Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ

Τι εύχεται ο Οδυσσέας στη Ναυσικά

                  

     Η αρμονική συνύπαρξη άντρα και γυναίκας εξακολουθεί να είναι και σήμερα ένα από τα "ζητούμενα" των σύγχρονων κοινωνιών. Η ισότητα των φύλων, παρά τις σημαντικές αλλαγές που έχουν γίνει, μετά από φεμινιστικούς αγώνες που ξεκίνησαν το 18ο αι. μαζί με τον αγώνα για κατάργηση της δουλείας και κορυφώθηκαν τον 20ό αι., δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα.

     Στις κοινωνίες του λεγόμενου τρίτου κόσμου, η γυναίκα είναι ακόμα δέσμια άδικων κοινωνικο-πολιτικών και θρησκευτικών προκαταλήψεων, ένα ον που απαγορεύεται να κυκλοφορήσει με ακάλυπτο πρόσωπο, να αποφασίσει για τη μόρφωσή της, να επιλέξει η ίδια πότε και ποιον θα παντρευτεί, να μην είναι θύμα βιασμών και κλειτοριδεκτομών, και, το πιο πικρό, να μην είναι «είδος προς πώληση» από την ίδια την οικογένειά της.

     Αλλά και στις προοδευμένες κοινωνίες των κρατών της Ευρώπης και της Αμερικής η ισότητα είναι συχνά «σκιά ονείρου», παρά τις διακηρύξεις των δικαιωμάτων της γυναίκας και τις πολλές νομοθετικές ρυθμίσεις του 20ού αι., που ήταν βέβαια τα πρώτα σημαντικά βήματα για την επίτευξη του ονείρου πλήρους ισότητας των ανθρώπων, αδιακρίτως φύλου, πάνω σε βάση αλληλοσεβασμού. Η ανισότητα σήμερα είναι ύπουλα μεταλλαγμένη σε δυσδιάκριτες μορφές, κάτω από το μανδύα μιας υποκριτικά διακηρυσσόμενης ισοτιμίας ανδρών και γυναικών.

    Ας αναρωτηθούμε, τώρα που πέρασε η 8η Μαρτίου, ημέρα διαδηλώσεων και επετειακών αφιερωμάτων. Κι ας μιλήσουμε για τη δική μας, την ελληνική κοινωνία: Υπάρχει σήμερα ανισότητα υποχρεώσεων μέσα στην ελληνική οικογένεια σε βάρος της γυναίκας; Η λεκτική βία έχει εκλείψει ή είναι το πρώτο «όπλο», όταν θίγονται τα από αιώνες κεκτημένα προνόμια; Πόσο συχνά είναι τα περιστατικά άσκησης σωματικής βίας ή απειλής κακοποίησης μέσα στο γάμο, μάλιστα ανεξάρτητα από το μορφωτικό επίπεδο του άνδρα; Ο βιασμός μέσα στο γάμο γιατί δεν τιμωρείται από τις δικαστικές αρχές ως αδίκημα; Πόσα τα ποσοστά της πορνείας, της απιστίας και των διαζυγίων; Γιατί δεν βλέπουμε πλάι μας ευτυχισμένους ανθρώπους; Γιατί τόσα δημοσιεύματα για παιδεραστές, αιμομιξίες, βιασμούς και θανάσιμους τραυματισμούς ανηλίκων κοριτσιών, που συχνά αναγκάζονται να κάνουν έκτρωση ή να γίνουν ανύπαντρες μητέρες; 

     Ποια ηθική στήριξη έχει η ανύπαντρη μητέρα; Πόσες δίκες κι εξευτελισμούς πρέπει να υποστεί, για να αναγκάσει τον «πατέρα» να συμβάλει οικονομικά στο μεγάλωμα του παιδιού του; Πόση εκτίμηση αξίζει ο πατέρας που αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες του γονιού, έστω και μόνο οικονομικές, και τις αφήνει στους ώμους της γυναίκας; Από την άλλη, πώς να καταδικάσουμε την ανύπαντρη μητέρα ενός και δύο παιδιών, που καθυστερεί το γάμο της για να μη χάσει τα μόρια που της δίνει η πολιτεία και το επίδομα της Κοινωνικής Πρόνοιας;

