Βιβλιοκριτική
Αριστείδης
Κυριαζής
Κόλπος Καλλονής Λέσβου: Ιστορική
Περιήγηση
Εκδόσεις: Μύθος books,
Μυτιλήνη 2018
Ο Βολταίρος έλεγε πως
τα βιβλία είναι σαν τους ανθρώπους. Λίγα είναι σημαντικά και μπορούν να παίξουν
σπουδαίο ρόλο στην πνευματική ανάπτυξη ενός τόπου. Τα άλλα αποτελούν το πλήθος.
Ένα τέτοιο σημαντικό βιβλίο είναι αυτό που έγραψε και ο συμπατριώτης μας κ.
Αριστείδης Κυριαζής για τον κόλπο της Καλλονής. Φέρει τον τίτλο «Κόλπος
Καλλονής Λέσβου: Ιστορική Περιήγηση», αποτελείται από 397 σελίδες (σχ.
17x24) και εκδόθηκε από τις εκδόσεις "Μύθος Books" το 2018. Ο συγγραφέας από
την αρχή του βιβλίου δίνει έναν, θα λέγαμε, "οδικό
χάρτη" που βοηθά τον αναγνώστη να παρακολουθήσει την εξέλιξη του έργου.
Γράφει ο κ. Κυριαζής στη σελ. 23: «Θα
επιχειρήσουμε ένα ταξίδι στο παρελθόν από το απώτατο μυθολογικό μέχρι το κοντινό
της απελευθέρωσης της Λέσβου το 1912 και θα περιηγηθούμε σε εικοσιένα τόπους
γύρω από τον Κόλπο της Καλλονής, αναφέροντας στοιχεία από την ελληνική ή ξένη
βιβλιογραφία, καθώς και από την ελληνική ή παγκόσμια μυθολογία και ιστορία».
Είναι αξιοθαύμαστος ο
τρόπος με τον οποίο ο κ. Κυριαζής κατορθώνει να τιθασεύσει, να οργανώσει και να
αξιοποιήσει τα χιλιάδες ρυάκια των πληροφοριών που χύνονται στην κοίτη του
μυαλού του από την πλούσια βιβλιογραφία του, ελληνική και ξένη, και να πετύχει
το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Συνδυάζοντας την ιστορία με τον μύθο, τον μύθο με
την κοσμική και θρησκευτική του μορφή, κατορθώνει να ερμηνεύσει τοπωνύμια,
πρόσωπα και καταστάσεις και να παρουσιάσει τους ανθρώπους και τους τόπους σε μια
αρμονική διαλεκτική σχέση. Ο μύθος ως λόγος, ψεύδος, υπόθεση, θρύλος ή παραμύθι,
ως γιος του Λόγου και της Φαντασίας, δίνει ένα τερπνό και γοητευτικό χαρακτήρα
σε αυτό το ταξίδι στο οποίο μας παρασέρνει το βιβλίο, ενώ η Ιστορία βοηθά τον
αναγνώστη να καταλάβει την εξέλιξη των ανθρώπων και της περιοχής, την αρχή της
(γένεση), την εξέλιξη και την αποκορύφωσή της (ακμή) και το τέλος (παρακμή).
Το βιβλίο δεν
περιορίζεται στον Κόλπο της Καλλονής. Διαβάζοντάς το κανείς ακολουθεί τον
συγγραφέα στις είκοσι μία "περιηγήσεις", στις είκοσι μία
διαδρομές που έκανε, άλλες με τα πόδια, άλλες με ζώα, άλλες με αυτοκίνητο και
άλλες με βάρκα. Η ερευνητική προσπάθεια του κ. Κυριαζή με κέντρο τον Κόλπο της
Καλλονής εξακτινώνεται σε όλη του την περιφέρεια και φτάνει ακόμα και μέχρι την
αρχαία Πύρρα και τα Βασιλικά, για να καταλήξει στην τελευταία στο "διακεκριμένο
ύψωμα", τον εμβληματικό για το νησί μας λόφο, το Τυραννίδι, και να μας
προσφέρει πολύτιμα στοιχεία που αφορούν την απελευθέρωση του νησιού μας από τον
Οθωμανικό ζυγό. Είναι αυτονόητο πως το γοητευτικό και ωραίο αυτό ταξίδι δεν θα
μπορούσε να ολοκληρωθεί χωρίς μεγάλη προσπάθεια και κόπο, χωρίς μακρό χρόνο αλλά
και δαπάνη όχι μικρή.
Ο Πρόλογος του
βιβλίου, τα έγγραφα που αναφέρονται ή εμπεριέχονται σε αυτό, οι κώδικες και τα
κατάστιχα, οι χάρτες, η πλούσια βιβλιογραφία, ελληνική και ξένη, όπως και οι
πηγές που ακολουθούν, αλλά και τα εκτενή Ευρετήρια τοπωνυμίων και
αρχαιοελληνικών ονομάτων που το κλείνουν, διευκολύνουν την πρόσβαση σε κάθε
πληροφορία και καθιστούν το βιβλίο πολύτιμο εργαλείο για κάθε ερευνητή και
μελετητή, ακόμη και τον πιο απαιτητικό, όπως είναι ο κ. Κυριαζής. Με το βιβλίο
αυτό αυτός δείχνει πως είναι ένας από τους ελάχιστους μονομάχους που έμειναν
μέσα στις μικροσκοπικές και αυτο-καθοριζόμενες ερευνητικές μας αρένες και δεν
έχουν χάσει τον αληθινό διανοητικό ή εκπαιδευτικό στόχο: να διερευνούν, να
κατανοούν, να εξηγούν και να αναλύουν και έτσι να χαρίζουν στους συνανθρώπους
τους πολύτιμα πράγματα.
Αλλά δεν είναι μόνο το
περιεχόμενο που αξίζει κάθε έπαινο. Είναι και η μορφή του βιβλίου που είναι
γραμμένη σε λόγο γνήσιο, αληθινό, χωρίς καρυκεύματα και περιττά φτιασίδια· σε
λόγο που ρέει σαν το γάργαρο νερό. Σε λόγο σοφό μέσα στην απλότητά του, σε
γλώσσα που χρησιμοποιείται με μεγάλη γνώση, συνέπεια, ευαισθησία και ευγένεια,
που δεν χάνει τη δύναμη που περικλείει και όλη της τη χάρη. Είναι οι πλούσιες
έγχρωμες φωτογραφίες που συνοδεύουν τα πράγματα, τους τόπους και τους ανθρώπους,
είναι η ποιότητα του χαρτιού της έκδοσης, είναι η οργάνωση και η επιμέλεια της
ύλης, όλα αυτά που συμβάλλουν στην καλαίσθητη μορφή του βιβλίου. Γι' αυτό
αξίζουν συγχαρητήρια και στον εκδοτικό οίκο "Μύθος",
που ανέλαβε την έκδοσή του. Κάποιος έλεγε πως είναι τυχερός ο συγγραφέας που
βρίσκει κάποιον εκδότη να εκδώσει το βιβλίο του. Εγώ θα προσέθετα πως είναι
τυχερός και ο εκδοτικός οίκος που βρίσκει τέτοια βιβλία να εκδώσει.
Τελειώνοντας, θα έλεγα
πως το βιβλίο αυτό δεν θα μπορούσε να γραφεί, αν δεν υπήρχε ως υπόβαθρο η μεγάλη
αγάπη του κ. Κυριαζή για τη γενέτειρά του. «Η
αγάπη», έλεγε ο Ουγκώ, «αντικαθιστά
σχεδόν τη σκέψη», ενώ ο Πετράρχης τη θεωρούσε «το
ιερότερο δικαίωμα της ψυχής, χρυσό κρίκο που συνδέει εμάς με το καθήκον και την
αλήθεια, αρχή που συμφιλιώνει την καρδιά με τη ζωή». Η αγάπη αυτή, για την
οποία ο Ιερός Χρυσόστομος είπε πως «κόρον ουκ οίδεν, αλλ' αεί των αγαπωμένων
απολαύουσα προς μείζονα αίρεται φλόγαν», κάνει τον κ. Κυριαζή να βρίσκει
ευχαρίστηση στα προτερήματα του τόπου του που αγαπά και να προσπαθεί με κάθε
τρόπο να τα προβάλει.
Είμαι βέβαιος πως ο κ.
Κυριαζής, με τη σπίθα της αληθινής δημιουργικής φωτιάς που έχει μέσα του, θα μας
χαρίσει ακόμη περισσότερα πολύτιμα πράγματα. Σίγουρα είναι ευχάριστο να βλέπει
κανείς το όνομά του τυπωμένο σε ένα βιβλίο, ακόμη και αν αυτό δεν αξίζει, είναι
όμως πολύ πιο ευχάριστο και γοητευτικό να βλέπει το όνομά του τυπωμένο σε ένα
βιβλίο μεγάλης αξίας, όπως το δικό του. Είμαι βέβαιος πως το βιβλίο του θα βρει
τη θέση που του αξίζει τόσο στη λεσβιακή όσο και την ευρύτερη ελληνική
βιβλιογραφία και πολλούς αξιόλογους ανθρώπους να το διαβάσουν. Ας είναι ο
συγγραφέας υγιής και το βιβλίο καλοτάξιδο...
Αθανάσιος Φραγκούλης
Διδάκτωρ Κλασικής
Φιλολογίας
Επίτιμος Σχολικός
Σύμβουλος
Σημείωση:
Εστάλη από τον Αριστείδη Κυριαζή, για δημοσίευση στο paleochori-lesvos.blogspot.gr. Πρωτοδημοσιεύτηκε το Σάββατο 23-2-2019 στην εφημερίδα
"Εμπρός" Μυτιλήνης. Ο Λέσβιος
Αθανάσιος Φραγκούλης είναι διδάκτορας Κλασικής Φιλολογίας, Επίτιμος Σχολικός
Σύμβουλος και πρώην Γενικός Γραμματέας και Έφορος Βιβλιοθήκης της Εστίας Νέας
Σμύρνης.
*****
Επιτρέψτε μου να σας ενημερώσω ότι το βιβλίο μου
"Κόλπος Καλλονής Λέσβου-Ιστορική
Περιήγηση",
που εκδόθηκε το Δεκέμβριο του 2018 από τις εκδόσεις "Μύθος
books" της Λέσβου και του οποίου το εξώφυλλο σας επισυνάπτω,
διατίθεται στην Αθήνα από το Βιβλιοπωλείο και συγχρόνως
Πρακτορείο Ελληνικού Βιβλίου: "Παρ'
ημίν" του Ε. Τζανακάκη, τηλ. 210-3825138, στην οδό Χαριλάου Τρικούπη 11α,
Τ.Κ. 10678, μεταξύ Σόλωνος και Ακαδημίας. Επίσης διατίθεται σε όλα τα
βιβλιοπωλεία της Μυτιλήνης και της Καλλονής.
Σας ευχαριστώ
Αριστείδης
Κυριαζής
