ΚΛΑΔΕΜΑ ΔΕΝΔΡΩΝ–ΑΡΘΡΟ Δ. ΜΕΡΤΖΕΜΕΚΗ

Αναδημοσιευμένο από http://kipi.gr/?p=10711

  Βαθύ κλάδεμα δέντρων  

Πολλές φορές έχουμε καταγγείλει το βαθύ, ανώφελο, επιβλαβές έως και καταστρεπτικό κλάδεμα πολλών δέντρων και θάμνων. Πολλές φορές έχουμε βρεθεί απέναντι σε γεωπόνους και ειδικούς, που συνεχίζουν να το υπερασπίζονται. Να υπερασπίζονται τη μοιραία διαχείριση των υψηλών δέντρων. Γιατί αυτού του είδους το κλάδεμα για πολλά δέντρα είναι μοιραίο! Προδιαγράφει το τέλος τους και τον πρόωρο θάνατό τους! Δεν είμαστε ειδικοί, αλλά αφήνουμε τη λογική να κυριαρχήσει και όχι τη συναδελφική αλληλεγγύη…

Παραθέτουμε παρακάτω ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο, του δασοπόνου Σταύρου Μερτζεμέκη, που γράφτηκε το  Μάιο του 2016, στο οποίο μπορεί να διαβάσει και να μάθει κανείς για ποιους λόγους το κλάδεμα των δέντρων δεν πρέπει να ανατίθεται σε άσχετους ανθρώπους και να γίνεται πολύ προσεκτικά, γιατί μπορεί να παίξει “μοιραίο” ρόλο στη ζωή ενός δέντρου!

Δέντρων Κλαδέματα: Μια πονεμένη ιστορία

           

Γράφει ο Σταύρος Δ. Μερτζεμέκης*

Όπου και να γυρίσει κανείς το κεφάλι μέσα στην πόλη μας, θα αντικρίσει ίσως το μεγαλύτερο «έγκλημα» σχετικά με το πράσινο που μας περιβάλλει και το έχουμε τόσο πολύ ανάγκη. Ο λόγος γίνεται για τα κλαδέματα των πλατάνων (Platanussp) στο κέντρο της πόλης, διότι τα ίδια φαινόμενα που επαναλαμβάνονται διαρκώς τα συναντούμε σε οποιαδήποτε γωνιά της Ελλάδας, γεμίζοντάς μας απογοήτευση και απορία.

    

Γνωστοί και φίλοι με ρωτούν καθημερινά στο δρόμο που συναντιόμαστε:

     «Σταύρε, εσύ που είσαι και Δασοπόνος, είναι σωστά αυτά τα κλαδέματα που έγιναν; Πώς τα έκαναν έτσι; Τι θα κάνουμε το καλοκαίρι που έρχεται; Τα δέντρα θα συνέλθουν;»

     Η απάντηση δυστυχώς είναι μονολεκτική: ΟΧΙ.

Όχι, γιατί κάθε επέμβαση που έχει εφαρμοστεί σε τέτοιο βαθμό, με τέτοια απερισκεψία και «υποτιθέμενη εμπειρία» από ανθρώπους δίχως να έχουν εξειδίκευση πάνω στο αντικείμενο αυτό, φέρνει τα αποτελέσματα που βιώνουμε σήμερα, γιατί απλούστατα οι βλάβες είναι ανεπανόρθωτες· αυτό βέβαια γίνεται για πολλούς και διάφορους λόγους, που λίγο πολύ είναι γνωστοί σε όλους.

Πιο συγκεκριμένα, θα αναφερθώ σε ορισμένους κανόνες – συμβουλές, γιατί καλό είναι να ξεκινήσουμε από τα βασικά και να κατανοήσουμε πρώτα αυτά και να τα εφαρμόσουμε ούτως, ώστε να έχουμε ένα σωστό και αειφορικό αποτέλεσμα κι ύστερα να πάμε και σε πιο ειδικά θέματα:

I. Κάθε δέντρο αποτελεί μία ξεχωριστή φυσική οντότητα, φέρει τη δική του πολυετή, ακόμη και χιλιετή, ιστορία και χρήζει ξεχωριστής αντιμετώπισης και διαχειριστικών μέτρων. Σε καμιά περίπτωση δηλαδή δεν κάνουμε τις ίδιες ενέργειες σε όλα τα δέντρα, ακόμα και σε γειτονικά.

 
Το ποσοστό αφαίρεσης τμημάτων κώμης και κορμού εξαρτάται από το είδος του δέντρου, την ηλικία του, το φαινότυπό του και υπολογίζεται από ειδικό μαθηματικό τύπο, που στις περιπτώσεις των κλαδεμάτων της πόλης μας άγγιζε το τρομακτικό 100% !

Πάνω σε αυτό το απαράδεκτο ποσοστό να προσθέσουμε κι ένα υπέρογκο ποσοστό αφαίρεσης τμημάτων κορμών, γιατί με αυτόν τον άκομψο τρόπο προσπάθησαν να ελέγξουν και το μεγάλο ύψος και όγκο, θαρρείς και τόσες δεκαετίες που μεγάλωναν τα δέντρα οι ιθύνοντες «αγρόν ηγόραζαν» και τώρα ξαφνικά θυμήθηκαν να «τσακίσουν» τα κακόμοιρα δέντρα μας, για την «ασφάλεια των πολιτών» υποτίθεται.

Δεν θέλω να πιστέψω όλα αυτά που ψιθυρίζονται ότι κάποιοι εξοικονομούν δωρεάν καυσόξυλα, μιας και ζούμε σε καιρό κρίσης, δίχως φυσικά κανείς να ενδιαφέρεται για το κοινό καλό και για το μέλλον της κοινωνίας.

II. Σαφώς ΜΟΝΟ τα ξερά και σάπια μέρη πρέπει να αφαιρεθούν για την καλή υγεία του δέντρου και για λόγους ασφαλείας· να τονίσω πως ΜΟΝΟ σε αυτά έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε εκτεταμένες αφαιρέσεις τμημάτων και εφόσον είμαστε σίγουροι ότι όντως τα τμήματα αυτά είναι ξερά ή σάπια, διαφορετικά μιλάμε για κατακρεουργήσεις και καρατομήσεις.

III. Κάθε τομή σε ένα δέντρο είναι μια ανοιχτή πληγή που απαιτεί ίαση. Όταν λοιπόν κάνουμε μία τομή σε ένα κλαδί του δέντρου, αφού τελειώσουμε τις εργασίες, πρέπει να το αλείφουμε με ειδική πάστα η οποία προστατεύει την τομή από τυχόν μολύνσεις.

IV. Τηρούμε ΠΑΝΤΑ ΟΛΑ τα μέτρα ασφάλειας της εργασίας, δεν βαριόμαστε, δεν βιαζόμαστε. Πλήθος ανθρώπων έχασαν τη ζωή τους, επειδή συμπεριφέρονταν με αυτές τις αλαζονικές συμπεριφορές.

V. Ό,τι κάνουμε, το κάνουμε με μέτρο και σεβασμό, επειδή η φύση δεν εκδικείται αλλά υπενθυμίζει. Καθώς πλησιάζει το καλοκαιράκι, να δούμε πού θα βρούμε ίσκιο στην πλατεία, αν πετσοκόψουμε τα δέντρα, μιας και όλοι οι γονείς με τα παιδιά τους συνηθίζουν να πηγαίνουν εκεί για βόλτα και για παιχνίδι.

Βέβαια θα πει κανείς ότι σε μερικά χρόνια τα πλατάνια θα μεγαλώσουν ξανά και θα είναι μια χαρά, χωρίς όμως να αναλογιστεί αν είναι καλό αυτό για την υγεία του δέντρου και για την αισθητική γενικότερα. Τα κακοποιημένα δέντρα δειλά-δειλά βλαστάνουν και πάλι, αλλά οι βλαστοί τους πια θυμίζουν φούντες από… τσαρούχια. Ωραίο αποτέλεσμα! Τα… τσαρούχια θαρρώ πως πλέον δε φοριούνται· οι φούντες αυτές λοιπόν θα μεγαλώσουν και θα γίνουν μεγάλοι θύσανοι. Ό,τι και να γίνει, οι τεράστιες αυτές τομές θα παραμείνουν και πάντα θα μας θυμίζουν τα λάθη του παρελθόντος. Τώρα βέβαια αν οι θύσανοι αυτοί κλαδευτούν ξανά, το αποτέλεσμα θα παραμείνει το ίδιο άσχημο και αντιαισθητικό. Τελικά, ό,τι και να γίνει στο εξής, η κατάσταση θα παραμείνει αδιόρθωτη.

 
Σίγουρα και κάποια δέντρα θα ξεραθούν από τυχόν μολύνσεις και μυκητιάσεις, μιας και δεν πάρθηκαν προληπτικά μέτρα για την αποφυγή τέτοιων δυσάρεστων καταστάσεων. Επίσης, υπάρχουν πολλές άλλες παράμετροι και παράγοντες που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και μπορεί κανείς να ενημερωθεί από σχετική βιβλιογραφία.

Κάθε δέντρο έχει μία πληθώρα αγαθών και υπηρεσιών που έχουν τόσο οικονομική όσο και συναισθηματική αξία. Ξεκινώντας από τη δωρεάν και αστείρευτη παροχή υπηρεσιών, που συνδέεται πάντα και με την οικονομία, μπορούμε να αναφερθούμε σε ορισμένα χαρακτηριστικά:

1. Είναι αγχολυτικά. Η αισθητική τους, τα προϊόντα τους – υλικά και άϋλα – έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση του άγχους, από το οποίο μαστίζεται καθημερινά η κοινωνία, ιδιαίτερα στις πόλεις. Αρκεί να σταθούμε για λίγο κάτω από ένα δέντρο, να σηκώσουμε το κεφάλι μας ψηλά και να αναπνεύσουμε αργά και βαθιά κλείνοντας για λίγο τα μάτια. Θα νιώσουμε ανακουφισμένοι.

2. Ενθαρρύνουν το περπάτημα και την κίνηση γενικότερα. Ποιος θα ήθελε να πάει για περίπατο σε μια πόλη μέσα στο τσιμέντο και τις πλάκες; Σε αυτό το σημείο να πούμε ότι σε ευρωπαϊκές πόλεις αντιστοιχούν συγκεκριμένα τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο. Στην Αθήνα είναι μόλις 2 τ.μ. ανά κάτοικο (Χάγη 27,7 τ.μ., Άμστερνταμ 27 τ.μ., Βιέννη 20 τ.μ., Βερολίνο 13 τ.μ., Ρώμη 9 τ.μ., Παρίσι 8 τ.μ., Θεσσαλονίκη 2,7 τ.μ.).

 
3. Βοηθούν στην συγκράτηση των γαιών. Συγκρατούν με το ριζικό τους σύστημα το έδαφος και μας σώζουν κυριολεκτικά τις περιουσίες μας από τις πλημμύρες (π.χ. όπως το λεκανοπέδιο Αττικής κάθε Σεπτέμβριο – Οκτώβριο).

4. Βοηθούν στη σύσφιξη των σχέσεων. Ανέκαθεν αποτελούσαν πόλο έλξης και τόπο συναντήσεων… πολλές φορές ερωτικών!

5. Αυξάνουν τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Ένα πράσινο τοπίο πιο εύκολα θα προσελκύσει αγοραστές ακινήτων κοντά σε αυτό, άρα και οι τιμές πιθανότατα να αυξηθούν.

6. Παρέχουν ενδιαιτήματα για την άγρια ζωή. Πλήθος πτηνών διαβιούν και αναπαράγονται σε αυτά. Δεν είδα κανέναν να διαμαρτύρεται για αυτά τα κακόμοιρα πλάσματα που διαβιούν σε αυτά και χάνουν τη ζωή τους, καθώς γκρεμίζονται οι θέσεις φωλεοποίησής τους.

7. Παρέχουν ΙΣΚΙΟ και ΡΥΘΜΙΖΟΥΝ τις αποπνικτικές θερμοκρασίες των πόλεων τους θερινούς μήνες. Υπάρχουν και ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και αυτό δεν είναι είδηση.

8. Μειώνουν τα επίπεδα ηχορύπανσης και σκόνης. Τα δέντρα λειτουργούν και ως φίλτρα αέρα. Με το φύλλωμά τους εμποδίζουν τη μεταφορά σκόνης και μειώνουν σημαντικά τους θορύβους, αποτρέποντάς τους να μεταδίδονται από σημείο σε σημείο.

9. ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΟΞΥΓΟΝΟ και μειώνουν τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα, ζωτικής σημασίας θέματα που οι περισσότεροι αγνοούμε δυστυχώς.

Από οικονομικής άποψης τα δέντρα μπορούν να κοστολογηθούν ως εξής, σύμφωνα με τον καθηγητή Τ.Μ. Das από το Πανεπιστήμιο της Καλκούτα στην Ινδία:

    Ένα δέντρο ηλικίας 50 ετών:

     -παράγει οξυγόνο αξίας 27.330,77 ευρώ

     -καθαρίζει τον αέρα αξίας 54.224,24 ευρώ

     -προστατεύει από τη διάβρωση του εδάφους, αξίας 27.330,77 ευρώ

     -καθαρίζει τα υπόγεια ύδατα, αξίας 32,796,92 ευρώ

     -παρέχει ενδιαιτήματα για άγρια ζωή αξίας 27.330,77 ευρώ

      ΣΥΝΟΛΟ: 169.013,47 ευρώ

Και μετά λέμε με τόση χαρακτηριστική ευκολία φράσεις όπως: «Να κόψουμε το δέντρο!», «Αυτό το δέντρο συνέχεια προβλήματα δημιουργεί, κόφτο!». Σοβαρά; Έτσι εύκολα; Ερωτώ! Τις τόσες υπηρεσίες και οικονομικά οφέλη που προσφέρει, όπως ανέφερα, τις έχουν σκεφτεί καθόλου;

Το ίδιο λυπηρό φαινόμενο παρατηρείται και σε άλλους ιδιωτικούς υπαίθριους χώρους, όπως επιχειρήσεις, αυλές σπιτιών και άλλα, όπου, εκτός από το γεγονός ότι τα δέντρα καρατομούνται, χρησιμοποιούνται και κατά πώς συμφέρει και βολεύει τον καθένα σαν υποστηρικτικές εγκαταστάσεις και στύλοι για προβολείς, καλώδια, καρφώνουν πρόκες για κρεμαστά, δορυφορικά πιάτα, λαμπάκια και τα παρόμοια.

Νομίζω πως μιλάμε για βία και εξευτελισμό κατά των δέντρων. Όχι λοιπόν, τα δέντρα δεν μας φταίνε και δεν αξίζει να τους συμπεριφερόμαστε έτσι. Μας παρέχουν τόσα. Ας είμαστε λίγο ευγνώμονες μαζί τους.

Κλείνοντας, για να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα και να συντονιστούμε με τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια στάνταρ, υπάρχει η ISA (International Society of Arboriculture) και παρέχει όλα εκείνα τα εργαλεία γνώσης, σεμινάρια, πιστοποιήσεις, διαγωνισμούς και πολλά άλλα, που μας βοηθούν να κατανοήσουμε την αξία των δέντρων γενικότερα και την ορθολογική και αειφορική διαχείριση και κλαδεύσεις, θυμίζοντάς μας ότι πρέπει να παραδώσουμε στις επερχόμενες γενεές έναν κόσμο καλύτερο, πιο όμορφο και πιο πράσινο!

Παράλληλα οι Γεωεπιστήμονες (Δασοπόνοι, Δασολόγοι, Γεωπόνοι, Γεωλόγοι κ.ά.) πρέπει να αναλάβουν έναν πιο ενεργό ρόλο σε αυτά τα θέματα, ενεργοποιώντας η Πολιτεία τα καθήκοντά τους και θέτοντάς τους στις ειδικές θέσεις που αρμόζουν με βάση το αντικείμενό τους, και να ξεκινήσει να τους συμβουλεύεται επιτέλους.

Ας βάλουμε όλοι μαζί ένα τέλος στην κατάσταση που αντιμετωπίζουμε κι ας ξεκινήσουμε μια καινούρια εποχή, με μια νέα νοοτροπία, μακριά από τα κακέκτυπα του παρελθόντος και του παρόντος με τις νοοτροπίες που μας θυμίζουν ότι είμαστε μια τριτοκοσμική χώρα, αποκομμένη από τις διεθνείς εξελίξεις του κλάδου της Δενδροκομίας.

*Ο Σταύρος Δ. Μερτζεμέκης είναι δασοπόνος και διαχειριστής φυσικού περιβάλλοντος ΕΔΕ, αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Δασοπόνων και Διαχειριστών Φυσικού Περιβάλλοντος (Π.Ε.Δ.ΔΙ.ΦΥ.Π.) και μέλος του Ελληνικού Συλλόγου για τη Δενδροκομία (Ε.Σ.Δ.), e-mail: stavrakas86@gmail.com. Εικόνα: Σταύρος Δ. Μερτζεμέκης – eproodos.gr – dasarxeio.com

Πηγή: http://kipi.gr/?p=10711, Κίνηση Πολιτών Ηλιούπολης (ΚΙ.Π.Η.), εθελοντικός σύλλογος μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.