγός ονόμασε το νησί Πελασγία, ενώ πριν το έλεγαν Ίσσα».
Αριστείδης Κυριαζής - Κωνσταντίνα Βάκκα
* Εστάλη για αναδημοσίευση από τους συγγραφείς.
