ΚΟΤΣΙΑΦΙΤΟΥ–Σ.Ε.Π.–ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑΣ

Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός

Κοτσιαφίτου - Μάνου Αναστασία,

καθηγήτρια Θεολόγος-Φιλόλογος, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας, Υπεύθυνη Κέντρου Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΚΕ.ΣΥ.Π.) Πατησίων, Α΄ Περιφέρεια Αθήνας

Η Βαλεντίνα είναι μαθήτρια Γ΄ τάξης Γυμνασίου, ηλικίας 14 ετών, μετανάστρια από τη Γεωργία. Παρουσίασε στο σχολείο μαθησιακές δυσκολίες και βίωνε συναισθήματα κατωτερότητας και έλλειψη αποδοχής από τους συμμαθητές της. Οι συχνές απουσίες από τα μαθήματα, η επίδραση των συνομηλίκων αλλά και το οικογενειακό της περιβάλλον ήταν παράγοντες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ένταξη και προσαρμογή της στη σχολική πραγματικότητα. Μερικές φορές ένιωθε τόσο απογοητευμένη, που σκεφτόταν να εγκαταλείψει το σχολείο. Ζήτησε βοήθεια από τη σύμβουλο, μετά από ενημέρωση που έγινε σε όλες τις τάξεις για το ρόλο της Συμβουλευτικής και του Επαγγελματικού Προσανατολισμού στο σχολείο.

Μεθοδολογία:

Αξιοποίηση του Διαπολιτισμικού μοντέλου, με βάση τα εξής κύρια χαρακτηριστικά:

- οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης,

- καλλιέργεια πνεύματος αλληλοαποδοχής,

- ενίσχυση αυτοεκτίμησης,

- ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών,

- εφαρμογή στην πράξη σχεδίου δράσης,

- πληροφόρηση,

- αξιολόγηση των ευκαιριών σταδιοδρομίας.

Τεχνικές:

- ατομική συμβουλευτική συνέντευξη,

- βιωματική μέθοδος,

- ανάθεση ρόλου συντονιστή σε ομάδα,

- παιχνίδια ρόλων,

- ένταξη σε Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας με θέμα «Επάγγελμα και Περιβάλλον», στο οποίο η εν λόγω μαθήτρια ανέλαβε το ρόλο να πάρει συνεντεύξεις από υπεύθυνους Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης,

- ανάθεση ρόλου σε θεατρική παράσταση (αφήγηση κειμένου στη μητρική της γλώσσα), στο πλαίσιο ημερίδας με θέμα: «Ανακαλύπτω τον εαυτό μου».

Η παρέμβαση περιστράφηκε γύρω από την εικόνα που είχε η μαθήτρια για τον εαυτό της, καθώς και στους παράγοντες που διευκόλυναν ή παρεμπόδιζαν τη μαθησιακή διαδικασία στο σχολικό περιβάλλον. Από την προσωπική συζήτηση ήρθε στο φως η εικόνα ενός παιδιού με μέτριες ικανότητες, με μικρή δυσκολία στη χρήση της Ελληνικής γλώσσας και με φιλοδοξίες για μια καλή καριέρα. Είχε πλούσιο καλλιτεχνικό ταλέντο. Συγκεκριμένα, είχε ταλέντο στη ζωγραφική, στην αφήγηση και στην υποκριτική.

Η σημασία που είχε για την ίδια η αυτοαντίληψη-αυτοεκτίμηση και η προσπάθειά της να θεμελιώσει τη δική της ταυτότητα σχετίζονταν σε αυτό το πλαίσιο με τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε αυτή η έφηβη μέσα σε ένα σπίτι περιοριστικό, που της άφηνε ελάχιστο περιθώριο για μάθηση. Ο πατέρας της ήταν άνεργος. Είχε πρόσφατα απολυθεί από τη δουλειά και η ίδια δεν είχε δικό της δωμάτιο στο σπίτι της, όπου θα μπορούσε να μελετήσει. Συχνά, δέχονταν επισκέψεις από την πατρίδα της και φιλοξενούσαν τους επισκέπτες για πολλές ημέρες.

Η πληροφόρηση αυτή για το οικογενειακό υπόβαθρο φάνηκε χρήσιμη και έγινε ενημέρωση αρχικά στο Σύλλογο Διδασκόντων σε παιδαγωγική συνεδρίαση. Στη συνέχεια, με τη σύμφωνη γνώμη της μαθήτριας, κλήθηκαν και οι δυο γονείς της, αλλά παρουσιάστηκε στη συμβουλευτική συνέντευξη μόνο η μητέρα της. Παράλληλα, τέθηκε σε εφαρμογή ένα σχέδιο δράσης. Αρχικά, της ανατέθηκε ο ρόλος της συντονίστριας ομάδας και έτσι καλλιεργήθηκε ένα πνεύμα συνεργασίας με τους συμμαθητές της. Στη συνέχεια συμμετείχε σε θεατρική παράσταση, όπου αφηγήθηκε στη μητρική της γλώσσα απόσπασμα από το βιβλίο του Λέο Μπουσκάλια «Να ζεις, ν’ αγαπάς και να μαθαίνεις», που είχε σκοπό να δείξει πως η ουσία της Παιδείας και ο ρόλος του Σχολείου δεν είναι να παραγεμίζει τα κεφάλια των μαθητών με πληροφορίες, αλλά να τους βοηθήσει να ανακαλύψουν τη μοναδικότητά τους και να τους διδάξει πώς να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους.

Το σχέδιο παρέμβασης αποδείχθηκε ότι λειτούργησε ευεργετικά για τη μαθήτρια. Μερικά από τα αποτελέσματα ίσως φανούν και μελλοντικά. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι η μαθήτρια ένιωσε ευχάριστα, βελτίωσε εν μέρει την επίδοσή της, αλλά προπαντός μέσα στην ομάδα αισθάνθηκε άνετα στη σχέση με τους συμμαθητές της. Η αφήγηση στη μητρική της γλώσσα στην ημερίδα, την έκανε να ξεπεράσει το αίσθημα της ντροπής και να αναθεωρήσει τη στάση της απέναντι στο σχολείο. Η ένταξή της σε Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας, καθώς και η ανάθεση ρόλου σε θεατρική παράσταση με θέμα «Μετά το Γυμνάσιο: Σπουδές και Επαγγέλματα», την έκαναν να ξεπεράσει τα συναισθήματα μειονεξίας που ένιωθε, να βελτιώσει τις σχέσεις της με τους συμμαθητές της, να αξιολογήσει και να ταξινομήσει τις πληροφορίες σχετικά με τις εκπαιδευτικές διεξόδους μετά την αποφοίτησή της από το Γυμνάσιο. Αξιοποιώντας το πλούσιο καλλιτεχνικό ταλέντο της η Βαλεντίνα, τονώθηκε η αυτοεκτίμησή της κι άρχισε να βλέπει το σχολείο από άλλη οπτική γωνία.

Επίσης, καθιερώθηκε Ημέρα Ανοιχτής Συνάντησης των καθηγητών με τους γονείς για τους τρόπους βελτίωσης της απόδοσης των μαθητών και βελτίωσης της προσωπικής τους ανάπτυξης. Επίσης, στα παιδιά που συμμετείχαν στις παραπάνω δράσεις, συμπεριλαμβανομένης και της ιδίας, δόθηκαν βεβαιώσεις συμμετοχής, ως επιβράβευση της δραστηριότητάς τους και ως ενθύμιο από τη σχολική τους ζωή στο 65ο Γυμνάσιο Αθηνών.

Ως κατακλείδα, η ευχαρίστηση κι η ευγνωμοσύνη των γονέων στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς και η εντύπωσή τους ότι ο δάσκαλος αντιμετωπίζει το παιδί τους ως κάτι το αξιόλογο και ισότιμα, ήταν ένα επιπλέον δώρο.

(Παραθέτουμε παρακάτω το μύθο που διάβασαν οι μαθήτριες…)

	Ένας μύθος από το βιβλίο του…
	Λέο Μπουσκάλια «Να ζεις, ν’ αγαπάς και να μαθαίνεις»
	σελίδα 29, Εκδόσεις «Γλάρος»
ΜΥΘΟΣ:	«Ιστορία ενός σχολείου ζώων»
ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Σ.Ε.Π.	«Διηγούμαστε συχνά την ιστορία ενός σχολείου ζώων, μια συναρπαστική ιστορία που λένε οι παιδαγωγοί επί χρόνια. Πάντα γελάμε μ’ αυτή, αλλά ποτέ δεν κάνουμε τίποτε…
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΙΑ	Ένας λαγός, ένα πουλί, ένα ψάρι, ένας σκίουρος, μια πάπια και διάφορα άλλα ζώα αποφάσισαν κάποτε ν’ ανοίξουν ένα σχολείο. Κάθισαν όλα τα ζώα κάτω, να οργανώσουν το πρόγραμμα. Ο λαγός επέμενε ότι στο πρόγραμμα έπρεπε να συμπεριληφθεί το τρέξιμο. Το πουλί επέμενε για το πέταγμα. Το ψάρι για το κολύμπι. Ο σκίουρος επέμενε για το κάθετο σκαρφάλωμα στα δένδρα. Κι όλα τα άλλα ζώα ήθελαν να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα η ειδικότητά τους. Κι έτσι έβαλαν τα πάντα και μετά έκαναν το ανεπανόρθωτο σφάλμα να επιμείνουν να παρακολουθήσουν όλα τα ζώα όλα τα μαθήματα…
ΑΛΒΑΝΙΚΑ ΑΣΙΑ	Leo Buskalia : ‹‹ Të jetosh, të duash dhe të mësosh ›› ‹‹ Historia e një shkolle kafshësh ›› (Tregojmë shpesh historinë e një shkolle kafshësh. Një histori tërheqëse që arsimtarët e tregojnë me vite. Gjithnjë qeshim me të, por kurrë s’bëjmë gjë ...)     Një lepur, një zog, një peshk, një ketër, një patë dhe kafshë të tjera të ndryshme, vendosën dikur të hapin një shkollë. U ulën të gjitha shesh për të organizuar programin. Lepuri insistonte që në program të përfshiheshe edhe vrapi. Zogu insistonte për fluturimin. Peshku për notin. Ketri insistonte për ngjitjen në pemë vertikalisht. Dhe gjithë kafshët e tjera dëshironin të përfshiheshe në program specialiteti i tyre. Dhe kështu, i përfshinë të gjitha, e pastaj bënë një gabim të pa korrigjushëm, duke ngulur këmbë të ndjekin të gjitha kafshët, të gjitha mësimet...
ΓΕΩΡΓΙΑΝΑ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ	კურდღელი, ფრინველის, თევზის, ციყვი, იხვი და მრავალი სხვა სხოველები გადაწყვიტა გახსნა სკოლა. ყველას დაჯდა ორგანიზება პროგრამა. კურდღელი ამტკიცებდა, რომ პროგრამა უნდა შეიცავდეს გაშვებული. ფრინველის მოითხოვა მფრინავი. თევზის მოითხოვა ცურვა. ციყვი მოითხოვა ვერტიკალურ კლდეზე ცოცვა დიუმი ხეები. და ყველა სხვა სხოველები სურდა უნდა იყოს ჩართული პროგრამის სპეციალობით, ამიტომ მე ზუსტად ყველაფერი და შემდეგ გააკეთა საბედისწერო შეცდომის ამტკიცებენ, რომ ყველა სხოველები დაესწრება ყველა კლასის.
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΙΑ	…Ο λαγός έτρεχε υπέροχα, κανείς δεν έτρεχε τόσο γρήγορα σαν το λαγό. Οι άλλοι όμως επέμεναν πως ήταν απαραίτητο για τη διανοητική και συγκινησιακή πειθαρχία να μάθουν στο λαγό να πετάει. Επέμειναν λοιπόν να μάθει να πετάει και τον ανέβασαν σ’ ένα κλαδί και του είπαν: «Πέτα, λαγέ!». Το κακόμοιρο ζωάκι πήδησε κι έσπασε το πόδι του και το κεφάλι του. Έπαθε ζημιά ο εγκέφαλός του και μετά ούτε να τρέξει καλά δεν μπορούσε. Έτσι, αντί για Α στο τρέξιμο, πήρε Γ. Πήρε κι ένα Α στο πέταγμα, για την καλή του προσπάθεια. Κι όλοι στην Επιτροπή του Προγράμματος ήταν ευχαριστημένοι. Το ίδιο έγινε και με το πουλί. Πέταγε σαν τον άνεμο εδώ κι εκεί, έκανε τούμπες και κόλπα κι έπαιρνε Α στο πέταγμα. Οι άλλοι όμως επέμεναν να μάθει να σκάβει τρύπες σαν τυφλοπόντικας. Βέβαια το πουλί έσπασε τελικά τα φτερά του και το ράμφος του και πολλά άλλα και δεν μπορούσε πια ούτε να πετάει. Όλοι όμως ευχαριστήθηκαν, που του έβαλαν ένα Γ στο πέταγμα, και ούτω καθεξής…
ΑΛΒΑΝΙΚΑ ΑΣΙΑ	…Lepuri vraponte mrekullueshëm, asnjë nuk vraponte aq shprjt sa lepuri. Por të gjitha insistonin se ishte e domosdoshme për disiplinën mendore dhe sentimentale, ti mësojnë lepurit edhe të fluturojë. Insistonin pra, të mësojë të fluturojë dhe e hipën në një degë e i thanë: ‹‹Fluturo, lepur!››. Kafshëza e gjorë u hodh dhe thevi këmbën e kokën e saj. I pësoj dëm truri dhe pastaj nuk mundeshe as të vraponte. Kështu, në vënd të Asë në vrap, mori C. Mori edhe një A në fluturim për përpjekjen e mirë të tij. Dhe të gjithë në Komisionin e Programit ishin të kënaqur. E njëjta gjë u bë dhe me zogun. fluturonte si era andej këtej, bënte tumba e manevra dhe merrte A në fluturim. Veçse, të tjerat insistonin të mësojë të gërmojë vrima si urith. Natyrisht, zogu si përfundim, thevi krahët e sqepin e tij dhe shumë të tjera dhe nuk mundeshe më as të fluturonte. Veçse të gjithë u kënaqën që i vunë një C në fluturim, dhe kështu e të tjerat...
ΓΕΩΡΓΙΑΝΑ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ	…კურდღელი გაიქცა ლამაზად, არავინ იყო გაშვებული სწრაფად კურდღელი. მაგრამ სხვები ამტკიცებდა, რომ ეს იყო საჭირო ფსიქიკური და ემოციური დისციპლინის გაცნობა კურდღელი ფრენა. ისინი დაჟინებით ამტკიცებდა, ამიტომ უნდა ვისწავლოთ ფრენა და ამით მას twig და განაცხადა: "მფრინავები lage!" უმწეო პატარა არსება გადახტა წელს და დაიწყო ფეხის და თავის არეში. დაზიანებული მისი ტვინი და შემდეგ აწარმოებს კარგად ან ვერ. ასე მაგივრად გაშვებული D C. მას აქვს რ საფრენი კარგი მცდელობა. და ყველას პროგრამის კომიტეტის იყო ბედნიერი. იმავე წელს კეთდება bird-საფრენი მსგავსი ქარი აქ და იქ არ somersaults და ხრიკებს და მიიღეთ D დაფრინავს. ფრთები და beak, და უფრო და ვერ გადაყარეთ უქმნით. მაგრამ ყველას  სხვები, თუმცა, დაჟინებით ამტკიცებდა, რომ მან ვისწავლოთ გათხრები ხვრელების როგორც mole. რა თქმა უნდა, ჩიტი საბოლოოდ დაარღვია ჰქონდა მას დააყენოს C on the fly, და ასე შემდეგ.
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΙΑ	…Και ξέρετε ποιος ήταν ο αριστούχος αυτού του σχολείου; Ένα διανοητικά καθυστερημένο χέλι, γιατί μπορούσε να κάνει τα πάντα σχεδόν αρκετά καλά. Η κουκουβάγια αποσύρθηκε και τώρα ψηφίζει «ΟΧΙ» σε όλα τα ψηφίσματα που έχουν να κάνουν με τα κονδύλια της Παιδείας…
ΑΛΒΑΝΙΚΑ ΑΣΙΑ	…Dhe a e dini se cili ishte i dalluari i kësaj shkolle? Një ngjalë me të meta mendore, sepse mundeshe të bënte gjithçka, gati mjaft mirë. Kukuvajka u tërhoq dhe tani voton ‹‹Kundër›› për çdo rezolutë që ka të bëjë me fondet e Arsimit.
ΓΕΩΡΓΙΑΝΑ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ	…და იცით რა იყო პატივით ამ სკოლაში? ფსიქიკურად შეანელა გველთევზა, შეიძლება გავაკეთოთ თითქმის ყველაფერი კარგად არის საკმარისი. Owl არის თადარიგის და ხმის "არა" ყველა რეზოლუცია უნდა გავაკეთოთ იმ ფულით, განათლების.
ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Σ.Ε.Π.	…Όλοι το ξέρουμε πολύ καλά, πως ο τρόπος αυτός είναι λανθασμένος κι ωστόσο κανείς δεν κάνει ποτέ τίποτα… Ωστόσο, Κράτος, Σχολείο και Γονείς πρέπει να κάνουμε σωστότερες τις επιλογές μας…».
	Κοτσιαφίτου - Μάνου Αναστασία, καθηγήτρια Θεολόγος-Φιλόλογος, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας, Υπεύθυνη Κέντρου Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΚΕ.ΣΥ.Π.) Πατησίων