     Και τι έχουν πάθει οι Έλληνες σήμερα, που έχουν κάνει «μόδα» την τέλεση του γάμου τους μαζί με τη βάφτιση του πρώτου παιδιού; Το να συμβιώνουν χωρίς γάμο οι νέοι είναι δικαίωμά τους, μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να αλλάξει πια στην Ελλάδα, αν και κρύβει έλλειμμα αγάπης και την απειλή «όποτε βαρεθώ ή βρω καλύτερή σου, παίρνω το καπελάκι μου και φεύγω χωρίς απώλειες». Η απόκτηση όμως παιδιών νομίζουμε ότι απαιτεί ένα πιο σταθερό οικογενειακό περιβάλλον, τουλάχιστον μέχρι να συνηθίσουμε στα νέα κοινωνικά δεδομένα. Κάποτε θεωρούνταν μεγάλη βρισιά το να πει κάποιος «μπάσταρδο» κάποιον, χαρακτηρισμός που τον στιγμάτιζε όλη του τη ζωή. Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τουλάχιστον ένα τέτοιο άτομο από τον κοινωνικό μας περίγυρο. Σήμερα τείνει να γίνει κανόνας, έχει γεμίσει η χώρα μας παιδιά γεννημένα εκτός γάμου, που, ενώ δεν φταίνε για τις επιλογές των γονιών τους, αντιμετωπίζουν την προκατάληψη και τραυματίζονται ψυχικά.

     Αλλά και στο σχολείο, συχνά χωρίς πρόθεση, κάνουμε δυστυχή τα εκτός γάμου παιδιά, όταν τα καλούμε να συμπληρώσουν έντυπα με τα στοιχεία τους, να γράψουν έκθεση ή να μιλήσουν στην τάξη για τον πατέρα και τη μητέρα τους. Και πώς χαρακτηρίζετε τον πατέρα που αρνιέται στο εκτός γάμου τέκνο του να βάλει πατρώνυμο στην ταυτότητά του, για να σβηστεί το «αγνώστου πατρός»; Ως εκπαιδευτικός, έχω ζήσει από κοντά την πίκρα μαθήτριάς μου για τον πατέρα που της αρνιόταν το δικαίωμα να έχει στην ταυτότητά της το όνομα του πατέρα της «Δημήτριος». Βρήκαμε τελικά τρόπο να το πετύχουμε μέσω Νομαρχίας και πολλών διαδικασιών. Όμως το παράπονο της έφηβης για τον πατέρα;…   

     Στο χώρο της εργασίας, γίνονται διακρίσεις σε βάρος των εργαζόμενων γυναικών και σεξουαλικές παρενοχλήσεις από τα αφεντικά; Ρωτήστε τι τύχη έχουν όσες αντισταθούν. Βέβαια υπάρχει το εργασιακό δίκαιο, υπάρχει όμως και ο τρόμος της ανεργίας και του διαζυγίου, γιατί ο σύζυγος έχει βάλει απαραίτητο όρο να εργάζεται η γυναίκα του και τα σημερινά παιδιά έχουν πολλές απαιτήσεις. Τα διαζύγια καθημερινά αυξάνονται, ενώ οι Έλληνες γονείς είναι ακόμα ανώριμοι να διευθετήσουν ειρηνικά, για χάρη των παιδιών τους, τις διαφορές τους. Αλλά μήπως και η ανύπαντρη εργαζόμενη γυναίκα δεν αντιμετωπίζει συχνά έλλειψη σεβασμού και αχαρακτήριστες συμπεριφορές στο χώρο εργασίας της, ιδιαίτερα όταν περάσει την απειλητική για τους άνδρες ηλικία τεκνοποίησης; Αναρωτηθείτε, ακόμα, με ποιους όρους εργάζονται και τι εμπειρίες βιώνουν οι αλλοδαπές που περιποιούνται γέροντες. Τέλος, τα μεγάλα ποσοστά άνεργων γυναικών είναι βαρόμετρο της αντιμετώπισης της γυναίκας μέσα στην ελληνική κοινωνία.

     Οι απότομες αλλαγές στις κοινωνικές αξίες, η μίμηση ξενόφερτων προτύπων, η ανάπτυξη της τεχνολογίας που έφερε και ανατροπές, η τηλεοπτική και ψηφιακή επικοινωνία λειτουργούν σαν σεισμικές δονήσεις για την ελληνική κοινωνία, με παράπλευρες απώλειες, ψευδώνυμα, πλαστή εικονική πραγματικότητα, εκβιασμούς νεαρών κοριτσιών από κακόβουλους συνομιλητές στο Facebook, κινδύνους από ανεξέλεγκτη χρήση ψηφιακών μέσων, ραντεβού με άγνωστους, ακόμα και δολοφονίες. Νέες τεχνολογίες, νέα πρότυπα ζωής... 
    Ποιο όμως είναι το πρότυπο της Ελληνίδας σήμερα, σε αντικατάσταση των παλαιών που μας φαίνονται αναχρονιστικά; Μήπως το πρότυπο που προβάλλεται από την τηλεόραση κι αναγκάζει τις Ελληνίδες, κυρίως νεαρά κορίτσια, να μιμούνται κάποια χαζοχαρούμενα και συχνά ανήθικα γυναικάρια της τηλεόρασης; Η συνταγή των Μ.Μ.Ε. περιλαμβάνει υπερκατανάλωση αγαθών για να αρέσει στους άνδρες, φιλοχρηματία, πονηρία, καπατσοσύνη, ημιμάθεια, αυτο-έκθεση, έντονη προβολή σεξουαλικότητας, αποκήρυξη παραδοσιακών αξιών, επίδειξη, πολυτελή ζωή εφήμερη και πληρωμένη με σεξουαλικά ανταλλάγματα. Με λίγα λόγια, έλλειψη σεβασμού της αξίας της γυναίκας από την ίδια τη γυναίκα. 

     Παρόμοια είναι κι η προσπάθεια ενός είδους "ευνουχισμού", που επιχειρείται σε βάρος του άνδρα. Ποιον μπορούμε σήμερα να χαρακτηρίσουμε "παλικάρι" κι όχι "παλικαρά"; Βέβαια, κάποιοι και κάποιες αντιστέκονται στην επιβολή αυτών των προτύπων. Ή μήπως έχουμε την ψευδαίσθηση πως δεν υπάρχουν πρότυπα; Τα σχέδια των ισχυρών έρχονται να ανατρέψουν την πεποίθηση πως οι ίδιοι φτιάχνουμε τον εαυτό μας και τους όρους ζωής μας. Ευτυχώς, η κρίση μάς έχει ταρακουνήσει κι έχουμε αρχίσει να ξαναβρίσκουμε το μέτρο.
     Αυτά και πάμπολλα άλλα ερωτήματα για τον εαυτό μας, για το σύντροφό μας, για τις κοινωνικές υπηρεσίες και για τους πολιτικούς αρμοδίους της ελληνικής κυβέρνησης. Βέβαια κανείς δεν αρνείται ότι υπάρχουν και θετικά. Καμιά μας δεν θα ήθελε να γυρίσει στο παρελθόν, όταν η Ελληνίδα ήταν σε δεινή θέση. Η σημερινή Ελληνίδα είναι εμφανίσιμη, δυναμική και δημιουργική, μια αγωνίστρια που αψηφά κόπους και άγχος. Και πρέπει να πούμε ότι το οικογενειακό μας δίκαιο είναι από τα καλύτερα στον κόσμο. Η ελληνική οικογένεια είναι σωσίβιο και καταφύγιο σε ώρες κρίσης. Ωστόσο, μπορούμε να απολαμβάνουμε τη δική μας βολεμένη ζωή, όταν πλάι μας άλλοι πάσχουν; Τα συμπεράσματα ερευνών που ανακοινώνουν οι κοινωνικοί ερευνητές για τη θέση της Ελληνίδας και των νόμιμων ή μη αλλοδαπών γυναικών αναδεικνύουν πλείστα υπαρκτά προβλήματα. Η λύση τους είναι χρέος δικό μας και της Πολιτείας. Ας προβληματιστούμε, γιατί εμείς είμαστε η ελληνική κοινωνία...
        

