ΚΟΤΣΙΑΦΙΤΟΥ - ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Συμβουλευτική και Προσανατολισμός

  

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

  

Κοτσιαφίτου - Μάνου Αναστασία,

 καθηγήτρια Θεολόγος-Φιλόλογος, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας, Υπεύθυνη Κέντρου Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΚΕ.ΣΥ.Π.) Πατησίων Α΄ Περιφέρειας Αθήνας

 

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Στην Αγία Γραφή για τις σχέσεις των δύο φύλων δεν έχουμε συστηματική διδασκαλία που να παρουσιάζει σαφώς την εικόνα των δύο φύλων. Η βασική πηγή, από την οποία πρέπει να ξεκινήσουμε για να δούμε θεμελιώδεις θέσεις του Ορθοδόξου Χριστιανισμού στο θέμα των σχέσεων των δύο φύλων, είναι τα τρία πρώτα κεφάλαια της «Γενέσεως» της Παλαιάς Διαθήκης. Οι διηγήσεις της δημιουργίας του ανθρώπου (Γέν. 1, 20-31 και Γέν. 2, 5-25) δεν είναι ιστορικές αφηγήσεις. Εκφράζουν με τη μορφή συμβόλων βαθιές πνευματικές αλήθειες αναφορικά με τις σχέσεις του άνδρα και της γυναίκας. Οι θέσεις αυτές της «Γενέσεως» ελήφθησαν κατά γράμμα και όχι με βάση τη βαθύτερη κατανόηση, όπως όταν αναφέρει ότι «η Γυναίκα προήλθε εκ του Ανδρός» και ότι εκείνη υπήρξε η αιτία της αμαρτίας, και έδωσαν αφορμή στο να υποτιμηθεί, να παραμερισθεί και να κακοποιηθεί πολλαπλώς η Γυναίκα επί 2000 χρόνια τώρα μέσα στο Χριστιανισμό.

Στο παρόν  άρθρο θα παρουσιασθούν θέσεις - απόψεις για τον άνδρα και τη γυναίκα μέσα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Στη συνέχεια θα τεθούν κάποιες απόψεις - προβληματισμοί για το ρόλο της Ορθοδόξου Εκκλησίας ως φορέα Συμβουλευτικής - Προσανατολισμού στον τομέα των διαφυλικών σχέσεων.

Κεφάλαιο Πρώτο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Περιγράφεται και τεκμηριώνεται η προσέγγιση του θέματος «Διαφυλικές σχέσεις» μέσα από την Αγία Γραφή.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση των κειμένων της Αγίας Γραφής είναι η εις βάθος ερμηνεία και όχι κατά γράμμα. Αποκομμένα χωρία από το σύνολό τους και από την εποχή τους δημιουργούν παρεξηγήσεις και αιρέσεις.

Η διαχρονική προσέγγιση του θέματος έχει ως αφετηρία τις διηγήσεις για τον άνδρα και τη γυναίκα μέσα από την Παλαιά Διαθήκη.

Α. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Ο όρος «διαφυλικές σχέσεις» εμπεριέχει δύο κύρια στοιχεία που αλληλοεξαρτώνται μεταξύ τους, την «ισοτιμία» των δύο φύλων και τη «σεξουαλική αγωγή».

Οι δύο αυτές ψυχοκοινωνικές διαδικασίες βρίσκονται σε μια δυναμική αλληλε­ξάρτηση και η μία προϋποθέτει την άλλη. Η σωστή σεξουαλική αγωγή και συμπερι­φορά προϋποθέτει μια βαθύτερη κατανόηση και αποδοχή της έννοιας και της πρακτικής της ισότητας των δύο φύλων. Και το αντίθετο: μια βίωση της ισότητας των δύο φύλων προϋποθέτει μια σωστή σεξουαλική αγωγή. Τα δύο αυτά στοιχεία μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είναι οι δύο πλευρές του ιδίου νομίσματος.

Β. ΘΕΣΕΙΣ – ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΔΡΑ ΚΑΙ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

Αρχικά ο Θεός εδημιούργησε τον άνθρωπο «κατ’ εἰκόνα Θεοῦ» «Ἄρρεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτοὺς», δηλαδή ισότιμα μέλη (Γέν. 1, 26-31 και Γέν. 2, 5-25). Φτιαγμένη απ’ τον άνδρα η γυναίκα δεν είναι κατώτερή του, αλλά εσώτερή του. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Αδάμ ότι η Εύα κι εκείνος είναι ΕΝΑ:

«Αυτό είναι οστό από τα οστά μου και σάρκα από τη σάρκα μου»

Ορισμένοι εξέλαβαν τη δημιουργία της Εύας από τον Αδάμ ως υποταγή της σ’ αυτόν. Όμως, ό,τι προηγείται χρονολογικά, δεν σημαίνει ότι είναι και αξιολογικά καλύτερο.

Η Παλαιά Διαθήκη με παραστατικό τρόπο περιγράφει πώς ο Θεός δημιούργησε τη γυναίκα από την πλευρά του Αδάμ. Ο Θεός «είδε ότι δεν είναι καλό να είναι ο άνθρωπος μόνος». Η άποψη των Πατέρων είναι ότι ο άνθρωπος που δημιουργή­θηκε από το Θεό ήταν ανδρόγυνος. Ύστερα από νέα δημιουργική πράξη, διακρίνο­νται σε αυτοτελείς προσωπικότητες. "Αδάμ" σημαίνει άνθρωπος και "Εύα" σημαίνει ζωή. Οι πρωτόπλαστοι δημιουργήθηκαν «κατ’ εικόνα Θεού και καθ’ ομοίωσιν». Για να αποφασίσουν όμως ελεύθερα, μπορούσαν και να αρνηθούν τη σχέση τους με το Θεό. Ο Μέγας Αθανάσιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Καίτοι αναμάρτητοι, ηδύνατο να αμαρτήσουν». Οι πρωτόπλαστοι πραγματοποίησαν τη δυνατότητα αυτή που είχαν για το κακό. Το κακό παίρνει εδώ τη μορφή του φιδιού. Το φίδι δεν μπορούσε από την αρχή, έστω και στο ελάχιστο, να πληρώσει την ανάγκη του ανθρώπου για κοινωνία. Ο Θεός δημιούργησε από το πλευρό του Αδάμ για κοινωνία την Εύα. Η κοινωνία όμως με το άλλο φύλο χαλάει από τη στιγμή που η γυναίκα ενεργεί μόνη. Πού είναι εδώ ο Αδάμ; Να αντιμετωπίσει το φίδι (κακό) και τους δύο; Απεκλείετο. Η ήττα του θα ήταν σίγουρη. Τους ξεμοναχιάζει. Το κακό συνήθως προσβάλλει τον άνθρωπο, όταν είναι απομονωμένος.

Αυτή η αφήγηση της πρωτοϊστορίας είναι πανανθρώπινη και αφορά σε όλους τους ανθρώπους, σε όλες τις εποχές. Μπορεί σήμερα να μην είναι το «φίδι» και το «δένδρο» σκηνικά του Παραδείσου. Η ιστορία όμως είναι η ίδια. Είναι ένα ψυχογράφημα της πτώσεως του καθενός μας αυτή η διήγηση. Χαρακτηριστικό σημείο στο γ' κεφάλαιο της «Γενέσεως» είναι το προσκλητή­ριο του Θεού: «Ἀδὰμ ποῦ εἶσαι;». Οι διάφοροι ηθικολόγοι φόρτωσαν τα βάρη στη γυναίκα. Ποιον όμως πρώτον φωνάζει ο Θεός μετά την πτώση; Εκείνη την ώρα εδίδετο η ευκαιρία στον άνθρωπο να αποκατασταθεί πλήρως η σχέση του με το Θεό. Προσπαθεί να φύγει. Η όλη τραγωδία του ανθρώπου είναι αυτή; Είναι μια τραγωδία που σημειώνεται πρώτη. Υπάρχει και μια δεύτερη διάσταση. Τραγωδία που αναφέρεται στη σχέση του άνδρα με τη γυναίκα. Μεταθέτει τις ευθύνες του στην Εύα. Περνάει από άμυνα σε επίθεση: «Ἡ γυνὴ ἣν ἔδωκας μετ’ ἐμοῦ…». Η δε γυνή απάντησε: «ὄφις ἠπάτησέν με».

Μετέπειτα παρακολουθούμε μια ιδιομορφία στις σχέσεις ανδρός και γυναικός μέσα στο Ισραήλ από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και μετά την εποχή του Χριστού. Επικρατεί κλίμα ανδροκρατίας. Η γυναίκα είναι υποβαθμισμένη. Η τεκνογονία ανυψώνεται σε υπεραξία και, σύμφωνα με τις παραδόσεις και τα έθιμα της Ισραηλινής κοινότητας, η γυναίκα που δεν τεκνοποιεί φέρει το όνειδος, τη ντροπή της ατεκνίας. Αλλά ακόμη και ο τρόπος ζωής της ήταν περιορισμένος. Δεν επικοινωνεί άνετα με τον κοινωνικό χώρο, δεν αναλαμβάνει δημόσιες ευθύνες και έργα και κύριο έργο της είναι οι δουλειές στο σπίτι και η τεκνοποιία. Χαρακτηριστι­κή είναι η προσευχή που περιέχεται σε ένα θεολογικό λεξικό και είναι αντιπροσω­πευτική ακριβώς των σχέσεων των δύο φύλων. Αναφέρεται ότι ο Ισραηλίτης – δεν ξέρουμε αν και σήμερα – όταν ξυπνούσε το πρωί, έλεγε «Ευλογημένος ο Θεός που δε μ’ έκανε ούτε ειδωλολάτρη, ούτε γυναίκα, ούτε αμαθή». Αλλά έρχεται ο ΧΡΙΣΤΟΣ, ο οποίος μπορεί να θεωρηθεί ως κοινωνικός «επαναστάτης», χωρίς να χρησιμοποι­ήσει βία, καταργώντας τη νομική τυποκρατία της εποχής, καταργώντας παλαιές παραδόσεις και καταστάσεις.

                                 

Κεφάλαιο Δεύτερο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός είναι αυταπάρνησις, είναι η μετάθεσις του εαυτού μου στη θέση του άλλου. Καμία σχέσις που δεν στηρίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό δικαιωμάτων αλλά και καθηκόντων δεν μπορεί να σταθεί σε διάρκεια, αλλά αργά ή γρήγορα διαλύεται. Οι Άγιοι Πατέρες ομιλούν περί ποιότητος των Χριστιανών και των Εκκλησιαστικών Λειτουργών και όχι περί κατοχής Αξιωμάτων και περί ποσοτικής υπεροχής, προς αύξησιν της κοσμικής δυνάμεως. Οι Άγιοι Πατέρες διακρίνουν τους Χριστιανούς κατ’ όνομα και κατά Χριστόν ζώντας. Δίκαια δε οι Ορθόδοξοι μιλούν για Πατερική Θεολογία, διότι οι Πατέρες εθεολόγησαν, αφού πρώτα βίωσαν την χριστιανική αλήθεια ως πράξιν και άσκησιν και ζωήν και όχι κάμνοντες θεωρητική Θεολογία.

Α. ΘΕΣΕΙΣ – ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΔΡΑ ΚΑΙ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

Ο Απόστολος Παύλος στην Πρὸς Γαλάτας Ἐπιστολὴ του γράφει χαρακτηριστικά:

«Οὐκ  ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστὲ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»

Η Παναγία μητέρα του Χριστού καταξιώνει τη γυναίκα στο χώρο της Εκκλησίας. Η Παναγία αίρει τον ονειδισμό της ατεκνίας και της αγαμίας ως αυτοτελές χάρισμα. Επίσης, ο ίδιος ο Χριστός εξύψωσε τις γυναίκες πολλές φορές, με πολλούς τρόπους:

·       Αντίθετα με όλους τους ραβίνους, δέχτηκε γυναίκες ως μαθήτριές του, φέρθηκε στις γυναίκες όπως ακριβώς και στους άνδρες (ισότιμα).

·       Στήριξε και υπερασπίστηκε μία μετανιωμένη αμαρτωλή γυναίκα, και μάλιστα μπροστά σε κοινωνικά καταξιωμένους άνδρες, που την περιφρονούσαν («ὁ ἀναμάρτητος πρῶτος τὸν λίθον βαλέτω»).

·       Συναναστρεφόμενος μαζί τους, φανέρωσε σ’ αυτές σπουδαίες αλήθειες για τον ίδιο και τη Βασιλεία Του (περιστατικά με την Σαμαρείτιδα, Ιωάνν. 4, 1-42 και με τις αδελφές του Λαζάρου, Μάρθα και Μαρία, Λουκά 10, 38-42).

·       Μετά την Ανάστασή Του εμφανίστηκε πρώτα σε γυναίκες.

Στο πέρασμα όμως των αιώνων, ο Χριστιανισμός έχασε το ζωντανό του χαρακτήρα ως κοινωνία προσώπων που ζουν περιχωρητικά και με αγάπη και σεβασμό προς αλλήλους και κατέστη «χώρος» τελετουργιών και «αρχή» ηθικοθρησκευτικών επιταγών, επιβαλλομένων στους πιστούς.

Ο Χριστιανισμός διασπάστηκε σε Ορθόδοξο, Καθολικισμό ή Παπισμό και Προτεσταντισμό. Κι εδώ έχομε μία πορεία μετατροπής των Χριστιανών σε «Καθολικούς», οι οποίοι σώζονται αποκλειστικά και μόνον διά της υπακοής των στον Πάπα. Η σχέση του Καθολικισμού προς το γνωστό ως φαινόμενο των Μαγισσών ή Στριγκλών, που κυριάρχησε στις Δυτικές κοινωνίες από τα βάθη του Μεσαίωνα μέχρι και σχεδόν το τέλος του 18ου αι., μπορεί να αξιολογηθεί ως τη στάση του Καθολικισμού απέναντι στο γυναικείο φύλο.¹

Πρόκειται για τη δίωξη και εξόντωση για ολόκληρους αιώνες αθώων γυναικών με φρικτά βασανιστήρια και φρικτούς θανάτους και εκτελέσεις, με το πρόσχημα ότι είχαν ερωτικές σχέσεις με το διάβολο. Θα πρέπει να τονισθεί εδώ ότι «Μάγισσα» ή «Στρίγκλα» εννοείτο κάθε γυναίκα.

Οι Στρίγκλες δεν είχαν βασικά κάτι το ιδιαίτερο για να καταδιώκονται. Αρκούσε η υποψία ότι κάποια γυναίκα είχε π.χ. όμορφο και ελκυστικό βλέμμα ή μια ασυνήθι­στη ομορφιά, ωραίες καμπύλες κ.ά.. Όλα αυτά και τα σχετικά ήσαν ενδείξεις ότι η γυναίκα αυτή ήταν Στρίγκλα, είχε ερωτική σχέση με το διάβολο.

Το πρόβλημα του Καθολικισμού ήταν και δεν είναι οι Μάγισσες, αλλά η Γυναίκα, ο φόβος και το μίσος απέναντι σ’ αυτήν.

Η Γυναίκα μπορεί να πραγματώνει όλα τα περιεχόμενα της Πίστεως όπως και ο Άνδρας, και έχει η Εκκλησία όχι μόνο Αγίους αλλά και Αγίες.

Ο Ιησούς Χριστός εις ουδεμία περίπτωση υποτίμησε τη γυναίκα έναντι του άνδρα. Αυτό δε που προβάλλουν ότι εκάλεσεν ως Αποστόλους τους άνδρες και όχι τις γυναίκες είναι περιστατικό χωρίς δογματική σημασία.² Θα μπορούσε κανείς να αντιτάξει ότι κατά την εποχή εκείνη η γυναίκα μόνη ούτε έξω απ’ το σπίτι της δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει, πόσο μάλλον να κάνει και περιοδείες.

Αλλά και οι μνημονευόμενες απαγορεύσεις για τις γυναίκες από τον Απόστολο Παύλο, όπως π.χ. να σιωπούν στην Εκκλησία (Α' Κορ. 14, 34), να έχουν «κεκαλυμμένην τὴν κεφαλὴν» κ.λπ. είναι απλές παραινέσεις και περιστασιακές και δεν έχουν ουδεμία δογματική ισχύ.³ Εξάλλου, συμπληρώνει ο Παύλος το «ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα» με το «ὑποτασσόμενοι ἀλλήλοις ἐν φόβῳ Χριστοῦ» (Ἐφεσ. 5, 20-33).

Έχουν γίνει ερμηνευτικά σχόλια, ακόμη και μελέτες, για το χωρίο «Ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα». Ο Άγιος Νεκτάριος έχει αφιερώσει μία μικρή μελέτη. Ο φόβος έχει πολλές έννοιες, από τη χειρότερη, δηλ. τον τρόμο, μέχρι και την ιερότερη, δηλ. το μυστήριο Tremendum και το μυστήριο Fascinosum που λέει ο Ρούντολφ Όττο σε μία θρησκειολογική εργασία του. Ο Θεός είναι το μυστήριο Tremendum, είναι και το Fascinosum, είναι το γοητευτικό μυστήριο αλλά είναι και το τρομερό μυστήριο. Οπότε, έχουμε να κάνουμε όχι με το φόβο που παραλύει και εξουθενώνει, αλλά με το ιερό δέος, με ένα φόβο ιερό. Έτσι το «η γυνή να φοβήται τον άνδρα» παίρνει τη σημασία «η γυνή να σέβεται τον άνδρα», και μάλιστα τη στιγμή που ο άνδρας συμπεριφέρεται όπως ο Χριστός συμπεριφέρθηκε στην Εκκλησία.

Ο Χριστιανισμός είναι η θρησκεία της αγάπης, που εκφράζεται κατ’ εξοχήν στο χώρο της γυναίκας, και ιδιαιτέρως της Μητρότητας. Ορισμένοι προβάλλουν τον αποκλεισμό των γυναικών από την ιεροσύνη ως διάκριση. Όμως κανένας δογματικός λόγος δεν συνηγορεί υπέρ του αποκλεισμού των γυναικών από την Ιεροσύνη. Η δε Εκκλησία ουδέποτε εδογμάτισε επίσημα και σε Οικουμενικές Συνόδους κάτι παρόμοιο. Ήδη στην αρχαία Εκκλησία είχε ξεκινήσει η διαδικασία της χειροτονίας των γυναικών.

Ο 19^ος Κανόνας της εν Νικαία Συνόδου (325) κάνει λόγο για τη χειροτονία των διακονισσών. Μεταξύ των επιφανών διακονισσών θα πρέπει να αναφερθούν η Ολυμπιάδα, φίλη και συνεργάτης του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και η Αγία Μακρίνα, αδελφή του Μ. Βασιλείου. Ο θεσμός όμως αυτός ατόνισε κατά το δωδέκατο αιώνα. Ίσως πρακτικοί λόγοι ή δυσκολίες συνέβαλαν σ’ αυτό.

Η Εκκλησία απαγόρευσε μέχρι τώρα την Ιεροσύνη των Γυναικών για λόγους Οικονομίας. Δεν αποκλείεται όμως να αναθεωρήσει την απόφασή της αυτή, όταν θα κρίνει αυτό αναγκαίο και σκόπιμο.

Εξάλλου ο Χριστός και η Εκκλησία μία μόνο διάκριση αναγνωρίζουν μεταξύ τω μελών της, ανδρών και γυναικών: την της αγιότητος και της αμαρτωλότητος.

        

Κεφάλαιο Τρίτο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο όρος «διαφυλικές σχέσεις» αναφέρεται σε διανθρώπινες σχέσεις και ως γνωστό συμπλέκεται με ταμπού, προκαταλήψεις, στερεότυπα και άλλα σχετικά. Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για πολλές πλευρές της διαφυλικής αγωγής.

Στο κεφάλαιο που ακολουθεί θα επιχειρηθεί μία προσπάθεια Θεολογικής προσέγγισης του θέματος.

Α. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΥΛΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Η «διαφυλική αγωγή» μπορεί να γίνει από πολλούς φορείς συμπληρωματικά, όπως Οικογένεια, Σχολείο, Επιστημονικές εταιρείες κ.ά. Στην πολύκεντρη αυτή αγωγή, η Ορθόδοξος Εκκλησία, με γνήσια Χριστιανική παράδοση και με πραγμάτωση των περιεχομένων της πίστεως στην πράξη και όχι στη θεωρία, θα μπορούσε να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στη Συμβουλευτική και στον Προσανατολισμό κυρίως των νέων ανθρώπων.

Ασφαλώς θα χρειαστεί συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των φορέων (ιερείς, στελέχη, εκπαιδευτικοί θεολόγοι κ.ά.) μέσω των διαφόρων μορφών επιμόρφωσης και βασικής ψυχοπαιδαγωγικής τους κατάρτισης.

Αναλυτικότερα:

α) Το κλειδί της επιτυχίας κάθε Συμβουλευτικής προσπάθειας είναι να δοθεί ευκαιρία στον κάθε φορέα για αυτογνωσία, δηλ. να γνωρίσει τις δικές του προσωπικές αξίες, τις στάσεις του, τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις του.

β) Μπορεί ακόμη και πρέπει να αποκαλύψει στο νέο άνθρωπο τις παραγκωνισμένες και λησμονημένες αυθεντικές αξίες της ζωής. Να του καλλιεργήσει δηλαδή ηθικές αξίες, που θα στηρίζονται:

1)    στην ισοτιμία,

2)    στο σεβασμό,

3)    στη συντροφικότητα,

4)    στην έλλειψη καταπιεστή και καταπιεζομένου και

5)    στην ανάπτυξη στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό της προσωπικότητας του κάθε μέλους του ζευγαριού.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας χρησιμοποιούσαν κατ’ εξοχήν τον όρο «Πρόσωπο». Πρόσωπο σημαίνει σημαντικός στόχος, κατεύθυνση, ορθός προσανατολι­σμός, πρόσ-οψις δηλ. κίνησις προς την ευθείαν του βλέμματος, της ματιάς, και στο χώρο της ηθικής: καθαρότης, ειλικρίνεια, ευθύτης. Εδώ ακριβώς θεμελιώνεται και το μόνιμον και διαρκές της σχέσης μεταξύ άνδρα και γυναίκας, στο γεγονός δηλ. ότι θέλουν ο ένας τον άλλον και ότι δεν μπορούν να ζήσουν ο ένας χωρίς τον άλλον. Έχει σημασία το πρόσωπο του συντρόφου αν έχει ομορφιά και ποιοτικά στοιχεία έλξεως. Όλα είναι σωστό νόημα: ομορφιά, αλήθεια, ευγένεια, καθαρός χαρακτήρας, αγάπη, προσφορά και θυσία. Ο πατήρ Θεόφιλος Φάρος αναφέρει ότι «ο έρως δεν είναι κατοχή, είναι μια στάση ζωής, είναι αναζήτηση».

γ) Να βοηθήσει ακόμη το νέο να αποκτήσει ταυτότητα του Εγώ και να αποδεχτεί ολοκληρωτικά το φύλο του κι όλες τις λειτουργίες και τους ρόλους που συνεπάγεται, εμπνέοντάς του στάση αγάπης, έτσι όπως την ορίζει εμπειρικά και ενεργητικά ο Απόστολος Παύλος στον «Ύμνο της Αγάπης» (Α' Επιστολή προς Κορινθίους, ιβ'31-ιδ').

Αναφέρει: «Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπη δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχών ἤ κύμβαλον ἀλαλάζον». Σ’ αυτό το κείμενο η αγάπη ορίζεται με ρήματα, γι’ αυτό μιλάμε για ενεργοποίηση: «Η αγάπη… πάντα στέργει… πάντα ελπίζει». Αν το δούμε προσεκτικά, θα διαπιστώσουμε ότι είναι ένα ολόκληρο πρόγραμμα ζωής και για τον εαυτό μας και για τους άλλους.

δ) Να αναλάβει πρωτοβουλίες για καθορισμό ενός προγράμματος δράσης⁴ απ’ όλους τους φορείς: Οικογένεια, Σχολείο, Εκκλησία, Κοινωνία και άλλους.

Τέλος, οι αποκτώμενες δεξιότητες στα Κέντρα Νεότητας της Εκκλησίας της Ελλάδος θα μπορούσαν να γίνουν αφετηρία για τον Επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Στα πλαίσια αυτού του άρθρου, καταβλήθηκε προσπάθεια για μία κατά το δυνατόν αμερόληπτη προσέγγιση του θέματος των διαφυλικών σχέσεων από Θεολογικής πλευράς, με κριτήριο τους στόχους του Θεσμού Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού.

 Μπορεί ενδεχομένως να αποτελέσει μία προϋπόθεση, για να διαμορφωθεί αργά ή γρήγορα μία πιο υπεύθυνη θέση, που να εκφράζει το πνεύμα της Εκκλησίας μας και συγχρόνως να τη βοηθήσει σε έναν πιο αποτελεσματικό διάλογο με τον κόσμο πάνω στο ζωτικό αυτό θέμα.

------------------------------------

Α. ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. P. DE ROSA, πρώην καθολικός και καθηγητής Πανεπιστημίου, στο έργο του «Gottes erste Diemet», με υπότιτλο «Η σκοτεινή πλευρά του Παπισμού».

2. ΜΕΓΑ. Λ. ΦΑΡΑΝΤΟΥ, «ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ», σελ. 152.

3. Αυτόθι ένθα ανωτέρω ΜΕΓΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥ.

4. Ι. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ. Εισηγήσεις στο Σεμινάριο Κατάρτισης Εκπαιδευτικών Στελεχών σε Θέματα Ισότητας Φύλων και Σεξουαλικής Αγωγής.

Β. ΠΗΓΕΣ

1.       Ι. ΧΑΣΤΟΥΠΗ «ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ» (Μετάφαση των Εβδομήκοντα).

2.       Μ. Βασιλείου / ΒΕΠ 55,225,30-34.

3.       Ι. Χρυσοστόμου / PG 47, 296Β'.

4.       Μακαρίου Αιγύπτου / ΒΕΠ 41, 294, 4.

5.       Μεγάλου Αθανασίου / ΒΕΠ 33, 345, 16.

6.       ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ / Α' Επιστολή προς Κορινθίους (ιβ'31-ιδ').

Γ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.       ΑΣΠΙΩΤΗ (Α). Η σεξουαλική σφαίρα και ο νέος άνθρωπος, Αθήναι, 1969.

2.       Του ιδίου, Από την ψυχολογία του γάμου, τόμ. 1 (Η προετοιμασία), τόμ. 2 (Η αρμονία), Αθήναι 1979.

3.       AUDOLLENT (Ph). Σεξουαλικότητα και Χριστιανική ζωή, Ελλην. απόδοση Μ. Ρούσσου, Αθήνα, 1984.

4.       ΓΙΑΝΝΑΡΑ (Χ). Ο Ιησούς και το πρόβλημα των φύλων, Αθήναι εκδ. Χ.Φ.Ε. 1960.

5.       ΚΡΟΥΣΤΑΛΑΚΗ (Ι). Διαπαιδαγώγηση – Πορεία ζωής, Αθήνα 1998.

6.       ΜΠΛΟΥΝΑ (Θ). Οι διαφορές ανάμεσα στα φύλα, Αθήνα, Δίπτυχο εκ. 1997.

7.       ΜΠΟΥΛΟΥΓΟΥΡΗ (Γ). Κατανόηση του σεξ, Εσφαλμένες αντιλήψεις, Επιστημονικά δεδομένα και σύγχρονη θεραπεία, Αθήνα.

8.       ΜΠΡΑΤΣΙΩΤΗ (Ν). Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη, Αθήνα 1980.

9.       ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ (Κ). Προσβάσεις, Αθήνα 1998.

10.   ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ (Ι). Διαφυλικές σχέσεις (Εισηγήσεις στο Σεμινάριο Κατάρ­τισης Εκπαιδευτικών Στελεχών σε Θέματα Σεξουαλικής Αγωγής και Ισότητας των Φύλων. Τόμος Α και Β, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1995.

11.   ΦΑΡΑΝΤΟΥ (Μ). Ενατενίσεις – Τομές για μια αξιοκρατική κοινωνία. Αθήνα 2000, εκδ. Γρηγόρη.

12.   Του ιδίου, Ορθοδοξία και Θεολογία, Αθήνα 2000.

13.   Του ιδίου, Αναβάσεις, Αθήνα 2000.