ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ~ «Δύο παραλείψεις του Ελληνικού στρατού στη Λέσβο το 1912»

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης
http://www.emprosnet.gr/apopseis/i-lesvos-den-apeleftherothike-se-mia-mera-to-1912

Νήσος Αιολίς Λέσβος, η δε χώρα Λεσβία

Δύο παραλείψεις του ελληνικού στρατού στη Λέσβο το 1912

Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Γράφει ο Αριστείδης Κυριαζής
     
     Η απελευθέρωση της Λέσβου το 1912, από τον τουρκικό ζυγό των 450 χρόνων, δεν έγινε σε μια μέρα. Χρειάστηκε να περάσει ο φοβερός και τρομερός ενάμιση μήνας, που ο λαός σοφά τον ονόμασε "Τα Φόβια", από την απελευθέρωση της Μυτιλήνης και του Πλωμαρίου στις 8 Νοεμβρίου, μέχρι να απελευθερωθεί τελευταία η Ανεμώτια στις 24 Δεκεμβρίου.
     Στις 8 Νοεμβρίου, ο ελληνικός στόλος αποβίβασε στην πρωτεύουσα Μυτιλήνη 1.600 Έλληνες άνδρες, που την απελευθέρωσαν αναγκάζοντας τους 400 στρατιώτες της τουρκικής φρουράς να την εγκαταλείψουν χωρίς μάχη και να διαφύγουν προς το αμιγώς μουσουλμανικό χωριό της βόρειας Λέσβου, τον Κλαπάδο. Ο ελληνικός στρατός στρατοπέδευσε για ένα μήνα στη Μυτιλήνη, παραλείποντας να κυνηγήσει τη φοβισμένη, ασύντακτη και άτακτη τουρκική φρουρά, με αποτέλεσμα ο Τούρκος φρούραρχος Γκανή Μπέης να ανασυνταχθεί, συγκεντρώνοντας 2.000 Τούρκους στρατιώτες και αντάρτες, που τρομοκρατούσαν τα περισσότερα χωριά της Λέσβου.

          Στις 8 Δεκεμβρίου, μετά την τετραήμερη μάχη του Κλαπάδου, ο νικητής ελληνικός στρατός αντί, όπως στοιχειωδώς στρατιωτικά όφειλε, να εγκαταστήσει αποσπάσματα στα χωριά για να παραδώσουν οι τοπικές τουρκικές αρχές την εξουσία και να διασφαλισθεί η προστασία, ασφάλεια και ηρεμία των κατοίκων της ενδοχώρας, αντί να μεριμνήσει στη σύλληψη εκείνων των Τούρκων ανταρτών, που παρά την παράδοση του τουρκικού στρατού επέμεναν να τρομοκρατούν τα χωριά της κεντρο-βορειο-δυτικής Λέσβου, επέστρεψε αυθημερόν στην πρωτεύουσα επαναλαμβάνοντας την παράλειψη της 8ης Νοεμβρίου.

                       

Στις 16 Δεκεμβρίου, οκτώ μέρες μετά τη μάχη του Κλαπάδου η εφημερίδα "Σάλπιγξ" σημείωσε: «Γράφουσιν ἡμῖν ἐξ Ἐρεσσοῦ ὅτι περὶ τοὺς 100 Τοῦρκοι ἄτακτοι συλλαβόντες τὸν κ. Γαληνὸν Κοῦκκον ἐξεβίασαν αὐτὸν ὅπως τοῖς δώσῃ περὶ τὰς 100 λίρας. Μετὰ τοῦτο κατασχόντες τὸ ἱστιοφόρον του ἀπέπλευσαν ἀφοῦ ἐτρομοκράτησαν τὴν περιφέρειαν. Ἡ Διοίκησις ἀποστέλει εἰς Μόλυβον καὶ Σίγριον τὴν ἀκταιωρὸν "Ἄκτιον" μετ' ἰσχυροῦ ἀγήματος ἵνα καταλάβῃ τὸ Σίγριον καὶ ἀποκαταστήσῃ τὴν τάξιν. Ἀποστέλλονται 900 ὁπλῖται καὶ πεζοναῦται ὑπὸ 4 ἀξιωματικοὺς τοὺς κ.κ. Δρίτσαν,Σαραντόπουλον, Ἐγγλέζον καὶ Σκοπελίτην. Θὰ ἀφεθῶσιν φρουραὶ εἰς Πλωμάριον, Πολυχνίτον, Καλλονήν, Μόλυβον, Σίγριον, Ἐρεσσόν, Θερμήν, Μανδαμάδον καὶ Ἁγίαν Μαρίναν. Οἱ τέως ἐκτελοῦντες ἀστυνομικὰ καθήκοντα πολῖται ἀπηλλάγησαν τῶν καθηκόντων των.».       

Το επίτακτο ατμόπλοιο «Αντζουλέττα».
                         

          Στους 900 οπλίτες και πεζοναύτες, που μοίρασε σταδιακά σε πολλά χωριά το επίτακτο ατμόπλοιο "Αντζουλέττα" από τις 16 μέχρι και τις 24 Δεκεμβρίου, παρέδωσαν οι τοπικές τουρκικές αρχές την εξουσία, δεκαέξι μέρες μετά τη μάχη του Κλαπάδου και ενάμιση μήνα από την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Μυτιλήνη.                   

      Ενδεικτικά παραθέτω ένα απόσπασμα της εφημερίδας "Λαϊκὸς Ἀγὼν" στις 19-12-1912: «Η ΚΑΤΑΛΗΨΙΣ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΠΟΛΕΩΝ. Τὴν παρελθοῦσαν Κυριακὴν (16 Δεκεμβρίου) τὸ ἀτμόπλοιον "Ἀντζουλέττα" τοῦ Γιαννουλάτου παραλαβὸν ἐντεῦθεν ἰσχυρὰν δύναμιν πεζικοῦ καὶ πεζοναυτῶν καὶ συνοδευόμενον ὑπὸ τῆς θωρακοβάριδος "Ἀκτίου" ἔφθασε τὸ ἀπόγευμα τῆς ἰδίας ἡμέρας πρὸ τοῦ Μολύβου. Ἐκεῖ ἀπεβίβασε δύο λόχους πεζικοῦ καὶ διμοιρίαν πεζοναυτῶν ὑπὸ τὸν Λοχαγὸν κ. Σαραντόπουλον. Ἡ πόλις σύμπασα ἐν ἐξάλλῳ ἐνθουσιασμῷ ὑπεδέχθη τὴν ἀποβίβασιν τοῦ στρατοῦ μας […]. Ἡ "Ἀντζουλέττα" συνοδευομένη πάντοτε ὑπὸ τοῦ "Ἀκτίου" μετέβη εἶτα καὶ ἀπεβίβασε περὶ τοὺς 50 πεζοναύτας ὑπὸ τὸν ἀνθυποπλοίαρχον κ. Ἐγγλέζον εἰς τὴν καθαρῶς Τουρκικὴν κωμόπολιν Σίγριον, οὗτινος ὁ τέως μουδίρης τοῦρκος προσῆλθεν ἀμέσως καὶ παρέδωκε τὴν πόλιν ὑπὸ τὰς ζητωκραυγὰς "Ζήτω τὸ Ἕλληνες" τῶν Τούρκων. Καὶ οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ Σιγρίου ἀνεπετάσθη ὑπερήφανη ἡ Κυανόλευκος. Ἀπόσπασμα ἕτερον ὑπὸ ὑπαξιωματικὸν διηυθύνθη πρὸς τὴν Ἐρεσσὸν τὴν ὁποίαν ἐπίσης κατέλαβε».

      Για την απελευθέρωση της Ερεσού, ο τότε Ερέσιος γιατρός Δημήτριος Λουκίδης έγραψε:«Ο Ελληνικός στρατός χωρίς να προχωρήση προς απελευθέρωσιν του ΒΔ τμήματος της νήσου επανέκαμψεν εις την πρωτεύουσαν [...]. Την αλησμόνητον ημέραν της 17ης Δεκεμβρίου 1912 απεβιβάσθη τέλος εις την παραλίαν της Ερεσού ο απελευθερωτικός στρατός, άγημα εκ τριακοσίων (300) πεζοναυτών υπό τας διαταγάς του Ν. Ιγγλέση, Πλωτάρχου του Β. Ναυτικού και βοηθόν του τον Γ. Μελετόπουλον, ανθ/χαγόν του Πεζικού. Η Δημογεροντία της Ερεσού με τον προεστώτα Θεμ. Χαβαράνην μοι ανέθηκε να προσφωνήσω τους Ελευθερωτάς» (Ιστορικά σημειώματα περί Ερεσού της Λέσβου. 1955, σ. 78).                

Αριστείδης Κυριαζής
aristeidis2007@gmail.com

         

*Σημείωση: Εστάλη για δημοσίευση από το συγγραφέα. Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» Μυτιλήνης το Σάββατο 16/12/2017: http://www.emprosnet.gr/apopseis/dyo-paraleipseis-tou-ellinikoy-stratoy-sti-lesvo-to-1912.