     Και για να σας ξαναθυμίσω τον τίτλο αυτού του γραπτού, αφού τα ερωτήματα μας απομάκρυναν απ’ αυτόν, η θέση της γυναίκας και στην αρχαιότητα ήταν πολύ κατώτερη του άντρα, κυρίως γιατί στερούνταν πολιτικών δικαιωμάτων κι υπήρχε ο θεσμός της δουλείας. Οι ιστορικοί μάλιστα λένε πως ποτέ δεν υπήρξε μητριαρχία με την έννοια της υπερτέρησης της γυναίκας έναντι του άνδρα και ότι η γυναίκα των χρόνων της δημοκρατίας στην αρχαία Αθήνα είχε λιγότερο σεβασμό από τη γυναίκα των χρόνων του Όμηρου.
     Ξεχωρίζουμε στην «Οδύσσεια» τα γυναικεία πρότυπα της πιστής Πηνελόπης, που την παρενοχλούσαν οι (108 !!) μνηστήρες, της άπιστης και ανδροκτόνου Κλυταιμνήστρας, της μετανιωμένης ωραίας Ελένης, της πιστής παραμάνας του Οδυσσέα Ευρύκλειας, της άπιστης δούλας Μελανθώς, της Ιφιγένειας, που έγινε εξιλαστήριο θύμα για να ξεπληρώσει ο πατέρας της Αγαμέμνονας το κρίμα του στη θεά Άρτεμη, της αδελφής της Ηλέκτρας, που, για χάρη του πατέρα, συνήργησε στην τιμωρία της μητέρας της Κλυταιμνήστρας, της αξιοσέβαστης συνετής βασίλισσας των Φαιάκων Αρήτης και της νεαρής κόρης της Ναυσικάς, που ήταν το ιδανικό πρότυπο της ανύπαντρης κοπέλας. 
     Η ιδανική γυναίκα έπρεπε να διαθέτει σωματικό κάλλος (εξωτερική εικόνα, ιδανικό ομορφιάς), φρονιμάδα (πνευματικά προσόντα και σωστή συμπεριφορά) και εργατικότητα (γυναικεία δράση, έργα στα πλαίσια του οίκου), γυναικείο πρότυπο Ελληνίδας που κυριάρχησε, επιβίωσε αιώνες και δεν έχει εκλείψει ακόμα. Συχνά μάλιστα υπερτερεί το προτέρημα της φρόνησης, ως καθοριστικό στοιχείο του ευτυχισμένου γάμου: «Φρόνιμη γυναίκα, υπέροχη ζωή», λέει μια παροιμία μας. Παράλληλο το πρότυπο του ιδανικού άνδρα, που έπρεπε να διαθέτει ομορφιά (σωματικά προσόντα), παλικαριά (έργα ανδρείας) και ευγλωττία (πνευματικά προσόντα, πειθώ λόγου στο δημόσιο χώρο). «Ήθελα να 'μουν όμορφος, να 'μουν τσε παλικάρι,/να τραγουδούσα τσε καλά, δεν ήθελ' άλλη χάρη», λέει μια κρητική μαντινάδα. Κι ένα παρόμοιο λαϊκό δίστιχο της Λέσβου για τη γυναίκα: «Ήθελα να 'σουν όμορφη, να 'σουν κι αρχοντοπούλα,/να τραγουδούσες και καλά, μα πού να τά 'βρω ούλα;». Σωματικό κάλλος, σωφροσύνη, καλή συμπεριφορά. Στη Λέσβο έχουμε κλείσει αυτές τις αρετές στη λέξη "μερακλής" και θεωρούμε άξιο θανάτου τον ακαλαίσθητο και μη δραστήριο άνθρωπο. «Όποιος δεν είναι μερακλής, πρέπει του να πεθάνει,/γιατί σε τούτο το ντουνιά τον τόπο μόνο πιάνει», λέει ένα λαϊκό μας δίστιχο τραγούδι. Αυτή η τριαδικότητα του ανθρώπου καθόριζε την αξία του και του προσέδιδε τιμή. Το "καλό όνομα" ήταν για τους προγόνους μας βασικό στοιχείο ευτυχίας, την οποία μόνο με την εύνοια των θεών μπορούσε να κατακτήσει κάποιος.       

