Για μαθητές και μαθήτριες
Εδώ θα διαβάσετε:
1. Γενικές οδηγίες για την έκθεση
2. Διήγηση
3. Χαρακτηρισμός
4. Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την παράγραφο
5. Είδη εικόνων - παραστάσεων
6. Περιγραφή συναισθημάτων
7. Επιστολή στο Δήμαρχο - Περιβάλλον
8. Τα είδη των προτάσεων
9. -(Ονοματικοί και Επιρρηματικοί Προσδιορισμοί σε άλλη ανάρτηση)
-(Δείγμα διαγωνίσματος σε άλλη ανάρτηση)
-(Παράγωγα ρήματα σε άλλη ανάρτηση)
-(Σύνδεση -Είδη
δευτερευουσών προτάσεων σε άλλη ανάρτηση)
ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Α. Προϋποθέσεις για μια καλή Έκθεση:
1. Παρατηρητικότητα.
2. Αυτοσυγκέντρωση.
3. Μελέτη των σχολικών μαθημάτων.
4. Ενδιαφέρον για εξωσχολικά βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά.
5. Απόκτηση γενικότερης παιδείας, με ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων, επισκέψεις σε αξιοθέατα, παρακολούθηση δελτίου ειδήσεων, μουσική παιδεία, δραστηριότητες σε στέκια νεολαίας ή κέντρα νεότητας, χρήση Η/Υ, παρακολούθηση διαλέξεων και άλλα.
6. Γλωσσική παιδεία (γραμματική, συντακτικό, λεξιλόγιο, ανθολόγηση και αποδελτίωση).
Β. Οδηγίες για τη σύνταξη της Έκθεσης:
1. Κατανοούμε το θέμα, διαβάζοντάς το προσεκτικά. Δίνουμε προσοχή στις λέξεις-κλειδιά.
2. Σκεφτόμαστε πρώτα πόσες παραγράφους πρέπει και μπορούμε να γράψουμε στον ορισμένο χρόνο, για να είναι πλήρης η ανάπτυξη του θέματος.
3. Κάνουμε το “σκελετό” της έκθεσής μας, γράφοντας με μολύβι στο πρόχειρο τετράδιό μας ένα σύντομο πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο.
4. Η χρήση προχείρου είναι α π α ρ α ί τ η τ η.
5. Διαλέγουμε κάτι όμορφο και γενικό, για να αρχίσουμε την έκθεσή μας (πρόλογος). Ποτέ δεν παραλείπουμε να κάνουμε ένα σύντομο πρόλογο.
6. Αρχίζουμε να αναπτύσσουμε το θέμα κατά παράγραφο, βάζοντας πρώτα τον πλαγιότιτλο στο περιθώριο. Εφαρμόζουμε όσα έχουμε διδαχθεί για το σχηματισμό των παραγράφων εξωτερικά και για τη σωστή ταξινόμηση των νοημάτων μας μέσα σ’ αυτές.
7. Φροντίζουμε οι παράγραφοι να μην είναι πολύ μικρές ούτε πολύ μεγάλες (7 σειρές περίπου η καθεμία). Επίσης, να υπάρχουν στην κάθε παράγραφο τα τρία μέρη της: η θεματική περίοδος στην αρχή, μετά οι λεπτομέρειες και η περίοδος κατακλείδα στο τέλος της παραγράφου.
8. Συνδέουμε το κάθε νόημά μας με το προηγούμενό του και το επόμενό του, χρησιμοποιώντας συνδετικές λέξεις ή φράσεις.
9. Συνδέουμε κάθε παράγραφο με την επόμενή της, βάζοντας στην αρχή της μια φράση από το τέλος της προηγούμενης παραγράφου ή χρησιμοποιώντας συνδετικές λέξεις ή φράσεις.
10. Περιγράφουμε τα γεγονότα με λογική χρονική και τοπική σειρά, χωρίς νοηματικά κενά.
11. Δίνουμε αρχικά έμφαση στην περιγραφή των συναισθημάτων και των σκέψεών μας, μετά προχωρούμε σε κρίσεις και προβληματισμό. Προτείνουμε την εξής αλυσιδωτή ανάπτυξη:
Εικόνα-ερέθισμα ⇒ Εντύπωση ⇒ Σκέψη ⇒ Συναίσθημα ⇒ Σκέψη ⇒ Συναίσθημα ⇒ Κρίση⇒ Συναίσθημα⇒ Σκέψη⇒ Συναίσθημα⇒ Συμπέρασμα⇒Προβληματισμός ⇒ Προσωπική γνώμη.
12. Δεν παραλείπουμε να γράψουμε και την προσωπική μας άποψη, συνήθως ως κατακλείδα στο τέλος κάθε παραγράφου.
13. Χρησιμοποιούμε ένα μικρό ορθογραφικό - ερμηνευτικό λεξικό.
14. Τελειώνουμε την έκθεσή μας με έναν όμορφο και σύντομο επίλογο, σε χωριστή παράγραφο.
15. Διαβάζουμε ολόκληρη την έκθεσή μας, προτού την παραδώσουμε, διορθώνουμε τυχόν ορθογραφικά ή συντακτικά ή λογικά σφάλματα.
16. Γράφουμε με επιμέλεια, με όμορφα γράμματα, χωρίς μουτζούρες και κενές σειρές ενδιάμεσα.
17. Χρησιμοποιούμε μαύρο στυλό, για τη γραφή του θέματος και των πλαγιότιτλων, και μπλε για την υπόλοιπη έκθεσή μας.
18. Διαλέγουμε από την προηγούμενη μέρα και γράφουμε στο πρόχειρό μας 10 όμορφες λέξεις από λεξιλόγιο του βιβλίου ή από αλφαβητικό “Ευρετήριο Λέξεων”, για να τις χρησιμοποιήσουμε στην έκθεσή μας.
19. Ανθολογούμε από τα σχολικά μας βιβλία ή από άλλα εξωσχολικά βιβλία ή έντυπα αποσπάσματα και τα χρησιμοποιούμε στις γραπτές εργασίες μας, αναφέροντας πάντα την πηγή.
20. Αν θέλουμε, μπορούμε να ζωγραφίσουμε κάτι σχετικό με το θέμα, στο περιθώριο ή στο τέλος της έκθεσής μας.
Γ. Τα μέρη μιας Έκθεσης: Πρόλογος, Κυρίως Θέμα, Επίλογος
1. Πρόλογος: Σύντομη εισαγωγή στο Κυρίως Θέμα (το “κεφάλι”). Εδώ προετοιμάζουμε τον αναγνώστη και προκαλούμε το ενδιαφέρον του. Ο Πρόλογος πρέπει:
α) Να είναι σχετικά σύντομος (1-2 §).
β) Να είναι στενά συνδεδεμένος με το θέμα της έκθεσης.
2. Κυρίως Θέμα: Είναι ο “κορμός” της έκθεσης. Διαθέτει έναν κεντρικό νοηματικό πυρήνα και άλλα επιμέρους στοιχεία, καθένα από τα οποία έχει τη δική του θέση και ξεχωριστή σημασία (5 §§).
3. Επίλογος: Αποτελεί σύντομη ανακεφαλαίωση όσων αναπτύξαμε (τα “πόδια”). Συχνά περιέχει μια ευχή ή μια γενική κρίση ή ένα συμπέρασμα. Ο Επίλογος πρέπει:
α) Να είναι σχετικά σύντομος (1§).
β) Να περιέχει κάτι ενδιαφέρον και γενικό, ως κατακλείδα της έκθεσης.
Δ. Ως προς την εξωτερική μορφή και το ύφος:
Τι προσέχουμε, τι αποφεύγουμε, τι επιδιώκουμε:
1. Αφήνουμε αριστερά περιθώριο.
2. Χωρίζουμε και τακτοποιούμε τα νοήματά μας σε παραγράφους.
3. Δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στην ορθογραφία, στη σύνταξη και στη στίξη.
4. Χρησιμοποιούμε γλώσσα πλούσια, στρωτή και ομοιόμορφη. Αποφεύγουμε τις ιδιωματικές και τις ξενικές λέξεις, καθώς και τύπους της καθομιλούμενης ή της αργκό ή κακόηχες λέξεις.
5. Χρησιμοποιούμε με μέτρο τα αισθητικά στοιχεία. Αποφεύγουμε την κατάχρηση σχημάτων λόγου, κοσμητικών επιθέτων, καλολογικών στοιχείων γενικότερα.
6. Αποφεύγουμε τις στομφώδεις και πομπώδεις εκφράσεις.
7. Αποφεύγουμε τις χυδαιολογίες.
8. Χρησιμοποιούμε τις λέξεις με την κυρίως σημασία τους, ακριβολογούμε.
9. Αποφεύγουμε το μακροπερίοδο λόγο. Βάζουμε πιο συχνά τελεία, όταν ολοκληρώνουμε ένα νόημα. Αυτό μας βοηθά στον περιορισμό των σφαλμάτων.
10. Γράφουμε ολογράφως τους αριθμούς, με εξαίρεση τις ημερομηνίες και τις χρονολογίες.
11. Προσέχουμε ο γραφικός μας χαρακτήρας να είναι ευανάγνωστος.
Ε. Ως προς το περιεχόμενο:
Τι προσέχουμε, τι αποφεύγουμε, τι επιδιώκουμε:
1. Προσέχουμε να μη βγούμε εκτός θέματος.
2. Προσέχουμε να αναπτύσσουμε πλήρως το θέμα και απ’ όλες τις πλευρές του.
3. Αποφεύγουμε τη φλυαρία, την ταυτολογία, τις επαναλήψεις.
4. Αποφεύγουμε τις άστοχες παρεκβάσεις.
5. Αποφεύγουμε την αοριστολογία, την ασάφεια, τις γενικότητες. Επιδιώκουμε να είμαστε πάντα σαφείς και ακριβείς.
6. Αποφεύγουμε τις υπερβολές και τις αντιφάσεις.
7. Επιδιώκουμε να είμαστε πειστικοί και αντικειμενικοί.
8. Επιδιώκουμε να ολοκληρώνουμε τις σκέψεις μας.
9. Επιδιώκουμε να τοποθετούμε το καθετί στην κατάλληλη θέση, ώστε να εξασφαλιστεί η λογική αλληλουχία (= χρονική ακολουθία // αιτιώδης σχέση).
10. Επιδιώκουμε η μετάβαση από τα προηγούμενα στα επόμενα να είναι ομαλή και όχι απότομη.
11. Επιδιώκουμε να τελειώσουμε και να παραδώσουμε έγκαιρα την έκθεσή μας.
Καλή Επιτυχία!
===================== ΔΙΗΓΗΣΗ ======================
ΠΡΟΛΟΓΟΣ__________________________________________________
• Τι προηγήθηκε του κυρίου γεγονότος, το οποίο αποτελεί και την υπόθεση της διηγήσεως.
• Αναφέρονται με σειρά ο τόπος, ο χρόνος, τα πρόσωπα, τα γεγονότα.
ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ________________________________________________
• Αιτία, σκοπός και η κατά χρονολογική σειρά εξέλιξη του γεγονότος (τα πιο χαρακτηριστικά και ενδιαφέροντα σημεία). Διήγηση και περιγραφή εναλλάσσονται…
• Αποτελέσματα – συνέπειες αυτού για μας και τους άλλους…
• Εντυπώσεις απ’ αυτό και συναισθήματα…
• Γνώμες, κρίσεις, εντυπώσεις γνωστών προσωπικοτήτων, εάν φυσικά υπάρχουν (συνήθως στις ταξιδιωτικές εντυπώσεις).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ___________________________________________________
• Αποτελέσματα – συνέπειες αυτού για μας και τους άλλους…
• Εντυπώσεις απ’ αυτό και συναισθήματα…
• Γνώμες, κρίσεις, εντυπώσεις γνωστών προσωπικοτήτων, εάν φυσικά υπάρχουν (συνήθως στις ταξιδιωτικές εντυπώσεις).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ___________________________________________________
• Γενικό συμπέρασμα και κρίσεις μας…
Σημείωση: Το παραπάνω διάγραμμα, εκτός από την έκθεση, θα σας βοηθήσει στην αφήγηση του νοήματος σε αρχαία και νεοελληνικά λογοτεχνικά κείμενα. Εφαρμόστε το…
==================
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΟΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
ΑΠΛ☺Σ ___ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜ☺Σ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
1η §: • Γενικός χαρακτηρισμός προσώπου (:καλό ≠ κακό, αγαπημένο ≠ μισητό, ευγενικό ≠ αγενές, εργατικό ≠ οκνηρό, έντιμο ≠ ανέντιμο, αστείο ≠ σοβαρό, επιμελές ≠ αμελές, δυναμικό ≠ παθητικό, ζωηρό ≠ ήσυχο, ωραίο ≠ άσχημο, φλύαρο ≠ λιγομίλητο, σημαντικό ≠ ασήμαντο, τολμηρό ≠ δειλό, σπάταλο ≠ φιλάργυρο, συμπαθητικό ≠ αντιπαθητικό, ενδιαφέρον ≠ μη ενδιαφέρον, κ.ά.).
ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:
ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:
2η §: Όνομα, σχέση που μας συνδέει, πώς το γνωρίσαμε, από πού κατάγεται, πού μένει και άλλες πληροφορίες, που θα μας βοηθήσουν να το γνωρίσουμε.
3η §: Εξωτερική περιγραφή (: ηλικία, ανάστημα, παχύ ή αδύνατο, άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσώπου και σώματος, τρόπος ομιλίας, χαρακτηριστικές κινήσεις και χειρονομίες, ντύσιμο κ.ά.).
4η §: Περιγραφή του χαρακτήρα του (: προτερήματα, αρετές, χάρες ≠ ελαττώματα, αδυναμίες, κακίες. Αναφέρουμε, λακωνικά και ομαδοποιημένα, πρώτα τα θετικά του χαρακτήρα κι έπειτα τα αρνητικά, με ειλικρίνεια και χιούμορ. Χρησιμοποιούμε επίθετα και ασύνδετο σχήμα.).
5η §: Συμπεριφορά του (: προς την οικογένειά του, τους φίλους και τις φίλες του, τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές του στο σχολείο, τους/τις συναδέλφους του στο χώρο εργασίας του και γενικά στο κοινωνικό περιβάλλον του).
6η §: Ενδιαφέροντα περιστατικά από τη ζωή του, σαν παραδείγματα, τα οποία δείχνουν το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του (λακωνικά).
6η §: Ενδιαφέροντα περιστατικά από τη ζωή του, σαν παραδείγματα, τα οποία δείχνουν το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του (λακωνικά).
7η §: Ιδιαίτερες ασχολίες και συνήθειές του (:ζωγραφική, μουσική, αθλητισμός, διάβασμα, σκάκι, συλλογή γραμματοσήμων, κηπουρική, κέντημα, σταυρόλεξα, κολύμβηση, χορός, ταξίδια, τραγούδι, Η/Υ, κινηματογράφος, ΤV, μαγειρική κ.ά.).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: 8η §: Γενικές κρίσεις δικές μας ή άλλων για το πρόσωπο αυτό.
☺☻☺
ΑΣΚΗΣΗ - ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:
ΑΣΚΗΣΗ - ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:
• Εφάρμοσε το παραπάνω σχεδιάγραμμα, κάνοντας χαρακτηρισμό ενός προσώπου από την οικογένειά σου (:μητέρα, πατέρας, αδελφός, αδελφή, γιαγιά, παππούς, θεία, θείος, εξάδελφος, εξαδέλφη) ή από το σχολείο σου (:συμμαθητής, συμμαθήτρια, καθηγητής, καθηγήτρια, φίλος, φίλη) ή από τη γειτονιά σου (: γείτονας, γειτόνισσα, περιπτεράς, κρεοπώλης, μανάβης, κ.ά.) ή από τη Μυθολογία (:Πηνελόπη, Τηλέμαχος, Οδυσσέας, Δίας, Αθηνά, Καλυψώ, Αντίνοος, Ναυσικά, Ελένη κ.ά.) ή από την Ιστορία (:Μιλτιάδης, Κροίσος, Σόλων, Περικλής, Θεμιστοκλής, Αλκιβιάδης, Αλέξανδρος, Ιουστινιανός, Κολοκοτρώνης κ.ά.) ή από τα Νέα Ελληνικά (: ήρωες και ηρωίδες από διηγήματα ή άλλα κείμενα της Λογοτεχνίας). Μπορείς, τέλος, να κάνεις την αυτοπροσωπογραφία σου!…
• Χρησιμοποίησε τους παρακάτω πλαγιότιτλους ή βρες άλλους πιο πρωτότυπους, αλλά λακωνικούς (:1-2 λέξεις κάθε πλαγιότιτλος, 5-7 σειρές κάθε παράγραφος [§]).
1η §: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
2η §: ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
3η §: ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ
4η §: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
5η §: Η ΖΩΗ ΤΟΥ
6η §: ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ
ή: ΠΡΟΤΕΡΗΜΑΤΑ ΚΙ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ
7η §: ΕΝΑΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ
“Καλή Επιτυχία” και “Καλή Πρόοδο”!
==================
Για να γράψουμε μία σωστή έκθεση,
πρέπει πρώτα να μάθουμε να γράφουμε σωστά
μία παράγραφο
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ
Τι είναι παράγραφος;
1) Θεματική περίοδος, όπου παρουσιάζεται το θέμα της παραγράφου επιγραμματικά. Μπορεί να είναι μια σκέψη, μια εντύπωσή μας, ένα γεγονός, μια κατάσταση ή κάτι άλλο. Τοποθετείται σε οποιοδήποτε μέρος μέσα στην παράγραφο, κυρίως στην αρχή της.
2) Σχόλια ή λεπτομέρειες, δηλαδή άλλες σκέψεις, εντυπώσεις, γεγονότα, καταστάσεις κ.ά., που υποστηρίζουν, αναπτύσσουν, αναλύουν, επεξηγούν τη θεματική περίοδο.
3) Περίοδος κατακλείδα (= ολοκλήρωση, κλείσιμο παραγράφου). Αυτή συνοψίζει τις λεπτομέρειες και τονίζει ξανά το κύριο θέμα της παραγράφου. Τοποθετείται στο τέλος της παραγράφου.
Η παράγραφος είναι ένα αυτόνομο τμήμα λόγου που μιλάει για ένα πράγμα, μια ιδέα, ένα συναίσθημα και λοιπά. Η παράγραφος απαρτίζεται από περιόδους και η περίοδος από προτάσεις.
Μέρη μίας παραγράφου
Η κάθε παράγραφος πρέπει να έχει πλήρες, ολοκληρωμένο νόημα. Κάθε παράγραφος αποτελείται από τρία μέρη:
Η κάθε παράγραφος πρέπει να έχει πλήρες, ολοκληρωμένο νόημα. Κάθε παράγραφος αποτελείται από τρία μέρη:
1) Θεματική περίοδος, όπου παρουσιάζεται το θέμα της παραγράφου επιγραμματικά. Μπορεί να είναι μια σκέψη, μια εντύπωσή μας, ένα γεγονός, μια κατάσταση ή κάτι άλλο. Τοποθετείται σε οποιοδήποτε μέρος μέσα στην παράγραφο, κυρίως στην αρχή της.
2) Σχόλια ή λεπτομέρειες, δηλαδή άλλες σκέψεις, εντυπώσεις, γεγονότα, καταστάσεις κ.ά., που υποστηρίζουν, αναπτύσσουν, αναλύουν, επεξηγούν τη θεματική περίοδο.
3) Περίοδος κατακλείδα (= ολοκλήρωση, κλείσιμο παραγράφου). Αυτή συνοψίζει τις λεπτομέρειες και τονίζει ξανά το κύριο θέμα της παραγράφου. Τοποθετείται στο τέλος της παραγράφου.
Εξωτερικά γνωρίσματα παραγράφου
Η πρώτη σειρά κάθε παραγράφου αρχίζει λίγο πιο δεξιά (δύο δάκτυλα περίπου). Οι υπόλοιπες οι σειρές στοιχίζονται με ακρίβεια αριστερά και δεξιά. Μόνο στην τελευταία σειρά σταματάμε εκεί που ολοκληρώνεται το νόημα και αφήνουμε κενό το υπόλοιπο της σειράς. Αν, καθώς γράφουμε, στο τέλος μιας σειράς κόβεται μια λέξη, τότε εφαρμόζουμε με ακρίβεια τους κανόνες του συλλαβισμού (Βλέπε Νεοελληνική Γραμματική, σελ. 19 – 21). Μία παράγραφος δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ μικρή ούτε πολύ μεγάλη (5 – 7 σειρές περίπου). Μόνο η προλογική και η επιλογική παράγραφος μπορούν να είναι πιο μικρές.
Πλαγιότιτλοι
Οι πλαγιότιτλοι γράφονται στο περιθώριο με μαύρα γράμματα, όπως και το θέμα, αρχίζοντας από την πρώτη σειρά της παραγράφου. Φροντίζουμε να είναι όσο πιο σύντομοι είναι δυνατό και πρωτότυποι. Ο πλαγιότιτλος μιας παραγράφου δίνει μονολεκτικά ή με λίγες λέξεις το νοηματικό κέντρο της παραγράφου και υποδηλώνει ολόκληρο το περιεχόμενό της. Οι πλαγιότιτλοι είναι απαραίτητοι, γιατί αποτελούν το σκελετό της έκθεσης.
Οι πλαγιότιτλοι γράφονται στο περιθώριο με μαύρα γράμματα, όπως και το θέμα, αρχίζοντας από την πρώτη σειρά της παραγράφου. Φροντίζουμε να είναι όσο πιο σύντομοι είναι δυνατό και πρωτότυποι. Ο πλαγιότιτλος μιας παραγράφου δίνει μονολεκτικά ή με λίγες λέξεις το νοηματικό κέντρο της παραγράφου και υποδηλώνει ολόκληρο το περιεχόμενό της. Οι πλαγιότιτλοι είναι απαραίτητοι, γιατί αποτελούν το σκελετό της έκθεσης.
Συνοχή παραγράφου
Για να κυλάει ο λόγος απρόσκοπτα μέσα σε μια παράγραφο, πρέπει οι προτάσεις και οι περίοδοι που την απαρτίζουν να δένονται μεταξύ τους λογικά. Αυτό σημαίνει ότι η μία πρέπει να μπαίνει πλάι στην άλλη έτσι, ώστε τα νοήματα να έρχονται το ένα μετά το άλλο στη φυσική λογική τους σειρά και τάξη και ο λόγος να προχωρεί περνώντας σταδιακά από σημείο σε σημείο. Ο λόγος, προφορικός και γραπτός, πρέπει να προχωρεί λογικά και εξελικτικά. Τα νοήματα πρέπει να δίνονται με χρονική και τοπική τάξη και να συνδέονται στενά, με τη βοήθεια κατάλληλων συνδετικών λέξεων ή φράσεων (σύνδεσμοι, επιρρήματα κ.ά.). Τότε λέμε ότι η παράγραφος έχει συνοχή.
Για να κυλάει ο λόγος απρόσκοπτα μέσα σε μια παράγραφο, πρέπει οι προτάσεις και οι περίοδοι που την απαρτίζουν να δένονται μεταξύ τους λογικά. Αυτό σημαίνει ότι η μία πρέπει να μπαίνει πλάι στην άλλη έτσι, ώστε τα νοήματα να έρχονται το ένα μετά το άλλο στη φυσική λογική τους σειρά και τάξη και ο λόγος να προχωρεί περνώντας σταδιακά από σημείο σε σημείο. Ο λόγος, προφορικός και γραπτός, πρέπει να προχωρεί λογικά και εξελικτικά. Τα νοήματα πρέπει να δίνονται με χρονική και τοπική τάξη και να συνδέονται στενά, με τη βοήθεια κατάλληλων συνδετικών λέξεων ή φράσεων (σύνδεσμοι, επιρρήματα κ.ά.). Τότε λέμε ότι η παράγραφος έχει συνοχή.
Σύνδεση παραγράφων
Κάθε παράγραφος έχει διαφορετικό περιεχόμενο από τις άλλες. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι οι παράγραφοι αποξενώνονται μεταξύ τους νοηματικά. Υπάρχει ένας νοηματικός άξονας, στον οποίο όλες αναφέρονται. Έτσι το κείμενο αποκτάει συνοχή και δε διασπάται. Συχνά το νοηματικό άξονα τον φανερώνει ο ίδιος ο τίτλος ενός κειμένου. Για να συνδέσουμε στενά μία παράγραφο με την προηγούμενή της, μπορούμε να αρχίσουμε την παράγραφο παίρνοντας μια φράση ή ένα νόημα από το τέλος της προηγούμενης, χρησιμοποιώντας κατάλληλες συνδετικές λέξεις ή φράσεις, που διευκολύνουν τη μετάβαση από ένα νοηματικό κέντρο σε ένα άλλο, χωρίς να διασπάται ο λόγος.
Σημασία χωρισμού παραγράφων
Ο χωρισμός των παραγράφων είναι πολύ σημαντικός, γιατί μας βοηθά να γράφουμε πιο σωστά και πιο όμορφα, με τάξη και λογική, με νοηματική σαφήνεια και λεκτική ακρίβεια, με πληρότητα και ενότητα. Ακόμα, μας βοηθά να αποφεύγουμε τις άσκοπες επαναλήψεις, τις περιττολογίες και τα νοηματικά κενά. Είναι απαραίτητος λοιπόν ο χωρισμός κάθε γραπτού μας σε παραγράφους.
Διάβασε για την παράγραφο
Για την παράγραφο μπορείς να διαβάσεις από το Α΄ τεύχος της “Νεοελληνικής Γλώσσας” στις παρακάτω ενότητες: α) Ενότητα 3η, σελ. 44 και 56 – 62. β) Ενότητα 4η, σελ. 78 – 80 και 86. γ) Ενότητα 7η, σελ. 158 – 159.
Γράψε μία παράγραφο, εφαρμόζοντας τα παραπάνω.
==================
ΕΙΔΗ ΕΙΚΟΝΩΝ - ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ
Όταν μας ζητούν να κάνουμε μία περιγραφή, χρησιμοποιούμε εικόνες-παραστάσεις, που σχηματίζονται στον εγκέφαλο με τη βοήθεια των αισθήσεων και των αισθητηρίων οργάνων και νεύρων. Πέντε οι αισθήσεις μας, πέντε και τα είδη εικόνων παραστάσεων. Ο όρος “εικόνα” χρησιμοποιείται κυριολεκτικά για την αίσθηση της όρασης, ενώ στις άλλες αισθήσεις ταιριάζει περισσότερο ο όρος “παράσταση”, ενώ ο όρος “εικόνα” χρησιμοποιείται κατ’ αναλογίαν και για τις άλλες αισθήσεις.
Τα (5) είδη είναι (βλέπε και πίνακα):
1) Οπτικές εικόνες, οι οποίες σχηματίζονται με τη βοήθεια της όρασης (μάτια) είναι δύο ειδών:
α) οπτικές στατικές, όταν αυτό που βλέπουμε με τα μάτια μας είναι ακίνητο (π.χ. ένας βράχος) και
β) οπτικές κινητικές, όταν αυτό που βλέπουμε κινείται (π.χ. ένα πουλί που πετάει).
2) Ακουστικές παραστάσεις – εικόνες, που σχηματίζονται με τη βοήθεια της ακοής (αυτιά).
3) Οσφρητικές παραστάσεις – εικόνες, που σχηματίζονται με τη βοήθεια της όσφρησης (μύτη).
4) Γευστικές παραστάσεις – εικόνες, που σχηματίζονται με τη βοήθεια της γεύσης (στόμα).
5) Απτικές παραστάσεις – εικόνες, που σχηματίζονται με τη βοήθεια της αφής (δέρμα / άπτω=αγγίζω, ακουμπώ).
Συνήθως στο λόγο χρησιμοποιούμε σύνθετες εικόνες (π.χ. οπτικοακουστική εικόνα νερού που κελαρύζει από πηγή, οπτικοοσφρητική εικόνα ενός μυρωδάτου φαγητού), επειδή οι αισθήσεις μας λειτουργούν παράλληλα. Η χρήση εικόνων στην έκθεση δίνει παραστατικότητα, σαφήνεια και ομορφιά. Θα λέγαμε πως είναι τα χρώματα που χρησιμοποιεί ένας ζωγράφος για να δημιουργήσει έναν ωραίο πίνακα.
__ΠΡΟΛΟΓΟΣ ___________________________________________________________________
• Γενικός χαρακτηρισμός (ευχάριστο, δυσάρεστο, λυπηρό, αλησμόνητο, θλιβερό συναίσθημα κ.ά.).
• Πού, πότε και πώς γεννήθηκε στην ψυχή μας (αίτια, αφορμή…).
__ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ _________________________________________________________________
• Περιγραφή-ανάλυση της ψυχικής κατάστασης.
• Χαρακτηριστικά συναισθήματα, συγκινήσεις, σκέψεις κατά σειρά εμφάνισης στη συνείδησή μας…
• Ποιο συναίσθημα κυριαρχούσε;…
• Αποτελέσματα: εκτίμηση του γεγονότος (ωφέλησε ή έβλαψε;… ευχαρίστησε ή δυσαρέστησε;…).
• Σκέψεις, κρίσεις, αποφάσεις μετά απ’ αυτό…
__ΕΠΙΛΟΓΟΣ ____________________________________________________________________
• Γενικό συμπέρασμα και σκέψεις…
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΑΣΚΗΣΗ: Γράψε σε δύο στήλες θετικά-ευχάριστα και τα αντίθετά τους αρνητικά-δυσάρεστα συναισθήματα. Συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα:
ΕΙΔΗ ΕΙΚΟΝΩΝ – ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ (5) | ||||
|
α/α
| ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ (5) | ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΟΡΓΑΝΑ | ΕΙΚΟΝΑ – ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ |
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
|
1.
| Όραση | Μάτια | Οπτικές εικόνες
Είναι 2 ειδών:
| |
| | |
α)
| Οπτικές στατικές
(ακινησία) π.χ. →
|
Φωτογραφίες, εικόνες αψύχων π.χ. βάζο, βράχος, πίνακας τάξης, κάδρο κ.ά.
|
β)
|
Οπτικές κινητικές
(κίνηση) π.χ. →
|
Θάλασσα που κυματίζει, αθλητής που τρέχει, βροχή, χορευτής, πουλί κ.ά.
| ||
2.
| Ακοή |
Αυτιά
|
Ακουστικές εικόνες – παραστάσεις
π.χ. →
|
Κελάηδημα αηδονιού, σφύριγμα τρένου, τραγούδι, κλάμα μωρού, σειρήνα κ.ά.
|
3.
| Γεύση |
Στόμα
|
Γευστικές εικόνες – παραστάσεις
π.χ. →
|
Νόστιμο φαγητό, πικρό φάρμακο, γλυκό μέλι, ξινό φρούτο, αλμυρό νερό κ.ά.
|
4.
| Όσφρηση |
Μύτη
|
Οσφρητικές εικόνες–παραστάσεις
π.χ. →
|
Άρωμα ρόδου, οσμή καυσαερίων, κνίσα ψητού, μυρωδιά χλωρίνης κ.ά.
|
5.
| Αφή |
Νεύρα (δέρμα)
|
Απτικές εικόνες – παραστάσεις
π.χ. →
|
Απαλό χάδι, σκληρή πέτρα, χαστούκι, τσίμπημα σφήκας, έγκαυμα, δάγκωμα κ.ά.
|
==================
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΨΥΧΙΚΩΝ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
• Γενικός χαρακτηρισμός (ευχάριστο, δυσάρεστο, λυπηρό, αλησμόνητο, θλιβερό συναίσθημα κ.ά.).
