ΤΟ ΤΟΥΡΚΟΠΟΥΛΟ

ΠΑΛΙΟΧΩΡΙΑΝΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

   Παραλογή
  Το Tουρκόπουλο
                                                                                                                                                                                                                                              
   Ένα Τουρκί Τουρκόπουλο, ενός πασά κλωνάρι,
   μια Ρωμιοπούλα αγάπησε, γυναίκα να την πάρει.
   Η Ρωμιοπούλα το ’μαθε, πολύ της κακοφάνει,
   στον Άγιο Γιώργη¹ θέλησε να πά’ να προσκυνήσει.
– Άγιε μου Γιώργη, σώσε με απ’ των Τουρκών τα χέρια,
   θα φέρω οκάδες² το κερί, οκάδες το λιβάνι
   και με το γιδοτούλουμο³ θα κουβαλώ το λάδι.
   Ανοίξαν τ’ άγια μάρμαρα⁴ και κρύψανε την κόρη.
   Το ’μαθε το Τουρκόπουλο κι έφθασε καβαλάρης.
– Άγιε μου Γιώργη ένθερμε⁵ και μέγα τ’ όνομά σου,
   θα βαφτιστώ στην πίστη σου, θα θέσω⁶ τ’ όνομά σου,
   θα φέρω οκάδες το κερί, οκάδες το λιβάνι
   και με το βουδοτούλουμο⁷ θα κουβαλώ το λάδι.
   Θα σε χρυσώσω μάλαμα, θα σε φορτώσω ασήμι,
   θα φτιάξω το στεφάνι σου μ’ ολόχρυσο μπρουσίμι⁸.
   Ανοίξαν τ’ άγια μάρμαρα και ’βγάλαν την κοπέλα,
   την άρπαξε απ’ τα μαλλιά, στο άλογο τη βάζει.
– Άσε με, Τούρκο, απ’ τα μαλλιά και πιάσε με απ’ το χέρι,
   γραφτό⁹ της τύχης μου ήτανε, για να σε κάνω ταίρι.
                                                                                                

^{---------------------}

   ^{1. Ο Aη-Γιώργης αναφέρεται συχνά στα δημοτικά τραγούδια και στις παραδόσεις μας ως προστάτης κυνηγημένων από Τούρκους Ελληνίδων, που έτρεχαν να ξεφύγουν από τις αρπακτικές ερωτικές διαθέσεις των κατακτητών (πρβλ. παράδοση Παναγίας Κρυφτής). Όμως εδώ συναντάμε μια αντίθετη έκβαση.}  

   ^{2. οκά (η) / πληθ. οκάδες: τουρκικό μέτρο βάρους (τουρκ. okka – Ανδριώτης), ίσο με 400 δράμια ή 1.282 γραμμάρια. Χρησιμοποιήθηκε ως κύρια μονάδα βάρους και στην Ελλάδα μέχρι την 1η Απριλίου 1959, που αντικαταστάθηκε από το κιλό (= 1000 γραμμάρια).}

   ^{3. γιδοτούλουμο (το): ασκί από δέρμα γίδας, για μεταφορά λαδιού (γίδα + τουλούμι = δερμάτινος ασκός, τουρκ. tulum – Ανδριώτης).}

   ^{4. ανοίξαν τ’ άγια μάρμαρα: πρβλ. παράδοση Παναγίας Κρυφτής (Μ. Βουνάτσου, πρδκ. «Τα Παλιοχωριανά», τεύχος 2ο, σελ. 23).}

   ^{5. ένθερμος: πολύ θερμός, ολόψυχος // εδώ: ένθερμε = θαυματουργέ.}

   ^{6. θα θέσω τ’ όνομά σου: Θα βαφτιστώ και θα πάρω προς τιμήν σου το όνομα Γεώργιος.}

   ^{7. βουδοτούλουμο (το): ασκί από δέρμα βοδιού (βόδι/βούδι + τουλούμι, τουρκ. tulum – Ανδριώτης).}

   ^{8. μπρισίμι (το, ιδιωμ. μπρουσίμι): μεταξωτή κλωστή (τουρκ. ibrişim – Ανδριώτης).}

   ^{9. την άρπαξε απ’ τα μαλλιά: βιαιότητα του Τούρκου, που φανερώνει τις προθέσεις του.}

  ^{10. γραφτό της τύχης μου: Μοιρολατρική αποδοχή και ερμηνεία της «προδοσίας» του Άγιου - προστάτη και της αρπαγής της από τον Τούρκο. Αυτή τη μοίρα είχαν κατά την Τουρκοκρατία πολλές όμορφες Ελληνοπούλες, που κυνηγήθηκαν και αρπάχτηκαν βίαια και κλείστηκαν στα χαρέμια των κατακτητών ως παλλακίδες. Σχετικά αναφέρουμε ότι η τουρκική νομοθεσία επέτρεπε γάμο Τούρκου με Ελληνίδα, απαγόρευε όμως γάμο Έλληνα με Τουρκάλα.}

                                                                       

   Σημείωση: Την παραπάνω παραλογή μου έστειλαν γραπτή η Ειρήνη Γ. Γανώση και η κόρη της Δέσποινα Γανώση - Παυλίδου από το Παλαιοχώρι. το 2008.
         

ΜΥΡΣΙΝΗ Μ. ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