     Γι’ αυτό κι ο ναυαγός στη χώρα των Φαιάκων Οδυσσέας, που στέκεται γυμνός απέναντι στη Ναυσικά και της ζητά ένα αποφόρι και να του δείξει την πόλη, εύχεται στη βασιλοπούλα να της χαρίσουν οι θεοί άντρα και σπίτι και ομόνοια, δηλαδή σύντροφο που να την αγαπά, να τη σέβεται, να κάνει μαζί της διάλογο, να συμφωνούν και να ενεργούν με μια γνώμη, με ομοφροσύνη. Μ' αυτόν τον τρόπο, δύο πρόσωπα, άντρας και γυναίκα, γίνονται ένα ταιριασμένο «αντρόγυνο», όπως πολύ εκφραστικά ορίζει η σύνθετη νεοελληνική λέξη. «Στο μπόι σου βρίσκεις, στη γνώμη σου δε βρίσκεις», λέει χαρακτηριστικά μία νεοελληνική παροιμία, για να δείξει πόσο σημαντική, αλλά σπάνια, είναι η ομογνωμία για την επιτυχία ενός γάμου. 
          
     180 «Σοὶ δὲ θεοὶ τόσα δοῖεν ὅσα φρεσὶ σῇσι μεμοινᾷς,
              ἄνδρα τε καὶ οἶκον καὶ ὁμοφροσύνην ὀπάσειαν
              ἐσθλήν· οὐ μὲν γὰρ τοῦγε κρεῖσσον καὶ ἄρειον,
              ἢ ὅθ’ ὁμοφρονέοντε νοήμασιν οἶκον ἔχητον
              ἀνὴρ ἠδὲ γυνή· πόλλ’ ἄλγεα δυσμενέεσσιν,
              χάρματα δ’ εὐμενέτῃσι· μάλιστα δὲ τ’ ἔκλυον αὐτοί.» 185

(Ὁμήρου «Ὀδύσσεια», ραψωδία ζ, αρχαίο κείμενο, στίχοι 180-185)   

     
     Αυτή είναι η συνταγή του Όμηρου για το γάμο. Η λέξη «ἄνδρα» συμβολίζει τη συντροφική σχέση που καθιερώνεται με την τελετή του γάμου, η λέξη «οἶκον» τα απαραίτητα υλικά αγαθά, τη γενιά και τους απογόνους, η λέξη «ὁμοφροσύνην» την ποιότητα της συζυγικής σχέσης άνδρα και γυναίκας. Στο στίχο 183, η φράση «ὁμοφρονέοντε νοήμασιν» είναι σε δυικό αριθμό, που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας για να δηλώσουν ζεύγος αξεχώριστα συνδεδεμένο (π.χ. δυο μάτια, δυο αγαπημένοι σύντροφοι) κι έχει καταργηθεί σήμερα από τη γραμματική μας.
     Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, θα γραφεί πολλές φορές από πολλούς πως «η ομόνοια χτίζει σπίτι κι η διχόνοια το χαλάει». «Χωρίς ομόνοια, ούτε η πολιτεία μπορεί να διοικηθεί σωστά ούτε η οικογένεια να νοικοκυρευτεί», γράφει ο Αθηναίος ιστορικός Ξενοφών στα κλασικά χρόνια. «Ζωή κι αγάπη οι δυο μαζί, πεντάμορφο ζευγάρι», λέει μια νεοελληνική παροιμία μας. «Κάλλιο λάχανα μ' αγάπη, παρά πέρδικες με γκρίνια», λέει μια άλλη. Πολλές κι οι ευτράπελες διηγήσεις οι σχετικές με την ασυμφωνία και τα άλλα άσχημα ενός κακού γάμου. Η αρμονική συμβίωση, αγαθό που προϋποθέτει αμοιβαίες προσπάθειες άντρα και γυναίκας, εξασφαλίζει την ευημερία και το καλό όνομα του οίκου, στεριώνει τη σχέση και φέρνει καλοτυχία στο αγαπημένο αντρόγυνο, που γίνεται έτσι άξιο να αποκτήσει απογόνους. Η συνταγή του Όμηρου για το γάμο είναι διαχρονική.
     Τα δημοτικά τραγούδια του αρραβώνα και του γάμου, εκτός από τα παινέματα του σωματικού κάλλους της νύφης και του γαμπρού, είναι γεμάτα από ύμνους για τη φρονιμάδα, τη νοικοκυροσύνη, την καλή τους γνώμη και τον γλυκό τους λόγο, που αξίζει πολλά. «Τρεις χάρες σοὔδωσε ο Θεός, σαν την Αγιά Τριάδα,/στο μπόγι και στην ομορφιά και στην καλογνωμάδα», λέει ένα τραγούδι του γάμου από την Αγία Παρασκευή Λέσβου. Πάμπολλες κι οι ευχές για αγάπη, μόνοιασμα κι όμορφη συντροφική ζωή, που φανερώνουν τη λαχτάρα των γονιών να ευτυχήσουν τα παιδιά τους. Η παροιμία «Κάλλιο κόρη πεθαμένη, παρά κακοπαντρεμένη» εκφράζει τους φόβους των γονιών της νύφης, που στα τραγούδια του γάμου παρακαλούν το γαμπρό να μην πικραίνει το κορίτσι τους, να το αγαπά και να το αφήνει να πηγαίνει να τους βλέπει, αφού, με το γάμο της, η κόρη μετέβαινε από την εξουσία του πατέρα στην εξουσία του συζύγου. 
     Οι αρετές μαζί με την καθιερωμένη προίκα, όριζαν την αξία της κοπέλας και προκαλούσαν το συναίσθημα της αγάπης του άντρα, η οποία μπορούσε να εκφραστεί ως εκτίμηση, διάλογος, συμφωνία, αρμονική συμβίωση. Θα καμαρώνουν το αγαπημένο αντρόγυνο οι δικοί κι οι φίλοι («εὐμενεῖς»), θα το ζηλεύουν και θα το φθονούν οι εχθροί («δυσμενείς»). Το αντρόγυνο συμβιώνει κι ανταμείβεται ανάλογα, οι συγγενείς εξ αίματος (γονείς και λοιποί όμαιμοι) και οι εξ αγχιστείας (συμπέθεροι και κουμπάροι) επιβλέπουν το ζεύγος και χαίρονται για την καλοτυχία του ή λυπούνται για την κακοτυχία του, οι εχθροί φθονούν την ευδαιμονία του αγαπημένου ζεύγους και χαίρονται με την κακοδαιμονία που φέρνει στο αντρόγυνο η ασυμφωνία. Ο στενός κύκλος των συγγενών και ο ευρύτερος κοινωνικός περίγυρος, που περιλαμβάνει φίλους και εχθρούς, είναι οι επόπτες και κριτές του έγγαμου ζευγαριού στο θέατρο της ζωής. Κι από ψηλά οι παντεπόπτες θεοί, αρωγοί των συνετών και δικαίων και τιμωροί των αφρόνων και αδίκων.
     Ιδέες πανάρχαιες, ήθη διαχρονικά, πρότυπα όμοια, αδιάσπαστη ιστορική συνέχεια από τον Όμηρο μέχρι τον ποιητή του "Ερωτόκριτου" Βιτσέντζο Κορνάρο και τους ανώνυμους δημιουργούς των τραγουδιών του γάμου. Ελληνική ζωή και γλώσσα, τα νήματα που μας δένουν με το ελληνικό μας παρελθόν, που καθημερινά μας αποκαλύπτεται ζωντανό και δυναμικό.     
    

     Διαβάστε παρακάτω το αρχαίο κείμενο της «Οδύσσειας» του Όμηρου (τέλος 8ου αι. π.Χ.), που μαζί με την «Ιλιάδα» είναι τα παλαιότερα εκτενή λογοτεχνικά κείμενα της Ευρώπης. Μη βιαστείτε όμως να διαβάσετε παρακάτω, τις μεταφράσεις του Ζήσιμου Σίδερη, του Αργύρη Εφταλιώτη, των Νίκου Καζαντζάκη - Ιωάννου Κακριδή και του Δημήτρη Μαρωνίτη, που χρησιμοποιούν Ελληνικά του 20ού μ.Χ. αιώνα. Πριν κρίνετε τη «συνταγή για έναν καλό γάμο» που προτείνει ο μεγάλος μας ποιητής Όμηρος, κάνετε κι ένα ακόμα διπλό ερώτημα στον εαυτό σας: Πόσες λέξεις από το αρχαίο κείμενο είναι όμοιες ή παρόμοιες με σημερινές νεοελληνικές λέξεις; Και πόσο οικεία και κατανοητή είναι για σας του Όμηρου η γλώσσα (έζησε πριν 2.750 χρόνια περίπου), Αρχαία Ελληνικά που σήμερα είναι υπό διωγμόν από κάποιους Έλληνες; 

   Ὁμήρου «Ὀδύσσεια», ραψωδία ζ, στίχοι 180-185

                   

180 «Σοὶ δὲ θεοὶ τόσα δοῖεν ὅσα φρεσὶ σῇσι μεμοινᾷς,

       ἄνδρα τε καὶ οἶκον καὶ ὁμοφροσύνην ὀπάσειαν
       ἐσθλήν· οὐ μὲν γὰρ τοῦγε κρεῖσσον καὶ ἄρειον,

       ἢ ὅθ’ ὁμοφρονέοντε νοήμασιν οἶκον ἔχητον

       ἀνὴρ ἠδὲ γυνή· πόλλ’ ἄλγεα δυσμενέεσσιν,

       χάρματα δ’ εὐμενέτῃσι· μάλιστα δὲ τ’ ἔκλυον αὐτοί.» 185                                                                                                                        
(Ὁμήρου «Ὀδύσσεια», ραψωδία ζ, αρχαίο κείμενο, στίχοι 180-185)

                                                                                                       

   «Κι ας σου χαρίσουν οι θεοί όσα ζητά η καρδιά σου,

   άντρα και σπίτι, και γλυκιά μέσα του αγάπη ας κλείσουν.

   Γιατί δεν έχει πιο όμορφο παρ’ όταν με μια γνώμη

   αγαπημένο αντρόγυνο φροντίζει για το σπίτι.

   Καημός μεγάλος στους οχτρούς, στους συγγενείς λαχτάρα,

   που πρώτα αυτοί μες στην καρδιά καλύτερα τη νιώθουν.»  
                                   

 (Ομήρου «Οδύσσεια», ραψ. ζ, στίχ. 182-187, μτφ. Ζήσιμου Σίδερη, Αθήνα 1985, σελ. 124)

                                                                       

   «Κι εσένα οι θεοί να δώσουνε ό,τι ζητάει η ψυχή σου,

   άντρα και σπίτι και καλή καρδιά αναμεταξύ σας,

   που άλλο στη γης καλύτερο και πιο λαμπρό δεν είναι, 

   παρά μια γνώμη να ’χουνε γυναίκα κι άντρας πάντα στο σπίτι,

   να λυπούνται οχτροί, να καμαρώνουν φίλοι,

   και το καλό τους τ’ όνομα να συχνακούνε εκείνοι.»

        (Ομήρου «Οδύσσεια», ραψ. ζ, στίχ. 180-185, μτφ. Αργύρη Εφταλιώτη, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα)   

                                        
                        

  «Και να χαρείς απ’  τους αθάνατους ό,τι ποθεί η καρδιά σου

  άντρα και σπίτι, και το μόνοιασμα ποτέ να μη σας λείψει

  το ζηλεμένο· τι δε βρίσκεται στον κόσμον άλλο τόσο

  τρανό καλό, παρά το σπίτι του με μια μονάχα γνώμη

  να κυβερνάει μαζί τ’ αντρόγενο – τρανή χαρά στους φίλους,

  και στους οχτρούς καημός, μα πιότερο τι αξίζει ατοί τους νιώθουν!»  
          
         (Ομήρου «Οδύσσεια», ραψ. ζ, στίχ. 180-185, μτφ. Νίκου Καζαντζάκη και Ιωάννου Κακριδή, Free - ebooks.gr, Αθήνα 1938)

                                                 

 «Εύχομαι οι θεοί να σου χαρίσουν ό,τι βαθιά η ψυχή σου λαχταρά·

  σύζυγο, σπιτικό κι ομόνοια να σου δώσουν εύφημη. 

  Γιατί δεν είναι άλλο στήριγμα καλύτερο και πιο ισχυρό, 

  όταν ομοφρονούν κι ομονοούν στο σπίτι ο άντρας κι η γυναίκα·

  όποιοι διχογνωμούν, τους πρέπουν βάσανα·

  χαρές σ' εκείνους που η φιλία τους δένει,

  κι οι δυο κερδίζουν το καλό τους όνομα.»                                                               

            

 (Ομηρικά έπη 1 – Ομήρου «Οδύσσεια», ραψ. ζ, στίχ. 221-227, μτφ. Δημήτρη Μαρωνίτη, Αθήνα 2001, σελ. 152)

                                   

******* 

  

     Η 8η Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, δεν είναι γιορτή. Είναι ημέρα μνήμης, προβληματισμού, αυτοκριτικής, αυτογνωσίας και αναθεωρήσεων των σχέσεών μας. Γιατί η ισότητα των φύλων είναι πολύ σοβαρό ζήτημα των πολιτισμένων ανθρώπων κι όχι υπόθεση μιας επετείου. Η ισοτιμία των ανθρώπων αδιακρίτως φύλου είναι ένα κοινωνικό όνειρο που ακουμπά τον ανθρωπισμό μας, την ίδια μας την ύπαρξη, την ατομική και συλλογική ζωή. Ο αγώνας για την πλήρη επίτευξή της είναι, τέλος, χρέος και δικαίωμα όλων των ανθρώπων, σε όλα τα κράτη της Οικουμένης. Γένοιτο...
   Με την ευχή κάποτε να ζήσουν οι άνθρωποι αρμονική ζωή σε δικαιότερες κοινωνίες,

          ΜΥΡΣΙΝΗ Μ. ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ

    

Για αιτήματα και αγώνες γυναικών για ΙΣΟΤΗΤΑ, διαβάστε τις εξής αναρτήσεις:

     • 8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

        http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/03/blog-post_4502.html

     • 8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΠΟΤΕ ΨΗΦΙΣΑΝ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

        http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/03/blog-post_6457.html

     • 8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΟΙ «ΠΡΩΤΕΣ» ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ

        http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/03/blog-post_6192.html

     • 8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΓΥΝΑΙΚΑ - ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΕΣ

        http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/03/blog-post_7551.html

     • 8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ

        http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/03/blog-post_8.html

     • 8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

        http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/04/blog-post_26.html

     • 8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ 1934

        http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/03/1934.html