• Πού, πότε και πώς γεννήθηκε στην ψυχή μας (αίτια, αφορμή…).
__ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ _________________________________________________________________
• Περιγραφή-ανάλυση της ψυχικής κατάστασης.
• Χαρακτηριστικά συναισθήματα, συγκινήσεις, σκέψεις κατά σειρά εμφάνισης στη συνείδησή μας…
• Ποιο συναίσθημα κυριαρχούσε;…
• Αποτελέσματα: εκτίμηση του γεγονότος (ωφέλησε ή έβλαψε;… ευχαρίστησε ή δυσαρέστησε;…).
• Σκέψεις, κρίσεις, αποφάσεις μετά απ’ αυτό…
__ΕΠΙΛΟΓΟΣ ____________________________________________________________________
• Γενικό συμπέρασμα και σκέψεις…
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΑΣΚΗΣΗ: Γράψε σε δύο στήλες θετικά-ευχάριστα και τα αντίθετά τους αρνητικά-δυσάρεστα συναισθήματα. Συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα:
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
|
ΘΕΤΙΚΑ - ΕΥΧΑΡΙΣΤΑ
|
ΑΡΝΗΤΙΚΑ - ΔΥΣΑΡΕΣΤΑ
|
| Αισιοδοξία | Απαισιοδοξία |
| Ευχαρίστηση | Δυσαρέσκεια |
| Χαρά | Λύπη |
| Ευγνωμοσύνη | Αγνωμοσύνη, αχαριστία |
| Τόλμη | Δειλία |
| Αγάπη | Μίσος |
| Φιλία | Έχθρα |
| Ελπίδα | Απελπισία |
| Υπομονή | Ανυπομονησία |
| Οίκτος, συμπόνια | Αναλγησία, απονιά |
| Ενθουσιασμός | |
| Φόβος | |
| Εγωισμός | |
| Εκτίμηση | |
| Αδιακρισία | |
| Αγωνία | |
| Φιλοτιμία | |
| Απιστία | |
| Δυσπιστία | |
| Αλτρουισμός | |
| Εκδικητικότητα | |
| Ενδιαφέρον | |
| Περιέργεια | |
| Συγκίνηση | |
| Τρόμος | |
| Ικανοποίηση |
==================
ΕΠΙΣΤΟΛΗ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Πομπός - Αποστολέας: Εσύ → Επιστολή
→ Δέκτης - Παραλήπτης: Δήμαρχος.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Θέμα: “Γράψε στο νέο Δήμαρχο του τόπου κατοικίας
σου μία επιστολή, με την οποία θα αναφέρεις τα κυριότερα περιβαλλοντικά
προβλήματα της γειτονιάς σου και θα προτείνεις συγκεκριμένες λύσεις γι’ αυτά.”
Μήνυμα: Περιβαλλοντικά προβλήματα γειτονιάς και προτάσεις για τη λύση
τους.
Σκοπός: Να δείξεις έμπρακτα, ως πολίτης, το ενδιαφέρον σου για τον τόπο
κατοικίας σου και να συντελέσεις στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην περιοχή
μας.
Θα σε βοηθήσει το παρακάτω σχέδιο
επιστολής και οι πλαγιότιτλοι:
_______________________________________________________________________Αθήνα,
8 Απριλίου 2013
____________________________________________________________________________________________
Προσφώνηση Κύριε Δήμαρχε____________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Σκοπός____________Σας γράφω, για να…_______________________________________________________
επιστολής__________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Προβλήματα_______.________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Συνέπειες στη______.________________________________________________________________________
ζωή των___________________________________________________________________________________
κατοίκων__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
Προτάσεις –________._______________________________________________________________________
λύσεις_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
Για καλύτερο _______._______________________________________________________________________
περιβάλλον_________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Ενεργός____________.________________________________________________________________________
Πολίτης____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Υπογραφή________________________________________________________________ ____Με τιμή,______
________________________________________________________________________ ονοματεπώνυμο)______
______________________________________________________________________κάτοικος του Δήμου σας_
|
||||||||||||||||||||||||||||
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου