Ο ρόλος του Εκπαιδευτικού στη διαμόρφωση μιας αντιρατσιστικής αγωγής και μιας «υγιούς» στάσης
έναντι των Μ.Μ.Ε.
 |
γράφει η καθηγήτρια
Κοτσιαφίτου Αναστασία
Το πρόβλημα του ρατσισμού στην Εκπαίδευση έχει μία μακρόχρονη ιστορία. Σήμερα δεχόμαστε όλοι και μιλάμε για ίσες ευκαιρίες στην Εκπαίδευση, έχει θεσμοθετηθεί το νομικό πλαίσιο που δημιουργεί τις προϋποθέσεις, όμως δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε φτάσει στο στόχο. Η θεσμοθέτηση πλαισίου για τη δυνατότητα ίσων ευκαιριών στην Εκπαίδευση από μόνο του δεν λύνει το πρόβλημα. Κι αυτό γιατί υπάρχουν διαμορφωμένες λογικές συμπεριφορές και στερεότυπα που βάζουν φραγμούς σ’ αυτήν την πορεία κι ενισχύουν τη διατήρηση του ρατσισμού. Σημαντικός παράγοντας που μπορεί να διαμορφώσει νέα δεδομένα και να δρομολογήσει θετικές εξελίξεις στο ζήτημα αυτό είναι η κατάλληλη Εκπαίδευση, τα αναλυτικά προγράμματα, τα διδακτικά βιβλία και το περιεχόμενο της διδασκαλίας και ο Εκπαιδευτικός, ο οποίος, εκτός από την καλλιέργεια δεξιοτήτων και τη μετάδοση γνώσεων, διαμορφώνει ιδεολογικά τα παιδιά, βοηθά στην ομαλή ένταξη στην κοινωνία μεταδίδοντάς τους τις κοινωνικές και πολιτιστικές αξίες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους.
Χρέος του καθενός μας ως Εκπαιδευτικού είναι να ενσταλάξουμε στην ψυχή του κάθε παιδιού αξίες οικουμενικές, διαχρονικές. Τα παιδιά πρέπει να πιστεύουν ότι η παιδεία έχει αξία και όχι τα πλούτη, η δύναμη. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ανθρώπινα δικαιώματα, για σεβασμό του κάθε ανθρώπου ανεξάρτητα από φυλή, φύλο, εθνικότητα χωρίς καμία διάκριση, εάν δεν καλλιεργηθεί η δικαιοσύνη και δεν εκθρονιστούν οι αξίες της Δύσης (πλούτος, δύναμη). Η παιδεία πρέπει να αποβλέπει στη διάπλαση ήθους, δηλαδή καλλιέργειας, μόρφωσης. Και μορφωμένος δεν είναι ο άνθρωπος των γνώσεων, αλλά ο άνθρωπος του οποίου η σκέψη, ο χαρακτήρας, η ευαισθησία έχουν εμπλουτιστεί και διαμορφωθεί από τη γνώση, από την ηθική, την αισθητική και άλλα επιτεύγματα του πολιτισμού.
Προπάντων σε εμάς τους δασκάλους δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι το κεφάλι του παιδιού δεν είναι δοχείο, για να το γεμίσουμε με γνώσεις και ύστερα να το μετρούμε με τα περίφημα αξιολογικά τεστ, παρά είναι εστία που περιμένει το σπινθήρα για να πυρακτωθεί. Ουδέποτε ρωτάμε τι θα ήθελαν οι μαθητές, αλλά κυνηγάμε την ύλη· η διδακτέα ύλη αποτελεί αυτοσκοπό. Έτσι δημιουργείται ένα σχολείο απομνημονεύσεως και φροντιστηρίων.
Σε ένα τέτοιο κλίμα δεν υπάρχουν περιθώρια έκφρασης, δεν παρέχεται ευκαιρία για μια διαρκή επικοινωνία, αλληλογνωριμία και αλληλοκατανόηση. Βασικός στόχος ενός αντιρατσιστικού σχολείου είναι η δημιουργία μίας ισότιμης επικοινωνιακής σχέσης, η αναγνώριση αξιών, το σπάσιμο των στεγανών και η συνάντηση της προσωπικής κουλτούρας του διπλανού μας. Η αναζήτηση του άλλου ανθρώπου, για να μοιραστούν μαζί τις δυσκολίες και τις χαρές της δημιουργίας, για να ζήσουν αρμονικά, χωρίς να τους χωρίζουν τα χρώματα (λευκοί, μαύροι, κίτρινοι), το φύλο, οι θρησκείες, αλλά να τους ενώνει ο άνθρωπος που υπάρχει πίσω από τα χρώματα, τις ιδέες, το φύλο, την καταγωγή.
«Έφτασε αυτή και μόνη η λέξη "ΑΝΘΡΩΠΟΣ" να βγει απ’ το στόμα του Οιδίποδα στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία, για να γκρεμιστεί το τέρας της Σφίγγας.»
Αλλά τον Άνθρωπο ως αξία, μόνο ένας ελεύθερος δάσκαλος μπορεί να τον ετοιμάσει. Δηλαδή ετοιμάζει το μαθητή που ενεργεί κριτικά, δεν είναι παθητικός δέκτης των όσων προβάλλονται από τα Μ.Μ.Ε. Οι πληροφορίες ξεχύνονται ασταμάτητα και εισβάλλουν στη ζωή από άπειρα μέσα, εφημερίδες, περιοδικά, φωτογραφίες, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Ο ρόλος του σχολείου είναι να αναπτύξει μία παιδαγωγική που θα εξασφαλίσει στα παιδιά αφ’ ενός μεν τις απαραίτητες πηγές για τη δημιουργική διαμόρφωση του εαυτού τους και αφ’ ετέρου τις κατάλληλες γνώσεις για να γίνουν κριτικοί απέναντι στα Μ.Μ.Ε. Έτσι θα μπορούν να σταθούν κριτικά στους χαώδεις χώρους του κοινού πολιτισμού που διαμορφώνουν τα Μ.Μ.Ε. και να αναζητήσουν κοινούς τρόπους δράσης, με στόχο την κοινωνική δικαιοσύνη και το σεβασμό στη διαφορά.
Η εφαρμογή μιας «αντιρατσιστικής αγωγής» στην Εκπαίδευση προϋποθέτει την ευαισθητοποίηση και επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών απέναντι στις μορφές διακρίσεων που παρατηρούνται στο χώρο της Εκπαίδευσης. Διότι οι Εκπαιδευτικοί επιτελούν την πιο καθοριστική λειτουργία της κοινωνίας μας, αυτή της διαπαιδαγώγησης των νέων, και έχουν ανάγκη από τη συνεχή επιστημονική, κοινωνική και πολιτειακή υποστήριξη, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο ρόλο τους. Έτσι θα μπορέσουν να διαμορφώσουν μία κοινωνία με νέους, που, μαζί με το οπλοστάσιο των γνώσεων, θα έχουν εφοδιαστεί και με ένα ηθικό οπλοστάσιο αξιών και προτύπων.
Κι εμείς όλοι οι Εκπαιδευτικοί μπορούμε να το πετύχουμε, παρά τα όποια προβλήματα. Γιατί για τον Εκπαιδευτικό…
«…το αχνό κόκκινο χρώμα στον ορίζοντα
δεν είναι μαρτυρία δειλινού αλλά σημάδι γλυκοχαράματος…»
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. ΑΡ. KANTΑΣ - ΑΛ. ΧΑΝΤΖΗ. "Ψυχολογία της Εργασίας - Στοιχεία Συμβουλευτικής" - Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
2. ΠΙΕΡ ΜΠΟΥΡΝΤΙΕ - ΣΗΛΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ. "Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης".
3. Θ. ΓΚΟΤΟΒΟΣ, Π. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, Α. ΦΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ. "Σύγχρονη Εκπαίδευση", τεύχος 7, Ενιαίο Λύκειο καινούργιες προσδοκίες και παλιές προϋποθέσεις.
4. "Προβλήματα της Ελληνικής Εκπαίδευσης", Α' Συνέδριο Παιδείας της Ο.Ι.Ε.Λ.Ε., Αθήνα, Τεκμήριο 1980.
5. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΦΥΛΟ - ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ - Πρακτικά Συνεδρίου 28-29, Μαρτίου 1998, Θεσσαλονίκη.
6. The Sociology of Education, Olive Banks, London 1976.
7. Arnot M., 1995, "Εκπαίδευση και Ισότητα Ευκαιριών" Αθήνα, Γενική Γραμματεία Ισότητας.
8. Arnot M. Arauso Η., 1996, "Teachers Gender and the Discourses of Citizen International Studies in Sociology of Education, σ. 1 p.p. 3-35.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου