ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ~ Εκατό χρόνια από τη μεγάλη δίκη των Πλωμαριτών

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης το Σάββατο 18/11/2017

http://www.emprosnet.gr/apopseis/ekato-xronia-apo-ti-megali-diki-ton-plomariton

 

Γράφει ο Αριστείδης Κυριαζής 

Νήσος Αιολίς Λέσβος, η δε χώρα Λεσβία

 

Εκατό χρόνια από τη μεγάλη δίκη των Πλωμαριτών

 

Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Μιλτιάδης Καλδής (1855-1941)

 

Πριν από εκατό χρόνια, στις 20-7-1917, τρεις χιλιάδες Πλωμαρίτες συμμετείχαν σε ένα δυναμικό συλλαλητήριο στο Πλωμάρι, για να καταγγείλουν τη διοίκηση της Λέσβου για ανισομερή κατανομή δημητριακών, υπέρ της πρωτεύουσας Μυτιλήνης και σε βάρος της επαρχίας. Τότε στο Πλωμάρι των 13.000 κατοίκων διαπιστώθηκαν τρειςθάνατοι από πείνα, η οποία προέκυψε στη διχασμένη Ελλάδα από την εμπόλεμη κατάσταση και το ναυτικό αποκλεισμό από τους συμμάχους, σε συνδυασμό με την απόκρυψη τροφίμων, την αύξηση του τιμαρίθμου και την ανεξέλεγκτη αισχροκέρδεια.

Η Διοίκηση της Λέσβου, αντί να επανορθώσει την αδικία, παρέπεμψε σε δίκη 43 άτομα, 36 Πλωμαρίτες και 7 Πλωμαρίτισσες, οι οποίες κατηγορήθηκαν επιπλέον επειδή αφόπλισαν τρεις φρουρούς για λίγες ώρες, όταν ο διοικητής του Πλωμαρίου διέταξε τη φρουρά να οπλίσει κατά των διαδηλωτών.

Από τους 43 "πρωταίτιους της στάσεως και αντιστάσεως κατά της αρχής", όπως χαρακτηρίστηκαν, 34 οδηγήθηκαν στις 11-14 Αυγούστου 1917 στο στρατοδικείο Μυτιλήνης, όπου 13 από αυτούς καταδικάστηκαν σε φυλακίσεις ενός ή δύο μηνών.

Το 1917, οι εφημερίδες της Λέσβου "Σάλπιγξ" και "Ελεύθερος Λόγος" κάλυψαν το θέμα με τον τίτλο: "Η μεγάλη δίκη των Πλωμαριτών".

Εκατό χρόνια μετά, το περασμένο καλοκαίρι στις 10 Αυγούστου, απολαύσαμε στην ανακαινισμένη θαυμάσια αίθουσα της Λέσχης Πλωμαρίου "Βενιαμίν ο Λέσβιος" μια ξεχωριστή, αξιόλογη και αξιέπαινη εκδήλωση μνήμης και τιμής στους διαμαρτυρόμενους το 1917 Πλωμαρίτες, που τη διοργάνωσε ο «Σύνδεσμος Πλωμαριτών Αττικής "Βενιαμίν ο Λέσβιος"».

Στην εκδήλωση, μετά το χαιρετισμό του προέδρου της Λέσχης Ξενοφώντα Μαυραγάνη και την εισαγωγική ομιλία του προέδρου του Συνδέσμου Δημήτρη Χαλαυτή, το λόγο πήρε ο διδάκτωρ φιλοσοφίας και συγγραφέας Αριστείδης Στεργέλλης, ο οποίος ανέλυσε διεξοδικά και εύστοχα το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής.  Ακολούθησε ο δικηγόρος και πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Τάκης Ψαρράς, παρουσιάζοντας εμπεριστατωμένα και λεπτομερειακά το θέμα από τις τότε δημοσιεύσεις των εφημερίδων και από τα επίσημα πρακτικά της δίκης, τα οποία ανέσυρε από τα αρχεία των στρατοδικείων που φυλάσσονται στο Ρουφ, στη Στρατολογική Υπηρεσία Αθηνών.

Αντί επιλόγου, παραθέτω ένα απόσπασμα της απολογίας του στελέχους του Κόμματος των Φιλελευθέρων, ελληνοδιδασκάλου στο Ελληνικό Σχολείο (1874-1879) και μετέπειτα γιατρού του Πλωμαρίου, εκ των πρώτων μελών τού από το 1878 "Αναγνωστηρίου Βενιαμίν ο Λέσβιος" και πρώην προέδρου του, λόγιου Μιλτιάδη Καλδή (1855-1941): «Λυπούμαι διότι περί τας δυσμάς ήδη του βίου μου κατέχω το εδώλιον του κατηγορουμένου, κατηγορούμενος ως αρχηγός στάσεως κατά των αρχών της πατρίδος μου {...} Το Πλωμάριον ηδικείτο καταφώρως υπό της επί των τροφίμων επιτροπής Μυτιλήνης, ήτις ουδέποτε μας έδιδεν εις ακέραιον το αναλογούν ημίν εκ των σιτοτροφίων μερίδιον. Ένεκα τούτου, υπήρχε πάντοτε παρά τω λαώ ποιά τις δυσφορία. Εν Μυτιλήνη αίφνης, κύριοι, εδίδετο εις τον λαόν 100 δράμια άρτου κατ' άτομον καθ’ εκάστην ημέραν, και εις ημάς διά 10 και 12 ημέρας, εδίδοντο μηδαμινά πράγματα. Ένεκα τούτου, πλειστάκις διεμαρτυρήθημεν δι’ υπομνημάτων και αναφορών, αλλ’  εις μάτην. Επήλθον, κύριοι, κατά το διάστημα εκείνο και πλείστοι εξ ασιτίας θάνατοι, ους εγώ ως ιατρός θα ηδυνάμην να πιστοποιήσω και τους οποίους απέκρυπτα διά να μην εξεγερθή ο λαός».

Τιμώντας τη μνήμη των 43 "πρωταιτίων", παραθέτω τα ονοματεπώνυμά τους:

 

 

Αγιακάτσικας Τιμολέων, Αθηναίος Αντώνιος, Ανδρής Δημήτριος, Ανδριώτης Νεοκλής, Αντωνάκας Ιωάννης, Αρμενάκας Γεώργιος, Αυλωνίτης Αθανάσιος (ιερεύς), Βουλαλάς Κλεάνθης, Γαλέτσας Δημήτριος, Γαλέτσας Πανάγος, Γιαννατσής Δημήτριος, Γιαννουλέλλης Αντώνιος, Γιαννούλος Σταμάτης, Γιασέλης Παναγιώτης, Καβαρνού Μαριγώ, Καλδής Μιλτιάδης, Κουλομέρης Γεώργιος, Καπώνης Κυριάκος, Καρακατσάνη Αναστασία, Κοκκίνης Γεώργιος, Λαίλιος Μαλλιάκας, Μαλιαρός Ιωάννης, Μανωλιός Νικόλαος, Μαϊστρέλη Αμερσούδα, Μαϊστρέλης Ευστράτιος, Μαλέλης Γεώργιος, Ξυπτεράς Γεώργιος, Παλαιολόγου Αριστείδης, Πιργιολής Κωνσταντίνος, Πιτσιλαδής Ιωάννης, Πιτσιλαδής Εμμανουήλ, Πρωτούλης Αντώνιος, Πρωτούλης Γεώργιος, Ρεπάνης Ιωάννης, Στεφανή Αρχοντούλα, Στεφανή Ειρήνη, Ταραμά Μυρσίνη, Τραγάκης Κυριάκος, Τσακύρης Δημήτριος, Τσούπα Δήμητρα, Τυροπώλης Παναγιώτης, Φολιαδής Γεώργιος και Χατζηκυριάκος Χριστόδουλος

 

         

Για την εικονιζόμενη φωτογραφία του Μιλτιάδη Καλδή, ευχαριστώ τον φίλο γιατρό Αριστείδη Φρυδά, του οποίου η γιαγιά Σουλτάνα Φρυδά ήταν αδελφή του Μιλτιάδη Καλδή.

                                                                             Αριστείδης Κυριαζής

  aristeidis2007@gmail.com

 

*Εστάλη για αναδημοσίευση από το συγγραφέα. Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης το Σάββατο 18/11/2017/ http://www.emprosnet.gr/apopseis/ekato-xronia-apo-ti-megali-diki-ton-plomariton.