ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

ΜΙΑ ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΒΟΤΑΝΑ

Αναδημοσιεύουμε από την ιστοσελίδα του Γενικού Λυκείου Βάμου Κρήτης (http://lyk-vamou.chan.sch.gr/) τη θαυμάσια εργασία των μαθητών και μαθητριών Α΄ τάξης και συγχαίρουμε τα παιδιά και την υπεύθυνη καθηγήτρια κ. Ατσαλάκη Ελένη (ΠΕ 04-02) για την ποιότητα και την πληρότητα του Project με θέμα «Τα βότανα στην καθημερινή μας ζωή». Πέρα από το ενδιαφέρον μας για τα βότανα, η αναδημοσίευση γίνεται και για να καταδείξουμε το σημαντικό έργο των δημόσιων σχολείων της χώρας μας, που τόσο άκριτα και άδικα δυσφημίζονται καθημερινά από Έλληνες και ξένους. Στην Ελλάδα, τα δημόσια σχολεία είναι ισάξια των ιδιωτικών, αν μετρήσουμε το εκπαιδευτικό έργο με πραγματικούς όρους. Γιατί, εδώ και χρόνια, φωτισμένοι εκπαιδευτικοί από το Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο επιτελούν αθόρυβα αξιόλογο παιδαγωγικό και ερευνητικό έργο, ετοιμάζοντας μελλοντικούς επιστήμονες. Έχει η Ελλάδα και σήμερα πάρα πολλούς φιλότιμους, εύστροφους, επιμελείς μαθητές και πτυχιούχους νέους απόφοιτους δημοσίων σχολείων…

   

PROJECT A΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΜΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

    Σχολικό έτος: 2012-2013

Τα βότανα

στην καθημερινή μας ζωή

Για την υλοποίηση του Project «Τα βότανα στην καθημερινή μας ζωή» συνεργάστηκαν οι μαθητές/μαθήτριες:

Βολάνη Μαρία

Κραΐτσιεβιτς Ιωσηφίνα

Μασσέλου Σοφία

Μαυρίδου Ντολόρες

Μπραουδάκης Γιώργος

Μυριδάκης Άρης

Ορφανάκης Βαγγέλης

Ράττερ Ιωάννα

Ροκάκη Μαρία

Σπαντιδάκη Σοφία

Συμβουλάκη Στέλλα

Τσικουδάκη Ελευθερία

Τσικουράκη Άννα

Φλεμετάκη Βούλα

Φραγκιουδάκη Πετρούλα

Χαβαλεδάκης Γιώργος

Χαλβαδάκη Ασπασία

Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ατσαλάκη Ελένη (ΠΕ 04-02)

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

1. Περιεχόμενα ……………………………………………..	σελ. 3
2. Εισαγωγή…………………………………………………	σελ. 4
3. Το αλφαβητάρι των βοτάνων…………………………….	σελ. 5
4. Συλλογή, αποξήρανση και διατήρηση των βοτάνων……..	σελ.17
5. Τρόποι χρήσης των βοτάνων……………………………..	σελ.18
6. Αιθέρια έλαια…………………………………………….	σελ.20
7. Τα βότανα ως φάρμακα…………………………………..	σελ.21
8. Φαρμακευτικές ιδιότητες των βοτάνων………………….	σελ.22
9. Γιατροσόφια με βότανα………………………………….	σελ.26
10. Βότανα «διά πάσαν νόσον»……………………………..	σελ.30
11. Βότανα και ζώδια………………………………………..	σελ.32
12. Βότανα και καθαριότητα………………………………..	σελ.34
13. Τα βότανα ως καλλυντικά……………………………….	σελ.36
14.  Άλλες χρήσεις των βοτάνων…………………………….	σελ.38
15. Τα βότανα στην κουζίνα…………………………………	σελ.39
16. Συνδυασμοί βοτάνων με φαγητά………………………..	σελ.40
17. Συνταγές με βότανα……………………………………..	σελ.42
18. Μαντινάδες με βότανα…………………………………..	σελ.47
19. Φτιάχνουμε φυτολόγιο…………………………………..	σελ.50
20. Φτιάχνουμε αρωματικά κεριά…………………………...	σελ.51
21. Φτιάχνουμε καραμέλες για το βήχα……………………..	σελ.53
22. Φτιάχνουμε κηραλοιφή με αιθέρια έλαια……………….	ελ.55
23. Φτιάχνουμε σαπούνι με βότανα…………………………	σελ.57
24. Φτιάχνουμε ασκήσεις με βότανα………………………..	σελ.59
25. Ρωτήσαμε τους γονείς μας………………………………	σελ.63
26. Ρωτήσαμε τους φαρμακοποιούς………………………..	σελ.64
27. Συνέντευξη σε παραγωγό αιθέριων ελαίων…………….	σελ.66
28. Ο Αsterix και τα βότανα………………………………..	σελ.67

Ε ι σ α γ ω γ ή

     Με τον όρο «βότανα» εννοούμε όλα τα φυτά, των οποίων κάποιο μέρος θεωρείται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες ή επιδρά με κάποιον τρόπο στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι απίθανες και θαυματουργές ιδιότητες των βοτάνων αποτελούν πολύτιμη γνώση, γιατί δεν είναι μόνο θεραπευτικές, αλλά επεκτείνονται και σε πολλούς άλλους τομείς των αναγκών ή των δραστηριοτήτων μας. Έτσι, τα βότανα χρησιμοποιούνται ως φυσικά καλλυντικά, αρωματικά, αρτυματικά, καλλωπιστικά.

     Η Κρήτη συγκεντρώνει το μεγαλύτερο αριθμό φυτών σε όλη τη χώρα, και μάλιστα τα περισσότερα είναι ενδημικά. Στα βουνά της υπάρχει πληθώρα φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών, που τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για διάδοση της χρήσης τους, αντικαθιστώντας τα φάρμακα που δηλητηριάζουν με τις παρενέργειές τους τον ανθρώπινο οργανισμό. Εκτός των αυτοφυών, υπάρχουν αρκετές καλλιέργειες και εταιρίες που ασχολούνται με τη διακίνησή τους.

     Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 1.800 είδη φυτών, αριθμός ιδιαίτερα μεγάλος σχετικά με τη μικρή έκταση του νησιού. Στην Ευρώπη αναλογούν 2,5 είδη φυτών ανά 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, στην Ελλάδα 42 και στην Κρήτη 210. Απ’ αυτά τα φυτά 192 είναι ενδημικά είδη, δηλαδή φυτά που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος της γης.

     Ο πλούτος της χλωρίδας της Κρήτης γίνεται περισσότερο αντιληπτός, αν σκεφτούμε ότι σε μια έκταση 8.306 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που είναι το 6% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας, απαντάται το 28% του συνόλου των γνωστών φυτών της ελληνικής χλωρίδας.

     Ο πλούτος ενδημικών φυτών οφείλεται στην απομόνωση για εκατομμύρια χρόνια της Κρήτης από την ηπειρωτική μάζα, στην ύπαρξη ψηλών βουνών και στη μεγάλη ποικιλία βιοτόπων. Τα πολλά φαράγγια της Κρήτης είναι καταφύγια ενδημικών, σπάνιων και απειλούμενων φυτικών ειδών, τα οποία σε άλλες τοποθεσίες έχουν εξαφανιστεί.

     Κι όμως, η πλούσια χλωρίδα του νησιού κινδυνεύει να χαθεί. Οι ανθρώπινες επεμβάσεις δεν γίνονται πάντα με γνώμονα το σεβασμό στο περιβάλλον. Η υπερβόσκηση, οι πυρκαγιές, οι εκχερσώσεις μεγάλων εκτάσεων και διάφοροι άλλοι λόγοι είναι οι αιτίες που πολλά φυτά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, παίρνοντας ίσως μαζί τους σπουδαία μυστικά και θεραπείες.

     Στις μέρες μας καταγράφονται 67 απειλούμενα φυτά στην Κρήτη, ενώ 15 είδη βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης. Μερικά απ’ αυτά είναι το κυκλάμινο, το δίκταμο, το ανέγνωρο, το ανδροκύμβιο και το κεφαλάνθηρα. Και τα υπόλοιπα όμως ενδημικά φυτά κινδυνεύουν, έστω και σε μικρότερη κλίμακα.

  

     Με αυτήν την Ερευνητική Εργασία επιχειρήσαμε να αναδείξουμε το πώς το φυσικό περιβάλλον, η φύση γύρω, μας δίνει απλόχερα τα δώρα της, όπως είναι τα αρωματικά φυτά και βότανα. Έτσι, νοστιμίζει το τραπέζι μας, γίνεται γιατρός που μας θεραπεύει και  αισθητικός που μας καλλωπίζει.

     Γνωρίζοντας την αξία των βοτάνων, μπορούμε να εκτιμήσουμε την αξία της Ελληνικής αλλά και παγκόσμιας χλωρίδας και να συνειδητοποιήσουμε την ανάγκη για τη διατήρηση αυτού του πλούτου.

     Στη φύση δεν εισβάλλουμε σαν κατακτητές ή καταπατητές, αλλά προχωράμε σαν συνοδοιπόροι. Σεβόμαστε τα φυτά, όχι γιατί μας χρειάζονται ή μπορεί να μας φανούν χρήσιμα στο μέλλον, αλλά επειδή είναι ζωντανοί οργανισμοί και έχουν τη δική τους θέση και αξία στο οικοσύστημα.

ΤΟ  ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ  ΤΩΝ  ΒΟΤΑΝΩΝ

Αγκίσαρος                         Cistus ladanopherum Άλλα ονόματα: Κίστος ο Κρητικός, Αλαδανιά.   Πού βρίσκεται: Μεσογειακό φυτό. Ζει σε περιοχές ξηρές και καλύπτει μεγάλες εκτάσεις. Γίνεται συστηματική συλλογή του στις Σίσσες Ηρακλείου. Περιγραφή: Είναι φυτό ποώδες, θάμνος πολύκλαδος πάνω από ένα μέτρο ύψος,. Έχει άνθη μεγάλα, λευκά, ρόδινα-μαβιά ή ερυθρά.

Χρήση: Αγαπημένο φυτό των μελισσών που τους δίνει τροφή-νέκταρ. Από τα φύλλα του παρασκευάζεται τσάι. Ο Κίστος ο κρητικός βγάζει μία βαλσαμώδη ρητίνη, το γνωστό μας λάδανο, η οποία έχει χρώμα σκούρο καφετί, εί­ναι αρωματική και με πικρή γεύση. Το λάβδανο από την πανάρχαια εποχή μέχρι και το τέλος του 18ου αι­ώνα χρησιμοποιούνταν και ως φαρμακευτική ουσία (gummi ladanum] εναντίον των λοιμών της χολέρας, ως αρωματική ουσία για θυμιάσεις, αλλά και στην ταρίχευση των νεκρών. Σήμερα, αλοιφή με λάδανο χρησιμοποιείται  κατά της τριχόπτωσης.

Βερμπάσκο                        Verbascum thapsus Άλλα ονόματα: Φλώμος, Γλώσσα, Καλάνθρωπος. Πού βρίσκεται: Είναι φυτό κοινό στην Ελλάδα. Φυτρώνει επίσης στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και την Ασία. Περιγραφή: Έχει στέλεχος δύσκαμπτο και μακρύ, φτάνει τα δύο μέτρα, τα φύλλα του είναι μεγάλα και μαλακά και τα κίτρινα άνθη του σχηματίζουν ένα στάχυ κωνικό και πυκνό.

Χρήση: Χρησιμοποιούνται τα φύλλα και τα άνθη του. Είναι γνωστό εδώ και χιλιάδες χρόνια για τις θεραπευτικές του ιδιότητες στις διαταραχές του αναπνευστικού. Βοηθά στη θεραπεία της λαρυγγίτιδας, καθώς και του ιού της γρίπης, λόγω της αντιβακτηριδιακής του δράσης. Τονώνει και καθαρίζει τα μάτια και κατευνάζει τις φλεγμονές των βλεφάρων. Το ρόφημα που φτιάχνεται από τα άνθη του, λειτουργεί ως ηρεμιστικό και βοηθά στην αντιμετώπιση της αϋπνίας.

Γλυκάνισο                Pimpinella anisum Άλλα ονόματα: γλυκανθίς, καυκαλίδα,  άνισο. Πού βρίσκεται: Η καταγωγή του είναι από ανατολική Μεσόγειο ή Μέση Ανατολή, όμως σήμερα έχει διαδοθεί στην Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική. Περιγραφή: Χνουδωτό φυτό, με όρθιο στέλεχος που φτάνει τα 60 cm και λευκοκίτρινα άνθη. Οι καρποί του είναι σκληροί, καφέ χρώματος.

Χρήσεις: Χρησιμοποιείται από το 2000 π.Χ. ως αρωματικό, καρύκευμα και φάρμακο. άρωμα σπασμολυτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες. Πολύ συχνά χρησιμοποιείται στην αρτοποιία ως αρωματικό ή ως κύριο αρωματικό σε αλκοολούχα ποτά, όπως το αψέντι, το ούζο και η ρακή.

Δενδρολίβανο                                              Rosmarinus Άλλα ονόματα: ροσμαρί, αρισμαρές, διοσμαρίνι, λιβανόδεντρο. Πού βρίσκεται: Δεν έχει ιδιαίτερη ανάγκη από πότισμα και μπορεί να φυτρώσει και σε βραχώδεις ορεινές περιοχές. Περιγραφή: Είναι πυκνόφυλλος και πολύκλαδος θάμνος, με ύψος που δε ξεπερνά τα 2 μέτρα. Τα φύλλα του μοιάζουν με πευκοβελόνες. Τα άνθη του έχουν χρώμα μοβ, κυανόλευκο ή και λευκό.

 

Χρήσεις: Οι βλαστοί και τα φύλλα του δενδρολίβανου χρησιμοποιούνται ως αρωματικό σε πολλά φαγητά. Τα άνθη του προτιμώνται από τις μέλισσες και γίνονται πηγή για την παραγωγή μελιού. Από τα φύλλα του δενδρολίβανου εξάγεται ένα υγρό που χρησιμοποιείται στην παρασκευή φαρμάκου για τους ρευματισμούς, για τους διάφορους ερεθισμούς του στόματος καθώς και για το βήχα. Από τους βλαστούς εξάγεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη σαπωνοποιία, καθώς και με κατάλληλη επεξεργασία στην παρασκευή εντομοκτόνων.

Έρωντας          Amaracus dictamnus Άλλα ονόματα: Δίκταμος, μαλλιαρό, γέροντας, στοματόχορτο, τίταμος. Πού βρίσκεται: Ενδημικό φυτό Κρήτης. Φυτρώνει σε ασβεστολιθικούς βράχους σε υψόμετρο από 0 ως και 1.900 μέτρα. Περιγραφή: Πολυετές φυτό, που φτάνει σε ύψος τα 30cm. Έχει βλαστό χνουδωτό και ξυλώδη. Τα φύλλα του είναι καρδιόσχημα, με πυκνό χνούδι. Τα άνθη του έχουν χρώμα ιώδες.

Χρήση: Ο δίκταμος είναι φυτό τονωτικό και διεγερτικό του πεπτικού συστήματος, σπασμολυτικό, στυπτικό, επουλωτικό, καταπραϋντικό των πόνων του στομαχιού και των εντέρων. Είναι ακόμη διουρητικό, χολαγωγικό, εμμηναγωγό, καταπολεμά τις αμοιβάδες, καταπραΰνει τον πονοκέφαλο και τον πονόδοντο. Χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, ανακουφίζει από πονοκεφάλους και στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα. Θεωρείται αφροδισιακό και γι’ αυτό το ονομάζουν και έρωντα.

Ζαμπούκο                                   Sambucus nigra Άλλα ονόματα:  Σαμπούκος,  κουφοξυλιά, αφροξυλιά, φροξυλιά,  αφροξυλάνθη. Πού βρίσκεται: Σε υγρά και σκιερά μέρη. Περιγραφή: Μικρός φυλλοβόλος θάμνος που γίνεται και δένδρο. Έχει φύλλα μεγάλα, πράσινα θαμπά και άνθη μικρά λευκοκίτρινα. Οι καρποί του είναι μικρές μαύρες ρόγες.

Χρήση: Ο φλοιός δρα ως καθαρτικό, εμετικό και διουρητικό. Τα άνθη δρουν ως εφιδρωτικό. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για μωλωπισμούς, διαστρέμματα, τραύματα και χιονίστρες. Οι καρποί δρουν ως εφιδρωτικό, διουρητικό και υπακτικό. Eίναι πολύ καλό για θεραπεία κρυολογημάτων και γρίπης, πονόλαιμου, πονόδοντου, ξερόβηχα, αμυγδαλών και φαρυγγίτιδας.

Ηδύοσμος                                             Menta Viridis Άλλα ονόματα: Δυόσμος, Ηδύοσμος ο πιπερώδης. Πού βρίσκεται: Είδος πασίγνωστο στην Ελλάδα, όπου καλλιεργείται στις αυλές και στους κήπους  και χρησιμοποιείται στο φαγητό. Υπάρχει παντού σαν καλλιεργούμενο και μαζεύεται όλο το χρόνο. Περιγραφή: Φυτό με βλαστούς και φύλλα πράσινα ωοειδή. Τα άνθη του είναι μικρά ρόδινα ή μωβ, που βγαίνουν πολλά μαζί στις κορυφές των βλαστών.

Χρήση: Είναι τονωτικό, χωνευτικό, καταπραϋντικό του στομάχου, αντισπασμωδικό, εναντίον του λόξιγκα, βοηθά στις ημικρανίες και στον πονόδοντο, αν μασήσουμε τα φύλλα. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται στη μαγειρική (κεφτέδες, σάλτσες, κ.ά.).

Ανακούφιση προσφέρουν τα φρέσκα φύλλα, αν τα τρίψουμε στις κλειδώσεις που πονάνε, καθώς και στο μέτωπο σε περιπτώσεις πονοκεφάλου. Σε αποστήματα βάζουμε σκόνη από τριμμένα φύλλα. Ο δυόσμος χρησιμοποιείται επίσης στη σαπωνοποιία, τη μυροποιία, τη ζαχαροπλαστική και αλλού.

Θρούμπα   Satureja thybra                              Άλλα ονόματα: θρούμπι, γεροντόχορτο.   Πού βρίσκεται: Προτιμά βραχώδη, άγονα κι ασβεστώδη εδάφη, όπου φύεται και το θυμάρι, από τις παράλιες περιοχές μέχρι και υψόμετρο 1600 μέτρων. Μπορεί κάλλιστα να προσαρμοστεί σε κήπο ή βεράντα σε γλάστρα. Περιγραφή: Είναι πολυετής θάμνος που δεν ξεπερνά τα 40 εκατοστά, αρωματικότατος την άνοιξη με άνθη ροζ, μωβ ή λευκά σε σφαιρικές ταξιανθίες.

Χρήση: Θεωρήθηκε βότανο αφροδισιακό, γι’ αυτό απαγορευόταν να το φυτεύουν οι καλόγεροι στον κήπο τους. Το αφέψημά του θεωρείται αντιεμετικό, καταπολεμά τον πονόλαιμο και με γαργάρες επουλώνει τις πληγές του λάρυγγα και του στόματος. Θεωρείται, επίσης, εξαιρετικά τονωτικό και χαλαρωτικό, αν δυνατό αφέψημά του προστεθεί στο λουτρό. Σκοτώνει βακτηρίδια, μύκητες και μικρόβια από την επιφάνεια των βαρελιών. Χρησιμοποιείται για να αρωματίσει από σαλάτες, όσπρια, ψαρόσουπες, αλλαντικά, κρέατα και πουλερικά μέχρι φρουτοσαλάτες και λικέρ.

Ινούλα                                       Inula viscose   Άλλα ονόματα: Κόνυζα, Ακόνιζα, Ψιλόχορτο, Ψιλίστρα, Ώμονο.   Πού βρίσκεται: Είναι πολύ κοινό φυτό, φυτρώνει από τη νότια Ευρώπη ως την Ασία. Το βλέπουμε κατά μήκος των δρόμων σε όλη την Ελλάδα. Περιγραφή: Μοιάζει με μια μεγάλη χοντρή μαργαρίτα. Μπορεί να φθάσει μέχρι τα δύο μέτρα ύψος. Είναι γνωστά 60 είδη αλλά στην Ελλάδα υπάρχουν 12 είδη.

Χρήση:  Για την αντιμετώπιση διαταραχών του αναπνευστικού συστήματος καθώς και ως τονωτικό της πέψης. Χρησιμοποιείται κατά της χρόνιας βρογχίτιδας, του άσθματος, του επίμονου βήχα και γενικότερα όλων των λοιμώξεων του αναπνευστικού. Επίσης, τα πτητικά έλαια (περίπου 4%) που περιέχει το βότανο βοηθούν στην αποβολή συγκεντρωμένου φλέγματος από το αναπνευστικό. Είναι σημαντικό μελισσοτροφικό φυτό, γιατί ανθίζει φθινόπωρο, οπότε δεν υπάρχουν πολλά άνθη. Επειδή φιλοξενεί έντομο που παρασιτεί το δάκο και διά νόμου απαγορεύεται το ξερίζωμά του.

Καλέντουλα           Calendula offinialis                               Άλλα ονόματα: κίτρινη μαργαρίτα, νεκρολούλουδο. Πού βρίσκεται: Αναπτύσσεται κυρίως σε χαμηλότερα υψόμετρα και συναντάται σε χωράφια. Πολύ συνηθισμένο  στην  ευρωπαϊκή ύπαιθρο. Περιγραφή: Φτάνει σε ύψος 60cm. Φυτό συγγενικό με τη μαργαρίτα. Είναι μονοετές φυτό χνουδωτό,  με άνθη έντονα κίτρινα ή πορτοκαλιά. Η περίοδος ανθοφορίας πολύ μεγάλη, από Φεβρουάριο μέχρι Οκτώβριο.

Χρήση: Από τα άνθη ή τα πέταλα παρασκευάζονται τσάγια, αλοιφές, έλαια ή βάμματα. Τα αιθέρια έλαια αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων και μυκήτων. Η καλέντουλα ενισχύει επιπλέον το ανοσοποιητικό σύστημα, ενεργεί αντισπασμωδικά και ευνοεί την έκκριση χολής. Τις εξαιρετικές της ικανότητες δείχνει η καλέντουλα στους τραυματισμούς του δέρματος και των βλεννογόνων. Κομπρέσες με τσάι ή αραιωμένο βάμμα μπορούν να θεραπεύσουν πληγές που επουλώνονται δύσκολα, μολύνσεις των νυχιών, εγκαύματα, αποστήματα, ουλές και έλκη των κνημών. Οι γαργάρες με τσάι βοηθούν σε περίπτωση στοματίτιδας και φαρυγγίτιδας.

Λεβάντα                                                          Lavandula Άλλα ονόματα: χαμολίβανο, μυροφόρα, καραμπάσι, αβαγιανός. Πού βρίσκεται: Καλλιεργείται σε εδάφη πλούσια σε ασβέστιο. Δεν αγαπά ιδιαίτερα την υγρασία, αλλά ούτε και την ολοσχερή ξηρασία. Στην Ελλάδα καλλιεργείται σε πολλές περιοχές. Περιγραφή: Θάμνος, πολύκλαδος, με ύψος 30 έως 80 cm.  Έχει γκριζοπράσινα φύλλα, στενά και χνουδωτά. Άνθη μωβ, που σχηματίζουν στάχια.

Χρήση: Το αιθέριο έλαιο της λεβάντας χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, τη σαπωνοποιία και στη φαρμακευτική ως τονωτικό και αντικαταρροϊκό. Έχει επίσης αντισηπτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται στην επούλωση τραυμάτων. Καταπραΰνει τους νευρόπονους του στομάχου και ηρεμεί το νευρικό σύστημα, γιατί δρα σαν χαλαρωτικό. Είναι ιδανικό για τις αϋπνίες και το στρες, βοηθά στις ημικρανίες και τους πονοκεφάλους. Σε μεγάλες δόσεις η λεβάντα δρα ως υπνωτικό και ναρκωτικό. Χρησιμοποιείται στις ντουλάπες με τα ρούχα σαν αρωματικό και αντισκωρικό.

Μαντζουράνα Origanum majorana Άλλα ονόματα: αμάραντο, αμάρακο. Πού βρίσκεται: Σε ξηρά εδάφη με πολύ ήλιο. Περιγραφή: Το ύψος της φτάνει τα 60 cm, ο βλαστός είναι πολύκλαδος. Τα φύλλα της είναι μικρά, χνουδωτά και ωοειδή κι έχουν μία όμορφη οσμή λεβάντας. Έχει άνθη μικρά και λευκά.

Χρήση: Είναι γνωστή ως χωνευτικό και καταπραϋντικό για τους στομαχόπονους. Είναι βότανο ευεργετικό για το βήχα, το κρυολόγημα, τις αμυγδαλές, τη βρογχίτιδα, το άσθμα. Τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό, συνήθως στο κρέας και στο ψάρι, αλλά και ως αφέψημα. Από τα φύλλα του φυτού λαμβάνεται αιθέριο έλαιο, που χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό και αντισπασμωδικό, ενώ έχει χρήσεις και στην αρωματοποιία. Σήμερα καλλιεργείται ως καλλωπιστικό και αρωματικό φυτό σε γλάστρες και κήπους. 

Ναστούρτσιο                                                  Nasturtium officinalis Άλλα ονόματα: νεροκάρδαμο, αγριόροκα, ρόκα του ποταμού, cresson. Πού βρίσκεται: Το βρίσκουμε συνήθως μέσα στα ρυάκια και τα ποτιστικά αυλάκια. Ανήκει στα φυτά της ελληνικής  χλωρίδας. Περιγραφή: Πολυετές υδρόφιλο φυτό, με βλαστό πολύκλαδο και χυμώδη κι άνθη λευκά.

Χρήση: Στις χώρες της Ευρώπης καλλιεργείται σαν λαχανικό. Η συγκομιδή του φυτού γίνεται  όταν είναι ανθισμένο, την άνοιξη. Το ναστούρτσιο έχει σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες και θεωρείται ευεργετικό για τη σπλήνα και τις πέτρες στη χολή. Πιστεύεται ότι, όταν καταναλώνεται ωμό, δρα προληπτικά κι ίσως θεραπευτικά στον καρκίνο. Ελαττώνει το σάκχαρο, έχει διουρητική δράση και καταπραΰνει τους πόνους του λουμπάγκο και τους ρευματικούς. Θεωρείται τονωτικό στις περιπτώσεις σκορβούτου και δρα κατά της αναιμίας. Αυξάνει τη ροή του αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες και βελτιώνει την κατάσταση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Χρησιμοποιείται για καρδιακές παθήσεις νευρικής προέλευσης, όταν ενεργεί σαν γενικό καταπραϋντικό. Χρησιμοποιείται επίσης για υπέρταση και δυσκολίες της εμμηνόπαυσης. Έχει ακόμα ευεργετική επίδραση στο δέρμα και στα μαλλιά.

Ξαγκαθιά                                   Berberis vulgaris Άλλα ονόματα: κράταιγος, τρικουκιά, βερβερίδα. Πού βρίσκεται:  Πολύ κοινό στην Ελλάδα, σε δάση, φράκτες, πετρώδεις περιοχές. Περιγραφή: Είναι θάμνος ή μικρό δέντρο με λοβωτά φύλλα. Ανθίζει το Μάιο και τον Ιούνιο. Οι καρποί του έχουν κόκκινο χρώμα. Τα κλαδιά και ο κορμός του φέρουν αγκάθια.

Χρήση: Εκτός από αγαπημένη λιχουδιά των κατσικιών, είναι ένα ιδιαίτερα καρδιοτονωτικό βότανο. Η φλούδα του χρησιμοποιείται σε αφέψημα σε περιπτώσεις που έχουμε πυρετό ή υποφέρουμε από αϋπνία. Βοηθάει όταν κοιμόμαστε άσχημα, υποφέρουμε από αναπνευστικά προβλήματα, ιλίγγους, άγχος, νευρικότητα ακόμα κι από βουητό στα αυτιά. Το έγχυμα από τα ανθάκια της χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της υπέρτασης, της υπότασης, της ταχυπαλμίας, της αρρυθμίας αλλά και της αρτηριοσκλήρυνσης.

  

Ονωνίδα                                     Ononis spinosa Άλλα ονόματα: Αλωνίδα, γαληνιά, έλληνας, παλαμωνίδα, βοδινό αγκάθι.  Πού βρίσκεται: Σε πεδινές ή ημιορεινές  περιοχές και σε χωράφια ξερικά, σε όλη την Ελλάδα. Περιγραφή: Μικρός θάμνος, ύψους 25-60 εκ. και άνθη ροδίζοντα. Ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Σεπτέμβριο, οπότε και συλλέγεται. Οι ρίζες του συλλέγονται άνοιξη ή  φθινόπωρο.

Χρήση: Εξαιρετικά διουρητικό φυτό με ευεργετική δράση στα νεφρά. Σε περιπτώσεις νεφρολιθίασης συνιστάται η κατανάλωση αφεψήματος που παρασκευάζεται με 20 γραμμάρια ρίζας ονωνίδας, 5 γραμμάρια σκόνης μάλαθρου κι ένα λίτρο νερού, ενώ συχνά συνοδεύεται και με μέλι.

Παιώνια Paeonia suffruticosa                           Άλλα ονόματα: Πηγουνιά.      Πού βρίσκεται: Πέντε διαφορετικά είδη παιώνιας συναντώνται στην Ελλάδα, από τα οποία το ένα είναι ενδημικό της Κρήτης. Αναπτύσσεται σε ενδιάμεσα ή μεγάλα υψόμετρα, σε σκιερά μέρη. Περιγραφή: To ύψος της φτάνει τα 80 cm  Έχει εντυπωσιακά μεγάλα άνθη, με διάμετρο που ξεπερνά τα 10 cm, συνήθως λευκά κόκκινα ή ρόδινα. Ανθοφορεί όλη την άνοιξη.

Χρήση: Στη ρίζα του περιέχει τανίνη, παιανόλη, γλυκοζίτες και υδροκυάνιο. Παλιά, το χρησιμοποιούσαν σαν στυπτικό και αντιεπιληπτικό φάρμακο. Η λαϊκή θεραπευτική χρησιμοποιεί τα υπέργεια μέρη του φυτού σε αφεψήματα σαν στυπτικό και αντισπασμωδικό φάρμακο και πολτοποιημένα (σε επιθέματα) σαν φάρμακο επουλωτικό. Τα άνθη της σε αφέψημα είναι φάρμακο ευστόμαχο και καταπραϋντικό.

Ρίγανη Origanum vulgare                          Άλλα ονόματα: ορίγανον το κοινό. Πού βρίσκεται: Αυτοφυές φυτό σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές. Περιγραφή: Φυτό πολυετές και ποώδες, ύψους 20-80 cm. Ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Αύγουστο και τα άνθη της έχουν χρώμα άσπρο-μωβ.

Χρήση: Η ποιότητα της ελληνικής ρίγανης θεωρείται η καλύτερη παγκοσμίως. Πέρα από το χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση που αφήνει στο φαγητό, έχει και πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες. Είναι αντιδιαρροϊκή, αντιφλεγμονώδης, βακτηριοκτόνα. Υπό μορφή αφεψημάτων χρησιμοποιείται για την ατονία των εντέρων, ως αποχρεμπτικό για το βήχα, βοηθάει στην υπέρταση και την αρτηριοσκλήρυνση. Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης (οριγανέλαιο) χρησιμοποιείται για τον πονόδοντο. Η ρίγανη έχει 12 φορές περισσότερο αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο.

Σταιχελίνα  Staehelina petiolata                          Άλλα ονόματα: σταιχελίνα η έμμισχη. Πού βρίσκεται: ΕΝΔΗΜΙΚΟ φυτό της Κρήτης. Περιγραφή: Είναι φυτό των βράχων. Φυτρώνει στα φαράγγια της Κρήτης, σε χαμηλά και μεσαία υψόμετρα. Πολύ σπάνιο φυτό.

Χρήση: Καλό θα ήταν να χρησιμοποιηθεί σαν καλλωπιστικό φυτό και μόνο, ώστε να διαφυλαχθεί ως ενδημικό φυτό.

Τσάι του βουνού                   Sideritis syriaca                         Άλλα ονόματα: μαλοτήρα, καλοκοιμηθιά. Πού βρίσκεται: Σε υψόμετρα της δυτικής Κρήτης άνω των 900 m. ΕΝΔΗΜΙΚΟ φυτό της Κρήτης, που δυστυχώς έχει μειωθεί δραματικά από τα βουνά,  λόγω της υπερβόσκησης και της υπερβολικής συλλογής της. Περιγραφή: Ποώδης θάμνος ύψους 10-50cm. Τα φύλλα του είναι μικρά και χνουδωτά. Το καλοκαίρι σχηματίζει στάχια με κίτρινα άνθη.

Σύμφωνα με μια εκδοχή, το όνομα μαλοτήρα<maletira προέρχεται από τις ιταλικές λέξεις male (αρρώστια) και tirare (σύρω, διώχνω), εκφράζοντας τις θεραπευτικές ιδιότητές της. Εναλλακτικά, θεωρείται ότι η λέξη προέρχεται από τη λέξη μαλλωτός = μαλλιαρός, λόγω των χνουδωτών φύλλων της.

Χρήση:  Εξαιρετικό αφέψημα σε άρωμα και γεύση, αλλά και για θεραπεία ή πρόληψη πολλών ασθενειών. Στο αιθέριο έλαιό της έχουν απομονωθεί 34 ουσίες με διάφορες, αντιμικροβιακές κυρίως φαρμακευτικές ιδιότητες. Δρα ως αντιφλεγμονώδες,  αντιοξειδωτικό, αντιμικροβιακό, ευστόμαχο, τονωτικό, αντιερεθιστικό, αντιαναιμικό, θερμαντικό, διουρητικό και αποτοξινωτικό. Χρησιμοποιείται για τα κρυολογήματα και τις παθήσεις του αναπνευστικού.

Υπερικό                            Hypericum perforatum Άλλα ονόματα: σπαθόχορτο, λειχηνόχορτο, χελωνόχορτο, κοψοβότανο, βάλσαμο. Πού βρίσκεται: Σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια φτωχά και ξερικά. Περιγραφή: Πολυετής πόα με βλαστό όρθιο, ισχυρό, πολύκλαδο και άνθη κιτρινόχρυσα.

Χρήση: Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται επουλωτικό, αντιπυρετικό, διεγερτικό, αντισηπτικό και παυσίπονο. Από τη λαϊκή θεραπευτική χρησιμοποιείται για την παρασκευή του σπαθόλαδου, που χρησιμοποιείται αντί ιωδίου. Είναι από τα καλύτερα αντικαταθλιπτικά. Δεν πρέπει να το χρησιμοποιούν άτομα ξανθιά, γιατί παθαίνουν εγκαύματα όταν εκτεθούν στον ήλιο.

Φασκόμηλο                                       Salvia fruticosa Άλλα ονόματα: αλισφακιά, ελελίσφακος, σάλβια. Πού βρίσκεται: Φυτρώνει σε ορεινά θαμνώδη μέρη και ξερικά χωράφια χαμηλής γονιμότητας. Περιγραφή: Αειθαλής θάμνος με ημιξυλώδεις βλαστούς, φύλλα γκριζοπράσινα λογχοειδή, χνουδωτά και άνθη λευκά έως μοβ.

Χρήση: Οι παλιοί Κρητικοί έλεγαν για το φυτό αυτό «όποιος έχει στο περιβόλι του φασκομηλιά, ποτέ δεν ποθαίνει». Καταλαβαίνουμε λοιπόν τις αξιόλογες ιδιότητές του για την υγεία. Το υπέργειο τμήμα του χρησιμοποιείται σαν ρόφημα ευστόμαχο, διουρητικό, αντισπασμωδικό, κατευναστικό των νεύρων, αντιαιμορραγικό, στυπτικό, αντιβηχικό, αντιαρθριτικό και αντιπυρετικό. Θεωρείται σχεδόν πανάκεια! Χρησιμοποιείται σαν συντηρητικό στη βιομηχανία τροφίμων και ελαίων. Πρέπει να αποφεύγεται κατά την εγκυμοσύνη  και από άτομα που πάσχουν από επιληψία.

Χαμομήλι              Matricaria chamomile        Άλλα ονόματα: χαμόμηλο, καμηλάκι, λουλουδάκι του Αγίου Γεωργίου. Πού βρίσκεται: Φυτρώνει σε χέρσα και καλλιεργημένα μέρη σ’ όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιο κλίμα και σε χωράφια ξηρικά. Περιγραφή: Μονοετές φυτό, με λείο, πολύκλαδο, όρθιο βλαστό, άνθη ασπροκίτρινα.

Χρήση: Είναι πασίγνωστο για τις ηρεμιστικές και αντισηπτικές του ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για δυσπεψίες, δερματικούς ερεθισμούς, τσιμπήματα εντόμων,  πόνους κολικών ή οδοντοφυΐας μωρών και παιδιών. Καταπολεμά τη φαγούρα και  δερματικά προβλήματα. Είναι εφιδρωτικό, αντιπυρετικό, βακτηριοκτόνο, παυσίπονο, ηρεμιστικό και καταπολεμά πονοκεφάλους, ζαλάδες, νευραλγίες (λόγω των σαλικυλικών που περιέχει και η ασπιρίνη). Οι αντισηπτικές του ιδιότητες προστατεύουν από προβλήματα του πεπτικού και μολύνσεις. Τις μαλακτικές του ιδιότητες αξιοποιούν οι βιομηχανίες φαρμάκων και καλλυντικών για τις ευαίσθητες επιδερμίδες και ξηροδερμίες.

Ψωραλέα                   Psoralea bituminosa Άλλα ονόματα: αμμουδέτης, βρωμόχορτο, πικροτσούκι, σύσγουρδο, χαμοσκίδι, λιβανόχορτο. Πού βρίσκεται: Σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές και φτωχά ξερικά χωράφια. Περιγραφή: Πολυετής πόα, με βλαστό όρθιο και ισχυρό. Έχει φύλλα τρίφυλλα με μεγάλο μίσχο  και άνθη μπλε σε κεφάλια, ανά 10-20.

Χρήση: Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται αντισπασμωδικό, αντιπυρετικό και αντιεπιληπτικό. Μοιάζει με το τριφύλλι, αλλά δεν τρώγεται από τα ζώα, γιατί μυρίζει βαριά σαν άσφαλτος (γι’ αυτό λέγεται ψωραλέα η ασφάλτοσμος). 

Ώκιμο το βασιλικό                               Ocimum basilicum Άλλα ονόματα: βασιλικός, σταυρολούλουδο, βασιλιτσά. Πού βρίσκεται: Κατάγεται από τις τροπικές περιοχές. Δεν φυτρώνει μόνος του, αλλά καλλιεργείται σε γλάστρες και κήπους. Περιγραφή: Μονοετές φυτό με πολύκλαδο βλαστό, φύλλα μικρά ή μεγάλα και άνθη μικρά σε ακραία στάχια, άσπρα ή ασπροκόκκινα. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες, όπως  πλατύφυλλος, σγουρόφυλλος κ.ά.

Χρήση: Θεωρείται διουρητικός, ευστόμαχος, σπασμολυτικός και γαλακτογόνος. Καταπραΰνει το στομαχόπονο και τον πονοκέφαλο. Το αιθέριο έλαιό του χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, τη σαπωνοποιία και τη φαρμακευτική. Ευρεία είναι η χρήση του στη μαγειρική. Πολύ καλό  εντομοαπωθητικό.

  

Συλλογή, αποξήρανση   και διατήρηση  βοτάνων.

   

Για να συλλέξουμε βότανα, πρέπει να ξέρουμε το σωστό τρόπο, ώστε να μην υπάρξουν αρνητικές συνέπειες. Δηλαδή πρέπει να συλλέγουμε τα βότανα που επιθυμούμε, όταν είναι η εποχή τους και χωρίς να τα καταστρέφουμε ξεριζώνοντάς τα, αλλά κόβοντας μόνο τα κομμάτια που είναι χρήσιμα και την ποσότητα που χρειαζόμαστε, για να συνεχιστεί η σωστή ανάπτυξη του φυτού.

 

Όπως και η συλλογή, έτσι κι η αποξήρανση και η διατήρηση χρειάζονται συγκεκριμένο τρόπο, για να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν τα βότανα είναι βρώμικα, τα πλένουμε (εκτός αν είναι χαμομήλι) κι έπειτα τα στραγγίζουμε απλώνοντάς τα σε ύφασμα ή δένοντάς τα σε ματσάκια. Αν το βότανο είναι σαρκώδες ή πολύ σκληρό, μπορούμε να το αποξηράνουμε στο φούρνο στους 30° C. Καταλαβαίνουμε ότι είναι έτοιμα για φύλαξη, αν τα φύλλα τους θρυμματίζονται κι οι βλαστοί δε λυγίζουν, αλλά σπάνε.

 

Για να διατηρηθούν περισσότερο χρόνο και σε καλύτερη κατάσταση τα φυτά, πρέπει να φυλάγονται σε μέρη σκοτεινά, ξηρά και χωρίς ρεύματα. Αλλιώτικα η υγρασία θα τα μουχλιάσει και θα χαλάσει η γεύση τους.

  

Τα φύλλα, τα άνθη, οι ρίζες και άλλα μέρη του φυτού θα πρέπει να αποθηκεύονται σε αποστειρωμένα βάζα από σκουρόχρωμο γυαλί κι αεροστεγές καπάκι. Μπορούν ακόμη να φυλάσσονται σε καφέ χαρτοσακούλες, που θα πρέπει να διατηρούνται σε ξερό μέρος μακριά από το φως. Τα μεταλλικά και τα πλαστικά δοχεία δεν συνιστώνται, γιατί μπορεί να μολύνουν τα βότανα. Στην αρχή δεν κλείνουμε καλά το βάζο, καθώς μπορεί να έχει μείνει κάποια υγρασία. Για το λόγο αυτό, μπορούμε να δέσουμε σε μια γάζα λίγους κόκκους ρύζι και να τους βάλουμε στο βάζο.

  

Με την αποξήρανση, ορισμένα φαρμακευτικά φυτά χάνουν μέρος των δραστικών συστατικών, τα οποία θα εξακολουθήσουν να εξασθενούν με το πέρασμα του χρόνου όλο και περισσότερο και, τέλος, θα αχρηστευθούν, όσο καλά κι αν τα διατηρούμε.

  

Πάνω στο κάθε δοχείο γράφουμε πάντα το όνομα του φυτού και την ημερομηνία συλλογής του και φροντίζουμε να καταναλώνονται σε διάστημα ενός χρόνου. Ένας άλλος έξυπνος τρόπος διατήρησης είναι η κατάψυξη ενός φρέσκου βοτάνου, έπειτα από καλό πλύσιμο και στράγγισμα. Αν επιθυμούμε να πιάνει λιγότερο χώρο, πρώτα το βράζουμε για διάστημα ενός λεπτού, έπειτα το στραγγίζουμε καλά και το βάζουμε σε σακουλάκι με ημερομηνία στην κατάψυξη.

Τρόποι χρήσης βοτάνων.

   

Από την αρχαιότητα, τα βότανα εκτιμήθηκαν για τις αναλγητικές και θεραπευτικές τους ιδιότητες. Σήμερα, ένα ποσοστό περίπου 75% των φαρμάκων μας βασίζονται στις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να θεραπευτείς από ένα φυτό και το μυστικό για να είναι αποτελεσματικά τα βότανα είναι η σωστή δοσολογία κι ο τρόπος παρασκευής τους.

ΕΓΧΥΜΑ

Ρίχνουμε νερό που βράζει πάνω στα φαρμακευτικά μέρη του φυτού. Σκεπάζουμε πάντα, ώστε να μην εξατμίζονται οι πτητικές τους ουσίες, που είναι και οι χρησιμότερες. Το αφήνουμε σκεπασμένο από 5 έως 15 λεπτά, όπως φτιάχνουμε το τσάι. Όταν είναι έτοιμο, το  φιλτράρουμε και το πίνουμε. 

     Έγχυμα φτιάχνουμε από τα άνθη, τα φύλλα και γενικά από τα πιο ευαίσθητα μέρη του βοτάνου που δεν είναι τόσο σκληρά. Τα εγχύματα πρέπει να τα πίνουμε την ώρα που τα παρασκευάζουμε και αφού έχουν έλθει σε μία επιθυμητή θερμοκρασία.

ΑΦΕΨΗΜΑ

Τοποθετούμε την απαιτούμενη ποσότητα νερού μαζί με το βότανο σε ένα μπρίκι ή μία κατσαρόλα. Το αφέψημα παράγεται με βρασμό. Η ώρα βρασμού είναι ανάλογη με το φυτό, την ποσότητα και τον τρόπο κοπής του. Αν τα βότανα είναι ψιλοκομμένα, 5 λεπτά είναι αρκετά. Αν είναι ξυλώδη, χρειάζονται 20 λεπτά για να βγουν όλα τα θρεπτικά  συστατικά του βοτάνου.

     Συνήθως αφέψημα φτιάχνουμε όταν χρησιμοποιούμε τα σκληρά μέρη του βοτάνου, όπως ρίζες, φλοιό, βλαστούς, καρπούς και σκληρά φύλλα. Τα αφεψήματα πρέπει να τα πίνουμε εντός 24 ωρών, μπορούμε δηλαδή να τα κρατήσουμε στο ψυγείο μας μόνο 24 ώρες από εκεί και πέρα και τα αφεψήματα χάνουν τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Αν η γεύση δεν είναι ευχάριστη, προσθέτουμε μέλι ή ζάχαρη.

ΕΚΧΥΛΙΣΜΑ

Μουλιάζουμε τα συστατικά του φυτού, τα οποία τα επεξεργαζόμαστε σε νερό ή  οινόπνευμα και γίνεται η συμπύκνωση με εξάτμιση. Με αυτόν τον τρόπο φτιάχνουμε τελικά ρευστά, πυκνόρρευστα ή στερεά εκχυλίσματα. Δεν είναι εύκολη η παρασκευή του.

ΒΑΜΜΑ

Παράγεται από καθαρό οινόπνευμα ή αλκοόλ ή αιθέρα, με την προσθήκη φαρμακευτικών συστατικών του φυτού ή για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα φρέσκο ή ξερό φυτό σε πυκνό διάλυμα οινοπνεύματος. Το οινόπνευμα βοηθάει στην ευκολότερη διάλυση και απορρόφηση των ενεργών συστατικών και ουσιών του βοτάνου.

   Για οικιακή χρήση είναι κατάλληλα τα αλκοολούχα ποτά βότκα, τζιν, άσπρο ρούμι, τσίπουρο, ρακί, και γενικότερα αυτά που είναι 40-50 βαθμούς. Το τοποθετούμε σε ένα σκουρόχρωμο μπουκάλι ή βάζο, το αφήνουμε σε σκιερό μέρος για τουλάχιστον 10 ημέρες και ανακατεύουμε αναποδογυρίζοντας το μπουκάλι κάθε 2-3 μέρες. Όταν είναι έτοιμο, σουρώνεται και φυλάσσεται σε σκουρόχρωμα μπουκάλια.  Μπορεί να μείνει ως 2 χρόνια.

     Χρησιμοποιείται είτε εξωτερικά, είτε 1 κουταλάκι του γλυκού σε νερό ή χυμό 1-2 φορές την ημέρα, ανάλογα με τη θεραπεία. Η παρασκευή του είναι σχετικά δύσκολη.

ΕΠΙΘΕΜΑ

Κομπρέσες με το φυτό.

ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ

Χρησιμοποιούμε πολτοποιημένα μέρη του βοτάνου τα οποία έχουν αιθέριο έλαιο με νερό. Βάζουμε 40 γραμμάρια βοτάνου σε 100 γραμμάρια νερού. Χρησιμοποιούμε  15 mL  έως 30 mL την ημέρα, όχι παραπάνω.

ΣΙΡΟΠΙ

Το σιρόπι παρασκευάζεται με την ανάμειξη εγχύματος ή αφεψήματος του βοτάνου με μέλι ή ακατέργαστη ζάχαρη σε γενική αναλογία 2:1. Αφού ζεστάνουμε το μείγμα, το ανακατεύουμε, ώστε να ομογενοποιηθεί, και το τοποθετούμε σε σκούρα μπουκαλάκια ή βάζα. Διατηρείται σε δροσερό και σκιερό μέρος για 6 μήνες περίπου.

ΚΑΤΑΠΛΑΣΜΑ

Το φρέσκο βότανο ψιλοκόβεται και βράζεται για μερικά λεπτά σε νερό. Παίρνουμε το νερό και το τοποθετούμε για 2-3 ώρες στην πάσχουσα περιοχή, που την καλύπτουμε με ύφασμα. Για να το χρησιμοποιήσουμε,  πρέπει να έχoυμε λείο και καθαρό δέρμα. 

ΣΚΟΝΗ

Τα  φυτά που έχουν ξεραθεί στη σκιά, κυρίως η ρίζα ή τα φύλλα, τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια και  μετά τα βάζουμε μέσα σε γουδί, για να τα κάνουμε σκόνη. Μερικοί παίρνουν τη σκόνη των φυτών κατευθείαν πάνω στη γλώσσα τους ή την ανακατεύουν στις τροφές, το  χυμό ή το νερό τους.

ΧΥΜΟΣ

Φρέσκα φυτά, που κόβονται και συμπιέζονται μέχρι να γίνουν πολτός. Ο χυμός που παίρνουμε τοποθετείται σε κρύο μέρος για μια ημέρα και μετά τα φιλτράρεται.

ΖΕΛΕ

Βάζουμε φύλλα ζελατίνης σε  βραστό νερό για λίγα λεπτά, μέχρι να διαλυθεί. Ρίχνουμε και το χυμό από το φυτό και ζάχαρη. Το ανακατεύουμε, μέχρι να γίνει ένα, το φιλτράρουμε και το βάζουμε σε κεσεδάκια στην κατάψυξη.

Αιθέρια έλαια.

 

Αιθέρια έλαια (Essential Oils) είναι αρωματικές πτητικές ουσίες που εξάγονται από τα φυτά με την απόσταξη. Περιέχονται σε διάφορα μέρη του φυτού, όπως στους καρπούς, στο φλοιό, στα φύλλα, στα άνθη, στους μίσχους και στις ρίζες.

   

Αποτελούνται από μικρομοριακές ενώσεις και έχουν ιδιαίτερα υψηλή συγκέντρωση σε δραστικά συστατικά. Μέχρι και 200 διαφορετικές χημικές ενώσεις μπορούνε να περιέχονται σε ένα αιθέριο έλαιο. Τα αιθέρια έλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν εύκολα από τον άνθρωπο, προσφέροντας τις ευεργετικές τους ιδιότητες.

Θεωρούνται η «ψυχή» των φυτών κι έχουν παρόμοια οσμή με το φυτό από το οποίο προέρχονται. Το αιθέριο έλαιο βρίσκεται σε διαφορετικές αναλογίες στα διάφορα μέρη του φυτού. Από χημικής άποψης είναι μείγματα διάφορων οργανικών και ανόργανων ουσιών, όπως τερπένια, αλκοόλες, φαινόλες, αλδεΰδες, κετόνες, τανίνες, ιώδιο, φώσφορο, σίδηρο, χαλκό, ασβέστιο, μαγγάνιο και άλλα, στοιχεία απαραίτητα για τη σύνθεση βιταμινών, ενζύμων, κολλαγόνου, ελαστίνης και λοιπά. Είναι ουσίες ρευστές, που εξατμίζονται γρήγορα. Επίσης, περιέχουν φυτικές ορμόνες, οι οποίες επηρεάζουν τα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού.

Διατήρηση Αιθέριων Ελαίων

Τα ποιοτικά άριστα αιθέρια έλαια περιέχονται σε φιαλίδια που αναγράφουν «αγνό αιθέριο έλαιο». Πρόκειται για σκουρόχρωμα, γυάλινα, μικρά και καθαρά φιαλίδια, καλά κλεισμένα, τα οποία φυλάσσονται μακριά από το φως, την υγρασία, τον αέρα και τη θερμότητα.

Επειδή το πολυαιθένιο (που υπάρχει στο πλαστικό) έχει την τάση να απορροφά τα αιθέρια έλαια, πρέπει να αποφεύγονται τα πλαστικά και να φυλάσσονται σε γυάλινα ή μεταλλικά δοχεία. Γενικά, τα αιθέρια έλαια πρέπει να φυλάσσονται σε δροσερό και σκοτεινό μέρος, για να διατηρηθούν πολύ καιρό. Με αυτό τον τρόπο διατηρούνται από 18 μέχρι 24 μήνες. Επειδή εξατμίζονται εύκολα και είναι ευαίσθητα στο φως, πρέπει να φυλάγονται σε σκούρα δοχεία, τα οποία να σφραγίζονται καλά.

Τα βότανα ως φάρμακα.

      

Η επιστήμη πλέον παραδέχεται τη θεραπευτική ιδιότητα των βοτάνων, καθώς περιέχουν ουσίες που επιδρούν σ’ όλο τον ανθρώπινο οργανισμό. Από την άλλη, υπάρχουν πολλές σοβαρές ασθένειες, όπου η χρήση χημικών ουσιών θεωρείται απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

Τα χημικά συστατικά έχουν μία εμφανώς πιο επιθετική δράση. Οι συνέπειες της χρησιμοποίησής τους είναι πιο άμεσες, κάτι που ζητούν οι άνθρωποι σε περιπτώσεις δυνατού πόνου ή βαριών ασθενειών. Βέβαια, πολλά φάρμακα δεν έχουν μόνο ευεργετικές συνέπειες, αλλά και παρενέργειες, που δημιουργούν προβλήματα στη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Η άμεση αντιμετώπιση του πόνου συνιστά συνήθως τον τερματισμό της επικοινωνίας του εγκεφάλου με το σημείο που πονάμε. Γι’ αυτό βλέπουμε σε αρκετές περιπτώσεις ο πόνος να επανέρχεται μετά από κάποιο διάστημα. Άλλες φορές το (χημικό) φάρμακο είναι τόσο ισχυρό, που μαζί με τα βλαβερά κύτταρα «σκοτώνει» και υγιή ή επιβαρύνει κατά πολύ άλλα όργανα του οργανισμού.

Από την άλλη, τα βότανα δρουν διαφορετικά. Ελάχιστα έχουν αποτελέσματα από την πρώτη φορά. Συνήθως, απαιτείται καθημερινή χρήση για μέρες ή εβδομάδες, προκειμένου να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Η δράση τους είναι λιγότερο βίαιη και συχνά τα αποτελέσματα περιγράφονται ως μονιμότερα, σε σχέση με τις χημικές ουσίες. Ουσιαστικά, αυτό που κάνουν τα βότανα, είναι να βοηθούν τον οργανισμό μας για να θεραπευτεί μόνος του. Καθαρίζουν και θωρακίζουν τα όργανά μας, ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, χαρίζουν δύναμη και ευεξία. Έτσι, οι πόνοι, τα τραύματα, οι φλεγμονές και οι ασθένειες αντιμετωπίζονται με φυσικό τρόπο, χωρίς παρενέργειες. 

Οι πολέμιοι των βοτάνων θεωρούν πως δεν είναι ούτε τροφή ούτε φάρμακο. Το σίγουρο είναι πως σε περιπτώσεις άμεσης ανάγκης τα βότανα δεν προσφέρουν τίποτα το ουσιαστικό. Η χρησιμότητά τους  έχει να κάνει με το πριν, δηλαδή με την πρόληψη, που «είναι και η καλύτερη θεραπεία». Οπότε καλό είναι όσοι πάσχουν από κάποια ασθένεια να συμβουλεύονται το γιατρό τους, αν θέλουν να κάνουν χρήση βοτάνων, ειδικά αν πρόκειται για συμπληρώματα διατροφής και σκευάσματα του εμπορίου.

Οι υποστηρικτές των βοτάνων τα θεωρούν φυσική τροφή και φάρμακο. Έχει αποδειχθεί σε εκατοντάδες περιπτώσεις η χρησιμότητά τους, ενώ υπάρχουν φορές που μπορούν να μειώσουν τις παρενέργειες χημικών φαρμάκων. Φυσικά, άλλο τα βότανα που έρχονται κατευθείαν από τη φύση στο τραπέζι μας κι άλλο αυτά που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Όπως και να ’χει, υπάρχουν ορισμένοι κανόνες που πρέπει να τηρούνται σχετικά με τα βότανα και τους οποίους όσοι ζουν στην ύπαιθρο κι όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με αυτά τους γνωρίζουν καλύτερα. Τέλος, μεγάλο ρόλο παίζει η δοσολογία.

Φαρμακευτικές    ιδιότητες των βοτάνων.

ΑΓΡΙΑΔΑ

Το πιο φημισμένο διουρητικό. Τη συνιστούν για πέτρες στα νεφρά, την ολιγοουρία και τα αρθριτικά. Επειδή περιέχει αργοπυρίνη, είναι ένα φυσικό αντιβιοτικό και χρησιμοποιείται με επιτυχία σε φλεγμονές του ουροποιητικού συστήματος, όπως η κυστίτιδα. Οι μαλακτικές της ιδιότητες καταπραΰνουν τις φλεγμονές.

ΑΓΡΙΜΟΝΙΟ

Είναι τονωτικό του πεπτικού συστήματος και θεωρείται φυτό που επουλώνει πληγές. Θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματικό για τα έλκη, τους κωλικούς και τη διάρροια. Το αγριμόνιο στη λαϊκή θεραπευτική χρησιμοποιήθηκε για την επούλωση ανοιχτών πληγών, για τσιμπήματα εντόμων, δαγκώματα φιδιών και διάλυση αποστημάτων.

ΑΛΤΕΑ

Καταπραΰνει τη λαρυγγίτιδα και γενικά τις φλεγμονές του στόματος και του φάρυγγα, (φαρυγγίτιδα, στοματίτιδα). Είναι αντιβηχική, ιδιαίτερα χρήσιμη σε βρογχίτιδα και κοινό βήχα κρυολογήματος. Με γαργάρες καταπολεμάμε ουλίτιδες και άφθες του στόματος.

ΑΧΙΛΛΑΙΑ

Τονωτικό για τους κουρασμένους, ανοίγει την όρεξη. Για διαταραχές στην εμμηνόπαυση, σπασμούς της μήτρας και κρυολογήματα. Βοηθάει στην ακμή, το άσθμα, κολίτιδα, αρθριτικά, πόνους περιόδου και ρευματισμούς. Ανακουφίζει τις ανωμαλίες στην κυκλοφορία του αίματος, γι’ αυτό χρησιμοποιείται σε κιρσούς και φλεβίτιδες. Θεραπεύει τις αιμορροΐδες και τις ανακουφίζει. Έχει παυσίπονες ιδιότητες, τα φρέσκα φύλλα της αχιλλέας, αν τα μασήσουμε, σταματάνε τον πονόδοντο.

ΒΑΛΕΡΙΑΝΑ

Το πιο γνωστό ηρεμιστικό, καταπραϋντικό των νεύρων. Κατά της αϋπνίας και της υπερδιέγερσης.

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

Βοηθά την αδύνατη μνήμη, τη μελαγχολία και τους νευρικούς πονοκεφάλους. Επίσης, έχει σπασμολυτικές ιδιότητες, γι’ αυτό και είναι χρήσιμος σε περιπτώσεις άγχους, νευρικής αϋπνίας και ζαλάδας.

ΓΑΪΔΟΥΡΑΓΚΑΘO

Συνιστάται ιδιαίτερα σε κάθε αρρώστια του ήπατος: ηπατίτιδα, ίκτερο και πέτρες στη χολή. Τονωτικό για τους κουρασμένους.

ΓΛΥΚΟΡΙΖΑ

Η κυριότερη δράση της γλυκόριζας είναι αντιφλεγμονώδης και αντιβηχική. Γι’ αυτό δίνεται σε πνευμονίες, βρογχίτιδες, βήχα και άσθμα. Η σύγχρονη θεραπευτική τη χρησιμοποιεί για τη θεραπεία γαστρικών ελκών, γιατί επηρεάζει τις γαστρικές εκκρίσεις. Επειδή περιέχει γλυκιριζίνη, ένωση 50 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, είναι ένα θαυμάσιο φυσικό γλυκαντικό.

ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ

Για διάρροια, βρογχίτιδες, άσθμα και γρίπη, εντερικές διαταραχές, ρευματισμούς. Τονώνει την όρεξη.

ΔΙΚΤΑΜΟ

Οι επουλωτικές και στυπτικές ιδιότητές του, έχουν κάνει το δίκταμο να θεωρείται φάρμακο για το στομάχι, αλλά και για τα αποστήματα και τα σπυριά σαν κατάπλασμα. Καταπραΰνει τους πόνους του στομαχιού και των εντέρων.

ΔΥΟΣΜΟΣ

Για τη χοληστερίνη, αϋπνίες, κράμπες, ξερόβηχα, αμυγδαλίτιδα. Για πόνους δοντιών, ρευματισμούς. Συνιστάται σε περιπτώσεις δυσπεψίας και διάρροιας, επίσης στρώνει το στομάχι μετά από εμετό.

ΕΧΙΝΑΚΙΑ

Ένα καταπληκτικό βότανο που αποδεδειγμένα ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Βοηθάει το σώμα να απαλλαγεί από μικροβιακές λοιμώξεις. Ιδιαίτερα χρήσιμο για λοιμώξεις αναπνευστικού (λαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα), των πνευμόνων και καταρροϊκές καταστάσεις της μύτης.

ΖΑΜΠΟΥΚΟΣ

Χρησιμοποιείται σε νευραλγίες. Για κυστίτιδα, αμυγδαλίτιδες, πονόματο, πονόδοντο, φαρυγγίτιδα και πονόλαιμο. Καθαρίζει το αίμα.

ΗΛΙΑΝΘΟΣ (ηλιοτρόπιο)

Οι άψητοι ηλιόσποροι δρουν ως ηρεμιστικό και βοηθούν τη λειτουργία μίας σειράς οργάνων και αδένων, όπως ο προστάτης, τα νεφρά και η χολή. Χρησιμοποιούνται, επίσης, κατά της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, για το κρυολόγημα, βελτιώνουν την όραση και μειώνουν τη χοληστερίνη.

ΘΥΜΑΡΙ

Είναι κατάλληλο για άγχος, κυκλοφορικό, κατάθλιψη, ημικρανίες, νεύρα. Απαραίτητο για τους υποτασικούς, για γρίπη, κρυολογήματα, βήχα και άσθμα. Καλό για δερματοπάθειες, επουλώνει  πληγές, σπυριά και εγκαύματα.

ΘΡΟΥΜΠΗ

Για το στομάχι, ναυτία και ξινίλα. Ανοίγει την όρεξη, βοηθά στην αϋπνία, αρθριτικά, ρευματισμούς, άσθμα, βήχα. Σταματάει τους κολικούς και τη διάρροια. Χρήσιμη σε πνευματική και σεξουαλική ατονία.

ΙΡΙΔΑ

Με καθαρτικές ιδιότητες. Κρίνος, με ελαφρύ μπλε χρώμα, ο οποίος ανθίζει από το Μάιο ως τον Ιούνιο. Η ρίζα της είναι αρωματική, με εμετικές και καθαρτικές ιδιότητες. Είναι, επίσης, διουρητικό.

ΙΠΠΟΦΑΕΣ

Το ιπποφαές είναι ένα φυτό το οποίο περιέχει 190 πολύτιμες ουσίες, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν αντιοξειδωτική δράση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δρουν και προληπτικά κατά της γήρανσης, κατά των καρδιαγγειακών παθήσεων και κατά του καρκίνου. Είναι ένα ισχυρό τονωτικό, που δίνει ενέργεια στον ανθρώπινο οργανισμό. Ρυθμίζει το μεταβολισμό, δημιουργεί ευεξία και μειώνει το άγχος. Μειώνει την κακή χοληστερίνη στο αίμα, προστατεύει τα αγγεία και μειώνει τους κινδύνους καρδιαγγειακών προβλημάτων.

ΚΟΛΛΙΤΣΙΔΑ

Περιέχει τανίνη, άλατα καλίου, ασβεστίου και μαγνησίου, καθώς και ένα αντιβιοτικό στοιχείο σαν την πενικιλίνη και την ινσουλίνη. Με εξωτερική χρήση είναι ένα άριστο φάρμακο κατά των δερματοπαθειών. Για ακμή, λειχήνες, εκζέματα και έρπη. Σαν ρόφημα είναι διουρητικό, μειώνει το ουρικό οξύ και βοηθάει να μη μεταβληθεί σε πέτρα στο νεφρό.

ΚΡΑΤΑΙΓΟΣ

Θεωρείται ένα ισχυρό καρδιοτονωτικό, που επιτρέπει μάλιστα την αποκατάσταση κάθε ανωμαλίας της καρδιάς, δηλαδή την υπέρταση αλλά και την υπόταση, την ταχυπαλμία και την αρρυθμία. Διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, γι’ αυτό είναι πολύ χρήσιμη στην αρτηριοσκλήρωση.

ΚΡΟΚΟΣ (ΣΑΦΡΑΝ)

Αποτοξινώνει τον οργανισμό κι ανανεώνει τα κύτταρα. Καθαρίζει από τις τοξίνες τον εγκέφαλο, γι’ αυτό βοηθάει στους πονοκεφάλους.

ΛΑΔΑΝΙΑ

Χρησιμοποιείται ως καταπραϋντικό, σπασμολυτικό, για την αντιμετώπιση της αϋπνίας, της διάρροιας, του πονόδοντου, για εντριβές στα κρυολογήματα και στις βρογχίτιδες, για τα άλατα και τον τέτανο.

ΛΟΥΙΖΑ

Είναι τονωτικό, σπασμολυτικό, κάνει καλό στις ξινίλες και στις στομαχικές ανωμαλίες. Διώχνει τα αέρια και κάνει πιο αποτελεσματικές τις δίαιτες αδυνατίσματος. Καταπολεμά την αϋπνία και οι διουρητικές της ικανότητες την κάνουν πολύ χρήσιμη σε όσους έχουν πέτρες στα νεφρά.

ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ

Διεγερτικό σωματικό και πνευματικό (στοιχείο μακροζωίας). Είναι τονωτικό για την καρδιά, βοηθά στην αναιμία, καταπραϋντικό και σπασμολυτικό, ιδιαίτερα χρήσιμο σε νευρικές κρίσεις και ζαλάδες. Αντιφυσιτικό (ανακουφίζει τον τυμπανισμό της κοιλιάς) και  χωνευτικό.

ΜΟΛΟΧΑ

Μαλακτική, ανακουφίζει από προβλήματα στο στήθος και στο λαιμό, βρογχικά, βήχα, λαρυγγίτιδα. Κάνει καλό σε εντερικά, γαστρίτιδα, κυστίτιδα και σε κολικούς. Διώχνει τις τοξίνες από τον οργανισμό μας και με καταπλάσματα καταπολεμάμε σπυριά, «καλογήρους», εξανθήματα και εγκαύματα.

ΝΑΣΤΟΥΡΤΣΙΟ

Ελαττώνει το σάκχαρο, επουλώνει τις πληγές. Λέγεται και νεροκάρδαμο. Καταπολεμά την πεπτική ατονία, ενισχύει την παραγωγή σάλιου, ενισχύει τον οργανισμό σε περιπτώσεις σκορβούτου κι αντιμετωπίζει το ραχιτισμό. Θεωρείται ευεργετικό για τη σπλήνα. Ως διουρητικό ενδείκνυται κατά της πέτρας στη χολή. Ελαττώνει το σάκχαρο των διαβητικών κι επισπεύδει την επούλωση πληγών.

ΟΝΩΝΙΔΑ

Με δράση κατά της αρθρίτιδας. Το φυτό είναι πολύ καλό διουρητικό. Σε περιπτώσεις νεφρολιθίασης και άλλων παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος χορηγείται αφέψημα, το οποίο λαμβάνεται σε διάστημα 24 ωρών. Το ίδιο αφέψημα συστήνεται και για περιπτώσεις επίμονων ρευματισμών.

ΠΑΣΙΦΛΩΡΑ

Σπασμολυτικό, καταπραϋντικό των νεύρων και βοηθά αποτελεσματικά το άγχος, την υστερία και κάθε είδους νευρασθένεια. Ηρεμιστικό και τονωτικό σε υπερκόπωση.

ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΣΑΪ

Θεωρείται ότι ανανεώνει τα κύτταρα, είναι αποτοξινωτικό, πολύ καλό για το στομάχι και τη χοληστερίνη. Το συνιστούν για ρόφημα όλο και περισσότερες ενώσεις οικολόγων, γιατί, εκτός από τις θαυματουργές του ιδιότητες, είναι και πολύ πιο ελαφρύ σαν ρόφημα από το μαύρο τσάι. Είναι τονωτικό και σε ξεκουράζει μετά από μια δύσκολη και κουραστική ημέρα.

ΡΙΓΑΝΗ

Για πόνους δοντιών και ρευματισμών, εντερικές διαταραχές και πόνους στην κοιλιά. Κόβει την ευκοιλιότητα.

ΣΑΛΕΠΙ

Ένα απίθανο ρόφημα για το βήχα, αναζωογονεί τα πνευμόνια!

ΣΠΙΡΟΥΛΙΝΑ

Ένα απίθανο βότανο, που περιέχει περισσότερες βιταμίνες από οποιοδήποτε άλλο! Ενισχύει τον οργανισμό, τον δυναμώνει, τον αποτοξινώνει κι ανανεώνει τα κύτταρα. Δεν είναι τυχαίο που η NASA το καλλιεργεί, για να το δίνει στους αστροναύτες. Χρησιμοποιήστε λίγη σπιρουλίνα σε κάθε ρόφημά σας, για να πάρετε όλες αυτές τις βιταμίνες, δυναμώνοντας τον οργανισμό σας!

ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ

Ένα λαϊκό φάρμακο με απίθανες ιδιότητες. Αντιδιαβητικό, διουρητικό, διαλύει το ουρικό οξύ, πολύτιμο σε νεφρίτιδα, κυστίτιδα, πέτρες στη χολή. Αιμοστατικό, αντιαναιμικό για αναιμία, ραχιτισμό και γενικά σε ατονία του σώματος. Στυπτικό κατά των αιμορροϊδων, αντιρρευματικό κατά αρθριτικών, ισχιαλγίας και ρευματισμών.

ΤΑΡΑΞΑΚΟ

Για τη χοληστερίνη, ερεθισμούς του δέρματος, πρηξίματα, καούρες στο στομάχι, πόνο στο συκώτι, αρθρίτιδα, διαβήτη και πυρετό.

ΤΙΛΙΟ

Ηρεμιστικό των νεύρων, ημικρανίες, νευραλγίες, ζαλάδες, αϋπνίες. Για βήχα, κρυολογήματα, εμετό, ρευματισμούς, αρθριτικά, δυσπεψία.

ΥΟΣΚΥΑΜΟΣ

Ισχυρό παυσίπονο. Χρειάζεται προσοχή στη χρήση του, καθώς, όπως κάθε δραστικό φάρμακο, έχει και ανεπιθύμητες ενέργειες. Είναι ισχυρό παυσίπονο και καταπραϋντικό, αλλά σε μεγαλύτερες ποσότητες γίνεται ναρκωτικό. Έχει δράση κατά της κήλης, των αιμορροΐδων και της αιμορραγίας.

ΎΣΩΠΟΣ

Χρησιμοποιείται για πίεση, άσθμα, δυσπεψία, για πόνους περιόδου, για γαργάρες κατά του πονόλαιμου και ως δυναμωτικό των νεύρων.

ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ

Ηρεμεί τα νεύρα. Για κατάθλιψη, φαρυγγίτιδα, βήχα, βράχνιασμα, λαιμό, υπόταση, διάρροια, αμυγδαλές, δαγκώματα εντόμων. Πολύτιμο για όσους ιδρώνουν τα χέρια τους και οι μασχάλες. Για κυκλοφορικά προβλήματα. Σταματάει το γάλα στις γυναίκες που θηλάζουν και την τριχόπτωση.

ΧΑΜΟΜΗΛΙ

Ηρεμιστικό των νεύρων, για ημικρανίες, νευραλγίες, ζαλάδες και αϋπνίες. Επουλώνει εγκαύματα και σπυριά. Ανακουφίζει από αναφυλαξία, φαγούρα, πονόδοντο, βήχα, κρυολογήματα, τυμπανισμό, αιμορροΐδες, κράμπες, πόνο των αυτιών και πληγές στο στόμα.

Γιατροσόφια με βότανα.

Φασκόμηλο για το συνάχι

 

Αρπάξατε συνάχι και θέλετε να απαλλαγείτε από τις βλέννες που μπλοκάρουν τα ρουθούνια και τα πνευμόνια σας; Ρίξτε 10 φύλλα φρέσκο ή αποξηραμένο φασκόμηλο για 15 λεπτά μέσα σε ένα ποτήρι καυτό γάλα. Σουρώστε και πιείτε το όσο είναι ζεστό. Το φασκόμηλο έχει αποξηραντικές ιδιότητες και θα επιδράσει στους βλεννογόνους άμεσα. 

 

Μαντζουράνα για τσιμπήματα από κουνούπια

 

Αν σας έχουν τσιμπήσει τα κουνούπια και έχετε φαγούρα, για να απαλλαγείτε από αυτήν, τρίψτε φύλλα φρέσκιας μαντζουράνας πάνω στα τσιμπήματα ή φροντίστε να έχετε σε ένα μπουκαλάκι λίγο έλαιο βάσης, στο οποίο θα έχετε ρίξει μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο του φυτού. Η ανακούφιση από τα δυσάρεστα συμπτώματα θα είναι άμεση.

Αλόη για την κούραση

 

 Η αλόη ή αθάνατος είναι το βότανο που έδινε ο Μ. Αλέξανδρος στους πολεμιστές του, για να ενισχύει τα αποθέματα των δυνάμεών τους. Είναι το κατάλληλο βότανο, για να ενισχύει την αντοχή του οργανισμού, να καθαρίσει το έντερο και να ομορφύνει το δέρμα. Πίνετε το χυμό της αλόης αραιωμένο σε λίγο νερό ή σκέτο 3 φορές την ημέρα, πριν το φαγητό.

Δεντρολίβανο για το συκώτι

 

Το δεντρολίβανο είναι πολύτιμο φάρμακο για τη δυσφορία, τη διάρροια και τους εμετούς που αποδίδονται σε κόπωση του συκωτιού και της χολής, αλλά και για τις ημέρες που το παρακάνατε με το αλκοόλ και το φαγητό. Κόβετε 50 γρ. ανθισμένου φυτού, το ρίχνετε σε 1 λίτρο βραστό νερό και το αφήνετε να μείνει για 10 λεπτά σκεπασμένο. Θα πίνετε ένα φλιτζάνι έγχυμα έπειτα από κάθε γεύμα για όσες μέρες νιώθετε ενόχληση.

 

 

Μέντα για τους ρευματικούς πόνους

 

Αν θέλετε να κατευνάσετε τον πόνο που σας προκαλούν οι ρευματισμοί ή τα αρθριτικά, δοκιμάστε τα καταπλάσματα από φύλλα φρέσκιας μέντας. Θα τα βάλετε σε ένα κατσαρολάκι με λίγο νερό και θα τα αφήσετε, μέχρι να πάρουν μία βράση. Στη συνέχεια θα τα σουρώσετε και θα τα βάλετε σε μια γάζα, που θα την τοποθετήσετε γύρω ή πάνω στην πονεμένη περιοχή για 15-20 λεπτά.

Τσουκνίδες για δυσμηνόρροια

 

Προμηθευτείτε 500 gr αποξηραμένες ρίζες τσουκνίδας. Όποτε υποφέρετε από συμπτώματα  δυσμηνόρροιας, βάλτε τις να βράσουν σε 3 λίτρα νερό, μέχρι να μείνει το μισό μόνο λίτρο αφεψήματος. Πιείτε από αυτό το τσάι 1 φλιτζάνι 3-4 φορές την ημέρα. Η τσουκνίδα, που περιέχει πολλά μέταλλα και οξέα, επιδρά καθαρτικά στο αίμα, ενώ ο χυμός της έχει, σε περίπτωση αιμορραγίας, έντονη αιμοστατική δράση.

Γλυκόριζα για τη γαστρίτιδα 

 

Το βότανο αυτό παράγει μία βλέννα στο στομάχι, η οποία επικάθεται στα τοιχώματά του, περιορίζοντας τις εκκρίσεις των οξέων. Για να το παρασκευάσετε, θα αναμείξετε σε 1/2 λίτρο βραστό νερό μία κουταλιά της σούπας γλυκόριζα σε μορφή σκόνης, θα την αφήσετε για 10 λεπτά και ύστερα θα την σουρώσετε. Πίνετε αυτό το τσάι κρύο 2-3 φορές την ημέρα  πριν από τα γεύματα.

Η πασιφλόρα σε περιπτώσεις μελαγχολίας

Η πασιφλόρα έχει την ιδιότητα να χαλαρώνει το νευρικό σύστημα, ενώ χρησιμοποιείται ακόμη και για τη μείωση της πίεσης. Είναι ασφαλές, αλλά σε μεγάλη δόση μπορεί να μειώσει πολύ την πίεση του αίματος. Μπορούμε να ετοιμάσουμε ένα έγχυμα, όπου θα ρίξουμε 1/2 κουταλιά πασιφλόρα σε βρασμένο νερό για 5-6΄ λεπτά. Πίνουμε 1-2 ροφήματα την ημέρα.

Αγκινάρα για τη χοληστερίνη

 

Αν θέλετε να ρίξετε τη χοληστερίνη σας, εντάξετε στο διαιτολόγιό σας τις αγκινάρες. Οι αγκινάρες βοηθούν στην αποτοξίνωση του συκωτιού και στην αποβολή της χοληστερίνης από τον οργανισμό. Μπορείτε να τις βράσετε σε ελάχιστο νερό (το οποίο θα πιείτε) ή να τις βάλετε καθαρισμένες και πλυμένες στον αποχυμωτή και να καταναλώσετε το χυμό τους.

 Μαϊντανός για τις φακίδες

 

Αν σας ενοχλούν οι φακίδες, προσπαθήστε να τις σβήσετε ή να τις αποχρωματίσετε αρκετά με αφέψημα μαϊντανού. Βράστε ένα χοντρό μάτσο μαϊντανό σε 1/2 λίτρο νερό για 15΄ λεπτά περίπου. Η θεραπεία απαιτεί να κάνετε τοπικές πλύσεις με χλιαρό αφέψημα στα σημεία που σας ενδιαφέρουν.

Γεράνι για τη φαγούρα

Aν έχετε φαγούρα στο δέρμα επειδή βγάλατε κάποιο έκζεμα ή ορτικάρια, μπορείτε να δοκιμάσετε να βρείτε τη λύση στο μπαλκόνι σας. Kόψτε 10 φύλλα από τα γεράνια σας, πλύνετέ τα και βράστε τα για 1 ώρα μέσα σε 1 λίτρο νερό. Bρέξτε με το υγρό αυτό γάζες και κάνετε 4-5 φορές την ημέρα τοπικές κομπρέσες στα σημεία όπου έχετε την ενόχληση.

Λεβάντα για ιγμορίτιδα και πονόδοντο

 

 Προσφέρει σημαντική ανακούφιση από τα δυσάρεστα συμπτώματα που συνοδεύουν μια κρίση ιγμορίτιδας. Βράσετε δύο φλιτζάνια νερό, προσθέσετε το χυμό δύο λεμονιών, πιπέρι, ένα κουταλάκι θαλασσινό αλάτι και μια χούφτα φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα λεβάντας. Στη συνέχεια, πριν κρυώσει το μείγμα, σκύψτε πάνω από τη γαβάθα, σκεπάστε το κεφάλι σας με μια πετσέτα και κάνετε για αρκετή ώρα εισπνοές.

Aν σας πιάσει πονόδοντος, θυμηθείτε τις καταπραϋντικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της λεβάντας. Μπορείτε να κάνετε στοματικές πλύσεις με αφέψημα (20 γρ. αποξηραμένα λουλούδια ή 40-50 νωπά, που θα βράσετε για 15-20΄ σε 1/2 λίτρο νερό) ή κομπρέσες.

Τζίντζερ για τη δυσπεψία

Μασώντας μια πάστα από πιπερόριζα, γνωστή ως τζίντζερ, και αλάτι πριν το φαγητό, απομακρύνετε τον κίνδυνο της δυσπεψίας. Ξύστε την επιφάνεια ενός φρέσκου τζίντζερ κι ανακατέψτε μια πρέζα από αυτό με μια πρέζα χοντρό αλάτι, έως ότου φτιάξετε μια πάστα. Μασήστε την για 2 - 3 λεπτά, χωρίς να την καταπιείτε και φροντίστε να ξεκινήσετε το φαγητό μέσα στα επόμενα 15 λεπτά. Αλλιώς η αίσθηση καψίματος που θα σας φέρει θα είναι ενοχλητική.

Bασιλικός: για το άγχος των εξετάσεων

Aν πριν από ένα διαγωνισμό ή κάποιο άλλο αγχογόνο γεγονός δεν μπορείτε να χαλαρώσετε και να κοιμηθείτε, αναζητήσετε τις κατευναστικές και υπνωτικές ιδιότητες του φρέσκου βασιλικού. Βάλτε 25 γρ. φύλλα φρέσκου βασιλικού σε 1/2 λίτρο κρύο νερό και αφήστε το αφέψημα να βράσει σε χαμηλή φωτιά, με το καπάκι κλειστό, για 10 λεπτά. Αφού κρυώσει το αφέψημα, πιείτε 3-4 φλιτζάνια μέσα στην ημέρα. Έτσι, όταν έρθει η ώρα του ύπνου, θα μπορέσετε εύκολα να κοιμηθείτε. Αν η νευρικότητα και το άγχος σας είναι πολύ έντονα, μπορείτε να ξεκινήσετε τη θεραπεία αυτή αρκετές ημέρες πριν.

Βότανα… διά πάσαν νόσον.

ΑΓΧΟΣ: Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Χαμομήλι, Τζίνσενγκ, Τίλιο, Μελισσόχορτο, Μέντα.

ΑΤΟΝΙΑ: Αγγελική, Τσουκνίδα, Φασκόμηλο.

ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ: Λουΐζα, Μάραθος, Αψιθιά.

ΑΙΜΟΡΡΟΪΔΕΣ:  Αχιλλαία, Λάπαθο, Τσουκνίδα.

ΑΚΜΗ: Εχινάκια, Τίλιο, Φυτολάκα, Χαμομήλι.

ΑΜΝΗΣΙΑ: Μελισσόχορτο, Τζίνσενγκ, Θυμάρι, Μαντζουράνα.

ΑΜΟΙΒΑΔΕΣ: Σκόρδο, Απήγανος.

ΑΜΥΓΔΑΛΙΤΙΔΑ:  Εχινάκια, Φασκόμηλο, Αγριμόνιο.

ΑΝΑΙΜΙΑ: Τριφύλλι, Τσουκνίδα, Αγγελική, Λάπαθο.

ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ: Τζίνσενγκ, Μελισσόχορτο, Δίκταμο.

ΑΝΟΡΕΞΙΑ: Αγκινάρα, Αγγελική, Αψιθιά, Γαϊδουράγκαθο.

ΑΡΘΡΙΤΙΚΑ: Φασκόμηλο, Τίλιο, Σημύδα, Αγγελική.

ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ: Βίσκος, Κράταιγος, Σκόρδο.

ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΩΣΗ: Τίλιο, Κράταιγος, Σκόρδο.

ΑΣΘΜΑ: Βάλσαμο, Γλυκόριζα, Ρίγανη, Λεβάντα, Εφέδρα, Ινούλα.

ΑΫΠΝΙΑ: Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Τίλιο, Λυκίσκος, Χαμομήλι.

ΑΦΘΕΣ: Αλταία, Τσουκνίδα.

ΒΗΧΑΣ: Ρίγανη, Τσάϊ Βουνού, Βερμπάσκο, Γλυκάνισο, Θυμάρι, Ζαμπούκος, Φασκόμηλο.

ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ: Μολόχα, Βερμπάσκο, Γλυκάνισο, Γλυκόριζα, Θυμάρι, Κρόκος.

ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Γαϊδουράγκαθο, Άνηθος, Μάραθος.

ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ:  Μολόχα, Φασκόμηλο, Φτελιά,  Χαμομήλι.

ΓΡΙΠΗ: Δυόσμος, Αχιλλαία, Εχινάκια, Τσάι βουνού, Ζαμπούκος.

ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ: Βασιλικός.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ (ΣΑΚΧΑΡΟ): Αγριμόνιο, Αμυγδαλιά, Αψιθιά, Λαγοκημιθιά, Τσουκνίδα.

ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ: Αγριάδα, Τσουκνίδα, Λουΐζα.

ΔΙΑΡΡΟΙΑ:  Αψιθιά, Γεράνιο, Αγριμόνιο, Σύμφυτο, Τριαντάφυλλο.

ΔΥΣΕΝΤΕΡΙΑ: Βασιλικός, Λάπαθο.

ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ: Χαμομήλι, Μέντα, Δίκταμο, Δυόσμος, Κάρδαμο, Φασκόμηλο.

ΔΥΣΠΝΟΙΑ: Ευκάλυπτος, Ζαμπούκος, Βασιλικός.

ΕΛΚΗ (ΣΤΟΜΑΧΙΚΑ): Φασκόμηλο, Χαμομήλι.

ΕΛΚΗ (ΔΕΡΜΑΤΟΣ): Καλέντουλα, Εχινάκια.

ΕΛΚΗ (ΠΕΠΤΙΚΑ): Χαμομήλι, Δίκταμο, Λουΐζα.

ΕΚΖΕΜΑ: Τίλιο, Τριφύλλι, Τσουκνίδα, Χαμομήλι.

ΕΜΕΤΟΣ: Γαρύφαλλο, Δυόσμος, Σπειραία.

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ: Κρόκος,  Λυγαριά, Βάλσαμο.

ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΑ (ΕΠΩΔΥΝΗ): Ανεμώνη, Βαλεριάνα, Σκουτελάρια, Τζίνσενγκ.

ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΑ (ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ): Απήγανος, Αχιλλαία, Λυγαριά, Φλισκούνι.

ΕΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΔΑ: Καλέντουλα, Χαμομήλι.

ΕΦΙΔΡΩΣΗ: Φασκόμηλο.

ΖΑΛΑΔΕΣ: Αψιθιά.

ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ: Λεβάντα, Τίλιο.

ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ: Αγγελική, Σκόρδο.

ΙΛΑΡΑ: Κολλιτσίδα.

ΙΓΜΟΡΙΤΙΔΑ: Ζαμπούκος, Χαμομήλι.

ΙΣΧΙΑΛΓΙΑ: Βάλσαμο, Αχιλλαία, Μέντα.

ΙΛΙΓΓΟΣ: Μελισσόχορτο, Μαντζουράνα, Θρούμπη, Φασκόμηλο, Λεβάντα.

ΚΑΚΟΣΜΙΑ ΣΤΟΜΑΤΟΣ: Άνηθος, Μοσχοκάρυδο, Μάραθος.

ΚΑΟΥΡΕΣ: Αλθαία, Σπειραία, Μολόχα, Σύμφυτο.

ΚΑΡΔΙΑ: Κράταιγος, Σκόρδο, Μελισσόχορτο.

ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Τζίνσενγκ, Μελισσόχορτο, Βρώμη, Νταμιάνα, Σκουτελλάρια.

ΚΙΡΣΟΙ: Κράταιγος.

ΚΟΛΙΚΟΙ: Αγγελική, Άνηθος, Βαλεριάνα, Πιπερόριζα, Μέντα, Κάρδαμο.

ΚΟΛΙΤΙΔΑ: Αγριμόνιο, Αλθαία, Σύμφυτο.

ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ: Τσάϊ βουνού, Αχιλλαία, Αγγελική, Ζαμπούκος, Πιπερόριζα, Μέντα.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΣ: Πιπερόριζα, Καγιέν, Σινάπι.

ΚΥΣΤΙΤΙΔΑ: Αγριάδα, Αχιλλαία, Τσουκνίδα.

ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ: Αγριάδα, Μαϊντανός.

ΛΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ: Μολόχα, Βελανιδιά, Θυμάρι, Εχινάκια, Φασκόμηλο, Χαμομήλι.

ΝΑΥΤΙΑ: Βαλλωτή, Μέντα, Δυόσμος, Μάραθος, Μελισσόχορτο.

ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ: Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Δενδρολίβανο, Βάλσαμο.

ΝΕΦΡΟΛΙΘΟΙ (ΠΕΤΡΑ): Αγριάδα, Σκορπίδι, Αγριμόνιο, Αλθαία.

ΟΙΔΗΜΑ: Ζαμπούκος, Κανέλλα.

ΟΡΑΣΗ: Μάραθος, Καρότο.

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ: Χαρούπια Σπόρος.

ΟΥΛΙΤΙΔΑ: Μύρο, Φασκόμηλο, Εχινάκια.

ΟΥΡΙΚΟ ΟΞΥ: Αγριάδα, Βερμπάσκο, Τσουκνίδα.

ΠΟΝΟΔΟΝΤΟΣ: Γαρύφαλλο, Δίκταμο, Γλυκάνισο.

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ: Δενδρολίβανο, Ρίγανη, Μέντα, Πράσινο Τσάϊ, Σινάπι.

ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ: Αγριάδα, Περδικάκι.

ΠΥΡΕΤΟΣ: Αγγελική, Πιπερόριζα, Αχιλλαία, Τριφύλλι, Αγριμόνιο, Χαμομήλι.

ΠΟΝΟΛΑΙΜΟΣ: Αγριμόνιο, Αχιλλαία, Ζαμπούκος.

ΠΙΤΥΡΙΔΑ: Δενδρολίβανο, Τσουκνίδα.

ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΙ: Αγγελική, Άρνικα, Αχιλλαία, Ζαμπούκος, Τίλιο, Τσουκνίδα.

ΡΙΝΟΡΡΑΓΙΑ: Καλέντουλα.

ΣΤΟΜΑΧΙ: Δίκταμο, Χαμομήλι, Μέντα, Λουΐζα, Γλυκάνισο, Δυόσμος, Μάραθος.

ΣΤΡΕΣ: Ιξός, Χαμομήλι, Τίλιο, Σκουτελάρια, Πράσινο Τσάι.

ΣΥΚΩΤΙ: Αγκινάρα, Γαϊδουράγκαθο, Αψιθιά.

ΤΑΧΥΠΑΛΜΙΑ: Βαλεριάνα, Λεόνουρος, Λεβάντα, Μελισσόχορτο.

ΤΡΑΥΜΑΤΑ: Καλέντουλα, Δίκταμο, Χαμομήλι, Ζαμπούκος, Σύμφυτο.

ΤΡΙΧΟΠΤΩΣΗ: Δάφνη, Δενδρολίβανο, Καρυδιά, Τσουκνίδα, Φασκόμηλο, Κρεμμύδι.

ΤΥΜΠΑΝΙΣΜΟΙ: Γλυκάνισο, Δενδρολίβανο, Κάρδαμο, Κόλιανδρος, Μάραθος, Μέντα.

ΥΠΕΡΚΟΠΩΣΗ: Τζινσενγκ, Μελισσόχορτο, Θυμάρι, Δενδρολίβανο.

ΥΠΕΡΤΑΣΗ: Κράταιγος, Ιξός, Βαλεριάνα, Τίλιο, Φύλλα Ελιάς, Μελισσόχορτο, Σκόρδο.

ΥΠΟΤΑΣΗ: Κράταιγος, Πιπερόριζα, Κόκκινη Πιπεριά.

ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ: Αγριμόνιο, Φασκόμηλο, Αλθαία, Ζαμπούκος.

ΦΛΕΒΙΤΙΔΑ: Καστανιά, Ιξός, Κράταιγος, Τίλιο.

ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ: Αγκινάρα, Ταράξακο, Πράσινο Τσάϊ, Σκόρδο, Αντράκλα.

ΨΩΡΙΑΣΗ: Γαϊδουράγκαθο, Γάλιο, Ίριδα, Τριφύλλι, Άρκτιο, Λιναρόσπορος.

ΩΤΙΤΙΔΑ: Αγκινάρα, Κισσός.

Βότανα και ζώδια.

Είναι γνωστό πως κάθε ζώδιο στην παραδοσιακή αστρολογία αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο μέρος του ανθρώπινου σώματος. Έτσι, ανάλογα με το ζώδιό μας, υπάρχουν ορισμένα βότανα που ενισχύουν τη φυσική άμυνα του οργανισμού μας. Με αυτά τα ζητήματα ασχολείται κυρίως η λεγόμενη ιατρική αστρολογία, που έχει εντοπίσει κάποιες επιπλέον συγκεκριμένες παθήσεις που σχετίζονται με τα ζώδια, προσφέροντάς μας χρήσιμες πληροφορίες και συμβουλές.

ΚΡΙΟΣ (κεφάλι):  Οι Κριοί υποφέρουν συχνά από παθήσεις στην περιοχή του κεφαλιού και πόνους που σχετίζονται με το νευρικό σύστημα. Ο βασιλικός, ο δυόσμος και η μέντα ανακουφίζουν από τους νευρικούς πονοκεφάλους. Η βαλεριάνα και το τίλιο καταπραΰνουν τις ημικρανίες, η λεβάντα και ο αμέθυστος βοηθούν στη χαλάρωση του νευρικού συστήματος και στις αϋπνίες.

ΤΑΥΡΟΣ (λαιμός):  Οι Ταύροι υποφέρουν κυρίως από πόνους στο λαιμό, στο σβέρκο και από παρεγκεφαλίτιδα. Η χρήση του σαμπούκου βοηθάει στον πονόλαιμο και τη φαρυγγίτιδα, ενώ ευεργετικό για το λαιμό είναι και το θυμάρι.

ΔΙΔΥΜΟΙ (πνεύμονες): Οι Δίδυμοι αντιμετωπίζουν συχνά προβλήματα που σχετίζονται με την περιοχή των πνευμόνων και των βρόγχων. Η γλυκόριζα είναι ευεργετική για τους πνεύμονες και την ευκολία στην αναπνοή, ενώ ο ευκάλυπτος βοηθάει στο άσθμα και τις αναπνευστικές παθήσεις.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ (στομάχι): Οι Καρκίνοι παραπονούνται συνήθως για προβλήματα στο στομάχι και το έντερο. Το χαμομήλι, το δενδρολίβανο, το γλυκάνισο και η μέντα θα σας ανακουφίσουν και θα σας ηρεμήσουν.

ΛΕΩΝ (καρδιά): Οι Λέοντες αντιμετωπίζουν κυρίως προβλήματα που σχετίζονται με την καρδιά και το κυκλοφορικό. Βότανα που τονώνουν την καρδιαγγειακή λειτουργία είναι η αγγελική, το μελισσόχορτο και το δενδρολίβανο. Η καλέντουλα είναι ευεργετική για την υγεία των αιμοφόρων αγγείων.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ (έντερο): Οι Παρθένοι έχουν να αντιμετωπίσουν παθήσεις που σχετίζονται με το έντερο, το στομάχι και τη μήτρα (οι γυναίκες). Ο λιναρόσπορος και η μπελαντόνα καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα και η ιτιά τονώνει το έντερο. Το βερμπάσκο είναι ευεργετικό για τη μήτρα και το χαμομήλι για το στομάχι.

ΖΥΓΟΣ (νεφρά): Οι Ζυγοί αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα νεφρά και τις φλέβες τους. Η αχιλλαία τονώνει τα νεφρά και καθαρίζει το αίμα, ενώ η σημύδα και το γαϊδουράγκαθο βοηθούν στην αποτοξίνωση και την αποβολή των περιττών υγρών, καθώς και στην τόνωση του ήπατος.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ (γεννητικά όργανα): Οι Σκορπιοί είναι πιο επιρρεπείς σε προβλήματα που σχετίζονται με τα γεννητικά όργανα και την ουροδόχο κύστη. Η σμεουριά βοηθάει στους πόνους, τις κύστες, τις ορμονικές διαταραχές και την καθαριότητα. Η αχιλλαία στην καθαριότητα και τις κύστες, η στελλαρία στις κύστες, το χαμομήλι στην καθαριότητα και η βαλεριάνα στους πόνους.

ΤΟΞΟΤΗΣ (συκώτι): Οι Τοξότες υποφέρουν από παθήσεις που σχετίζονται με το συκώτι και τη χολή. Αχιλλαία, αγριάδα και ερυθραία είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για το συκώτι, όπως και η σημύδα με την αγκινάρα για τη χολή.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ (γόνατα και αρθρώσεις): Οι Αιγόκεροι έχουν ευαισθησίες στις αρθρώσεις τους και ιδίως στα γόνατα, αλλά και δερματικά προβλήματα. Το δαφνέλαιο ανακουφίζει τους ρευματισμούς και το αρπαγόφυτο την αρθρίτιδα. Το σκόρδο καταπολεμά τις φλεγμονές των αρθρώσεων, ενώ η αλόη, η καλέντουλα, το καγιέν και η τσουκνίδα αντιμετωπίζουν διάφορες δερματικές παθήσεις.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ (κνήμες και αστράγαλοι): Οι Υδροχόοι παραπονούνται για ενοχλήσεις στην περιοχή των αστραγάλων και της κνήμης, καθώς και για νευραλγίες. Το ιεράκιο καταπολεμά το πρήξιμο στα πόδια και τους αστραγάλους. Το βάλσαμο χρησιμοποιείται στη θεραπεία της νευραλγίας.

ΙΧΘΕΙΣ (πέλματα): Οι Ιχθείς είναι πιο ευπαθείς στις παθήσεις των ποδιών και των πελμάτων. Επιπλέον, αρρωσταίνουν πιο συχνά (κρυολόγημα, γρίπη). Η αλόη έχει καταπραϋντικές ιδιότητες, το απόσταγμα από γκρέιπ-φρουτ βοηθά τα πονεμένα και πρησμένα πόδια. Συνιστάται ποδόλουτρο με καλέντουλα και χαμομήλι. Η εχινάκεια καταπολεμά τη γρίπη και, όπως και η αλόη, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Βότανα και καθαριότητα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, ο Έλληνας καταναλωτής χρησιμοποιεί διπλάσια ή τριπλάσια ποσότητα απορρυπαντικού από την αναγκαία, που θα καταλήξει στο νερό και στο έδαφος μέσω  των αποχετεύσεων,  δηλητηριάζοντας τους υδάτινους πόρους.

Για το 86% των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ελλάδα δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες για το κατά πόσον η χρήση τους είναι ασφαλής.

Τα περισσότερα απορρυπαντικά περιέχουν τοξικές και καρκινογόνες ουσίες. Έτσι, για καρκίνο έχει ενοχοποιηθεί το χλώριο, ενώ ακόμα και κάποια σαμπουάν περιέχουν καρκινογόνες ουσίες, όπως η βενζοφαινόνη και η φαινόλη.

Η μυρωδιά του λεμονιού στα υγρά πιάτων δημιουργείται συνήθως με τη λεμονίνη, ουσία ύποπτη για καρκινογένεση. Τα αποσμητικά χώρου μπορεί να περιέχουν παραδιχλωροβενζίνη, που προκαλεί καρκίνο και ασθένεια του ήπατος. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι οι παιδικές αλλεργίες έχουν εικοσαπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια.

Ανάμεσα στα οικιακά απορρυπαντικά, τα πιο τοξικά θεωρούνται τα καθαριστικά φούρνου, αποχετεύσεων και λεκάνης τουαλέτας. H καυστική σόδα, η οποία περιέχεται σε όλα τα παραπάνω, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.

Στη συνέχεια προτείνουμε κάποιες λύσεις από το μεγάλο «θησαυρό» της φύσης, τα βότανα, για την αντικατάσταση των χημικών που χρησιμοποιούμε καθημερινά στο σπίτι μας. Με τον τρόπο αυτό, ο καθένας από μας προστατεύει όχι μόνο την υγεία του αλλά και το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει.

Απορρυπαντικό για τα πιάτα: Σε ένα λίτρο ζεστό νερό ρίχνουμε 12 κουταλιές της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι κι ανακατεύουμε καλά, μέχρι να λιώσει. Προσθέτουμε ½ λίτρο οινόπνευμα και το χυμό 12 λεμονιών. Ανακινούμε καλά, κάθε φορά που το χρησιμοποιούμε.

Απορρυπαντικό για λείες επιφάνειες: Φτιάχνουμε ένα μείγμα από φασκόμηλο, λεβάντα, tea tree, ξίδι και σαπούνι βιολογικό ή πράσινο ή σαπούνι πλυσίματος των πιάτων. Από το προηγούμενο βράδυ ρίχνουμε τα παραπάνω βότανα σε νερό. Την επόμενη μέρα αφαιρούμε από το νερό τα βότανα και προσθέτουμε το ξίδι και το σαπούνι.

Είδη υγιεινής πλακάκια μπάνιου, δαπέδου, νεροχύτες: Βάζουμε σε μία λεκάνη 2 λίτρα νερού, 1,5 φλιτζάνι σόδα, μερικές σταγόνες από αιθέρια έλαια κίτρου, μέντας, λεβάντας και δεντρολίβανου. Τρίβουμε καλά τις επιφάνειες.

Πατώματα, ξύλινες επιφάνειες, τζάμια, καθρέπτες και γενικά οι περισσότερες επιφάνειες στο σπίτι καθαρίζουν με νερό και ξίδι, που αδρανοποιεί και την ανάπτυξη μικροοργανισμών (2 κουταλιές ξίδι σε 1 λίτρο ζεστό νερό). Όταν υπάρχουν λαδιές, προσθέτουμε 1-2 σταγόνες σαπούνι για τα πιάτα. Για να απαλλαγούμε από την έντονη μυρωδιά του ξιδιού, μπορούμε να αρωματίσουμε το χώρο με αιθέρια έλαια.

Για τον καθαρισμό των τοίχων: Σε 1 λίτρο νερό ρίχνουμε 2 κουταλιές της σούπας σόδα και  σταγόνες από αιθέρια έλαια λεβάντας ή λουίζας ή κυπαρισσιού. Τρίβουμε και ξεπλένουμε με μαλακό σφουγγάρι.

Καθαρισμός αποχετεύσεων και λεκάνης τουαλέτας: Αντί για καυστική σόδα, ρίχνουμε στις αποχετεύσεις μισό φλιτζάνι μαγειρική σόδα και μισό φλιτζάνι ξίδι. Μετά από 15 λεπτά ρίχνουμε βραστό νερό, για να ξεπλυθούν τα κατάλοιπα (Προσοχή, οι πλαστικοί σωλήνες μπορεί να λιώσουν, αν ρίξουμε πολύ βραστό νερό). Το ίδιο χρησιμοποιούμε και για τη λεκάνη της τουαλέτας.

Για τα υφάσματα επιπλώσεων και τις κουρτίνες που δεν πλένονται στο πλυντήριο, χρησιμοποιούμε 4 σταγόνες από αιθέριο έλαιο δενδρολίβανου και 1 φλιτζανάκι του καφέ καθαρό οινόπνευμα σε 1 λίτρο νερό. Ψεκάζουμε με το μείγμα τους λεκέδες, αφήνουμε να στεγνώσει και περνάμε με την ηλεκτρική σκούπα.

Για να καθαρίσουμε και να αρωματίσουμε τα χαλιά: Αφού τα περάσουμε με την ηλεκτρική σκούπα για να φύγει η σκόνη, απλώνουμε πάνω τους για 10 λεπτά το εξής μείγμα: πούδρα και αιθέρια έλαια από λεβάντα ή λεμόνι, σε αναλογία 1 σταγόνα σε ένα κουταλάκι πούδρα. Στη συνέχεια αφαιρούμε με την ηλεκτρική σκούπα την πούδρα.

Οι ντουλάπες και τα συρτάρια: Καθαρίζουν και ευωδιάζουν, αν τα καθαρίσουμε με νερό, σαπούνι και αιθέριο έλαιο λεβάντας.

Προστατεύουμε τα ρούχα από το σκώρο: Τοποθετώντας στις ντουλάπες σακουλάκια με μείγμα από φασκόμηλο, λεβάντα, βασιλικό και δεντρολίβανο.

Αντί τα τοξικά αποσμητικά χώρου: Χρησιμοποιούμε φύλλα λεβάντας ή μέντας ή αιθέρια έλαια.

Μύγες, τσιμπούρια και κουνούπια: Ψεκάζουμε με κοκτέιλ από αιθέρια έλαια ευκάλυπτου, βασιλικού, γερανιού, γαρίφαλου, κίτρου, δυόσμου και λεβάντας.

Τα καλύτερα εντομοαπωθητικά: Είναι ο βασιλικός και το γεράνι, που επιπλέον είναι όμορφα φυτά και μυρίζουν υπέροχα. Φυτεύοντας στα μπαλκόνια και τα παράθυρά μας, μπορούμε να κρατήσουμε  μακριά μύγες και κουνούπια. Ένα ματσάκι φασκόμηλο κρεμασμένο σ’ ένα ξύλο κοντά στα κηπευτικά διώχνει τα έντομα.

Για τα ζωύφια στο χώμα φυτεύουμε κοντά στα υπόλοιπα φυτά σκόρδα. Επειδή τα περισσότερα βότανα είναι εντομοαπωθητικά, μπορούμε να φυτέψουμε στον κήπο  φράχτες και μπορντούρες από βότανα και αρωματικά φυτά. Έτσι θα απαλλαχτούμε από τους ψεκασμούς.

Τα βότανα ως καλλυντικά.

   

Τα προϊόντα περιποίησης που είναι φτιαγμένα από υλικά της φύσης κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος, καθώς είναι απαλλαγμένα από χημικές ουσίες που ενοχοποιούνται για λοιμώξεις, αλλεργίες ή και σοβαρότερες παθήσεις. Παρακάτω προτείνουμε συνταγές για φυσικά καλλυντικά που μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας πολύ οικονομικά στην κουζίνα του σπιτιού σας, χρησιμοποιώντας βότανα.

Κρέμα για πανάδες: Ανακατεύετε σε ένα μπολ έγχυμα κάρδαμου, έγχυμα τίλιου, μέλι, χυμό λεμονιού και πολτοποιημένο μαϊντανό φτιάχνοντας μια πηχτή κρέμα. Απλώστε την στις πανάδες και αφήστε τη για 20-30 λεπτά. Ξεπλύνετε με χλιαρό νερό.

Βούτυρο για τα χείλια: Λιώστε 5 γρ. κερί μέλισσας, 70 γρ. βούτυρο κακάο και 5 ml αμυγδαλέλαιο ή λάδι καρότου ή σιτέλαιο σε φούρνο μικροκυμάτων ή σε μπεν μαρί. Ανακατέψτε καλά και, λίγο πριν το βάλετε στο δοχείο, προσθέστε 2-3 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεμονιού, μανταρινιού ή γκρέιπ-φρουτ.

Ενυδατικό λάδι χεριών: Σε 50 γρ. αμυγδαλέλαιο προσθέστε 2 κουταλιές λάδι καλέντουλας, 3 φύλλα ευκαλύπτου αποξηραμένα, 1 φλούδα λεμονιού και 2 κουταλιές φρέσκο δυόσμο. Κλείστε το μείγμα σε βάζο και αφήστε το για 2 εβδομάδες σε σκοτεινό μέρος. Στη συνέχεια σουρώστε και απλώστε με μασάζ, μέχρι να απορροφηθεί το προϊόν.

Αποσμητικό: Γεμίστε ένα μπουκαλάκι με ψεκαστήρα 80 γρ. αποσταγμένο νερό. Βάλτε 1.5 ml βάμμα καλέντουλας σε ένα μικρό ποτήρι. Στο ίδιο ποτήρι προσθέστε 5 ml propylon glycol. Ανακατέψτε το μείγμα με το νερό. Ρίξτε στο νερό 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο tea tree, 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας, 2 σταγόνες αιθέριο έλαιο περγαμόντου, 2 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεμονιού. Η χρήση της σωστής ποσότητας αιθέριων ελαίων με σταγονόμετρο είναι απαραίτητη για ένα ευχάριστο άρωμα στο αποσμητικό σας.

After Save: Αναμείξετε 1 κουταλιά της σούπας βάμμα καλέντουλας, 1 κουταλιά της σούπας βάμμα σύμφυτου, 2 κουταλιές του γλυκού καστορέλαιο, 2 κουταλιές του γλυκού γλυκερίνη, 20 σταγόνες αιθέριο έλαιο σανδαλόξυλου, 20 σταγόνες αιθέριο έλαιο ροδόξυλου και 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο κέδρου. Τοποθετήσετε το μείγμα σε σκούρο γυάλινο μπουκάλι σπρέι κι αφήστε το για 3 με 4 μέρες. Στη συνέχεια προσθέστε 3 1/2 κουταλιές της σούπας χυμό αλόης και 3 1/2 κουταλιές της σούπας αποσταγμένο νερό. Ανακινήστε καλά το μπουκάλι καλά και φυλάξετε το άφτερ σέιβ στο ψυγείο.

Αλοιφή για καλόγερους και ακμή: Αναμείξετε 1 κοφτό κουταλάκι του γλυκού σκόνη κόκκινης φτελιάς με βάμμα καλέντουλας, μύρου ή εχινάκεια, για να φτιάξετε μια πηχτή λεία πάστα. Τοποθετήστε την πάνω και γύρω από τον καλόγερο κι επιδέστε προσεκτικά. Αφαιρέστε τον επίδεσμο έπειτα από 1-2 ώρες. Τέσσερα γραμμάρια εχινάκειας ή 1 κουταλάκι του γλυκού έγχυμα θεωρείται ότι έχει περίπου την ίδια αντιφλεγμονώδη δράση με 100 mg κορτιζόνης.

Ενυδατική μάσκα μαλλιών: Ρίξετε σε ένα βάζο με καπάκι 1/2 ποτήρι σιτέλαιο. Προσθέσετε 1/2 ματσάκι αποξηραμένο μαϊντανό, 1 κουταλιά αποξηραμένο δενδρολίβανο, 1 κουταλιά αποξηραμένη λεβάντα και 1 κουταλιά αποξηραμένο χαμομήλι. Αφήστε το βαζάκι σε ηλιόλουστο μέρος για μία εβδομάδα. Έπειτα ρίξετε 4-5 σταγόνες από αιθέρια έλαια κυπαρισσιού, πεύκου και λιβανιού και αφήστε το μείγμα για μία ημέρα μέσα σε κάποιο ντουλάπι, ώστε να μην έλθει σε επαφή με το φως. Στη συνέχεια, το περνάτε από τουλπάνι και το φυλάσσετε σε φιμέ μπουκάλι. Πριν από το λούσιμο, κάνουμε μασάζ με τη μάσκα στο τριχωτό της κεφαλής και κατά μήκος της τρίχας. Κατόπιν τυλίγουμε με ζεστή πετσέτα, την οποία αφήνουμε για 20', αλλάζοντάς την πότε-πότε, έτσι ώστε να διατηρείται ζεστή σε όλη τη διάρκεια. Λουζόμαστε κανονικά και βάζουμε μαλακτικό. Επαναλαμβάνουμε 1 με 2 φορές την εβδομάδα.

Σαμπουάν για ξανθές ανταύγειες: Βράσετε 2 φλιτζάνια νερό και περιχύσετε με αυτό σε ένα μπολ 10 γραμμάρια τσουκνίδα, 10 γραμμάρια χαμομήλι και 10 γραμμάρια μέντα. Προσθέσετε 2 γραμμάρια χυμό λεμονιού και τα αφήστε το μείγμα για δύο ώρες. Στη συνέχεια σουρώστε το, πιέζοντας τα βότανα με ένα κουτάλι. Μετρήστε την ποσότητα του μείγματος και προσθέσετε ίση ποσότητα απλού σαμπουάν μαλλιών χωρίς άρωμα. Ανακατέψτε καλά και αποθηκεύστε το σε ένα γυάλινο μπουκάλι.

Λάδι σώματος για σύσφιξη και κυτταρίτιδα: Ρίχνετε 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο μάραθου, 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο μύρου ή λιβανιού και 4 σταγόνες αιθέριο έλαιο κυπαρισσιού σε 100 ml αμυγδαλέλαιο και ανακινήστε καλά. Φυλάξτε το λάδι σε ένα γυάλινο μπουκάλι και κάνετε μασάζ μετά το μπάνιο σε ελάχιστα υγρό σώμα.

Τζελ για τις «σακούλες» στα μάτια: Πολτοποιήσετε 1/4 ενός μεγάλου αγγουριού στο μπλέντερ. Βάλτε το σε γυάλινο μπολ και προσθέσετε 30 γραμμάρια τζελ αλόη βέρα. Ανακατέψετε καλά. Βάλετε το μείγμα σε ένα καθαρό, αποστειρωμένο βαζάκι και, όποτε θέλετε να εξαφανίσετε τις σακούλες κάτω από τα μάτια, απλώνετε την κρέμα με βαμβάκι στην περιοχή. Η υπόλοιπη ποσότητα μπορεί να φυλαχθεί στο ψυγείο μέχρι και 5 ημέρες.

Κρέμα ματιών: Βράσετε 2 κουταλιές ελαιόλαδο, 3 κουταλιές κερί μέλισσας και μια χούφτα βλαστάρια από δεντρολίβανο σε πολύ χαμηλή φωτιά για 30 λεπτά. Σουρώσετε και, ενώ είναι ζεστό το μείγμα, προσθέσετε 8 κουταλιές ροδόνερο.

Κρέμα νύχτας: Σε 50 ml κρέμα βάσης προσθέσετε 2 ml αιθέριο έλαιο τζοτζόμπα, 3 σταγόνες λεβάντας και 5 σταγόνες ροδόξυλου. Χρησιμοποιείτε την ενυδατική κρέμα κάθε βράδυ.

Άλλες χρήσεις των βοτάνων…

Αποσμητικά: ευκάλυπτος, θυμάρι.

Άρτυση φαγητών-καρυκευμάτων: βασιλικός, δάφνη, θυμάρι, κύμινο, μέντα, ρίγανη.

Αρωματικά: αλόη, βαλεριάνα, βασιλικός, γαρίφαλο, δάφνη, δίκταμος, θυμάρι, κανέλα,  λεβάντα, λουίζα, ματζουράνα, μέντα, ρίγανη.

Βαλσάμωμα: δενδρολίβανο.

Βαφές μαλλιών: δάφνη, δενδρολίβανο.

Βερνίκια: γαρίφαλο.

Γεύσεις βελτιωτικά: κόλιαντρο, μενεξές, κρόκος.

Γυάλισμα σκευών: εκουιζέτο.

Δάγκωμα φιδιών: αγριμόνιο.

Διακοπή καπνίσματος: άκορος.

Εντομοαπωθητικά: βασιλικός, γαρίφαλο, ευκάλυπτος, λεβάντα.

Καλλυντικά: αλόη, λεβάντα, μενεξές.

Κτηνιατρικά: άρνικα, μαϊντανός.

Κόλλες: γαρίφαλο.

Λεύκανση δοντιών: φασκόμηλο.

Λεύκανση ρούχων: δρακοντιά.

Μελιττογόνα: δίκταμος, ρίγανη.

Μελάνι: γαρίφαλο.

Οδοντοτρίμματα: γλυκάνισος, θυμάρι.

Παρασιτοκτόνα: απήγανος, λεβάντα.

Ποτά: άκορος, άνηθος, βάσαλμο, γαρίφαλο, γλυκάνισο, δίκταμος, ευκάλυπτος, κανέλα, μέντα, ρίγανη.

Υφαντικές ίνες: τσουκνίδα, λινάρι.

Ωοτοκία κότας: τσουκνίδα.

Τα βότανα στην Κουζίνα.

Τα βότανα στην Κουζίνα.

     Με σωστή χρήση των βοτάνων, μπορούν να δημιουργηθούν φανταστικές γεύσεις ακόμα και σε πολύ απλά φαγητά. Ταυτόχρονα, τα βότανα προσφέρουν μία εναλλακτική λύση στη θέση του αλατιού, προσθέτοντας γεύση στο φαγητό.

     Δεν υπάρχουν αυστηρά όρια στη χρήση των βοτάνων. Ένας καλός γενικός κανόνας λέει να μην ανακατεύουμε μαζί δύο πολύ δυνατά βότανα, αλλά να χρησιμοποιούμε ένα πολύ δυνατό και 1 ή 2 πιο ελαφριά, για να ενισχύσουμε το δυνατότερο βότανο. Τα αποξηραμένα βότανα είναι δυνατότερα από τα φρέσκα και τα βότανα σε σκόνη είναι δυνατότερα από τα χοντροτριμμένα.

     Τα φύλλα πρέπει να κόβονται πολύ ψιλά, γιατί όσο περισσότερη κομμένη επιφάνεια υπάρχει, τόσο δυνατότερο είναι το άρωμα που θα απορροφηθεί. Ένα γουδί ή ένα μπλέντερ πρέπει να υπάρχει στην κουζίνα, για να τρίβουμε τα αποξηραμένα βότανα, όταν μας χρειάζεται. Για να κόβουμε φρέσκα βότανα, καταλληλότερο εργαλείο είναι ένα ψαλίδι.

     Η γεύση των μυρωδικών μπορεί να χαθεί σε παρατεταμένο μαγείρεμα, γι’ αυτό τα βότανα σε σούπες ή βραστά πρέπει να προστίθενται 30 λεπτά πριν τελειώσει το μαγείρεμα. Για κρύα φαγητά, όπως κρύες σάλτσες, τυρί, χορταρικά και σάλτσες γαρνιρίσματος, τα μυρωδικά πρέπει να προστίθενται αρκετές ώρες ή μια νύχτα πριν τη χρήση. Αντίθετα, για φαγητά κατσαρόλας και ζεστές σάλτσες προστίθενται στο τέλος, ψιλοκομμένα φρέσκα ή αποξηραμένα μυρωδικά.

     Μπορούμε να γεμίσουμε μπουκάλια με λάδι και ξίδι και να προσθέσουμε διάφορα βότανα, για να τα έχουμε έτοιμα για σάλτσες με διάφορες γεύσεις.

     Για γενική χρήση, μπορούμε να γεμίσουμε ως τη μέση ένα γυάλινο βαζάκι με αρωματικά φυτά της δικής μας επιλογής (καλά πλυμένα και στεγνά), να προσθέσουμε πιπέρι, πιπεριά και να σκεπάσουμε το μείγμα με έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Αυτό το παρασκεύασμα διατηρείται σε δροσερό μέρος εκτός ψυγείου για 1 μήνα περίπου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αρωματίσει όλα σχεδόν τα φαγητά, αντικαθιστώντας με τον καλύτερο τρόπο τις έτοιμες σάλτσες του εμπορίου.

Η δύναμη των μυρωδικών.

Δυνατές γεύσεις: Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή, καθώς η γεύση τους είναι εξαιρετικά δυνατή. Αρκεί μία μικρή κουταλιά του γλυκού για 6 μερίδες. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει: δάφνη, κάρυ, πιπερόριζα, καυτή πιπεριά, δενδρολίβανο, φασκόμηλο.

Μέτριες γεύσεις: Συνιστώνται μέτριες ποσότητες, 1-2 κουταλιές του γλυκού για κάθε 6 μερίδες. Σε αυτά ανήκουν: βασιλικός, σέλινο, κύμινο, άνηθο, μάραθο, μαντζουράνα, μέντα, ρίγανη, θυμάρι.

Ελαφριές γεύσεις: Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μεγάλες ποσότητες και συνδυάζονται καλά με τα περισσότερα από τα υπόλοιπα μυρωδικά. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει τον μαϊντανό.

Συνδυασμοί  βοτάνων – φαγητών.

Η προσθήκη του κατάλληλου βοτάνου μπορεί να κάνει πιο γευστικό και πιο ελκυστικό κάποιο φαγητό. Η γεύση, όμως, είναι ζήτημα προσωπικής προτίμησης και υπάρχει το περιθώριο των ιδιαίτερων επιλογών και πειραματισμών. Μόνοι μας μπορούμε να βρούμε τη σωστή ποσότητα, καθώς και ποιο βότανο χρειάζεται το κάθε φαγητό. Κάποιες προτάσεις είναι οι παρακάτω:

Άνηθος Συνδυάζεται με καρότα, αρακά και αγκινάρες, αλλά και με ψάρια, κυρίως σε συνταγές που δεν περιέχουν ντομάτα. Προσθέστε τον σε κρύες πράσινες σαλάτες, όπως μαρουλοσαλάτα, σαλάτα με κολοκύθι και κρεμμύδι ή τουρσί. Ταιριάζει και σε σαλάτες με γιαούρτι (π.χ. γιαούρτι με παντζάρια), αλλά και σε κρύα πατατοσαλάτα. Χρησιμοποιήστε τον ως γαρνιτούρα ή και μέσα στο φαγητό.

Βασιλικός Η πιο διάσημη συνταγή του είναι η σάλτσα πέστο. Ταιριάζει όμως και με ντομάτες, μπιζέλια και κολοκυθάκια, ενώ γίνεται ωραίο ντρέσινγκ πάνω από λευκά ημίσκληρα ανάλατα τυριά (μοτσαρέλα, ημίσκληρο κατσικίσιο τυρί). Προσθέστε τον σε σούπες με βάση την ντομάτα (μινεστρόνε) και ρίξτε λίγες ψιλοκομμένες φούντες βασιλικού στη χορτόσουπα.

Δάφνη 
Είναι ιδανικό μυρωδικό για σούπες και κοκκινιστό.

Δυόσμος 
Τα φύλλα του δυόσμου, φρέσκα ή αποξηραμένα, συνδυάζονται με πολλά φαγητά, λόγω του ευχάριστου αρώματός τους. Ταιριάζουν με τις ντομάτες (π.χ. γεμιστά), δίνουν έντονη μυρωδιά στον κιμά (σουτζουκάκια, κεφτεδάκια, μπιφτέκια). Φτιάξτε κοκτέιλ (π.χ. mojito) ή αναψυκτικό δυόσμου, προσθέτοντας μερικά του φύλλα σε πράσινο τσάι. Αποτελεί ωραίο συνοδευτικό και για φρουτοσαλάτες. 

Δεντρολίβανο 
Χάρη στην έντονη μυρωδιά του, αρωματίζει με έναν ιδιαίτερο τρόπο τα πιάτα σας. Προσθέστε ολόκληρα κλωναράκια δεντρολίβανου στην κρεμμυδόσουπα και σε σάλτσες για αρνί και κατσίκι. Επίσης σε χοχλιούς μπουμπουριστούς.

Κάππαρη 
Δίνει γεύση στις σαλάτες σας. Θεωρείται, επίσης, ιδανική για σαλάτες λαχανικών με τόνο. Σε μορφή πολτού, χρησιμεύει ως βάση για σάλτσα πάνω από ψάρια φούρνου ή σοτέ.

Μαϊντανός 
Η πιο αντιπροσωπευτική του χρήση είναι στη σαλάτα ταμπουλέ. Ταιριάζει με πατάτες, αλλά και με φαγητά που γίνονται γιαχνί ή στο φούρνο, όπως ψάρι πλακί. Προσθέστε μαϊντανό και στα φρέσκα φασολάκια. 

Μάραθος 
Είναι πιο αρωματικός από τον άνηθο και ταιριάζει πολύ με σαλάτες θαλασσινών (κυρίως με γαρίδες και κυδώνια). 

Μέντα 
Μοιάζει πολύ με το δυόσμο. Ταιριάζει ιδανικά με τις φρουτοσαλάτες, ενώ μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε και στην παρασκευή ορισμένων γλυκών. 

Μυρτιά 
Δίνει ιδιαίτερο άρωμα στο ψητό κρέας. 

Ρίγανη 
Μπαίνει παντού. Ταιριάζει, όμως, κυρίως με ντομάτες (νωπές ή σάλτσες ντομάτας), πατάτες φούρνου και κοτόπουλο. Προσθέστε λίγη ρίγανη σε σαλάτες, σε μαρινάδες για ψητά κρέατα ή σε σούπες (π.χ. σε κρύα ντοματόσουπα ή πατατόσουπα). 

Σέλινο 
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ωμό στις σαλάτες, ενώ οι σπόροι του είναι ιδανικοί για κόκκινες σάλτσες λαχανικών, χορτόσουπες και φασόλια. 

Τζίντζερ 
Μπορείτε να το βρείτε σε σκόνη, ως τουρσί (που χρησιμοποιείται στο σούσι) ή γλασέ (καραμελωμένο). Με το τουρσί αρωματίστε λάδια, βάλτε το στη σαλάτα, χρησιμοποιήστε το για μαρινάρισμα ή προσθέστε το σε ρόφημα με λεμόνι, νερό και λίγο μέλι. Βάλτε το ψιλοκομμένο και λίγο τηγανισμένο πάνω από σαλάτα ή βράστε ζωμό από τζίντζερ και προσθέστε το σε κρέατα ή κοτόσουπα. Συνδυάζεται ωραία με χυλούς, ενώ δίνει άρωμα και στις κολοκυθόπιτες. Ταιριάζει πολύ και σε κέικ, μπισκότα και γλυκά. 

Φασκόμηλο 
Ταιριάζει σε ιδιαίτερες συνταγές, όπως το χοιρινό σκαλοπίνι, γνωστό πιάτο της ιταλικής κουζίνας. Βάσει της λογικής που φτιάχνετε σνίτσελ, αντί για φρυγανιά, πασπαλίστε με ψιλοκομμένο φασκόμηλο και τηγανίστε το κρέας μετά, για να πάρει πιο έντονη γεύση. 

Συνδυασμοί  βοτάνων - φαγητών.

    Η προσθήκη του κατάλληλου βοτάνου μπορεί να κάνει πιο γευστικό και πιο ελκυστικό κάποιο φαγητό. Η γεύση, όμως, είναι ζήτημα προσωπικής προτίμησης και υπάρχει το περιθώριο των ιδιαίτερων επιλογών και πειραματισμών. Μόνοι μας μπορούμε να βρούμε τη σωστή ποσότητα, καθώς και ποιο βότανο χρειάζεται το κάθε φαγητό. Κάποιες προτάσεις είναι οι παρακάτω:

Άνηθος Συνδυάζεται με καρότα, αρακά και αγκινάρες, αλλά και με ψάρια, κυρίως σε συνταγές που δεν περιέχουν ντομάτα. Προσθέστε τον σε κρύες πράσινες σαλάτες, όπως μαρουλοσαλάτα, σαλάτα με κολοκύθι και κρεμμύδι ή τουρσί. Ταιριάζει και σε σαλάτες με γιαούρτι (π.χ. γιαούρτι με παντζάρια), αλλά και σε κρύα πατατοσαλάτα. Χρησιμοποιήστε τον ως γαρνιτούρα ή και μέσα στο φαγητό.

Βασιλικός Η πιο διάσημη συνταγή του είναι η σάλτσα πέστο. Ταιριάζει όμως και με ντομάτες, μπιζέλια και κολοκυθάκια, ενώ γίνεται ωραίο ντρέσινγκ πάνω από λευκά ημίσκληρα ανάλατα τυριά (μοτσαρέλα, ημίσκληρο κατσικίσιο τυρί). Προσθέστε τον σε σούπες με βάση την ντομάτα (μινεστρόνε) και ρίξτε λίγες ψιλοκομμένες φούντες βασιλικού στη χορτόσουπα.

Δάφνη 
Είναι ιδανικό μυρωδικό για σούπες και κοκκινιστό.

Δυόσμος 
Τα φύλλα του δυόσμου, φρέσκα ή αποξηραμένα, συνδυάζονται με πολλά φαγητά, λόγω του ευχάριστου αρώματός τους. Ταιριάζουν με τις ντομάτες (π.χ. γεμιστά), δίνουν έντονη μυρωδιά στον κιμά (σουτζουκάκια, κεφτεδάκια, μπιφτέκια). Φτιάξτε κοκτέιλ (π.χ. mojito) ή αναψυκτικό δυόσμου, προσθέτοντας μερικά του φύλλα σε πράσινο τσάι. Αποτελεί ωραίο συνοδευτικό και για φρουτοσαλάτες. 

Δεντρολίβανο 
Χάρη στην έντονη μυρωδιά του, αρωματίζει με έναν ιδιαίτερο τρόπο τα πιάτα σας. Προσθέστε ολόκληρα κλωναράκια δεντρολίβανου στην κρεμμυδόσουπα και σε σάλτσες για αρνί και κατσίκι. Επίσης σε χοχλιούς μπουμπουριστούς.

Κάππαρη 
Δίνει γεύση στις σαλάτες σας. Θεωρείται, επίσης, ιδανική για σαλάτες λαχανικών με τόνο. Σε μορφή πολτού, χρησιμεύει ως βάση για σάλτσα πάνω από ψάρια φούρνου ή σοτέ.

Μαϊντανός 
Η πιο αντιπροσωπευτική του χρήση είναι στη σαλάτα ταμπουλέ. Ταιριάζει με πατάτες, αλλά και με φαγητά που γίνονται γιαχνί ή στο φούρνο, όπως ψάρι πλακί. Προσθέστε μαϊντανό και στα φρέσκα φασολάκια. 

Μάραθος 
Είναι πιο αρωματικός από τον άνηθο και ταιριάζει πολύ με σαλάτες θαλασσινών (κυρίως με γαρίδες και κυδώνια). 

Μέντα 
Μοιάζει πολύ με το δυόσμο. Ταιριάζει ιδανικά με τις φρουτοσαλάτες, ενώ μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε και στην παρασκευή ορισμένων γλυκών. 

Μυρτιά 
Δίνει ιδιαίτερο άρωμα στο ψητό κρέας. 

Ρίγανη 
Μπαίνει παντού. Ταιριάζει, όμως, κυρίως με ντομάτες (νωπές ή σάλτσες ντομάτας), πατάτες φούρνου και κοτόπουλο. Προσθέστε λίγη ρίγανη σε σαλάτες, σε μαρινάδες για ψητά κρέατα ή σε σούπες (π.χ. σε κρύα ντοματόσουπα ή πατατόσουπα). 

Σέλινο 
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ωμό στις σαλάτες, ενώ οι σπόροι του είναι ιδανικοί για κόκκινες σάλτσες λαχανικών, χορτόσουπες και φασόλια. 

Τζίντζερ 
Μπορείτε να το βρείτε σε σκόνη, ως τουρσί (που χρησιμοποιείται στο σούσι) ή γλασέ (καραμελωμένο). Με το τουρσί αρωματίστε λάδια, βάλτε το στη σαλάτα, χρησιμοποιήστε το για μαρινάρισμα ή προσθέστε το σε ρόφημα με λεμόνι, νερό και λίγο μέλι. Βάλτε το ψιλοκομμένο και λίγο τηγανισμένο πάνω από σαλάτα ή βράστε ζωμό από τζίντζερ και προσθέστε το σε κρέατα ή κοτόσουπα. Συνδυάζεται ωραία με χυλούς, ενώ δίνει άρωμα και στις κολοκυθόπιτες. Ταιριάζει πολύ και σε κέικ, μπισκότα και γλυκά. 

Φασκόμηλο 
Ταιριάζει σε ιδιαίτερες συνταγές, όπως το χοιρινό σκαλοπίνι, γνωστό πιάτο της ιταλικής κουζίνας. Βάσει της λογικής που φτιάχνετε σνίτσελ, αντί για φρυγανιά, πασπαλίστε με ψιλοκομμένο φασκόμηλο και τηγανίστε το κρέας μετά, για να πάρει πιο έντονη γεύση. 

Συνταγές με βότανα.

ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΚΑ ΦΑΣΟΛΙΑ ΜΕ ΜΑΡΑΘΟ

½ κιλό φασόλια

1 ματσάκι μάραθο

1 μέτριο κρεμμύδι

1 ντομάτα ώριμη μεγάλη

λάδι, αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Βράζουμε τα φασόλια για δέκα περίπου λεπτά. Πετάμε το νερό. Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι ψιλοκομμένο και το μάραθο. Ρίχνουμε μέσα τα φασόλια, τη ντομάτα, νερό, αλάτι, πιπέρι. Βράζουμε τα φασόλια σε χαμηλή φωτιά.

ΣΟΥΠΙΕΣ ΜΕ ΜΑΡΑΘΑ

1 κιλό σουπιές

1 ματσάκι μάραθο

2 φρέσκα κρεμμύδια

½ ποτήρι κρασιού άσπρο κρασί

προαιρετικά πράσο και σπανάκι

αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Καθαρίζουμε και πλένουμε καλά τις σουπιές και τις αφήνουμε να στραγγίζουνε.

Τσιγαρίζουμε τα κρεμμύδια με το μάραθο και ρίχνουμε τις σουπιές, μέχρι να κοκκινίσουν καλά. Τις σβήνουμε με το κρασί. Προσθέτουμε νερό, αλάτι και αφήνουμε να σιγοψηθούν (Αν χρησιμοποιήσουμε πράσο και σπανάκι, τα προσθέτουμε στο φαγητό ψιλοκομμένα, όταν οι σουπιές έχουν μισοψηθεί).

ΜΠΟΥΜΠΟΥΡΙΣΤΟΙ ΧΟΧΛΙΟΙ

½ κιλό χοχλιοί

λάδι για το τηγάνισμα

αλεύρι

δεντρολίβανο

ξίδι, αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Βράζουμε τους χοχλιούς σε αρκετό νερό. Στη συνέχεια τους πλένουμε καλά και τους αφήνουμε να σουρώσουν. Βουτάμε τους χοχλιούς στο αλεύρι, που το έχουμε ανακατέψει με το αλάτι και το πιπέρι. Βάζουμε τους χοχλιούς στο τηγάνι σε ζεστό λάδι προσεκτικά, ώστε το άνοιγμά τους να είναι προς τα κάτω (μπούμπουρα). Αφού ψηθούν, σβήνουμε με το ξίδι και προσθέτουμε δεντρολίβανο (Προσέχουμε να μη μείνουν πολύ στο τηγάνι, γιατί κολλούν στο καβούκι τους και δεν βγαίνουν).

ΓΑΥΡΟΣ ΣΤΟ ΦΟΥΡΝΟ ΜΕ ΛΑΔΟΡΙΓΑΝΗ

1 κιλό γαύρο

5-6 κουταλιές ελαιόλαδο χυμό 2 λεμονιών

2 κουταλάκια ρίγανη

αλάτι, πιπέρι

                                                        Εκτέλεση

Καθαρίζουμε και πλένουμε το γαύρο. Τον τοποθετούμε σε λαδωμένο ταψί και πασπαλίζουμε με αλάτι, πιπέρι και ρίγανη. Περιχύνουμε το λάδι και το λεμόνι και ψήνουμε σε δυνατό φούρνο στην αρχή και σε μέτριo  αργότερα, για 50 περίπου λεπτά.

ΧΟΧΛΙΟΙ ΜΕ ΠΑΤΑΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΑΘΑ

½ κιλό χοχλιούς

1 κιλό πατάτες

μάραθα

1 μεγάλη ντομάτα

αλάτι, πιπέρι, λάδι

Εκτέλεση

Βράζουμε τους χοχλιούς σε μπόλικο νερό με αλάτι. Αμέσως μετά τους πλένουμε καλά, τους καθαρίζουμε και τους αφήνουμε να στραγγίσουν. Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι και ρίχνουμε το μάραθο ψιλοκομμένο και την ντομάτα αλεσμένη. Προσθέτουμε τους χοχλιούς. Αφήνουμε να ψηθούν σε σιγανή φωτιά.

ΧΟΡΤΟΚΑΛΙΤΣΟΥΝΙΑ

Για τη ζύμη:	Για τη γέμιση:
1 κιλό αλεύρι	1/2 κιλό σπανάκι
1 φλυτζανάκι λάδι	1 κιλό άγρια χόρτο (τσιγαριστά)
3 κουταλιές τσικουδιά	δυόσμο, άνηθο, μαϊντανό, μάραθο
2 φλυτζάνια χλιαρό νερό	2 μεγάλα ξερά κρεμμύδια
	4 φρέσκα κρεμμυδάκια
	λάδι, αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Για τη ζύμη: 

Βάζετε όλα υλικά σε ένα μπολ και ζυμώνετε, ρίχνοντας σταδιακά το νερό. Σκεπάζετε τη ζύμη για λίγη ώρα.

Προετοιμάζετε τη γέμιση ως εξής: 

Αφού καθαρίσετε τα χόρτα και το σπανάκι, τα αφήνετε να στραγγίσουν. Τα κόβετε πολύ ψιλά, τους ρίχνετε το αλάτι και τα τρίβετε με τα χέρια. Τα αφήνετε μερικές ώρες να στραγγίσουν σε σουρωτό.

Τσιγαρίζετε τα κρεμμυδάκια με τα υπόλοιπα μυρωδικά (το δυόσμο, το μαϊντανό, τον άνηθο, το μάραθο) και, αφού στραγγίσουν τα χόρτα, τα προσθέτουμε και τα ανακατεύουμε όλα μαζί.

Στη συνέχεια ανοίγετε τη ζύμη σε φύλλο και την κόβετε σε κομμάτια στρογγυλά με ένα πιάτο του καφέ. Βάζετε μέσα ένα κουταλάκι γέμιση, το διπλώνετε ώστε να σχηματιστεί ημικύκλιο και πατάτε τις άκρες με ένα πιρούνι. Τηγανίζετε τα καλιτσούνια σε καυτό λάδι.

Χόρτα τσιγαριαστά: 

Βγαίνουν μόνα τους στα χωράφια από το Νοέμβριο μέχρι και το Μάρτιο. Είναι τα εξής: Καυκαλίθρες, Τσόχοι, Μυρώνια, Παπαρούνες (Κοθτσουνάδες), Αγριομαϊντανά, Αγριοπρασάκι, Λαγουδόχορτο, Χατζικάκια, Σκούλοι.

ΜΑΡΑΘΟΠΙΤΑ

Εκτέλεση

     Εκτελούμε τη ζύμη όπως στη συνταγή με τα χορτοκαλίτσουνα. Για τη γέμιση, αντί για σπανάκι, χρησιμοποιούμε πολλά μάραθα. Προσθέτουμε στη γέμιση λίγο λάδι και μυζήθρα.

     Ανοίγουμε τη ζύμη σε δύο φύλλα όσο το ταψί που θα χρησιμοποιήσουμε. Λαδώνουμε το ταψί, στρώνουμε το φύλλο, ζαρώνοντάς το στην επιφάνεια με τα δάχτυλα. Αλείφουμε με λίγο λάδι (και αυγό αν θέλουμε) και πασπαλίζουμε με σουσάμι.

ΜΠΟΥΡΕΚΙ

½ κιλό μυζήθρα

1 κιλό κολοκύθια

3 μεγάλες πατάτες

2 ντομάτες

1 κρεμμύδι

φρέσκο δυόσμο

αλεύρι

λάδι, αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Κόβουμε φέτες τα κολοκύθια και τις πατάτες. Ρίχνουμε αλάτι και πιπέρι. Βάζουμε σε ένα ταψί τα μισά κολοκύθια αλευρωμένα και τις πατάτες. Ρίχνουμε τη μισή μυζήθρα ανακατεμένη με το δυόσμο. Από πάνω σε στρώσεις βάζουμε τα υπόλοιπα κολοκύθια, τις πατάτες και τη μυζήθρα, ώστε η τελευταία στρώση να είναι όπως και η κάτω, κολοκύθια αλευρωμένα. Προσθέτουμε νερό και λάδι μέχρι να σκεπαστούν τα υλικά και το ψήνουμε στο φούρνο στους 200 βαθμούς.

ΧΑΝΙΩΤΙΚΗ ΚΡΕΑΤΟΠΙΤΑ

Για τη ζύμη:

½ κιλό αλεύρι

½ κιλό ελαιόλαδο

1 φλιτζάνι  ζωμό κρέατος

Για τη γέμιση:

1 κιλό αρνί ή κατσίκι

1 φλιτζάνι στάκα

1 φλιτζάνι ζωμό κρέατος

1 κεσέ γιαούρτι (ατομικό)

λίγο αλάτι

1 κιλό μυζήθρα

αλάτι, πιπέρι, κανέλα, δυόσμο

1 κουταλιά κορν-φλάουρ

Εκτέλεση

     Αφού βράσουμε το κρέας και βγάλουμε τα κόκαλα, το κόβουμε σε μικρά κομματάκια και το πασπαλίζουμε με αλάτι, πιπέρι, δυόσμο και κανέλα. Για να φτιάξουμε τη ζύμη, ανακατεύουμε το αλεύρι με το ελαιόλαδο αρχικά και στη συνέχεια προσθέτουμε τα άλλα υλικά για τη ζύμη, μισή από την οποία απλώνουμε σε ένα λαδωμένο ταψί. Πάνω βάζουμε τη μισή στάκα, τη μισή μυζήθρα και όλο το κρέας. Πάνω από το κρέας βάζουμε την υπόλοιπη μυζήθρα και τη στάκα και ξανά πασπαλίζουμε με κανέλα και δυόσμο. Με την υπόλοιπη ζύμη ανοίγουμε ένα δεύτερο φύλλο, με το οποίο σκεπάζουμε την πίτα. Αλείφουμε με αυγό χτυπημένο, πασπαλίζουμε με σουσάμι και την ψήνουμε περίπου για 1 ώρα σε σιγανό φούρνο.

ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΙΑ ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΜΕ ΔΥΟΣΜΟ

Ζύμη:                                                           Γέμιση:

1 κιλό αλεύρι περίπου                                 2 κιλά μυζήθρα

½ ποτήρι λάδι                                              1-2 αυγά

χυμό 1 λεμονιού                                          2 κουταλιές δυόσμο ψιλοκομμένο

½ κουταλάκι κόλιαντρο κοπανισμένο

½ κουταλάκι μαστίχα κοπανισμένη

1 κουταλάκι αλάτι

1,5 - 2 ποτήρια αλουσιά ή νερό

Εκτέλεση

Ετοιμάζομαι μέτρια ζύμη κατά τα γνωστά και την αφήνομε να ξεκουραστεί. Ανακατεύομε καλά τα υλικά της γέμισης.

Ανοίγομε φύλλο, κόβομε στρογγυλά κομμάτια μεγέθους πιάτου τσαγιού (διάμετρος 10 εκ.), βάζομε μια κουταλιά μυζήθρα και τα  διπλώνομε σε σχήμα μισοφέγγαρου. Αλείφομε με χτυπημένο αυγό, πασπαλίζομε με σουσάμι και ψήνομε σε μέτριο προθερμασμένο φούρνο μέχρι να ροδίσουν, περίπου 20 λεπτά.

ΜΑΛΑΜΟΥΔΟΠΙΤΑ

Για τη γέμιση:                                                       Για το φύλλο:

½  κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις                 ½  κιλό αλεύρι ολικής αλέσεως

3 κουταλιές δυόσμο                                         1 κουταλιά αλάτι

3 κουταλιές μάραθο                                          ελαιόλαδο όσο  πάρει

3-4 κουταλιές ζάχαρη

2 κουταλιές αλάτι

νερό όσο πάρει

Εκτέλεση

     Σε μία λεκάνη ανακατεύουμε τα υλικά της γέμισης και τα ζυμώνουμε, μέχρι να γίνει ένα σφικτό μείγμα. Σε μία άλλη λεκάνη ανακατεύουμε τα υλικά για το φύλλο και ζυμώνουμε καλά. Χωρίζουμε τη γέμιση σε 6 ίσα μέρη. Ανοίγουμε κάθε κομμάτι σε ένα φύλλο σχετικά παχύ. Βάζουμε στο κέντρο τη γέμιση, κλείνουμε καλά σαν λυχναράκι και ανοίγουμε με τον πλάστη πάλι την πίτα, μέχρι να γίνει πλατιά (περίπου σε μέγεθος πιάτου). Τηγανίζουμε τις πίτες σε μπόλικο ελαιόλαδο, μέχρι να ροδίσουν καλά. Τέλος, για το σερβίρισμα, πασπαλίζουμε με ζάχαρη και κανέλα.

ΣΥΚΩΤΙ ΣΑΒΟΡΕ ΜΕ ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ

1 κιλό συκώτι

αλάτι, πιπέρι

αλεύρι και ελαιόλαδο για το τηγάνισμα

4 κουταλιές ξύδι

1 κουταλιά δενδρολίβανο

Εκτέλεση

Πλένομε το συκώτι και το κόβουμε σε κομμάτια. Το αλατοπιπερώνουμε, το αλευρώνουμε και το τηγανίζουμε σε καυτό ελαιόλαδο.

Στραγγίζουμε το ελαιόλαδο του τηγανιού, το ξαναβάζουμε στο τηγάνι και το ξαναζεσταίνουμε. Βάζουμε το ξύδι και το δενδρολίβανο και περιχύνουμε το τηγανισμένο συκώτι με τη σάλτσα αυτή.

ΚΑΝΕΛΟΝΙΑ ΜΕ ΚΟΛΟΚΥΘΑ, ΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ

1 πακέτο (500 γρ) λαζάνια

1 κιλό ψίχα κίτρινης κολοκύθας

400 γρ. ρικότα

10 φύλλα φρέσκο φασκόμηλο ή 3-4 ξερό

4  κουταλιές σούπας ψιλοκομμένο μαϊντανό

2 κουτιά ντομάτες κονκασέ

1 κουταλιές σούπας ζάχαρη

2 κουταλάκια γλυκού ξερό βασιλικό

50 γρ. τριμμένη παρμεζάνα για την επιφάνεια

ελαιόλαδο, αλάτι

                                                   Εκτέλεση

     Βάλτε σε κατσαρόλα τις ντομάτες κονκασέ, τη ζάχαρη, το βασιλικό, 1/4 του φλιτζανιού ελαιόλαδο και λίγο αλάτι. Βράστε σε μέτρια φωτιά για 20 λεπτά.

     Κόψτε την κολοκύθα σε μικρούς κύβους, βάλτε την στο ταψί, αλατίστε, περιχύστε με λίγο ελαιόλαδο και ψήστε στους 230 βαθμούς για 29 λεπτά. Ανακατέψτε σε ένα μπολ το ανθότυρο με το φασκόμηλο, ψιλοκομμένο το μαϊντανό και τα κομμάτια της κολοκύθας. Σε μία μεγάλη κατσαρόλα βράστε αρκετό αλατισμένο νερό και ρίξτε 5-6 λαζάνια. Αφήστε για 5 λεπτά. Βγάλτε τα και ακουμπήστε τα σε μια πετσέτα, για να στεγνώσουν. Επαναλαμβάνετε  με τα υπόλοιπα λαζάνια. Βάλτε 2-3 κουταλιές από το μείγμα τυριών σε ένα λαζάνι, καλύπτοντας περίπου τα ¾ της επιφάνειας. Τυλίξτε ρολό, ξεκινώντας από την πλευρά με την περισσότερη γέμιση. Συνεχίστε με τον ίδιο τρόπο και με τα υπόλοιπα υλικά. Απλώστε τη μισή ποσότητα σάλτσας σε ένα πυρίμαχο ορθογώνιο σκεύος διαστάσεων 30*40 εκατοστά περίπου. Βάλτε με τη σειρά τα κανελόνια και περιχύστε τα με την υπόλοιπη σάλτσα. Σκεπάστε το ταψί με ένα φύλλο αλουμινόχαρτο και ψήστε τα κανελόνια σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για 20 λεπτά περίπου.

Σερβίρισμα: Βγάλτε το ταψί από το φούρνο, ξεσκεπάστε και πασπαλίστε την επιφάνεια με την παρμεζάνα. Συνεχίστε το ψήσιμο, χωρίς να σκεπάσετε τα κανελόνια για 10 λεπτά ακόμα και σερβίρετε.

ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ ΜΕ ΦΑΣΚΟΜΗΛΙΑ

1 μέτριο κοτόπουλο

1 μεγάλο κρεμμύδι ψιλοκομμένο

½ ποτήρι ελαιόλαδο

½ ποτήρι άσπρο κρασί

χυμό 1 λεμονιού

2 κλαδάκια φασκομηλιά

αλάτι

Εκτέλεση

Πλένουμε το κοτόπουλο και το κόβουμε κομμάτια, αφαιρώντας, αν θέλουμε, το δέρμα. Το τσιγαρίζουμε στο ελαιόλαδο μαζί με το κρεμμύδι και, αφού ροδίσει, το σβήνουμε με κρασί. Αλατίζουμε, προσθέτουμε και λίγο νερό και το βράζουμε μέχρι να ψηθεί, περίπου 1 ώρα. Ρίχνουμε το λεμόνι και τη φασκομηλιά και βράζουμε για 5 ακόμα λεπτά.

ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ ΡΙΓΑΝΑΤΟ

1 κοτόπουλο

½ ποτήρι λάδι

1 κρεμμύδι

χυμό 2 λεμονιών

1 κουταλιά ρίγανη

αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Κόβομε το κοτόπουλο σε μέτρια κομμάτια και το βάζομε σε νερό, όπου έχομε ρίξει μια χούφτα αλάτι. Αφού το αφήσομε 4 ώρες, το βγάζομε και αφαιρούμε το δέρμα (Το δέρμα αφαιρείται εύκολα λόγω του αλατόνερου).

Τσιγαρίζομε το κρεμμύδι και το κοτόπουλο στο λάδι, να ροδίσει. Στη συνέχεια προσθέτομε το λεμόνι, τη ρίγανη, λίγο αλάτι, πιπέρι και 1-2 ποτήρια νερό. Το ψήνομε, μέχρι να μείνει με το λάδι.

ΟΜΕΛΕΤΑ ΜΕ ΧΟΡΤΑ

5 αυγά

1 μερίδα χόρτα βρασμένα

1 φλιτζάνι λάδι

αλάτι

πιπέρι

κύμινο

Εκτέλεση

Κόβουμε τα χόρτα και τα σουρώνουμε καλά από το νερό όπου έχουν βράσει. Σε ένα τηγάνι βάζουμε το λάδι με τα χόρτα, αλάτι, πιπέρι, κύμινο. Περιχύνουμε τα χόρτα με τα αυγά σε όλο το τηγάνι. Με ένα πιρούνι ανακατεύουμε ελαφρά, μέχρι να ψηθούν τα αυγά και το σερβίρουμε.

ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΜΕ ΞΥΣΜΑ ΛΕΜΟΝΙΟΥ, ΕΛΙΕΣ ΚΑΙ ΡΙΓΑΝΗ

250 gr μακαρόνια

2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο

¼ φλιτζάνι φρέσκια ρίγανη

5 κουταλιές σούπας ελαιόλαδο

ξύσμα από ένα λεμόνι

χυμός από ένα λεμόνι

½ φλιτζάνι ελιές πράσινες

πιπέρι, αλάτι

τριμμένο τυρί παρμεζάνα

                                                 Εκτέλεση

Βράζουμε τα ζυμαρικά σε αλατισμένο νερό. Τα στραγγίζουμε. Σε ένα τηγάνι ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο σε μέτρια φωτιά. Προσθέτουμε το σκόρδο και τις ελιές και ανακατεύουμε για ένα λεπτό. Ρίχνουμε από το λεμόνι το ξύσμα και το χυμό του. Ανακατεύουμε και στη συνέχεια βγάζουμε το τηγάνι από το μάτι της κουζίνας. Προσθέτουμε τα ζυμαρικά, πασπαλίζοντας με διάφορα πιπέρια και φρέσκια ρίγανη κι ανακατεύουμε απαλά.

Μαντινάδες με βότανα.

Εσύ κανέλα δε βαστάς, μόσκο δεν κοπανίζεις,

γαρούφαλα δε λούζεσαι, ήντα ’χεις και μυρίζεις.

Φασκόμηλε, φασκόμηλα που γίνονται το Μάη

ασθματικός απείς τα πιει, γίνεται παλικάρι.

Φλισκούνια βράσε τα καλά, κι απόης να τα πίνεις,

αν είσαι και στομαχικός και το γιατρό αφήνεις.

Εγώ ’μαι χόρτο του Θεού, με λένε Γοργογιάννη,

κι όποιος με βράσει και με πιει, όπου πονεί θα γιάνει.

Αρίγανη σταλές- σταλές και την κοιλιά γιατρεύγει

και να τριφτείς όπου πονείς πάντα σε δροσερεύγει.

Το χαμομήλι βράσε το, και δώσε το στο γέρο,

αν είναι και στομαχικός, πηγαίνει και στο θέρος.

Η αγκινάρα του χωριού, βραστή λεμόνι, λάδι

και αν πονεί το σ’κώτι σου, γιατρεύεται το βράδυ.

Τη μαντζουράνα βράσε την, παντού όπου φυτρώνει

σάψυχο λένε οι παλιοί, τσι καρδιακούς γλιτώνει.

Κρομμύδια να παστουρωθείς, στον πόνο γιατρικό ’ναι

αν πέσεις και μισερωθείς, βάλε τα και καλό ’ναι.

Ψηλής μυρτιάς μυρτόφυλλο, πράσινης δάφνης φύλλο

άσπρη στρογγυλοπρόσωπη και θάμπωσες τον ήλιο.

Στολίζεις εικονίσματα μέσα στην εκκλησία,

ακόμα και Μυρτιδιώτισσα υπάρχει Παναγία.

Ο δυόσμος είναι κρητικός, στα καλιτσούνια μπαίνει,

μοσχομυρίζει η γειτονιά και τις καρδιές μαραίνει.

Θυμάρι ολομύριστο που μέλισσες ταΐζεις

ολόγυρα τον τόπο σου τονε μοσχομυρίζεις.

Του Ψηλορείτη βότανα θα χρησιμοποιήσω

για την πληγή του έρωτα μήπως και τηνε κλείσω.

Του Ψηλορείτη βότανα θα βάλω στο ποτήρι,

να σου τα δώσω να τα πιεις, να μου κρατάς χατήρι.

Σαν τον αγριοβάλσαμο ο έρωτάς σου ανθίζει

και τ’ άρωμά του στην καρδιά μπαίνει και τη ραντίζει.

Πράσινος είναι αρισμαρής και κίτρινος ο ανθός του

κι απ’ αγαπά και δε θωρεί βαρύς είν’ ο καημός του.

Πέμπω σου χαιρετίσματα ένα κλαδί λεβάντα,

μ’ αν είσαι αλάργο, μάτια μου, θα μαραθεί στη στράτα.

Τσι πικροδάφνης το ζουμί και τ’ς αγριελιάς το λάδι

να πιούνε όσοι δε θέλουνε να μας θωρούν ομάδι.

Με τσι κανέλας τον ανθό σε πλάσανε, κερά μου,

για κεινονά η μυρωδιά περνά τα σωθικά μου!

Εσύ ’σαι του έρωντα κλαδί και τσι μηλιάς το μήλο

εσύ ’σαι που γεννήθηκες αντάμα με τον ήλιο.

Ένα κλαδάκι έρωντα επήρα απ’ την καρδιά σου

κι εφύτεψά το στον μπαξέ, για να ‘χω τ’ άρωμά σου.

Σαν την ασπαλαθόριζα που τηνε τρώνε οι αίγες

ετσά με φάγανε κι εμέ οι εδικές σου έγνοιες.

Σαν τη μυρτιά που διατηρεί το πράσινό της χρώμα,

έτσι κι εγώ θα σ’ αγαπώ, μέχρι να  μπω στο χώμα.

Βασιλικό κι αρισμαρί, θα βάλω στην ποδιά σου

γιατί εγώ τα αγαπώ τα μάτια τα δικά σου.

Βασιλικό και γιασεμί μαζί και μαντζουράνα

θα στείλω στην αγάπη μου και στη γλυκιά μου μάνα.

Ποτέ μου δεν το λόγιαζα, ούτε στο νου μου το ’χα

ν’ αφήσεις το βασιλικό, να πάρεις τη μολόχα.

Δεν ημπορώ βασιλικέ συχνά να σε ποτίζω,

γιατί έχεις μυρωδιές πολλές και δεν τις νταγιαντίζω!

Μεγάλο πόνο στην καρδιά είχα, μα επέρασέ μου

γιατί ήπια απ’ τα βότανα που είχα στον μπαξέ μου.

Έρωντα που με λάβωσες, δος μου και το βοτάνι,

γιατί γιατρός δε βρίσκεται, στον κόσμο να με γιάνει.

Αρέσει μου να τα φιλώ τα πράσινά σου μάτια,

γιατί ’ναι σαν του δίκταμου τα πράσινα κλωνάρια.

Πράσινος είν’ ο αροσμαρής και μπλάβος ο ανθός του

κι απ’ αγαπά μελαχρινό βαρύς είν’ ο καημός του.

Φτιάχνουμε Φυτολόγιο…

· Συλλέγουμε βότανα από την περιοχή μας. Η συλλογή πρέπει να γίνεται προσεκτικά, ώστε να μην καταστρέψουμε το βότανο. Κόβουμε τμήμα του βλαστού, προσέχοντας να μην το ξεριζώσουμε. Το ξερίζωμα σημαίνει απώλεια της δυνατότητας του φυτού να ξαναβλαστήσει και, μ’ αυτόν τον τρόπο, μείωση της ποικιλότητας της χλωρίδας της περιοχής μας

· Αποξηραίνουμε σταδιακά τα βότανα, τοποθετώντας τα ανάμεσα σε φύλλα χαρτιού. Μεγάλη απορροφητικότητα έχει το χαρτί της εφημερίδας, σε αντίθεση με τα γυαλιστερά χαρτιά. Κάθε φυτικό τμήμα τοποθετείται μεταξύ δυο ή τριών φύλλων εφημερίδας και πάνω του βάζουμε ένα βαρύ αντικείμενο, π.χ. τόμο εγκυκλοπαίδειας ή τηλεφωνικό κατάλογο. Αυτό το χρονικό διάστημα δεν είναι σταθερό και εξαρτάται από την υγρασία που έχει το φυτό.

· Αγοράζουμε από το βιβλιοπωλείο ένα έτοιμο Φυτολόγιο μεγέθους Α3 (περιέχει σελίδες από διαφανές ριζόχαρτο).

· Βγάζουμε προσεκτικά τα αποξηραμένα βότανα από τις εφημερίδες έτσι, ώστε να μη θρυμματιστούν, και τα τοποθετούμε πάνω στα φύλλα του Φυτολόγιου, κάτω από το διαφανές ριζόχαρτο.

· Γράφουμε προσεκτικά κάτω από το κάθε βότανο το επιστημονικό του όνομα στα Λατινικά και τα πιο συνηθισμένα από τα κοινά του ονόματα στα Ελληνικά.

Φτιάχνουμε κεριά...

Τα υλικά που θα χρειαστούμε είναι:

1. Παραφίνη. Είναι η βασική πρώτη ύλη και υπάρχει σε ειδικά μαγαζιά για κεριά.

2. Φιτίλι. Εκτός από αυτό που βρίσκουμε στα εξειδικευμένα καταστήματα, μπορούμε  να φτιάξουμε μόνοι μας, αν βουτήξουμε κομμάτια σπάγκου σε ζεστή, λιωμένη παραφίνη και τα αφήσουμε να στεγνώσουν πάνω με μια λαδόκολλα. Φροντίζουμε μόνο τα κομμάτια να είναι αρκετά μεγάλα.

3. Χρώμα. Υπάρχουν ειδικές χρωστικές κεριών, αλλά, επειδή κοστίζουν πολύ, εναλλακτικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε βαφές ζαχαροπλαστικής, βαφές ρούχων, μελάνια ή ακόμη και κηρομπογιές.

4. Άρωμα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα βότανα και μπαχαρικά, όπως το τσάι, η κανέλα, η μέντα και η βανίλια. Μια καλή επιλογή είναι λίγες σταγόνες αιθέριων ελαίων.

5. Δοχεία. Θα χρειαστούμε δύο κατσαρολάκια διαφορετικών μεγεθών, έτσι ώστε το ένα να μπαίνει μέσα στο άλλο ή ένα ειδικό σκεύος για μπεν-μαρί.

6. Μια ξύλινη κουτάλα. Για ανακάτεμα, φυσικά!

7. Ψαλίδι. Θα χρειαστεί κάπως να κόψουμε το φιτίλι.

8. Καλούπι.  Χρησιμοποιούμε τενεκεδόκουτα και άλλα γυάλινα ή πλαστικά σκεύη.

9. Σπορέλαιο. Θα πρέπει να αλείψουμε με αυτό το εσωτερικό του καλουπιού, για να μπορέσουμε να βγάλουμε το κερί εύκολα. Άρα καλό είναι υπάρχει και ένα  πινέλο.

10. Μολύβια. Θα χρειαστούν, για να κρατήσουμε το φιτίλι μακριά από τη σιλικόνη, όταν χρειαστεί.

11. Θερμόμετρο. Για να μετράμε τη θερμοκρασία της παραφίνης.

12. Λαδόκολλα ή φύλλα εφημερίδας. Πριν ξεκινήσουμε, φροντίζουμε να στρώσουμε με αυτή όλη την επιφάνεια εργασίας. Τα ξερά υπολείμματα παραφίνης δύσκολα βγαίνουν από κάποιες επιφάνειες.

13. Έξτρα διακοσμητικά. Αποξηραμένα φύλλα βοτάνων, φρούτα ή καρποί δέντρων θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν προαιρετικά.

Εκτέλεση:

· Βάζουμε στο μεγάλο κατσαρολάκι νερό, στο μικρό την παραφίνη και τοποθετούμε το ένα μέσα στο άλλο. Προσέχουμε καλά, γιατί κανένα από τα δύο σκεύη δεν πρέπει να ξεχειλίσει.

· Μόλις η παραφίνη αρχίσει να λιώνει, μπορούμε να ρίξουμε μέσα και υπολείμματα κεριών, αν έχουμε. Ανακατεύουμε καλά, φροντίζοντας η θερμοκρασία να είναι περίπου 140° C.

·  Όσο διαρκεί η διαδικασία, μπορούμε να προετοιμάσουμε τα καλούπια, αλείφοντάς τα με το σπορέλαιο.

· Όταν έχει λιώσει τελείως, ρίχνουμε μέσα τα αρωματικά, τις χρωστικές και ό,τι πρόσθετο έχουμε. Συνεχίζοντας το ανακάτεμα, εξασφαλίζουμε το ομοιόμορφο του κεριού.

· Χρησιμοποιώντας ένα γάντι κουζίνας, ανασηκώνουμε το δοχείο με την παραφίνη μακριά από το νερό και ρίχνουμε σιγά-σιγά το μείγμα στα καλούπια, ώστε να μην γεμίσουν μέχρι επάνω (αφήνουμε 2-3 εκατοστά).

· Καθώς η παραφίνη αρχίζει να σκληραίνει, βάζουμε το φιτίλι. Δένουμε τη μία άκρη σε ένα μολύβι και βυθίζουμε την άλλη βαθιά στο κερί, προσεκτικά. Τοποθετούμε το μολύβι στο στόμιο του καλουπιού και το αφήνουμε έτσι. Με αυτό τον τρόπο δεν θα πέσει το φιτίλι μέσα στο κερί.

· Αφήνουμε την παραφίνη να κρυώσει πολύ, πριν προσπαθήσουμε να βγάλουμε το κερί από το καλούπι περίπου 24. Αναποδογυρίζουμε το καλούπι και το κερί -εφόσον έχουμε βάλει αρκετό σπορέλαιο νωρίτερα- θα γλιστρήσει εύκολα. Από εκεί και πέρα, μπορούμε να συμπληρώσουμε το στολισμό με οτιδήποτε θέλουμε.

Κανόνες ασφαλείας:

·  Η παραφίνη είναι ιδιαίτερα εύφλεκτη και άρα επικίνδυνη στη φωτιά. Δεν ξεχνιόμαστε  λοιπόν και δεν την αφήνουμε μόνη της ποτέ.

·   Δεν ρίχνουμε ποτέ παραφίνη στο νεροχύτη, γιατί θα βουλώσει.

·  Ποτέ δεν ρίχνουμε νερό σε φωτιά από παραφίνη.

·  Αν η παραφίνη υπερθερμανθεί, οι αναθυμιάσεις της μπορεί να προκαλέσουν διάφορα αναπνευστικά προβλήματα. Γι’ αυτό το λόγο, κοιτώντας το θερμόμετρο, φροντίζουμε η θερμοκρασία να μην ξεπεράσει τους 190° C, που είναι και το όριο.

 

Φτιάχνουμε καραμέλες    για το βήχα…

Αρχικά φτιάχνουμε ένα δυνατό τσάι με τα βότανα κι ύστερα, με αυτό, φτιάχνουμε τις καραμέλες.

Έγχυμα βοτάνων για το βήχα

Σε 1 κούπα βραστό νερό βάζουμε:

2 κουταλάκια γλυκού (κ.γ.) τριμμένη εχινάκεια

1 κ.γ. φασκόμηλο

1 κ.γ. θυμάρι

½ κ.γ. μέντα

½ κ.γ. ιπποφαές (καρποί)

½ κ.γ. φρέσκο τριμμένο τζίντζερ

Tο σκεπάζουμε και το αφήνουμε για 10′ λεπτά ήσυχο. Έπειτα το σουρώνουμε.[Τα βότανα να είναι αποξηραμένα].

Για την καραμέλα:

1¼ κούπα καστανή ζάχαρη

½ - ¾ κούπας έγχυμα βοτάνων

½ κουταλιά σούπας χυμό λεμονιού

     Βάζουμε τα υλικά να βράσουν όλα μαζί σε ένα κατσαρολάκι. Αφού αρχίσει να βράζει, το αφήνουμε επίσης ήσυχο για 10′λεπτά περίπου. Δοκιμάζουμε αν είναι έτοιμο, ρίχνοντας μια μικρή ποσότητα καραμέλας σε ένα ποτήρι κρύο νερό. Αν σχηματιστεί μια μπαλίτσα και δεν διαλυθεί, τότε είναι έτοιμη η καραμέλα.

     Βγάζουμε από τη φωτιά και ρίχνουμε με προσοχή την καραμέλα σε ένα  ταψάκι στρωμένο με λαδόκολλα. Αφήνουμε καμιά ώρα να κρυώσει. Θα πρέπει να είναι πλήρως στερεοποιημένο και κρύο, αλλά όχι εντελώς κρύο ούτε πολύ σκληρό. Κόβουμε καραμέλες στο μέγεθος που θέλουμε με ένα μεγάλο μαχαίρι ή με τροχό κοπής και τις αφήνουμε στην άκρη να κρυώσουν εντελώς.

     Για να τις φυλάξουμε, είτε τις τυλίγουμε μία-μία σε χαρτάκια ή τις περνάμε με μια γρήγορη κίνηση από ζάχαρη άχνη (για να μην κολλήσουν μεταξύ τους) και τις βάζουμε σε βαζάκι

Τα βότανα στις καραμέλες:

Εχινάκεια (Echinacea angustifolia, E. Purpurea):

Φυσικό υποκατάστατο των αντιβιοτικών, διεγερτικό του ανοσοποιητικού, με αντι-ιογόνες και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται στη θεραπεία μολύνσεων του λαιμού (αμυγδαλίτιδα , φαρυγγίτιδα κ.τλ.) και γενικότερα προβλημάτων του αναπνευστικού.

Τζίντζερ (Zingiber officinale):

Είναι αντισηπτικό και αντιφλεγμονώδες, θερμαντικό και καταπραϋντικό για το βήχα και χρησιμοποιείται για κρυολογήματα και προβλήματα του αναπνευστικού. Καυτό και ξηρό, αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος τοπικά και χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων και για τη βρογχίτιδα, τη γρίπη, τον πονόλαιμο.

Θυμάρι (Thymus vulgaris):

Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, ισχυρό αντισηπτικό, χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του πυρετού, της βρογχίτιδας, του βήχα, του πονόλαιμου, στη θεραπεία μολύνσεων του στήθους. Είναι αποχρεμπτικό, ιδιαίτερα χρήσιμο στην περίπτωση του ξηρού ερεθιστικού βήχα, ενώ χρησιμοποιείται και ως αποσμητικό και διάλυμα στόματος.

Μέντα (Mentha piperita):

Δροσιστική, αντισηπτική, κατάλληλη για λοιμώξεις του αναπνευστικού.

Φασκόμηλο (Salvia officinalis):

Κατάλληλο για τον ερεθισμένο λαιμό και την τόνωση της κυκλοφορίας του αίματος. Αντισηπτικό, ιδανικό για γαργάρες και στοματικές πλύσεις.

Ιπποφαές (Hippophae spp.):

Ενισχύει το ανοσοποιητικό και τα αποθέματα ενέργειας.

Φτιάχνουμε κηραλοιφή…

     H κηραλοιφή είναι μια παραδοσιακή απλούστατη συνταγή. Θεωρείται ένα θαυματουργό καλλυντικό και φάρμακο μαζί, που έχει σαν βάση το αγνό μελισσοκέρι και το παρθένο ελαιόλαδο.

     Το μελισσοκέρι αποτελείται από 300 περίπου ουσίες και, σε συνδυασμό με το ελαιόλαδο, δίνουν μια αλοιφή πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, υδρογονάνθρακες και αντιοξειδωτικά.

     Έχει αντιφλογιστική, αντιμυκητησιακή, αντιβιοτική, επουλωτική, καταπραϋντική, μαλακτική και αντιγηραντική δράση.

     Προσθέτοντας διάφορα αιθέρια έλαια και βότανα σε αυτό το μείγμα, κατασκευάζουμε διάφορες αλοιφές για ένα σωρό παθήσεις, όπως εκζέματα, πληγές, ακμή, πόνους των αρθρώσεων και των μυών. 

Κηραλοιφή απλή:

·       3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας

·       5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο

·       ένα μικρό μπολάκι και ένα κατσαρολάκι.

·       1 μικρό βαζάκι (γυάλινο)

Το βαζάκι που θα χρησιμοποιήσουμε για να βάλουμε την κηραλοιφή θα πρέπει να είναι πολύ καλά πλυμένο και ιδανικά θα πρέπει να το έχουμε αφήσει σε βραστό νερό για 10 λεπτά. Έτσι η κηραλοιφή μπορεί να διατηρηθεί για πάρα πολύ καιρό.

Εκτέλεση:

     Ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο σε μπεν-μαρί και λιώνουμε ανακατεύοντας σιγά - σιγά το κερί. Όταν λιώσει το κερί, βγάζουμε το κατσαρολάκι από τη φωτιά και περιμένουμε να κρυώσει. Όταν φτάσει σε θερμοκρασία δωματίου η κηραλοιφή μας, θα έχει πήξει. Ρίχνουμε τα αιθέρια έλαια και ανακατεύουμε καλά. Η κηραλοιφή μας είναι έτοιμη!
Γεμίζουμε το αποστειρωμένο βαζάκι μας και έτοιμο για χρήση!

     Έχει υφή  πιο στερεή από τις γνωστές κρέμες, όμως απορροφάται εύκολα από το δέρμα. Ενδείκνυται για: κρέμα σώματος και προσώπου, ενυδάτωση, εντριβές, εγκαύματα και καψίματα μικρής έκτασης, κοψίματα, δερματικούς ερεθισμούς, συγκάματα των μωρών. Επίσης για τους άντρες μετά το ξύρισμα. Επίσης, κάνει για γυάλισμα και μονωτικό παπουτσιών και δερμάτων, γυάλισμα ξύλινων επίπλων και επιφανειών!

Κηραλοιφή για κρυολόγημα:

·       3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας

·       5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο

·       5 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου

·       3 σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντας

·       3 σταγόνες αιθέριο έλαιο πεύκου

Φτιάξτε την όπως την απλή και προσθέστε στο τέλος τα αιθέρια έλαια, αφού έχει κρυώσει λίγο το μείγμα για να μην εξατμιστούν. Όταν αγοράζουμε αιθέρια έλαια, να είμαστε σίγουροι ότι αυτό   που παίρνουμε είναι 100% και όχι μείξη ή άρωμα.

         

Κηραλοιφή για χαλαρωτικό μασάζ:

·       3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας

·       5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο

·       5 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας

·       3 σταγόνες αιθέριο σανταλόξυλου

Κηραλοιφή για εγκαύματα, συγκάματα μικροεκδορές, ανάπλαση δέρματος:

·       3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας

·       5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο ή αμυγδαλέλαιο

·       1 κουταλιά της σούπας λάδι καλέντουλας.

·       3 σταγόνες αιθέριο έλαιο χαμομηλιού

·       3 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας

·       3 σταγόνες αιθέριο έλαιο γερανιού

Κηραλοιφή για εξανθήματα και σπυράκια:

·       3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας

·       5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο

·       λίγη μαστίχα κοπανισμένη

·       λίγη βανίλια

·       λίγο άσπρο λιβάνι κοπανισμένο

Κηραλοιφή για πόνους των μυών:

·       3 κουταλιές της σούπας κερί μέλισσας

·       5 κουταλιές της σούπας αγνό παρθένο ελαιόλαδο

·       3 σταγόνες αιθέριο έλαιο μαντζουράνας

·       3 σταγόνες αιθέριο έλαιο δάφνης

·       3 σταγόνες αιθέριο έλαιο πεύκου

Φτιάχνουμε σαπούνι…    

Τα υλικά μας: 300 gr  λάδι   50 gr  NaOH 150 gr νερό απεσταγμένο  αιθέριο έλαιο αποξηραμένα βότανα κανέλα    Απαραίτητες συσκευές:     Ζυγός Καμινέτο Κατσαρόλα Ξύλινη ράβδος Θερμόμετρο Ποτήρια ζέσεως 1L και 100mL

Τα βήματα που ακολουθούμε είναι τα εξής:

1) Φοράμε ποδιά, πλαστικά γάντια και γυαλιά ασφαλείας.

2) Ζυγίζουμε το νερό, το ΝαΟΗ και  το λάδι.

·        Βάζουμε το ποτήρι ζέσεως 1L πάνω στη ζυγαριά και μηδενίζουμε την ένδειξη (άρα παίρνουμε το καθαρό βάρος χωρίς το απόβαρο). Ζυγίζουμε 150 gr απεσταγμένο νερό.

·        Ζυγίζουμε προσεκτικά 50 gr NaOH σε ποτήρι ζέσεως των 100 mL

·        Βάζουμε μια κατσαρόλα στο ζυγό, μηδενίζουμε την ένδειξη και ζυγίζουμε 300 gr λάδι.

3) Φτιάχνουμε το διάλυμα καυστικού νατρίου.

Προσθέτουμε αργά-αργά το καυστικό νάτριο στην κανάτα με το νερό. Ανακατεύουμε με γυάλινη ράβδο. Προσοχή να μην πιτσιλιστούμε: είναι καυστικό!!!

Προσοχή: Πάντα προσθέτουμε το καυστικό νάτριο στο νερό λίγο - λίγο, προσέχοντας να μην εισπνέουμε τα αέρια που αναδύονται. Ποτέ το νερό στο καυστικό νάτριο!!! Εάν γίνει αυτό, τότε θα έχουμε έκρηξη!!!

4) Παρακολουθούμε τη θερμοκρασία του διαλύματος ΝaOH.

Η διάλυση του NaOH στο νερό είναι εξώθερμο φαινόμενο. Με το θερμόμετρο μετράμε τη θερμοκρασία του διαλύματος, η οποία είναι γύρω στους 70^o C. Περιμένουμε να κατέβει η θερμοκρασία στους 38^ο C, ώστε να αναμείξουμε με το λάδι.

5) Ζεσταίνουμε το λάδι.

Σε καμινέτο ζεσταίνουμε το λάδι, ώστε τη στιγμή της ανάμειξης με το διάλυμα NaOH να έχουν ίδια θερμοκρασία, δηλ. 38^o C. Μόλις τα δύο υγρά αποκτήσουν την ίδια θερμοκρασία, γίνεται η ανάμειξη.

6) Προσθέτουμε το διάλυμα NaOH στο λάδι.

Προσθέτουμε αργά-αργά το διάλυμα ΝaOH στην κατσαρόλα με το λάδι, ανακατεύοντας συνεχώς. Αμέσως το λάδι θα χάσει τη διαύγειά του και θα πάρει θολή χροιά. Αφού προσθέσουμε όλο το διάλυμα, αφήνουμε το δοχείο που το περιείχε και ετοιμαζόμαστε για την ανάδευση.

7) Ανακατεύουμε πλήρως τα συστατικά του μείγματος.

Αφού ενώσουμε το καυστικό νάτριο με το λάδι μας, η χημική αντίδραση ξεκινά, οπότε  αρχίζουμε την ανάδευση με σταθερό ρυθμό. Συνεχίζουμε, ώσπου το μείγμα να ομογενοποιηθεί πλήρως.

8) Προσθέτουμε αρωματικά.

Μόλις το μείγμα ομογενοποιηθεί και πριν γίνει πολύ πηχτό, προσθέτουμε 20 σταγόνες αιθέριο έλαιο. Εμείς έχουμε επιλέξει αιθέριο έλαιο λεβάντας.

9) Προσθέτουμε αποξηραμένα πέταλα.

Έχουμε διαλέξει αποξηραμένα άνθη λεβάντας, τα οποία αναμειγνύουμε με το μείγμα.

10) Προσθέτουμε χρώμα.

Η χρήση στο μείγμα από διάφορα μπαχαρικά, όπως μοσχοκάρυδο, κανέλλα, πάπρικα κ.ά. μπορεί να δώσει ένα διαφορετικό χρώμα στο σαπούνι μας. Εμείς χρησιμοποιούμε σκόνη κανέλλας.

11)  Χύνουμε το μείγμα στα καλούπια.

Γεμίζουμε τα καλούπια μας, φροντίζοντας το μείγμα να απλώνεται ομοιογενώς μέσα στο καλούπι και με τη σπάτουλα εξομαλύνουμε την επιφάνεια του μείγματος. Χτυπάμε λίγο το καλούπι, ώστε να φύγει ο αέρας που ίσως έχει εγκλωβιστεί.

12) Αποθηκεύουμε το σαπούνι.

Η αποθήκευση γίνεται σε ζεστό και ασφαλές μέρος, ώστε να αρχίσει να ωριμάζει. Τοποθετούμε πρώτα μια ζελατίνα και μετά μια πετσέτα γύρω από το καλούπι, ώστε να το κρατάει ζεστό και να προχωράει η σαπωνοποίηση σωστά.

13) Καθαρίζουμε τα εργαλεία.

Φυλάσσουμε τα υλικά μας και καθαρίζουμε τα διάφορα εργαλεία μας, φορώντας ακόμα τα προστατευτικά γάντια και τα γυαλιά μας, καθώς τα υπολείμματα είναι καυστικά.

14) Το σαπούνι είναι έτοιμο για να βγει από το καλούπι του περίπου 48 ώρες μετά την παρασκευή του. Η ωρίμανση του σαπουνιού μας πρέπει να γίνει σε στεγνό χώρο, περίπου για 4 εβδομάδες, αφήνοντας τον αέρα να κυκλοφορεί ελεύθερα. Σε αυτό το διάστημα το σαπούνι σκληραίνει, χάνει υγρασία και προχωράει η σαπωνοποίηση.   

 15) Δεν πρέπει να αποθηκευτεί σε κρύο μέρος αλλά σε κανονική θερμοκρασία, ώστε να μην παρατηρηθεί υγρασία στην επιφάνεια του σαπουνιού.                                                                  

Χρήση αιθέριων ελαίων στα σαπούνια:

Ανάλογα με το αιθέριο έλαιο που βάζουμε, το σαπούνι μπορεί να έχει άλλη χρήση:

-ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ: Μέντα, Λεβάντα.

-ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ: Δεντρολίβανο, Λεβάντα.

-ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ-ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΙ: Δίκταμο.

-ΜΥΙΚΟΙ ΠΟΝΟΙ: Θυμάρι, Ρίγανη.

-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΟΥΡΑΣΗ - ΤΟΝΩΤΙΚΟ: Δεντρολίβανο, Θυμάρι.

-ΧΑΛΑΡΩΤΙΚΟ-ΝΕΥΡΙΚΗ ΥΠΕΡΕΝΤΑΣΗ: Λεβάντα.

-ΚΙΡΣΟΙ-ΑΙΜΟΡΡΟΪΔΕΣ: Μέντα.

-ΠΟΝΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: Φασκόμηλο.

Φτιάχνουμε ασκήσεις            με  βότανα.

Άσκηση 1: Συμπληρώστε τα κενά, διαλέγοντας τη σωστή λέξη από τον  παρακάτω πίνακα:

Για να συλλέξουμε (1) ……….……, πρέπει να ξέρουμε τον σωστό τρόπο, ώστε να μην υπάρξουν αρνητικές συνέπειες. Δηλαδή, πρέπει να (2) ……….…… το βότανο που επιθυμούμε όταν είναι η εποχή του και χωρίς να το καταστρέφουμε ξεριζώνοντάς το, αλλά κόβοντας μόνο τα (3)…………… που είναι χρήσιμα και την ποσότητα που χρειαζόμαστε.

Όπως και η συλλογή, έτσι και η διατήρηση χρειάζονται συγκεκριμένο τρόπο, για να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν το βότανο είναι (4)……………, το πλένουμε και έπειτα το (5)……………., απλώνοντας το σε ύφασμα ή δένοντάς το σε ματσάκια.

Για να (6)………….. περισσότερο χρόνο και σε καλύτερη κατάσταση, τα βότανα πρέπει να φυλάγονται σε μέρη (7)……….….., ξηρά και χωρίς ρεύματα, αλλιώς η ………… (8) θα τα μουχλιάσει και θα χαλάσει η γεύση τους. Το μυστικό για να είναι αποτελεσματικά τα βότανα, είναι η σωστή (9)……..…….... και ο τρόπος (10)…….………..….. τους.

1	Α. Εκχυλίσματα	Β. Αιθέρια έλαια	Γ. Βότανα
2	Α. Αποξηράνουμε	Β. Διατηρούμε	Γ. Συλλέγουμε
3	Α. Άνθη	Β. Κομμάτια	Γ. Φύλλα
4	Α. Βρόμικο	Β. Κομμένο	Γ. Θρυμματισμένο
5	Α. Κρεμάμε	Β. Στραγγίζουμε	Γ. Στεγνώνουμε
6	Α. Συλλεχθούν	Β. Αποξηρανθούν	Γ. Διατηρηθούν
7	Α. Φωτεινά	Β. Σκοτεινά	Γ. Παγωμένα
8	Α. Ζέστη	Β. Υγρασία	Γ. Παγωνιά
9	Α. Παρασκευή	Β. Συνταγή	Γ. Δοσολογία
10	Α. Παρασκευής	Β. Αποξήρανσης	Γ. Θρυμματισμού

Άσκηση 2: Nα αντιστοιχίσετε το βότανο με μία δυνατότητα χρήσης του.

Βότανο a.     Δρακοντιά b.     Δεντρολίβανο c.      Λουΐζα d.     Ρίγανη e.      Θυμάρι f.       Γαρίφαλο g.     Λινάρι h.     Φασκόμηλο i.       Μενεξές      j.   Άνηθος

Χρήση 1.     Μελάνι 2.     Λεύκανση δοντιών 3.     Υφαντικές ίνες 4.     Αποσμητικά 5.     Ποτά 6.     Βαλσάμωμα 7.     Μελιτογόνo 8.     Αρωματικά 9.     Λεύκανση ρούχων     10.  Καλλυντικά

Άσκηση 3: Ποιο βότανο απεικονίζεται σε κάθε φωτογραφία; Να επιλέξετε μέσα από την παρένθεση (Δίκταμος, Μολόχα, Βασιλικός, Δάφνη, Μέντα, Ρίγανη, Θυμάρι, Δενδρολίβανο, Μάραθος, Λεβάντα, Μαλοτήρα, Καλέντουλα)

  Α……………………………………          Β……………………………………..…

 Γ……………………………………         Δ……………………………………............

 Ε……………………………………..              ΣΤ……………………………………..

 Ζ……………………………………        Η…………………………………………..

……………………………………          Ι…………………………………………

Κ……………………………………           Λ………………………………………

Άσκηση 4: Να αντιστοιχίσετε το βότανο με την ασθένεια για την οποία είναι κατάλληλο:

1. Τσουκνίδα                                    α. υπέρταση

2. Μαϊντανός                                    β. διάρροια, εξωτερικές αιμορραγίες

      

3. Λύθρο                                           γ. δυσπεψία

               

     4. Δάφνη                                           δ. αναιμία, αδυναμία, αρθριτικά

     

     5. Τίλιο                                             ε. κολικοί, κράμπα του στομάχου

6. Καλέντουλα                                στ. παχυσαρκία, αϋπνίες

7. Δεντορομολόχα                            ζ. μώλωπες, δυσεντερία

8. Δυόσμος                                       η. ακμή, έκζεμα, κιρσοί

9. Βερονίκη                                       θ. κράμπα, ατονία του στομάχου

10. Βαλεριάνα                                   ι. φακίδες, ρυτίδες, αϋπνίες

                              

ΛΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

Άσκηση 1:  1-Γ,  2-Γ,  3-Β,  4-Α,  5-Γ,  6-Γ,  7-Α,  8-Β,  9-Γ,  10-Α.

Άσκηση 2:  1-e,  2-f,  3-h ,  4-g,  5-j,  6-b,  7-d,  8-c,  9-a,  10-i.

Άσκηση 3:  Α-δάφνη,  Β-δενδρολίβανο,  Γ-λεβάντα,  Δ-θυμάρι,  Ε-μαλοτήρα,  ΣΤ-βασιλικός,

Ζ-ρίγανη,  Η-μέντα,  Θ-δίκταμο,  Ι-καλέντουλα,  Κ-μάραθο,  Λ-μολόχα.

Άσκηση 4:  1-δ, 2-α, 3-β, 4-γ, 5-κ, 6-θ, 7-η, 8-ε, 9-ι, 10-ζ.

Ρωτήσαμε τους γονείς μας…         (Ερωτηματολόγιο)

Στα πλαίσια της έρευνάς μας, μοιράσαμε στους γονείς μας ερωτηματολόγιο για τα αρωματικά φυτά-βότανα. Σκοπός μας ήταν κυρίως να διαπιστώσουμε κατά πόσο έχουν εντάξει τα βότανα στην καθημερινή τους ζωή. Παρακάτω δίνουμε τις ερωτήσεις και μια συνοπτική ανάλυση των απαντήσεων που πήραμε:

1η ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια βότανα γνωρίζετε;

Τα πιο δημοφιλή είναι: ρίγανη, θυμάρι, μαλοτήρα, ροσμαρί, φασκόμηλο, λεβάντα, δυόσμος, μέντα, βασιλικός, μαϊντανός.

2η ΕΡΩΤΗΣΗ: Με ποιους τρόπους χρησιμοποιείτε τα βότανα;

Το 100% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί τα βότανα στη μαγειρική. Οι περισσότεροι επίσης τα χρησιμοποιούν σαν ρόφημα, αλλά αναφέρθηκαν από πολλούς και διάφορες άλλες χρήσεις.

3η ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια αρωματικά χρησιμοποιείτε κυρίως στην κουζίνα σας;

Οι νικητές με σειρά προτεραιότητας ήταν: Ρίγανη, δυόσμος, μαϊντανός, βασιλικός, μάραθο, σέλινο, άνηθος.

4η ΕΡΩΤΗΣΗ: Χρησιμοποιείτε βότανα στο σπίτι σας και, αν ναι, τα μαζεύετε μόνος/μόνη σας ή τα αγοράζετε;

Όλοι χρησιμοποιούν βότανα στο σπίτι τους. Από αυτούς το 90% τα μαζεύουν μόνοι τους και το 10% τα αγοράζουν.

5η ΕΡΩΤΗΣΗ: Για τις ιδιότητες και τις χρήσεις τους έχετε πάρει πληροφορίες κυρίως από συγγενείς, φίλους, πωλητές, βιβλία, σεμινάρια.

Οι απαντήσεις έδειξαν ότι σχεδόν όλοι έχουν πάρει πληροφορίες από συγγενείς ή φίλους. Ακολουθούν τα βιβλία και ελάχιστοι έχουν πάρει πληροφορίες από σεμινάρια. Κανείς από πωλητές.

6η ΕΡΩΤΗΣΗ: Αν αγοράσετε σήμερα βότανα, για πόσο διάστημα θα τα χρησιμοποιήσετε;

Το 70% απάντησε ότι θα τα χρησιμοποιήσει για 1-5 μήνες, ενώ το 30% για 6-12 μήνες.

             
7η ΕΡΩΤΗΣΗ: Συζητάτε με άλλους για τις ιδιότητες και τις χρήσεις των βοτάνων;

Το 85% απάντησε ότι συζητάει με άλλους για τα βότανα, ενώ το 15% όχι.

8η ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια βότανα είναι φυτεμένα στον κήπο σας;

Όλοι οι ερωτηθέντες έχουν βότανα στον κήπο τους. Τα επικρατέστερα είναι ο μαϊντανός, ο δυόσμος, ο βασιλικός, η μέντα, το μάραθο, η ρίγανη.

9η ΕΡΩΤΗΣΗ: Μαζεύετε βότανα μόνοι σας; Ποια;

Όλοι οι ερωτηθέντες απάντησαν θετικά. Κυρίως μαζεύουν ρίγανη, δάφνη, θυμάρι, χαμομήλι, δεντρολίβανο κ.ά.

10η ΕΡΩΤΗΣΗ: Αγοράζετε βότανα; Ποια;

Το 40% απάντησε ότι δεν αγοράζουν βότανα, ενώ το υπόλοιπο 60% αγοράζουν 2-3 είδη βοτάνων.

Ρωτήσαμε τους              Φαρμακοποιούς…          (Ερωτηματολόγιο)

Ομάδα μαθητών που συμμετείχαν στο project, επισκέφτηκε 20 φαρμακεία της πόλης των Χανίων, όπου οι φαρμακοποιοί ερωτήθηκαν σχετικά με τις αγοραστικές συνήθειες των πελατών τους σε σχέση με τα βότανα. Τα αποτελέσματα της έρευνας δίνονται παρακάτω και απεικονίζονται με γραφήματα.

1) Υπάρχει μεταβολή των πωλήσεων στα φυτικά προϊόντα τα τελευταία χρόνια;

Αύξηση: 16 Μείωση: 2 Σταθερά: 2

2) Οι πελάτες που χρησιμοποιούν τα βότανα και τα φυτικά προϊόντα δηλώνουν ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα της χρήσης;

Ναι: 19 Όχι: 1

3) Τα φυτικά προϊόντα χρησιμοποιούνται από τους πελάτες σας για καλλωπισμό ή θεραπεία;

Καλλωπισμός: 1 Θεραπεία: 1 Και τα δύο: 18

4) Τα περισσότερα φυτικά προϊόντα καταναλώνονται από άνδρες ή γυναίκες;

Άνδρες:  0 Γυναίκες: 14 Και τα δύο: 6

5) Ως φαρμακοποιός θα προτείνατε στους πελάτες σας κυρίως συμβατικά ή φυτικά φαρμακευτικά προϊόντα;

Συμβατικά: 3 Φυτικά:  13 Αναλόγως: 4

Συνέντευξη από παραγωγό αιθέριων ελαίων.

Πώς σκεφτήκατε να ασχοληθείτε με την καλλιέργεια βοτάνων και την παραγωγή αιθέριων ελαίων;

Έχω σπουδάσει γεωπόνος. Κάποια στιγμή, ένα ινστιτούτο του εξωτερικού πρότεινε να μου δώσει μια έκταση, να μου παρέχει μηχανήματα και εργάτες και να μου καλύψει όλα τα έξοδα για να καλλιεργήσω εκεί βότανα. Σκέφτηκα λοιπόν να το κάνω εδώ με κρητικά βότανα του τόπου μας.

Πώς επιλέξατε αυτό τον τόπο για το στήσιμο της μονάδας σας;

Είναι η καταγωγή μου από εδώ. Όμως, και τα εδάφη του Αποκόρωνα είναι σπάνια και το κλίμα πολύ καλό. Δε βρίσκεις αλλού τέτοιες συνθήκες εύκολα.

Πόσα χρόνια ασχολείστε με αυτή τη δραστηριότητα;

Σχεδόν 4 χρόνια.

Υπάρχουν μεγάλες  καλλιέργειες βοτάνων;

Όχι, γιατί είναι περιορισμένη η διάθεση των ατόμων να καλλιεργήσουν.

Πώς γίνεται η απόσταξη;

Μαζεύουμε τα φυτά, είτε αυτά που καλλιεργούμε είτε από το βουνό. Τα χρησιμοποιούμε  φρέσκα ή αφού πρώτα τα ξεράνουμε. Τα βάζουμε στο καζάνι, όπου παρασύρει ο ατμός το αιθέριο έλαιο. Στη συνέχεια συμπυκνώνεται το απόσταγμα και διαχωρίζεται από το νερό.

Καλλιεργείτε κάποια ενδημικά φυτά;

Βεβαίως. Κάποια όπως το δίκταμο, φασκομηλιά, ζαχαριάνα, λεμονοθύμαρο.

Χρησιμοποιείτε φυτοφάρμακα ή κάποια  λιπάσματα;

Όχι, τίποτα από τα δύο. Έτσι χρειάζεται πολύ χειρωνακτική εργασία, όπως ξεβοτάνισμα.

Πού πουλάτε τα βότανα και τα αιθέρια έλαια;

Κάποια δίνω σε τοπικά μαγαζιά. Άλλα σε φαρμακεία και σε ινστιτούτα σε όλη την Ελλάδα. Κάποιες ποσότητες στέλνω και στο εξωτερικό.

Θα προτείνατε στους νέους μια τέτοια ενασχόληση;

Ναι, σίγουρα. Μπορεί να τους δώσει μια καλή δουλειά και να αξιοποιηθεί ο πλούτος του τόπου μας.

Ευχαριστούμε και συγχαίρουμε τα παιδιά και την εκπαιδευτικό του Γενικού Λυκείου Βάμου Κρήτης για την όμορφη εργασία τους.

(Αναδημοσίευση από http://lyk-vamou.chan.sch.gr/)