Αναδημοσίευση
από την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης / Σάββατο
10/2/2018
Κυριαζής Αριστείδης
Νήσος Αιολίς Λέσβος, η
δε χώρα Λεσβία
E καγίτς! Πλουμάρ
καγίτς;
Δεκαπενθήμερες
επισημάνσεις
Από το Πλωμάρι διακρίνονται τα
Ψαρά, η Χίος, οι Οινούσσες, η Ερυθραία και η Φώκαια των αρχαίων Ελλήνων, που
έκτισαν στη Γαλλία τη Μασσαλία, στην Ισπανία το Εμπόριον, στην Κάτω Ιταλία την
Ελέα, στην Κορσική την Αλαλία και στον Ελλήσποντο τη Λάμψακο, των οποίων τη δόξα
ακολούθησαν οι Πλωμαρίτες που όργωσαν το Αιγαίο, τον Εύξεινο Πόντο και τη
Μεσόγειο για να εμπορευτούν φρουτώδες λάδι, αρωματικό σαπούνι και εύγευστο ούζο,
με τα ιστιοφόρα καΐκια τους, για τα οποία καταγράφονται με συνεχόμενες προσφορές
ιδιοκτητών τους στο κατάστιχο της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Μεγαλοχωρίου
από το 1786.
Σχέδιο ιστιοφόρου Αλαμάνα, από το βιβλίο του Γιώργου
Γιαννουλέλλη «Τα καΐκια κι η
αρματωσιά τους».
Όπως γράφει ο Κώστας
Δαμιανίδης στην εργασία «Η Ναυπηγική
παράδοση στο Πλωμάρι», κατά τον ρωσο-τουρκικό πόλεμο 1767-1774 μετείχαν στο
πλευρό των Ρώσων καράβια από το Πλωμάρι, που είχε 29 πλοία το 1816, πάνω από 120
το 1890 και πάνω από 200 στις αρχές του 20ού αιώνα, ενώ υπήρχαν τέσσερα
ναυπηγεία στον Ταρσανά Πλωμαρίου, του Δημήτρη Ιωάνν. Γιαμουγιάννη,του
αδελφού του Γιώργου, του
Γιαννάκη Λιόλιου και του καραβομαραγκού
Κυριαζή, του παλαιότερου όλων,όπως ανέφερε σε συνέντευξή του ο Ιωάννης Δημ. Γιαμουγιάννης
(Πολιτιστικές και Περιβαλλοντικές διαδρομές στο Πλωμάρι. Έκδοση 2014 του
Πολιτιστικού Συλλόγου Πλωμαρίου "Το
Πόλιον", σσ. 111, 113, 114, 121, 125).
Προσθέτω ότι ο ναυπηγός Κυριαζής
καταγράφεται στο Δημοτολόγιο Πλωμαρίου ως «Κυριαζής Ιωάννης του Δημητρίου και της
Μαριγώς, γεννηθείς το 1837» και είναι ο Μαστρογιάννης Κυριαζής, του οποίου
το ναυπηγείο βρισκόταν ακριβώς δυτικά του ναυπηγείου του Δημητρίου Ιωάνν.
Γιαμουγιάννη, όπως προκύπτει από οθωμανικό έγγραφο αγοραπωλησίας στις 18-5-1895,
το πρωτότυπο του οποίου κατέχει ο Δούκας Κων.
Γιαμουγιάννης.
Η παρακάτω ανεκδοτολογική διήγηση,
που πρωτάκουσα πιτσιρικάς στην Αγκαθερή από τον Πλωμαρίτη πατέρα μου Στέλιο,
δείχνει τη χιουμοριστική αυτοκριτική διάθεση των Πλωμαριτών, που δεν φοβούνται
να περιγελάσουν ως και τον εαυτό τους, όταν διηγούνται με το απολαυστικό
γλωσσικό τους ιδίωμα, τις περιπέτειές τους στις φουρτουνιασμένες
θάλασσες.
Εκεί κόντρα στου «πελάγου
τα τελώνια», τα οποία υμνεί ο Οδυσσέας Ελύτης στο «Θαλασσινό
τριφύλλι», που «πριν ο ήλιος
ανατείλει, το μαγεύουνε και βγαίνει», οι Πλωμαρίτες ναυτικοί στις
ανταριασμένες θολές πανσέληνες νύχτες προτιμούσαν να παίζουν και να "κουβεντιάζουν"
με τον ίσκιο τους, με το θολό και τρεμάμενο είδωλό τους, που φαινόταν μαζί με το
φωτισμένο ιστιοφόρο καΐκι τους να καθρεφτίζεται στα αντικριστά θεόρατα κύματα,
ρωτώντας καθαρά, συλλαβιστά και δυνατά:
«E- κα-γίτς! -Πλου-μάρ-
κα-γίτς;»
Τότε, μέσα στη μοναξιά τους,
άκουγαν την ηχώ των τεσσάρων τελευταίων συλλαβών, που ερχόταν ταλαιπωρημένη αχνά
και όχι καθαρά ερωτηματικά, αλλά μάλλον καταφατικά, από το είδωλό τους στα
απέναντι κύματα:«...Πλου-μάρ-
κα-γίτς...».
Δεν άκουγαν τις προηγούμενες τρεις
συλλαβές, που χάνονταν εντελώς από την παρήχηση, μιας και χρειαζόταν περισσότερη
απόσταση από τα κύματα για να ακουστεί όλη η φράση, 17 μέτρα για κάθε συλλαβή, οπότε,
συμμορφούμενοι με τους κανόνες της ηχητικής, απηύθυναν το δεύτερο ερώτημα
χρησιμοποιώντας τη φορά αυτή μόνο τέσσερις συλλαβές:
«’Ντά-
έχ’ς- μέ-σα;»
Οπότε έπαιρναν από την ηχώ ως
απάντηση, το πανομοιότυπο αλλά αχνό άκουσμα:«’Ντά- έχ’ς- μέ-σα...». Άκουσμα, που
τους έδινε την ευκαιρία να συνεχίσουν τη "συζήτηση", απαντώντας δυνατά και
γρήγορα με πέντε συλλαβές, τις οποίες προσπαθούσαν να τις πουν σαν να ήταν
τέσσερις:
«Κ’τσά-
τσ’ έναν- πα-πά!»
Χαμογελώντας θριαμβευτικά, άκουγαν αχνά
την αναμενόμενη επανάληψη:«Κ’τσά-
τσ’ έναν- πα-πά...».Επανάληψη,
που επιβεβαίωνε την περιπαικτική διάθεση και θέληση να μη συμβιβαστούνμε
το ότι ήταν μόνοι στα σκοτεινά πέλαγα καταμεσής στις φουρτούνες, αλλά αντίθετα
"συνοδευόμενοι" από ένα
πανομοιότυπο, ομοιοπαθές, φιλικό, αλληλέγγυο και κατά προτίμηση σταθερό
πλωμαρίτικο ιστιοφόρο καΐκι, όπως την εικονιζόμενη "Αλαμάνα",
μπορούσαν να τα καταφέρουν, παρά τις δυσκολίες που ξεκινούσαν από το ίδιο το
Πλωμάρι, που μέχρι το 1928 δεν είχε ούτε λιμάνι!
Το δυναμικό Πλωμάρι, για το οποίο η
συνεχιζόμενη εγκατάλειψή του επιβάλλεται να αναθεωρηθεί, με την καθιέρωση Πύλης
Εισόδου Πλωμαρίου και με την επανίδρυση του Δήμου του.
Αριστείδης
Κυριαζής
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου