ΜΑΛΑΜΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ_ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΥ ΛΕΣΒΟΥ

 Θα λειτουργήσει εφέτος ο Ελαιουργικός

Συνεταιρισμός Παλαιοχωρίου; 

 

Με λύπη μας πληροφορούμαστε τελευταία ότι ο Ελαιουργικός Συνεταιρισμός του χωριού μας κινδυνεύει να κλείσει οριστικά πριν από την έναρξη της φετινής ελαιουργικής περιόδου. Οι λόγοι πολλοί και διάφοροι, σχετικοί με την πολύχρονη ακαρπία, τα πρόσωπα, την ασφαλή φύλαξη και πώληση του ελαιολάδου, τις έγκαιρες πληρωμές στους δικαιούχους ελαιοπαραγωγούς, την έλλειψη οικονομικών πόρων για αμοιβή προσωπικού, τη διαχείριση των εσόδων και των δαπανών επισκευής του εργοστασίου, την αυθαίρετη συρρίκνωση του αριθμού των μετόχων, τη γήρανση του εργατικού δυναμικού, την αντι-συνεταιριστική πολιτική των κυβερνήσεων, παράλληλα με την ανάθεση της διαχείρισης της κτηματικής περιουσίας σε ιδιωτικές εταιρίες, την περικοπή των επιδοτήσεων και τη γενικότερη οικονομική κρίση που διέρχεται η χώρα μας τα τελευταία είκοσι χρόνια.

Ειδικότερα για τη Λέσβο, η πολύμηνη ανομβρία και άλλες κλιματικές αλλαγές έχουν επιφέρει μέγιστη ζημία στα ελαιόδενδρα και στο εισόδημα των αγροτών από τη μονοκαλλιέργεια της ελιάς στην ορεινή περιφέρεια Πλωμαρίου, όπου ανήκει και το χωριό μας. Το κλείσιμο του Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Παλαιοχωρίου θα είναι η χαριστική βολή…

Οι συνέπειες για τον τόπο μας σοβαρές, άλλες άμεσες και ορατές ήδη στο γεωργικό τομέα, άλλες μακροπρόθεσμες κοινωνικές και εθνικές, με κυρίαρχες την εκποίηση και δόμηση καλλιεργήσιμης γης από ξένα συμφέροντα, χωρίς σεβασμό στις ιδιαιτερότητες, το ιστορικό παρελθόν και την παράδοση του τόπου.

 Εκφράζοντας την αγωνία πολλών, θα λέγαμε ότι οι τωρινοί αγροτικοί πληθυσμοί ίσως θα έπρεπε να πάρουν παράδειγμα από τους παλαιότερους, που σε δεινούς καιρούς, με το αίμα της καρδιάς τους, κόπους κι αγώνες κι ελπίδες, δημιούργησαν ευνοϊκότερες συνθήκες παραγωγής και ανάπτυξης του τόπου μας. Οι ευκαιρίες σήμερα είναι καλύτερες, αρκεί οι αγρότες να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες, να αναπτύξουν ομαδικό πνεύμα και οραματισμό.

Και για να μιλήσουμε για τον γεωργικό τομέα όλης της χώρας, που ψυχορραγεί, έχουμε να προτείνουμε στην Κυβέρνηση, αν πράγματι θέλει να αναζωογονήσει τη γεωργική παραγωγή και να ωφελήσει όλους τους πολίτες, να βρει και να διορίσει Υπουργό Γεωργίας τον πιο άξιο, τον πιο ικανό, τον πιο εργατικό κι έντιμο Έλληνα.

 

 

Δημοσιεύουμε παρακάτω αποσπάσματα από γραφτό του Βασίλη Εμμ. Μαλαμά για την ίδρυση του Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Παλαιοχωρίου και την έναρξη λειτουργίας του το 1948, με ενέργειες που ξεκίνησαν αμέσως μετά την απελευθέρωση από τη γερμανική κατοχή (1941-1944). Ιδιαίτερη εντύπωση μας προκαλεί η πληροφορία ότι οι παππούδες μας σχεδίαζαν να είναι ο Συνεταιρισμός τους, εκτός από ελαιουργικός, προμηθευτικός και πιστωτικός.

Είναι γνωστό ότι ο Βασίλης Εμμ. Μαλαμάς ήτανε από τους πρωτεργάτες στις εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις του χωριού μας. Πρόεδρος της Κοινότητας και ο βασικότερος συντελεστής στη δημιουργία του Συνεταιρισμού.

Το κείμενο είναι πιστή αντιγραφή από δικό του χειρόγραφο μεγαλύτερο*, που αναφέρεται και σε άλλα θέματα. Πιθανόν, επειδή πέρασαν από τότε πολλά χρόνια κι είναι δύσκολο να τα θυμάται κανείς όλα, το κείμενο να παρουσιάζει μερικά κενά.

Εμείς ευχαρίστως θα δημοσιεύαμε οτιδήποτε σχετικό με το θέμα αυτό, αλλά και άλλα θέματα που αφορούν στην ιστορία του χωριού μας.

Και φυσικά απευθύνουμε έκκληση να μην καταστραφεί το αρχείο του Συνεταιρισμού, αλλά να συγκεντρωθεί κάθε βιβλίο, έντυπο και παλιό αντικείμενο, να ταξινομηθεί και να φυλαχτεί επιμελώς σε ιδιαίτερη προθήκη.  

Με την ευχή να συνεχίσει τη λειτουργία του ο Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Παλαιοχωρίου,

Μυρσίνη Μ. Βουνάτσου

 

 

Φωτογραφίες του Ελαιουργικού Συνεταιρισμού προ της ανακαίνισής του (Μ. Βουνάτσου, 2016)

 

 

 

 Μαλαμάς Εμμ. Βασίλης (1907 - 2000)

 

Ιστορικό Ίδρυσης Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Παλαιοχωρίου Λέσβου

 

«… Και αμέσως μετά την απελευθέρωση… μας κάλεσαν όλους στη Μυτιλήνη, για να μας πουν επίσημα ότι οι Γερμανοί έφυγαν… και ότι η εντολή είναι να ορίσουμε Κοινοτικά Συμβούλια για τα χωριά και να οργανωθούν αμέσως Συνεταιρισμοί, ανάλογα με την παραγωγή που είχε κάθε χωριό, και, αφού έδωσαν ορισμένες οδηγίες στους υπεύθυνους κάθε επαρχίας, μετά τραγουδήσαμε τον Εθνικό Ύμνο…

» Την άλλη μέρα ήλθαν στο χωριό ξανά ο Φωκίων Βουνάτσος με το Νίκο Μαυραγάνη, να ορίσουμε Κοινοτικό Συμβούλιο, και να μας μιλήσουν και για το Συνεταιρισμό, γιατί τους είχα πει ότι θα βρούμε μεγάλη αντίδραση στο χωριό μας. Είχε γίνει άλλος Συνεταιρισμός το 1927, αλλά απέτυχε και είχε πληρώσει αρκετά ο καθένας για να ξεχρεώσει, γι’ αυτό δεν ήθελαν να ακούσουν τίποτα για Συνεταιρισμούς. Τέλος, όταν ήλθαν ο Βουνάτσος με το Μαυραγάνη, ο κόσμος είχε συγκεντρωθεί στην αγορά και, αφού τους είπαν λίγα για την απελευθέρωση του νησιού, τους είπαν και για ποιο λόγο ήρθαν στο χωριό. Αφού μας ρώτησαν εάν θέλουμε να γίνει η εκλογή με ψηφοφορία ή διά βοής, τότε όλοι είπαν να μείνουν αυτοί που ήταν μέχρι τώρα, οι ίδιοι που οργάνωσαν το Ε.Α.Μ. Αυτοί ας τα κανονίσουν.

» Αμέσως πήγαμε στο Γραφείο περίπου δέκα άτομα, να δούμε με ποιους άλλους θα συμπληρώσουμε το Κοινοτικό Συμβούλιο, που αποτελείτο από εφτά άτομα που αναφέρω πιο κάτω: Βασίλης Εμμ. Μαλαμάς, Παναγιώτης Ν. Μαυραγάνης, Παναγιώτης Σωτήρχου Σωτήρχος, Κατερίνα Ζωγράφου-Στεριανού, Ιωάννης Κ. Αληγιάννης, Παναγιώτης Μ. Μαυραγάνης και Γρηγόριος Π. Κουτσουραδής.  

» Η πρώτη απόφαση που πήραμε ήταν να δώσουμε δουλειά στους εργάτες. Συγκροτήθηκαν δυο συνεργεία να σιάξουν τους δρόμους και να ορίσουμε έναν προσωρινό πρόεδρο του Συνεταιρισμού. Επίσης, υποχρεώσαμε ορισμένους κτηματίες να βάλουν δουλειά στα κτήματά τους. Εν τω μεταξύ ορισμένοι κτηματίες άνοιξαν δουλειά και από μόνοι τους, παρ’ όλο που τους είχαμε υποχρεώσει να μας δώσουν λάδι, σύμφωνα με την οικονομική τους κατάσταση.

» Επίσης συζητήσαμε το ζήτημα του Συνεταιρισμού. Εγώ προσωπικά είχα πει στο Μανώλη Αληγιάννη ν’ αναλάβει, αλλά δεν δέχτηκε, για το λόγο που ανέφερα παραπάνω. Μετά το είπα στο Γιώργο Μαραγγέλη, με την έγκριση του Συμβουλίου, και αρχίσαμε όλοι μαζί την προπαγάνδα. Αλλά τα πράγματα δεν πήγαιναν καθόλου καλά…

» Τότε πήγα ξανά στο Πλωμάρι, για να φέρω τον κατάλληλο άνθρωπο, που ήδη είχαμε συνεννοηθεί από πριν να τους μιλήσει για το εργοστάσιο και γενικά για τους Συνεταιρισμούς. Αυτός ήταν ο Γεώργιος Βαρβαγιάννης, ο πρώτος γραμματέας του πρώτου Συνεταιρισμού Πλωμαρίου, επίσης και ο Γεώργιος Καμνορώκης, γεωπόνος και πρόεδρος του δεύτερου Συνεταιρισμού Πλωμαρίου. Αλλά η κατάσταση δεν άλλαξε.

» Τότε σκεφτήκαμε να κάνουμε Προμηθευτικό Συνεταιρισμό. Δηλαδή να φέρνουμε τρόφιμα, να κάνουμε διανομή. Και τότε γράφτηκαν ενενήντα άτομα. Όσον αφορά τα χρήματα, είχαμε συγκεντρώσει κάπου πεντέμιση χιλιάδες οκάδες λάδι και τεσσερισήμιση είχαμε πάρει από το εργοστάσιο του Γεωργίου Παπουτσάνη. Αυτό ήταν το λάδι που ήθελαν να πάρουν οι Γερμανοί.     

» Αυτή η δουλειά συνεχίστηκε, μέχρι που ήρθε η εντολή να παραδώσουμε την Κοινότητα στον πρόεδρο που ήταν επί Κατοχής, τον Ευάγγελο Βουλγαρέλη. Η παράδοση έγινε στις 12-9-1945, αριθμ. Πρωτοκόλλου 2491. Συνεχίσαμε όμως να πηγαίνουμε στο Γραφείο για υποθέσεις του Συνεταιρισμού, μέχρι που μια μέρα μας είπαν να πάψουμε να πηγαίνουμε εκεί και αναγκαστήκαμε να πηγαίνουμε πάλι στο μαγαζί του Σωτήρχου. Αλλά είχαμε και την αποθήκη του Μιχαλάκη Παπουτσάνη. Αφού πέρασε αρκετός καιρός, αρχίσαμε πάλι την προπαγάνδα για το εργοστάσιο.     

» Στο μεταξύ το εργοστάσιο του Γεωργίου Παπουτσάνη είχε μείνει μόνο, γιατί το άλλο είχε καεί το 1941. Για να πας ν’ αλέσεις, έπρεπε να πας να ραβδίζεις μια ή δυο μέρες δωρεάν, για να πάρεις σειρά. Αυτή ήτανε η κατάσταση και η δουλειά που γινότανε ήτανε να τραβάς τα μαλλιά σου. Το μισό λάδι πήγαινε στην πυρήνα. Οι εργάτες που δούλευαν μέσα ή όποιος άλλος πήγαινε εκεί έπρεπε να περπατά πάνω στις σανίδες, αλλιώς βούλιαζε μέσα στην πυρήνα. Γι’ αυτό πολλοί παραγωγοί πήγαιναν σ’ άλλα χωριά κι άλεθαν. Ο άλλος Παπουτσάνης το έφτιαξε γρήγορα το εργοστάσιο, αλλά η κατάσταση συνεχιζόταν η ίδια ως προς τον τρόπο αλέσματος.         

» Αυτό μας βοήθησε πολύ, κι έτσι βγήκε η απόφαση να γίνει το εργοστάσιο του Συνεταιρισμού. Και τότε άρχισε άλλη δουλειά· έπρεπε να διαγραφούν όλοι εκείνοι που ήταν συνεταίροι ακτήμονες και να μείνουν μονάχα οι κτηματίες. Και πήρε το όνομα Ελαιουργικός Πιστωτικός Συνεταιρισμός και από τόσοι που ήμασταν έμειναν γύρω στους τριάντα. Μεταξύ των διαγραφέντων ήμουν κι εγώ. Ήμουν ακόμα ανύπαντρος.     

» Και αρχίσαμε πάλι απ’ την αρχή να βρούμε κτηματίες, να γίνουν συνεταίροι. Έπρεπε να συγκεντρωθούν περίπου 1.000 μετοχές, έτσι όριζε το καταστατικό. Για να αρχίσουμε ενέργειες για το δάνειο, είχαν γραφτεί κι άλλοι συνεταίροι, αλλά δεν ήταν εύκολο να συγκεντρωθούν τόσες μετοχές. Είχε αρχίσει μια προπαγάνδα κατά του Συνεταιρισμού και δεν βρίσκαμε άλλους. Ο κάθε συνέταιρος που γραφότανε δήλωνε την περιουσία του και πόσες μετοχές ήθελε για να γραφτεί. Αυτό ήτανε στη διάθεσή του. Όταν όμως είδαμε ότι δεν μπορούσαμε να συμπληρώσουμε τις μετοχές που έπρεπε, εφαρμόσαμε άλλο σχέδιο: Χωρίς να τους ρωτήσουμε, εν αγνοία τους, προσθέσαμε στον καθένα, ανάλογα με τα κτήματα που είχε και την οικονομική του κατάσταση, και άλλες μετοχές, κι έτσι συμπληρώθηκε το ποσό των μετοχών που θέλαμε.     

» Το 1945 έγινε η πρώτη Γενική Συνέλευση στις 23-12-1945 και εκλέγουν διά βοής το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείτο από τους εξής: Εμμανουήλ Κ. Αληγιάννης πρόεδρος, Δημήτριος Γεωργ. Αμπελικιώτης αντιπρόεδρος, Ιωάννης Δ. Στεριανός ταμίας, Παναγιώτης Σωτήρχου Σωτηρχέλης και Παναγιώτης Μαλαμά Μαυραγάνης μέλη. Το Συμβούλιο σε μια συνεδρίαση πήραν απόφαση να υποβάλουν αίτηση να δοθεί άδεια για εργοστάσιο, αλλά, λόγω μη απαρτίας, δεν έγινε τίποτα.     

» Το Φεβρουάριο του 1947 γίνεται άλλη συνέλευση, για να ληφθεί απόφαση να υποβάλουν αίτηση για σύναψη δανείου. Η έγκριση ανακοινώθηκε στις 16-6-1947. Επίσης, έγιναν ενέργειες να σταλεί μηχανικός, για την εξεύρεση οικοπέδου. Όταν ήρθε ο μηχανικός, του υποδείξαμε δυο μέρη, το ένα στην είσοδο του χωριού και το άλλο εκεί που είναι τώρα. Προτίμησε το δεύτερο για πιο πεδινό. Το οικόπεδο αυτό ανήκε σε δυο άτομα, στο Δημήτριο Μουτσουγιάννη, οικογένεια Κανέλλου Σμυρναίου, και το άλλο στον Ευστράτιο Χατζηβασιλείου, οικογένεια Ευρυνόμης Βουνάτσου. Ο πρώτος δεν έφερε αντίρρηση, αλλά ο δεύτερος δεν δεχότανε με κανένα τρόπο και ανέλαβε ο Παναγιώτης Σωτήρχος να πάει να τον βρει στο Πλωμάρι και τον κατάφερε. Την άλλη μέρα πήγαν και έκαναν τα συμβόλαια. Τελικά ήρθε ο μηχανικός να μας δώσει το σχέδιο, πώς θα γίνει το εργοστάσιο. Παρ’ όλο που ήταν όλα προσχεδιασμένα, ήρθε κι αυτός να πάρει το μερίδιό του.    

» Στο διάστημα αυτό είχαν γίνει ενέργειες για τα μηχανήματα. Είχαμε συνεννοηθεί για μια μηχανή σαράντα ίππων, αλλά την τελευταία στιγμή μας είπαν ότι δεν υπάρχει τέτοια μηχανή και μας πρότειναν μια είκοσι επτά ίππων. Αλλά δεν πέρασαν λίγες μέρες και, αντί αυτής, μας πρότειναν άλλες δυο μικρές πετρελαιοκίνητες. Το Συμβούλιο αντέδρασε, έγιναν διαμαρτυρίες, αλλά στο τέλος δεχτήκαμε, αφού δε γινόταν αλλιώς (Σημείωση: Είναι γνωστό στους παλιούς ότι συνεχώς παρεμβάλλονταν διάφορα εμπόδια και με χίλιους τρόπους στην προσπάθεια για συνεταιρισμό από διάφορα συμφέροντα, όπως έγινε το 1926/27 με τον πρώτο Συνεταιρισμό.).    

» Ο καιρός περνούσε, ο κόσμος είχε συγκεντρώσει πολλές ελιές, έπρεπε να τελειώνουμε. Τέλος, πήγαν αντιπρόσωποι να τα πάρουν από τη Μυτιλήνη. Επίσης είχαν πάει αντιπρόσωποι και στην Αθήνα, για να φροντίσουν να επισπευστεί το δάνειο, που είχε εγκριθεί από τον Ιούνιο του 1947. Όλο το δάνειο ήταν ογδόντα εκατομμύρια, αλλά πιο μπροστά είχαμε πάρει σε δυο δόσεις άλλο δάνειο βιομηχανικό, περίπου ογδονταπέντε εκατομμύρια.    

» Για τη μεταφορά των μηχανημάτων είχε γίνει μειοδοτική δημοπρασία, αλλά ζητούσαν πολλά, γιατί ο δρόμος είχε χαλάσει εδώ στη Φουλάδα και δεν περνούσαν αυτοκίνητα. Γι’ αυτό αναιρέσαμε αυτή την απόφαση και το Συμβούλιο ομόφωνα αποφάσισε να φέρουν μπουλντόζα, ν’ ανοίξουν το δρόμο που είχε χαλάσει και να μεταφέρουν τα μηχανήματα κατευθείαν από το εργοστάσιο της Μυτιλήνης. Πρέπει να σημειώσω ότι με τα μηχανήματα που είχαμε παραγγείλει είχαμε και μια γεννήτρια, για να ηλεκτροδοτήσουμε την Κοινότητα. Επίσης, στην αίτηση που είχαμε υποβάλει, αναφέραμε και εγκατάσταση αλευρόμυλου, αλλά, λόγω του ότι δεν βρέθηκε η μηχανή, έμειναν όλα στα χαρτιά.    

» Σαν να μην έφταναν όμως όλα αυτά, βρήκαμε και χειρότερα. Αφού ήρθαν τα μηχανήματα, ήρθαν και οι μηχανικοί να τα εγκαταστήσουν. Μόλις δοκίμασαν να τα βάλουν εμπρός, εστάθη αδύνατον. Αμέσως το αναφέραμε στην Τράπεζα και μας έστειλε άλλο μηχανικό, αλλά και πάλι τα ίδια. Φέραμε άλλον ξανά, ένα Ρώσο που ήθελε μια μπουκάλα κρασί τη μέρα. Μετά απ’ όλα αυτά, η Τράπεζα αναγκάστηκε να στείλει μηχανολόγο από την Αθήνα, κάποιο Γεώργιο Θωμάκο, ο οποίος, αφού διέλυσε τις μηχανές εντελώς, άρχισε να λιμαίρνει με μια μεγάλη λίμα στο κέντρο της κάθε μιας, όπου είχε μια πλάκα διαμέτρου είκοσι πόντων περίπου. Εκεί πάνω λιμάριζε όλη μέρα κι όλη νύχτα. Όλο το Συμβούλιο είχαμε διανυκτερεύσει εκεί και τον παρακολουθούσαμε απογοητευμένοι. Οι παραγωγοί άρχισαν να σκέφτονται τι να κάνουν, μερικοί άλεσαν στα άλλα εργοστάσια. Όλοι μας σχεδόν αυτή τη σκέψη κάναμε. Ο μηχανικός προσπαθούσε να τις βάλει εμπρός, αλλά εμείς είχαμε απελπιστεί. Οι μηχανές ήτανε σαμποταρισμένες από το εργοστάσιο κατασκευής, όπως μας είπε ο μηχανικός, και οι δυο καινούργιες είχανε γίνει σε καιρό πολέμου. Ως φαίνεται, η κατασκοπεία είχε εισχωρήσει παντού και τις είχε σαμποτάρει.      

» Τέλος, στις 21 Μαρτίου κατόρθωσε και τις έβαλε σε κίνηση κι αρχίσαμε ν’ αλέθουμε. Οι μηχανές ήτανε πολύστροφες και είχαμε κάθε λίγο διακοπές και ο μηχανικός που είχαμε δεν μπορούσε να τις ρεγουλάρει. Οι εργάτες αναγκάζονταν να δουλεύουν δέκα ώρες, πολλές φορές και παραπάνω. Αλλά δούλευαν με όρεξη, γιατί τα άλλα εργοστάσια, όπως αναφέραμε παραπάνω, ήταν χάλια. Ως προς τ’ άλλα μηχανήματα ήταν πολύ καλά. Οι αποδόσεις που είχαμε ήταν πολύ καλές, αφού από άλλα χωριά έρχονταν παραγωγοί και παρακολουθούσανε τη δουλειά που γινότανε. Αλλά, από τις καθυστερήσεις που είχαμε, έφυγαν πολλά μόδια στα άλλα εργοστάσια. Από την ημέρα όμως που λειτούργησε το εργοστάσιο του Συνεταιρισμού, τα πράγματα πήραν άλλη στροφή. Όλοι σχεδόν θέλανε ν’ αλέσουνε τις ελιές τους εκεί. Αν θυμάμαι καλά, αναγκαστήκαμε και βάλαμε κι άλλη βάρδια κι έτσι βγάλαμε λίγη ζημιά. 

                       

  

» Μόλις τέλειωσαν τ’ αλέσματα, αρχίσαμε ξανά τις ενέργειες για όποιες υποθέσεις είχαμε και προπαντός για ν’ αλλάξουμε τις μηχανές. Να μας στείλουν τη μηχανή αυτή που είχαμε παραγγείλει από την αρχή. Αφού όμως όλοι ήμασταν σχεδόν σύμφωνοι, ο πρόεδρος μας κάλεσε σε συνεδρίαση να πάρουμε απόφαση, αλλά ένας σύμβουλος αντέτεινε, με την  πρόφαση ότι έχουμε κι άλλες ανάγκες, ενώ με τις μηχανές που έχουμε μπορούμε να περάσουμε κι άλλη χρονιά και μετά βλέπουμε. Έτσι η δουλειά έμεινε για ένα ορισμένο διάστημα. 

» Στο μεταξύ τα πράγματα είχαν αλλάξει. Η αστυνομία άρχισε να κάνει παρατηρήσεις, ώσπου μια μέρα κάλεσε τον Πρόεδρο στο Τμήμα και του είπε ότι το συμβούλιο πρέπει να διαλυθεί, με πρόφαση ότι υπήρχαν μέσα άτομα ανεπιθύμητα. Και έτσι δε θυμάμαι ακριβώς αν έγιναν εκλογές ή μας αντικατέστησαν εμένα και τον Παναγιώτη Σωτήρχο, οπωσδήποτε επειδή μετείχαμε στο Ε.Α.Μ. Μετά απ’ όλα αυτά, όλες οι δουλειές, όλες οι προτάσεις που είχαν γίνει στην αρχή, δηλαδή για αντικατάσταση της μηχανής, για υδραγωγείο και παράγκες, έμειναν απραγματοποίητες.    

» Το 1957 έγινε συνέλευση και αναλάβαμε άλλο συμβούλιο, που αποτελείτο από τους παρακάτω: Γρηγόρης Π. Κουτσουραδής, Ιωάννης Γρ. Λούπος, Ιωάννης Θ. Τσιμναδής, Εμμανουήλ Μαυροθαλασσίτης, Βασίλειος Εμμ. Μαλαμάς. Την άλλη μέρα τα πρακτικά τα στείλανε στην Αστυνομία, για να εγκριθούν. Η απάντηση ήταν να πάω στο Πλωμάρι στο διοικητή, που μου είπε ότι δεν έπρεπε να βάλω υποψηφιότητα. Εγώ του είπα ότι δεν είχα θέσει υποψηφιότητα, αλλά η Συνέλευση με ψήφισε. Αυτό είχε γίνει κι άλλες φορές. Τέλος, αφού είπαμε λίγα ακόμα, του είπα να μην αναλάβω πρόεδρος και δέχτηκε να μείνω. Γι’ αυτό δεν με ξαναενόχλησε η Αστυνομία.  

» Έτσι αρχίσαμε ξανά τις ενέργειες και φέραμε τη μηχανή, σιάξαμε το υδραγωγείο και κτίσαμε τις έξω παράγκες. Αυτά έγιναν περίπου το 1956-1957, δεν θυμάμαι ακριβώς. Εγώ έμεινα στο συμβούλιο μέχρι το 1966 και μετά υπέβαλα παραίτηση, γιατί σκόπευα να φύγω στην Αθήνα. Από τους Πλωμαρίτες που ήξερα ζούσε μόνο ο Βαρτής και ο Ευστράτιος Γιαννουλέλλης, δικηγόρος στην Αθήνα. Και όταν φύγαμε στο βουνό και μας κυνήγησε η αστυνομία, το Γιαννουλέλλη τον κρύψαμε στο Βαλανιά, στο ντάμι του Γιάννη Τσιμναδή. 

» Όταν αναλάβαμε εμείς, μετά τα έργα που κάναμε, ζητήσαμε από την Αγροτική Τράπεζα δάνειο, αλλά δεν μας το ενέκρινε, επειδή είχαμε χτίσει τις παράγκες παρά τη θέλησή της, όπως είχαμε κάνει και για τις προηγούμενες. Δεν έδινε δάνειο, γιατί ήθελε να έχουμε κασάκια, αλλά δεν μας εξυπηρετούσαν, γι’ αυτό παρανομούσαμε. Έτσι αναγκαστήκαμε να πάρουμε δάνειο από την Εμπορική Τράπεζα. Πιστώθηκα εγώ και ο Εμμανουήλ Μαυροθαλασσίτης ήταν εγγυητής. Προτού όμως πάρουμε αυτή την απόφαση, φωνάξαμε όλους τους παραγωγούς τους μεγαλοκτηματίες και τους ενημερώσαμε, γιατί αυτό που κάναμε ήτανε βλακεία. Τυχόν και η δουλειά του εργοστασίου δεν πήγαινε καλά, το χρέος θα έμενε στο λαιμό μας. Ευτυχώς που είχε μαξούλι. Γι’ αυτό βέβαια χρεωθήκαμε και πήγαν όλα καλά.  

» Αιτία που έμειναν όλες οι δουλειές επί τόσα χρόνια στάσιμες ήταν η ασυμφωνία που εκδηλώθηκε από την αρχή. Ένας σύμβουλος διαφώνησε την τελευταία στιγμή, παρ’ όλο που είμαστε όλοι σύμφωνοι στην αρχή. Ήθελε να επιβάλει τη γνώμη του και ό,τι έλεγε ζητούσε να γράφεται στα πρακτικά.»

______________

*Πεζό κείμενο δημοσιευμένο στο περιοδικό «Τα Παλιοχωριανά» του Συλλόγου Παλαιοχωριτών Αθήνας «Η Μελίντα», τεύχος 33ο, ΙΑΝ.-ΦΕΒΡ.-ΜΑΡΤ. 1989, σελ. 511-514. Το παραπάνω κείμενο, μαζί με άλλα κείμενα του Βασίλη Εμμ. Μαλαμά, είναι δημοσιευμένο και στο https://paleochori-lesvos.blogspot.com/2013/05/blog-post_11.html.