ΔΑΝΤΕΛΑ ΜΕ ΚΡΟΣΣΑΚΙΑ ή «ΣΚ’ΛΗΚΕΛΙΑ»

                                                                   

Παλιά δαντέλα, με την οποία στο Παλαιοχώρι διακοσμούσαν τραπεζομάντηλα, μάλλινα χράμια, βαμβακερές υφαντές κουβέρτες, καλύμματα επίπλων, παιδικές κουβερτούλες και πολύχρωμα χραμέλια για σαμάρια. Σε λευκό, μπεζ, βυσσινί ή άλλο χρώμα, ραβόταν στις τρεις πλευρές των κλινοσκεπασμάτων, καμιά φορά και στις τέσσερις. Για μια διπλή κουβέρτα χρειαζόμαστε οκτώ μέτρα δαντέλας περίπου.

     Τα χραμέλια ήταν τετράγωνα, ένα επί ένα μέτρο περίπου, κεντητά με σταυροβελονιά σε λινάτσα ή πολύχρωμα υφαντά στον αργαλειό. Τα έβαζαν τις γιορτάδες πάνω στα σαμάρια των υποζυγίων, όταν πήγαιναν στα εξωκκλήσια, μαζί με κλωνάρια από μυρτιές ή λυγαριές ή λουλούδια. Η κροσσωτή δαντέλα που είχαν γύρω-γύρω ήταν χρωματιστή, συνήθως βυσσινιά.

     Η δαντέλα είναι απλή και όχι πολύ δύσκολη. Αποτελείται από έναν ατραντέ, πάνω στον οποίο, σε ίσα διαστήματα, πλέκονται τα κροσσάκια, που από το μακρόστενο και στριφτό σχήμα τους στο Παλαιοχώρι τα λένε «σκ’ληκέλια» («σκουληκάκια»).

     Το πλάτος του ατραντέ και το μήκος του κροσσιού είναι ανάλογα με το μέγεθος του ρούχου που θέλουμε να διακοσμήσουμε, το πάχος της κλωστής και το γούστο της πλέκτριας.  

                              

ΠΩΣ ΠΛΕΚΕΤΑΙ Η ΔΑΝΤΕΛΑ

     Υλικά: Δαντελόνημα ή άλλη κλωστή και βελονάκι σε νούμερο κατάλληλο για το πάχος της κλωστής.

     Πλέκεται ως εξής:

     1^η σειρά: Πλέκουμε 12 γαϊτανάκια («πρώτον»).

    2^η σειρά: Πλέκουμε 5 γαϊτανάκια, παίρνουμε 1 θηλιά στον αέρα και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι, πατώντας στον τρίτο πόντο της πρώτης σειράς – πλέκουμε 2 γαϊτανάκια, 1 θηλιά στον αέρα και 1 μονό ποδαράκι στον ίδιο πόντο της πρώτης σειράς – πλέκουμε 5 γαϊτανάκια, 1 θηλιά στον αέρα, πηδάμε 5 πόντους της πρώτης σειράς και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι στον επόμενο πόντο – πλέκουμε 2 γαϊτανάκια, 1 θηλιά στον αέρα, 1 μονό ποδαράκι στον ίδιο πόντο, 2 γαϊτανάκια, 1 θηλιά στον αέρα, πηδάμε 2 πόντους της πρώτης σειράς, παίρνουμε 1 θηλιά στον αέρα και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι στον πρώτο πόντο της προηγούμενης σειράς.

     3^η σειρά: Πλέκουμε 5 γαϊτανάκια, 1 θηλιά στον αέρα, 2 μονά ποδαράκια στο κενό που δημιουργούν τα δύο γαϊτανάκια της δεύτερης σειράς, 2 γαϊτανάκια και μετά άλλα 2 μονά ποδαράκια στο ίδιο κενό ― πλέκουμε 3 γαϊτανάκια και πατάμε στο τρίτο γαϊτανάκι από τα πέντε της πρώτης σειράς, πιάνοντας μαζί και τα πέντε της δεύτερης σειράς, για να σχηματιστεί Χ. Μετά πλέκουμε άλλα 3 γαϊτανάκια και κάνουμε 2 μονά ποδαράκια στο κενό που δημιουργούν τα δύο γαϊτανάκια της προηγούμενης σειράς, 2 γαϊτανάκια, 2 μονά ποδαράκια στο ίδιο κενό, 2 γαϊτανάκια και 1 μονό ποδαράκι στον τρίτο πόντο από τους πέντε της προηγούμενης σειράς.

     4^η σειρά: Πλέκουμε 5 γαϊτανάκια και μετά 2 μονά ποδαράκια στο κενό που δημιουργούν οι δύο πόντοι της προηγούμενης σειράς, 2 γαϊτανάκια και μετά άλλα 2 μονά ποδαράκια στο ίδιο κενό ― 5 γαϊτανάκια, 2 μονά ποδαράκια στο κενό που δημιουργούν τα δύο της τρίτης σειράς, 2 γαϊτανάκια και μετά άλλα 2 μονά ποδαράκια στο ίδιο κενό ― 2 γαϊτανάκια και 1 μονό ποδαράκι στον τρίτο πόντο από τους πέντε της προηγούμενης σειράς. Κατόπιν πλέκουμε αλυσίδα με 21 γαϊτανάκια, για να φτιάξουμε το πρώτο κροσσάκι.

     5^η σειρά: Μπήγουμε το βελονάκι στο 20ό γαϊτανάκι και πλέκουμε 1 άριχτο πόντο («καθιστό»). Μετά πλέκουμε μονά ποδαράκια, χωρίς να πατάμε μέσα στους πόντους. Ανά 10 τραβάμε προς την άκρη και στρίβουμε, για να γίνει το κροσσάκι στριφτό και συμπαγές.

     Χρειάζεται περίπου τριπλάσιος αριθμός από ποδαράκια, για να ολοκληρώσουμε το κροσσάκι (60 περίπου). Όταν τελειώσει το πλέξιμο του κροσσιού, πλέκουμε 2 γαϊτανάκια και μετά  επαναλαμβάνουμε το σχέδιο του ατραντέ, όμοια με την προηγούμενη σειρά.

     Σημείωση: Αν θέλουμε να είναι μικρότερο το μήκος του κροσσιού, πρέπει να πλέξουμε αλυσίδα με λιγότερα από 21 γαϊτανάκια. Επίσης, αν το θέλουμε πιο παχύ, μπορούμε να το γεμίσουμε με διπλά ποδαράκια, με 2 ριξίματα στο βελονάκι. Κανονίζουμε από το πρώτο κροσσάκι το επιθυμητό μήκος, πάχος και στρίψιμο και μετά κάνουμε ίδια όλα τα άλλα κρόσσια, σε απόσταση 3 ή 4 σειρών του ατραντέ. Η απόσταση ανάμεσα στα κρόσσια πρέπει να είναι ίδια.

     6^η σειρά: Όμοια με την 3^η σειρά: 5 γαϊτανάκια, 2 μονά ποδαράκια, 2 γαϊτανάκια, 2 μονά ποδαράκια στο ίδιο κενό, 3 γαϊτανάκια, 1 πόντο άριχτο στο κέντρο των πέντε πόντων της τέταρτης σειράς, πιάνοντας μαζί και τους πέντε της πέμπτης σειράς, για να σχηματιστεί Χ, 3 γαϊτανάκια, 2 μονά ποδαράκια, 2 γαϊτανάκια, 2 μονά ποδαράκια στο ίδιο κενό, 2 γαϊτανάκια και 1 μονό ποδαράκι πάνω στο τελευταίο ποδαράκι του κροσσιού.

     7^η σειρά: Πλέκουμε το σχέδιο του ατραντέ, όμοια με την 3^η σειρά.

     8^η σειρά: Όμοια με την 4^η σειρά του ατραντέ. Κάνουμε το δεύτερο κροσσάκι όμοιο με το πρώτο.

     9^η σειρά: Όμοια με την 5^η σειρά, με μία διαφορά μόνο: στο κέντρο του ατραντέ πλέκουμε 3 γαϊτανάκια και φτιάχνουμε το Χ, όπως περιγράψαμε στην 6^η σειρά.

     Συνεχίζουμε το πλέξιμο της δαντέλας, επαναλαμβάνοντας τα ίδια.

 Κροσσάκια ή «Σκ’ληκέλια» από δαντέλα της αείμνηστης μητέρας μου σκαναρισμένη από τον ανεψιό μου Γιώργο Γεωργή. 

     Σημείωση: Τη δαντέλα αυτή έπλεκε η Διαμαντούλα Καλαϊτζή - Βουνάτσου (1921-1991) στην Αθήνα, λίγο προτού πεθάνει στις 26 Δεκεμβρίου 1991. Οι κόρες της την άφησαν ατέλειωτη, για να μας θυμίζει πως οι άνθρωποι φεύγουν απ’ τη ζωή κι αφήνουν πίσω τους ημιτελή τα έργα τους. Όμως αυτά τα ενθύμια της εργατικότητάς τους, μαζί με την ανάμνηση της καλοσύνης τους, εξασφαλίζουν την υστεροφημία τους και μας δείχνουν πως, όσο ζούμε, πρέπει να λέμε και να πράττουμε ΜΟΝΑΧΑ ΤΟ ΚΑΛΟ…

     Η τελευταία δαντέλα της Διαμαντούλας, καθώς και φωτοτυπίες με τις παραπάνω οδηγίες πλεξίματος, βρίσκονται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Παλαιοχωρίου Λέσβου, που δυστυχώς παραμένει κλειστό.

     Σκοπός αυτής της δημοσίευσης είναι να παρακινηθούν όσες πλέκουν ακόμα δαντέλες στο Παλαιοχώρι, να φτιάξουν δείγματα και να καταγράψουν τις παλιές δαντέλες. Γιατί όχι και να δωρίσουν ένα εργόχειρό τους ή ένα δείγμα δαντέλας ενός μέτρου περίπου, ώστε να συγκεντρωθούν και να εκτεθούν σε ένα χώρο. Μπορούν επίσης να αγοραστούν τα υλικά από εθελοντικές προσφορές συγχωριανών μας κι οι πλέκτριες να προσφέρουν μόνο την εθελοντική εργασία.

  ******

ΠΑΛΙΑ ΔΑΝΤΕΛΑ ΜΕ ΚΥΚΛΑΚΙΑ
           

     Παρακάτω, σκαναρισμένη, μια άλλη παλιά δαντέλα του Παλαιοχωρίου Λέσβου, αντίγραφο δαντέλας που είχε βάλει η μητέρα μου Διαμαντούλα Καλαϊτζή - Βουνάτσου (1921-1991) γύρω από εκρού μάλλινο υφαντό χράμι και σε λευκή βαμβακερή υφαντή κουβέρτα. Προ ετών, με τη βοήθεια της μητέρας μου, αντέγραψα το σχέδιο της δαντέλας με τις μυτερές γλώσσες και διακόσμησα προσόψια. Ο ατραντές έγινε για να μπει σε τσεβρέ.

     Προσοχή! Το νήμα πρέπει να ταιριάζει με το ύφασμα. Αν π.χ. το εργόχειρο είναι μεταξωτό, πρέπει να πλέξουμε δαντέλα με φλόσσι. Το πλάτος της το κανονίζουμε να είναι ανάλογο με το μέγεθος του ρούχου που θα στολίσουμε. Αυτό το σχέδιο με βελονάκι είναι πολύ κατάλληλο για να πλέξουμε με λεπτό νήμα μαντιλάκι τσέπης ταγιέρ ή μπούστο φορέματος.        

                                    

Σκαναρισμένο σχέδιο παλιάς δαντέλας από υφαντή κουβέρτα της Διαμάντης Καλαϊτζή - Βουνάτσου από το Παλαιοχώρι Λέσβου. 

Πλέξαμε και σκανάραμε τον ατραντέ της παραπάνω δαντέλας και ιδού το αποτέλεσμα!

Παρακάτω σκαναρισμένες εικόνες της δαντέλας σε προσόψι, για να κατανοήσετε καλύτερα το σχέδιο:  

    

  

ΠΩΣ ΠΛΕΚΕΤΑΙ Η ΔΑΝΤΕΛΑ ΜΕ ΤΑ ΚΥΚΛΑΚΙΑ

     

  Υλικά: Για το δείγμα δαντέλας χρησιμοποίησα γυαλιστερή εκρού κλωστή 600 D/2 RAYON YARN 350S/300Z TPM (100 GRAMS/CONE ORDER NO. 279108 COL. NO.: RAW WHITE, DATE: 2009-04-25) και βελονάκι Νο 15. Δεν είχα ξαναπλέξει μ’ αυτή την κλωστή και χρειάστηκε να κάνω αρκετά δείγματα με διαφορετικά βελονάκια. Θα την προτιμούσα πιο μαλακή… Η «γλώσσα» της δαντέλας αρχίζει με 2 κυκλάκια και 2 στηρίγματα κύκλου κατά πλάτος  —  μετά 3 κυκλάκια και 2 στηρίγματα  —  3 κυκλάκια και 3 στηρίγματα στο κέντρο της  —  3 κυκλάκια και δύο στηρίγματα  —   2 κυκλάκια και 2 στηρίγματα. (βλέπε εικόνα). Στην πιο πλατιά δαντέλα της πάνω εικόνας προσθέτουμε στην αρχική αλυσίδα άλλους 15 πόντους και πλέκουμε 3 - 4 - 4 - 5 - 4 - 4 - 3 κυκλάκια για να γίνει η "γλώσσα" της δαντέλας. Αφού τελειώσουμε όλη τη δαντέλα, πλέκουμε κατά πλάτος στην πάνω πλευρά 3 σειρές τετραγωνάκια ή όποιο άλλο σχέδιο θέλουμε. Το ίδιο και στον ατραντέ, αλλά και από τις δύο πλευρές.  

     Η δαντέλα στην αρχή της είναι δύσκολη. Όταν όμως πλέξουμε τα κυκλάκια των πέντε πρώτων σειρών, απλώς επαναλαμβάνουμε το βασικό σχέδιο, γυρνώντας μπρος-πίσω το πλεκτό. Η δαντέλα πλέκεται κατά πλάτος και σχηματίζει από τη μια μεριά μυτερή γλώσσα. Ο ατραντές είναι πιο εύκολος, γιατί γίνεται ίσιος κι από τις δυο μεριές. Πρώτα κανονίζουμε το πλάτος, πόσα κυκλάκια θα έχει κάθε σειρά. Το πλάτος του ατραντέ κροσσιού είναι ανάλογο με το μέγεθος του ρούχου που θέλουμε να διακοσμήσουμε, το πάχος της κλωστής και το γούστο της πλέκτριας. Αφού πλέξουμε πρώτα τη δαντέλα ή τον ατραντέ, αν θέλουμε, πλέκουμε οριζόντια διακοσμητική μπορντούρα δυο-τριών σειρών.                 

Δείγμα της δαντέλας που έπλεξε η Μυρσίνη Βουνάτσου, με βάση τις παρακάτω οδηγίες πλεξίματος, που έγραψε 

μετά από παράκληση φίλης του Paleochori-lesvos.blogspot.gr. 

     Η δαντέλα πλέκεται ως εξής:

     1^η σειρά: Πλέκουμε μία αλυσίδα με 38 (37+1) θηλιές. Η μία θηλιά που αφήνουμε επιπλέον είναι για να είναι πιο στερεά η δαντέλα στην άκρη της.

    2^η σειρά (όμοια η 10η σειρά): Παίρνουμε 1 θηλιά στον αέρα και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι, πατώντας στον 13ο πόντο της αλυσίδας της πρώτης σειράς. Πλέκουμε 4 θηλιές, μετά παίρνουμε πάλι 1 θηλιά στον αέρα και κάνουμε άλλο 1 μονό ποδαράκι, πατώντας στον ίδιο πόντο της πρώτης σειράς (12ο). [Εκεί θα στηρίξουμε ένα κυκλάκι αργότερα]. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 1ο κυκλάκι, που θα τον γεμίσουμε με 20 ποδαράκια συνολικά κάθε κυκλάκι (5+5 σ’ αυτή τη σειρά και 10 στην επόμενη). ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, και μετά πλέκουμε άλλα 4 μονά ποδαράκια, παίρνοντας σε κάθε ποδαράκι 1 θηλιά στον αέρα και πατώντας μέσα στον κρίκο. ® Μετά αφήνουμε 7 πόντους από την αλυσίδα της 1ης σειράς, πατάμε χωρίς ρίξιμο στον 8ο πόντο και πλέκουμε τη θηλιά. ® Στη συνέχεια γεμίζουμε τον κρίκο με άλλα 5 μονά ποδαράκια, παίρνοντας κάθε φορά 1 στον αέρα, και πατώντας μέσα στον κρίκο. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, αφήνουμε 7 πόντους από την αλυσίδα της 1ης σειράς, πατάμε στον 8ο πόντο και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στον ίδιο πόντο με το 1ο ποδαράκι και φτιάχνουμε ένα 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 2ο κυκλάκι, που θα τον γεμίσουμε  με 20 ποδαράκια συνολικά. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, και μετά πλέκουμε άλλα 4 μονά ποδαράκια, παίρνοντας σε κάθε ποδαράκι 1 θηλιά στον αέρα και πατώντας μέσα στον κρίκο. Έπειτα αφήνουμε 7 πόντους από την αλυσίδα της 1ης σειράς, πατάμε χωρίς ρίξιμο στον 8ο πόντο και πλέκουμε τη θηλιά. ® Γεμίζουμε μετά το δεύτερο κρίκο με τα υπόλοιπα 15 ποδαράκια. Τέλος, ενώνουμε το 20ό με το 1ο ποδαράκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 3ο πόντο που είχαμε πλέξει σαν πρώτο ποδαράκι, περνούμε πίσω το βελονάκι, πιάνουμε μαζί την 3η θηλιά (από τη μεριά του κύκλου-δεξιά ή 4η από την αλυσίδα 6 πόντων-αριστερά) από την αλυσίδα 6 πόντων που βρίσκεται από πίσω και τα πλέκουμε μαζί. Έτσι γίνεται το 2ο κυκλάκι, που είναι ακριανό. Καλό είναι να μετράμε πέντε-πέντε τα ποδαράκια, για να μην κάνουμε λάθος. Επίσης, προτού πλέξουμε τα 15 ποδαράκια, για να σχηματίσουμε το 2ο κυκλάκι, στερεώνουμε την άκρη της κλωστής, περνώντας την με το βελονάκι μέσα στον κρίκο. Τελειοποιείται έτσι η αρχή της δαντέλας μας, που πλέκεται κατά πλάτος.          

     3^η σειρά (όμοια η 11η): Αφού κλείσουμε και στερεώσουμε το ακριανό κυκλάκι (2ο) με τον τρόπο που περιγράψαμε παραπάνω, πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα και φτιάχνουμε ένα μονό ποδαράκι, πατώντας στο κενό που φτιάχνουν οι αποκάτω 4 θηλιές. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο σημείο με το 1ο ποδαράκι και φτιάχνουμε ένα 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, πατάμε χωρίς ρίξιμο στο πάνω μέρος του επόμενου ημικύκλιου, σέρνουμε την κλωστή μέχρι έξω χωρίς να την πλέξουμε, παίρνουμε 1 στον αέρα και πλέκουμε τα υπόλοιπα 10 μονά ποδαράκια, παίρνοντας κάθε φορά 1 στον αέρα και πατώντας μέσα στον κρίκο. Τέλος, κλείνουμε και στερεώνουμε το 1ο κυκλάκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 4ο από τους πόντους που είχαμε πλέξει σαν πρώτο ποδαράκι, περνούμε πίσω το βελονάκι, πιάνουμε μαζί την 3η θηλιά (από τη μεριά του κύκλου) από την αλυσίδα 6 πόντων που βρίσκεται από πίσω και τα πλέκουμε μαζί και μετά στερεώνουμε το κυκλάκι πλέκοντας τη θηλιά σφιχτά και χωρίς ρίξιμο. Έτσι γίνεται και το άλλο κυκλάκι της σειράς. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα και φτιάχνουμε ένα μονό ποδαράκι, πατώντας στο κενό που φτιάχνουν οι αποκάτω 4 θηλιές. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο σημείο με το 1ο ποδαράκι και φτιάχνουμε ένα 2ο μονό ποδαράκι. ® Τέλος, πλέκουμε 3 θηλιές, πατάμε χωρίς ρίξιμο στον 4ο πόντο της αποκάτω αλυσίδας και πλέκουμε τη θηλιά.

  

     4^η σειρά (όμοιες 8η και 12η): Πλέκουμε αλυσίδα με 18 θηλιές (6 πλαϊνές + 3 για να μην τραβά το πλεκτό + 9 για τον κρίκο), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 1ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, και μετά πλέκουμε άλλα 4 μονά ποδαράκια, παίρνοντας σε κάθε ποδαράκι 1 θηλιά στον αέρα και πατώντας μέσα στον κρίκο. ® Μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στο κέντρο του κενού που σχηματίζουν οι αποκάτω 4 πόντοι και πλέκουμε τη θηλιά  ® Στη συνέχεια γεμίζουμε τον κρίκο με άλλα 5 μονά ποδαράκια, παίρνοντας κάθε φορά 1 στον αέρα, και πατώντας μέσα στον κρίκο. Έτσι γίνεται το 1ο μισό κυκλάκι, που θα το συμπληρώσουμε με το άλλο μισό στην επόμενη σειρά. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο κενό μετά το 5ο ποδαράκι (ανάμεσα στο πέμπτο και στο έκτο ποδαράκι του κάτω κύκλου και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο κενό με το 1ο ποδαράκι και φτιάχνουμε ένα 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για  το 2ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, και μετά πλέκουμε άλλα 4 μονά ποδαράκια, παίρνοντας σε κάθε ποδαράκι 1 θηλιά στον αέρα και πατώντας μέσα στον κρίκο. ® Μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στο κέντρο του κενού που σχηματίζουν οι αποκάτω 4 πόντοι, πλέκουμε τη θηλιά και μετά πλέκουμε άλλα 5 μονά ποδαράκια (με 1 ρίξιμο στον αέρα) μέσα στον κρίκο. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο κενό μετά το 5ο ποδαράκι (ανάμεσα στο πέμπτο και στο έκτο ποδαράκι του κάτω κύκλου και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο κενό με το 1ο ποδαράκι και φτιάχνουμε ένα 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 3ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, και μετά γεμίζουμε τον κρίκο με τα υπόλοιπα 19 μονά ποδαράκια. Τέλος, ενώνουμε το 20ό με το 1ο ποδαράκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 3ο πόντο που είχαμε πλέξει σαν πρώτο ποδαράκι, περνούμε πίσω το βελονάκι, πιάνουμε μαζί την 3η θηλιά (από τη μεριά του κύκλου) από την αλυσίδα 6 πόντων που βρίσκεται από πίσω και τα πλέκουμε μαζί. Έτσι γίνεται το 3ο κυκλάκι, που είναι ακριανό.

     5^η σειρά (όμοιες 9η και 13η): Αφού κλείσουμε και στερεώσουμε το ακριανό κυκλάκι (3ο) με τον τρόπο που περιγράψαμε παραπάνω, πλέκουμε 3 θηλιές, 1 στον αέρα, 1 μονό ποδαράκι, πατώντας στο κενό που φτιάχνουν οι αποκάτω 4 θηλιές. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο σημείο και φτιάχνουμε 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, πατάμε χωρίς ρίξιμο στο πάνω μέρος του επόμενου ημικύκλιου, σέρνουμε την κλωστή μέχρι έξω χωρίς να την πλέξουμε, παίρνουμε 1 στον αέρα και πλέκουμε τα υπόλοιπα 10 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. Τέλος, κλείνουμε και στερεώνουμε το κυκλάκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 4ο από τους πόντους που είχαμε πλέξει σαν πρώτο ποδαράκι, περνούμε πίσω το βελονάκι, πιάνουμε μαζί την 4η θηλιά από την αλυσίδα 6 πόντων που βρίσκεται από πίσω και τα πλέκουμε μαζί. Έτσι τελειώνει 2ο κυκλάκι της σειράς. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι, πατώντας στο κενό που φτιάχνουν οι αποκάτω 4 θηλιές. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο σημείο και πλέκουμε το 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, πατάμε χωρίς ρίξιμο στο πάνω μέρος του επόμενου ημικύκλιου, σέρνουμε την κλωστή μέχρι έξω χωρίς να την πλέξουμε, παίρνουμε 1 στον αέρα και πλέκουμε τα υπόλοιπα 10 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. Τέλος, κλείνουμε και στερεώνουμε το 1ο κυκλάκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 7ο πόντο της πλαϊνής αλυσίδας.  

     6^η σειρά: Πλέκουμε αλυσίδα με 10 θηλιές (6 πλαϊνές+1+3), παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο κενό ανάμεσα στο πέμπτο και στο έκτο ποδαράκι του κάτω κύκλου και πλέκουμε 1 μονό ποδαράκι. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στην ίδια τρύπα και πλέκουμε το 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 1ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, μετά πλέκουμε άλλα 4 μονά ποδαράκια, παίρνοντας σε κάθε ποδαράκι 1 θηλιά στον αέρα και πατώντας μέσα στον κρίκο. ® Μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στο κέντρο του κενού που σχηματίζουν οι αποκάτω 4 πόντοι, πλέκουμε τη θηλιά και μετά πλέκουμε άλλα 5 μονά ποδαράκια (με 1 ρίξιμο στον αέρα) μέσα στον κρίκο. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο κενό μετά ανάμεσα στο πέμπτο και στο έκτο ποδαράκι του κάτω κύκλου και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο κενό με το 1ο ποδαράκι και φτιάχνουμε ένα 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 2ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, μετά πλέκουμε άλλα 4 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. ® Μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στο κέντρο του κενού που σχηματίζουν οι αποκάτω 4 πόντοι, πλέκουμε τη θηλιά και μετά πλέκουμε άλλα 5 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο κενό μετά ανάμεσα στο πέμπτο και στο έκτο ποδαράκι του κάτω κύκλου και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο κενό και φτιάχνουμε 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 3ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, μετά πλέκουμε άλλα 19 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. ® Τέλος, ενώνουμε το 20ό με το 1ο ποδαράκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 3ο πόντο που είχαμε πλέξει σαν πρώτο ποδαράκι, περνούμε πίσω το βελονάκι, πιάνουμε μαζί την 3η θηλιά (από τη μεριά του κύκλου) από την αλυσίδα 6 πόντων που βρίσκεται από πίσω και τα πλέκουμε μαζί. Έτσι γίνεται το 3ο κυκλάκι, που είναι ακριανό.

     7^η σειρά: Αφού κλείσουμε και στερεώσουμε το ακριανό κυκλάκι (3ο), πλέκουμε 3 θηλιές, 1 στον αέρα, 1 μονό ποδαράκι, πατώντας στο κενό που φτιάχνουν οι αποκάτω 4 θηλιές. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο σημείο και φτιάχνουμε 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, πατάμε χωρίς ρίξιμο στο πάνω μέρος του επόμενου ημικύκλιου, σέρνουμε την κλωστή μέχρι έξω χωρίς να την πλέξουμε, παίρνουμε 1 στον αέρα και πλέκουμε τα υπόλοιπα 10 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. Τέλος, κλείνουμε και στερεώνουμε το κυκλάκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 3ο από τους πόντους που είχαμε πλέξει σαν πρώτο ποδαράκι, περνούμε πίσω το βελονάκι, πιάνουμε μαζί την 4η θηλιά από την αλυσίδα 6 πόντων που βρίσκεται από πίσω και τα πλέκουμε μαζί. Έτσι τελειώνει 2ο κυκλάκι της σειράς. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι, πατώντας στο κενό που φτιάχνουν οι αποκάτω 4 θηλιές. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο σημείο και πλέκουμε το 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, πατάμε χωρίς ρίξιμο στο πάνω μέρος του επόμενου ημικύκλιου, σέρνουμε την κλωστή μέχρι έξω χωρίς να την πλέξουμε, παίρνουμε 1 στον αέρα και πλέκουμε τα υπόλοιπα 10 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. Τέλος, κλείνουμε και στερεώνουμε το 1ο κυκλάκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 7ο πόντο της πλαϊνής αλυσίδας. 

        

     8^η σειρά (όμοια με 4η και 12η): Όμοια με την 4^η σειρά της δαντέλας, η οποία αρχίζει να κλείνει απ’ αυτή τη σειρά. Πλέκουμε αλυσίδα με 18 θηλιές (6 πλαινές + 3 για να μην τραβά το πλεκτό + 9 για τον κρίκο), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 1ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, και μετά πλέκουμε άλλα 4 μονά ποδαράκια, παίρνοντας σε κάθε ποδαράκι 1 θηλιά στον αέρα και πατώντας μέσα στον κρίκο. ® Μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στο κέντρο του κενού που σχηματίζουν οι αποκάτω 4 πόντοι και πλέκουμε τη θηλιά. ® Στη συνέχεια γεμίζουμε τον κρίκο με άλλα 5 μονά ποδαράκια, παίρνοντας κάθε φορά 1 στον αέρα, και πατώντας μέσα στον κρίκο. Έτσι γίνεται το 1ο μισό κυκλάκι, που θα το συμπληρώσουμε με το άλλο μισό στην επόμενη σειρά. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο κενό μετά το 5ο ποδαράκι (ανάμεσα στο πέμπτο και στο έκτο ποδαράκι του κάτω κύκλου και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο κενό και φτιάχνουμε 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 2ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, και μετά πλέκουμε άλλα 4 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. ® Μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στο κέντρο του κενού που σχηματίζουν οι αποκάτω 4 πόντοι, πλέκουμε τη θηλιά και μετά πλέκουμε άλλα 5 μονά ποδαράκια μέσα στον κρίκο. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο κενό ανάμεσα στο πέμπτο και στο έκτο ποδαράκι του κάτω κύκλου και κάνουμε 1 μονό ποδαράκι. Μετά πλέκουμε 4 θηλιές, παίρνουμε 1 στον αέρα, πατάμε στο ίδιο κενό και φτιάχνουμε 2ο μονό ποδαράκι. ® Πλέκουμε αλυσίδα με 15 θηλιές (3+3+για τον κρίκο 9), μετά πατάμε χωρίς ρίξιμο στην 9η θηλιά, σέρνουμε την κλωστή χωρίς να την πλέξουμε και φτιάχνουμε τον κρίκο για το 3ο κυκλάκι. ® Πλέκουμε 3 θηλιές, σαν 1ο ποδαράκι, και μετά γεμίζουμε τον κρίκο με τα υπόλοιπα 19 μονά ποδαράκια. Τέλος, ενώνουμε το 20ό με το 1ο ποδαράκι, πατώντας χωρίς ρίξιμο στον 3ο πόντο που είχαμε πλέξει σαν πρώτο ποδαράκι, περνούμε πίσω το βελονάκι, πιάνουμε μαζί την 3η θηλιά (από τη μεριά του κύκλου) από την αλυσίδα 6 πόντων που βρίσκεται από πίσω και τα πλέκουμε μαζί. Έτσι γίνεται το 3ο κυκλάκι, που είναι ακριανό.

      9^η σειρά: Όμοια με την 5^η σειρά.

     10^η σειρά: Όμοια με τη 2^η σειρά.  

     11^η σειρά: Όμοια με την 3^η σειρά.  

     12^η σειρά: Όμοια με τις σειρές 4^η και 8^η.  

     13^η σειρά: Όμοια με τις σειρές 5^η και 9^η. 

  

     Συνεχίζουμε το πλέξιμο της δαντέλας, επαναλαμβάνοντας αυτό το παλιό παλιοχωριανό σχέδιο. Οι οδηγίες που σας δίνω είναι πολύ αναλυτικές, για να βοηθηθούν και οι πιο άπειρες. Τις έγραψα με δικά μου λόγια, γιατί δεν γνωρίζω την ορολογία που χρησιμοποιούν τα περιοδικά εργοχείρων. Ελπίζω όμως να είναι κατανοητές. 

     Μάλιστα, αποφάσισα να πλέξω αυτό το σχέδιο δαντέλας για την Έκθεση Λαϊκής Τέχνης Παλαιοχωρίου, που εύχομαι σύντομα να βρει υποστήριξη απ' όλες τις Παλιοχωριανές. Τα υλικά υπάρχουν άνθρωποι που θα τα αγοράσουν, μόνο οι εθελόντριες πλέκτριες περιμένουμε να δραστηριοποιηθούν και να αντιγράψουν τις παλιές δαντέλες από τα σεντούκια τους (όχι σχέδια από περιοδικά).  

     Αν αποφασίσετε να πλέξετε αυτή τη δαντέλα, σας εύχομαι καλό κουράγιο στο αρχίνισμά της και ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!     

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΜΟΥ

ΜΥΡΣΙΝΗ ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