ΣΥΝΘΕΤΑ ΣΕ -ούχος

Για μαθητές και φιλομαθείς

ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΣΕ -ούχος (β΄ συνθετικό το ρ. έχω)

Ονόματα ουσιαστικά ή επίθετα, που δηλώνουν αυτόν που έχει κάτι που το θέμα του α΄ συνθετικού σημαίνει.

Παραδείγματα:

ο, η πτυχιούχος (πτυχίο+έχω)= πρόσωπο που έχει αποκτήσει πτυχίο. Πρόταση: «Είναι πτυχιούχος Νομικής»

αλκοολούχος, -ος, -ο (αλκοόλ + έχω) = ο περιέχων αλκοόλ. Πρόταση: «Αγόρασε διάφορα αλκοολούχα ποτά».     

ΣΥΝΘΕΤΑ ΜΕ ΤΟ Ρ. ΕΧΩ

- αδειούχος (άδεια)                                 - λιθανθρακούχος (λιθάνθρακας)

- αεριούχος (αέριο)                                 - μαγγανιούχος (μαγγάνιο)

- αζωτούχος (άζωτο)                               - μαγνησιούχος (μαγνήσιο)                   

- ακανθούχος (η άκανθα)                        - μεριδιούχος (το μερίδιο)

- αλατούχος (αλάτι)                                 - μεριδούχος (η μερίδα)

- αλευρούχος (τα άλευρα)                       - μερισματούχος (μέρισμα)

- αλκαλιούχος (αλκάλιο)                         - μεσεγγυούχος (μεσέγγυος)

- αλκοολούχος (αλκοόλ)                          - μεταλλούχος (μέταλλο)

- αμυλούχος (άμυλο)                                - μολυβδούχος (μόλυβδος)

- αμμωνιούχος (αμμωνία)                         - νικελιούχος (νικέλιο)

- ανθρακούχος (άνθρακας)                        - οικοπεδούχος (οικόπεδο)

- αντιμονιούχος (αντιμόνιο)                      - οινοπνευματούχος (οινόπνευμα)

- αξιωματούχος (αξίωμα)                          - ομολογιούχος (ομολογίες)

- αξονούχος (άξονας)                                 - οξυγονούχος (οξυγόνο)

- απολυτηριούχος (απολυτήριο)                - οπιούχος (όπιο)

- αργιλούχος (άργιλος)                              - οφικιούχος (οφίκιο)

- αργυρούχος (άργυρος)                            - οφιούχος (όφις)

- αριστούχος (άριστα)                                - παραγκούχος (παράγκα)

- αρσενικούχος (αρσενικό)                         - παραπηγματούχος (παράπηγμα)

- αρωματούχος (άρωμα)                             - περιπτερούχος (περίπτερο)

- ασβεστιούχος (ασβέστιο)                         - πετρελαιούχος (πετρέλαιο)

- ασβεστούχος (ασβέστης)                          - πηδαλιούχος (πηδάλιο)                                

- ασφαλτούχος (η άσφαλτος)                      - πιστούχος (πίστη)

- αυτοκινητούχος (αυτοκίνητο)                   - πιτυρούχος (πίτουρο)

- βαθμούχος (βαθμός)                                 - πολιούχος (πόλη)

- βαριούχος (βάριο)                                     - πολυκατοικιούχος (πολυκατοικία)

- βελονούχος (βελόνα)                                - πρατηριούχος (πρατήριο)

- βιταμινούχος (βιταμίνες)                           - προνομιούχος (προνόμια)

- βοηθηματούχος (βοήθημα)                        - προσοντούχος (προσόντα)

- βορικούχος (το βορικό)                              - πρωτεϊνούχος (πρωτεΐνη)

- βρομιούχος (το βρόμιο)                              - πτυχιούχος (πτυχίο)

- γαιανθρακούχος (γαιάνθρακας)                  - πυριτιούχος (πυρίτιο)

- γαιούχος (οι γαίες)                                      - ραδιούχος (ράδιο)

- γαλακτούχος (γάλα)                                    - ρετσινούχος (το ρετσίνι)

- γηπεδούχος (γήπεδο)                                   - ρητινούχος (η ρητίνη)

- γλυκερινούχος (γλυκερίνη)                          - σακχαρούχος (σάκχαρα)

- δαδούχος (δάδα)                                           - σιδηρούχος (σίδηρος)

- δανειούχος (δάνειο)                                      - σιναπούχος (σινάπι)

- διαμερισματούχος (διαμέρισμα)                   - σιτηρούχος (σιτηρά)

- δικαιούχος (δίκαιο)                                       - σκηνούχος (σκηνή)

- δικαιωματούχος (δικαίωμα)                          - σκηπτρούχος (σκήπτρο)

- διπλωματούχος (δίπλωμα)                            - σοκολατούχος (σοκολάτα)

- δολαριούχος (δολάριο)                                 - σπερματούχος (σπέρμα)

- δωρεούχος (η δωρεά)                                    - συμβασιούχος (σύμβαση)

- ενεχυρούχος (ενέχυρο)                                  - συνταξιούχος (σύνταξη)

- εξοδούχος (έξοδος)                                        - ταλαντούχος (τάλαντο)

- επιδοματούχος (επίδομα)                               - τερεβινθούχος (τερέβινθος)

- επωμιδούχος (επωμίδα)                                  - τιμαριούχος (τιμάριο)

- εριούχος (έριο)                                                - τιτανιούχος (τιτάνιο)

- ευνούχος (ευνή=κλίνη)                                   - τιτλούχος (τίτλος)

- εφαπαξιούχος (εφάπαξ)                                  - τροπαιούχος (τρόπαιο)

- ζαχαρούχος (ζάχαρη)                                      - τρυπανούχος (τρύπανο)

- θειούχος (θείο)                                                - τσιφλικούχος (τσιφλίκι)

- ιριδιούχος (ιρίδιο)                                           - υδατανθρακούχος (υδατάνθρακας)

- ιωδιούχος (ιώδιο)                                            - υδατούχος (ύδωρ)

- καλιούχος (κάλιο)                                           - υδραργυρούχος (υδράργυρος)

- καλωδιούχος (καλώδιο)                                  - υδρογονούχος (υδρογόνο)

- καμφορούχος (καμφορά)                                - υδροθειούχος (υδρόθειο)

- καπελούχος (καπέλο)                                      - φθοριούχος (φθόριο)

- κασσιτερούχος (κασσίτερος)                          - φωσφορούχος (φώσφορος)

- κεφαλαιούχος (κεφάλαιο)                               - φωταεριούχος (φωταέριο)

- κλαδούχος (κλάδος)                                        - χαλκούχος (χαλκός)

- κλειδούχος (κλειδιά)                                       - χαρισματούχος (χαρίσματα)

- κληρούχος (κλήρος)                                        - χλωριούχος (χλώριο)

- κορτιζονούχος (κορτιζόνη)                              - χλωροφορμιούχος (χλωροφόρμιο)

- κραταιούχος (κράτος/κραταιός)                      - χρυσούχος (χρυσός)

- κυανιούχος (κυάνιο)                                        - χρωμιούχος (χρώμιο)

- λεμβούχος (η λέμβος)                                      - χωματούχος (χώμα)

- λεωφορειούχος (λεωφορείο)                            - ψευδαργυρούχος (ψευδάργυρος)

- λευκωματούχος (λεύκωμα)

 

ΠΟΛΥΛΕΚΤΙΚΑ ΣΥΝΘΕΤΑ

- αρσενικοθειούχος (αρσενικό + θειούχος)                - οξυχλωριούχος (οξύ + χλωριούχος)

- αρχιευνούχος (αρχή + ευνούχος)                             - πολυεκατομμυριούχος (πολύ + εκατομμυριούχος)

- αρχικλειδούχος (αρχή + κλειδούχος)                       - πρωτευνούχος (πρώτος + ευνούχος)

- δισεκατομμυριούχος (δις + εκατομμυριούχος)        - τετραχλωριούχος (τετράς + χλωριούχος)

- διχλωριούχος (δις + χλωριούχος)                             - υπερχλωριούχος (υπέρ + χλωριούχος)

- μεγαλοκεφαλαιούχος (μεγάλος + κεφαλαιούχος)    - υποχλωριούχος (υπό + χλωριούχος)

- μεγαλοσυνταξιούχος (μεγάλη + συνταξιούχος)       - χαμηλοσυνταξιούχος (χαμηλή + συνταξιούχος) 

- μικροσυνταξιούχος (μικρή + συνταξιούχος)

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Παρατηρήστε πόσες λέξεις από τον παραπάνω πίνακα σας είναι γνωστές και δείτε το α΄ συνθετικό και τη σημασία τους. Κάποιες τις έχετε συναντήσει σε ιατρικές εξετάσεις, νομικά κείμενα, βιβλία Χημείας, Διαιτολογίας και άλλα.    

2. Συμπληρώσετε τον πίνακα με άλλα σύνθετα σε -ούχος.

3. Γράψετε σύντομες προτάσεις ή ένα κείμενο, χρησιμοποιώντας όσες περισσότερες λέξεις μπορείτε από τον παραπάνω πίνακα.

4. Ηλεκτρονικά λεξικά Νέας Ελληνικής Γλώσσας θα βρείτε στην ιστοσελίδα «ΠΥΛΗ για την Ελληνική Γλώσσα»: https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/index.html.

5. Αναζητήσετε στο λεξικό τη σημασία της λέξης "ιζηματούχος" ή φτιάξτε μόνοι σας τον ορισμό της.

6. Γίνετε γλωσσοπλάστες. Γνωρίζοντας ότι τα ουσιαστικά σε -ούχος δηλώνουν το πρόσωπο που έχει κάτι, φτιάξτε δικές σας λέξεις,  έστω και αδόκιμες ή αστείες, π.χ. βιβλιάριο+έχω→βιβλιαριούχος, δίκυκλο+έχω→δικυκλούχος, ποδήλατο+έχω→ποδηλατούχος.

Μυρσίνη Μ. Βουνάτσου