ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΡΡΑΒΩΝΑ ΚΑΙ ΓΑΜΟΥ

ΠΑΛΙΟΧΩΡΙΑΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΑΡΡΑΒΩΝΑ

Από Τετράδιο του Στράτου Ι. Πρωτόγυρου 

 

Όπου να πάει το νερό, όπου και να γυρίσει,

πάλι θε να κατασταθεί μέσ’ στην παλιά τη βρύση.
 

Ρόδα και τριαντάφυλλα τον αρραβώνα ραίνω

κι από τα βάθη της καρδιάς χαιρετισμό σας στέρνω. 
 

Σαν τα ζουμπούλια στον αγρό, που είναι φυτεμένα,

έτσι σας εύχομαι τα δυο να ζείτε ευτυχισμένα.  

Χίλια καλωσορίσατε, άνθη και πρασινάδες,

φέρατε μες στο σπίτι μας όλες τις νοστιμάδες. 
 

Ωραίο αηδονάκι μου, παντοτινή μου ελπίδα,

μέσ’ στην καρδιά μου σ’ έβαλα την ώρα που σε είδα.
 

ΠΑΛΙΟΧΩΡΙΑΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

Από τη Χρυσάνθη Κουτσουραδή - Βουλαλά  (1898 -1987)
           

Νύφη μου ανθοστόλιστη, τ’ αηδόνια σαν σε δούνε,

θαρρούν πως είναι άνοιξη και γλυκοκελαϊδούνε.
 

Από την Αικατερίνη Κουρτέλη (1904-1980)
                

Άνοιξε το παράθυρο, να έμπει το φεγγάρι,

να δει της νύφης τη ’μορφιά και του γαμπρού τα κάλλη.
 

Έμορφα που ’ν’ τα μάτια σου, έμορφα που κοιτάζουν,

σαράντα μίλια μακριά τον άνθρωπο τον σφάζουν.
 

Κουμπάρος είναι άξιος καράβι ν’ αρματώσει

και τα σκοινιά του καραβιού να τα μαλαματώσει. 
 

Κουμπάρος είναι άξιος ροδόσταμα να πίνει,

με ασημένιο μαστραπά τα χέρια του να πλύνει.  

Μήλο μου τριπολίτικο, της Γιάφας πορτοκάλι,

όλος ο κόσμος απορεί με τα δικά σας κάλλη. 
 

Νύφη μου, τ’ άνθη που φορείς τα είδαμε στην Τήνο

και τα φορούσε η Παναγιά στεφάνι ένα γύρω.  

Στον ουρανό πετούσανε δυο χρυσοπεριστέρια,

απ’ το Θεό ’τανε γραφτό για να γινούνε ταίρια.  

Στρώσε, νύφη μ’, τον καναπέ με τ’ άνθη της Ευρώπης,

για να καθίσει η πεθερά που σου ’δωσε το γιο της.  

Τα μάτ’ σ’ με τα μάτια μου ίδια ’ναι στη μαυράδα,

τα φρύδια σου με ξεπερνούν, πόχουνε την καμάρα. 
 

Ω Παναγιά Αγιασσώτισσα με το μονογενή σου,

στ’ ανδρόγυνο που έγινε να δώσεις την ευχή σου.

   

Από την Ειρήνη Γ. Γανώση

Αμύγδαλο τσακίσαμε,

νύφη γαμπρό στολίσαμε. (οχτάδα)  
                                                                     

Εύχομαι η αγάπη σας να γίνει περιβόλι, 

να κάνει άνθη και καρπούς, να σας ζηλεύουν όλοι.

Εύχομαι να ’ναι άνοιξη σε όλη τη ζωή σας

και η χαρά παντοτινή να βρίσκεται μαζί σας. 
 

Θα το χτυπήσω το γυαλί στον τοίχο να ραΐσει,

για ν’ ακουστεί η αγάπη σας σ’ Ανατολή και Δύση.
 

Θα το χτυπήσω το γυαλί στον τοίχο να ραΐσει,

για ν’ ακουστεί ο γάμος σας σ’ Ανατολή και Δύση.  

Νύφη μ’, καμπάνα φράγκισσα, δεσποτικό ρολόι,

που σε σημαίνουν στη Φραγκιά κι ακούγεται στην Πόλη. 

Νύφη μου, ποιος σε στόλισε και σ’ έκανε εικόνα

και σ’ έβαλε στην κεφαλή ολόχρυση κορόνα;   

Όσ’ άνθη έχ’ ο Μάϊος και ο χειμώνας χιόνια,

τόσα κι εγώ σας εύχομαι ευτυχισμένα χρόνια.   

Της νύφης το ματόκλαδο σαν κάμπος λουλουδίζει

σαν κύμα πάει κι έρχεται και γλυκοκυματίζει. 
   

Από τη Νίκη Πρωτογύρου - Γανώση

Γαμπρός είναι ο ήλιος κι η νύφη είναι η σελήνη

και οι κουμπάροι ξακουστοί μέσα στη Μυτιλήνη. 
 

Και του κουμπάρου πλέξετε στεφάνι με πανσέδες,

μ’ άστρα χρυσά του ουρανού και με χρυσές κορδέλες.  

Νύφη, κι αν ήσουν ορφανή και δεν είχες πατέρα,

ήταν η τύχη σου καλή και φρόντισε για σένα. 
 

Νύφη μου, ήσουν τυχερή μέσα από τη γενιά μας

και διάλεξες και έκοψες φύλλο από την καρδιά μας. 
 

Νύφη μου, που σου φέραμε το δέντρο στην αυλή σου,

κρύο νερό το πότιζε, να το ’χεις στη ζωή σου.  

Νύφη μου, το φουστάνι σου αγγέλοι σου το ’ράψαν

και στη δεξιά σου τη μεριά το σύζυγό σου ’γράψαν.

Όσα ζουμπούλια σπέρνονται, κομμένα φυτεμένα,

τόσα κι εγώ σας εύχομαι χρόνια ευτυχισμένα.  

Όσα λουλούδια σπέρνονται, κομμένα φυτεμένα,

τόσα κι εγώ σας εύχομαι χρόνια ευτυχισμένα.  

Χρυσή λαμπάδα του γαμπρού, της νύφης ασημένια

και του κουμπάρου τα κεριά ήταν μαλαματένια. 
 

Από Τετράδιο του Στράτου Ι. Πρωτόγυρου

Παινέματα της νύφης

       

Γαμπρέ μου, σου δωρίζουμε λουλούδια ένα μπουκέτο,

να τα μυρίζεις και να λες “τύχη που είχα ’φέτο”.  

Έμορφα που ’ν’ τα μάτια σου, έμορφα που κοιτάζουν,

σαράντα μίλια μακριά τον άνθρωπο τον σφάζουν.
 

Νύφη, κι αν ήσουν ορφανή και δεν είχες πατέρα,

ήταν η τύχη σου καλή και φρόντισε για σένα. 
 

Νύφη μ’, καμπάνα φράγκισσα, δεσποτικό ρολόι

που σε σημαίνουν στη Φραγκιά κι ακούγεσαι στην Πόλη.  

Νύφη μου ανθοστόλιστη, τ’ αηδόνια σαν σε δούνε,

θαρρούν πως είναι άνοιξη και γλυκοκελαηδούνε.  

Νύφη μου, ήσουν τυχερή μέσα από τη γενιά μας

και διάλεξες και έκοψες φύλλο από την καρδιά μας.
 

Νύφη μου, ποιος σε στόλισε και σ’ έκανε εικόνα

και σ’ έβαλε στην κεφαλή ολόχρυση κορόνα;   

Νύφη μου, που σου φέραμε το δέντρο στην αυλή σου,

κρύο νερό το πότιζε, να το ’χεις στη ζωή σου. 
 

Νύφη μου, τ’ άνθη που φορείς τα είδαμε στην Τήνο

και τα φορούσε η Παναγιά στεφάνι ένα γύρω.  

Νύφη μου, το φουστάνι σου αγγέλοι σου το ’ράψαν

και στη δεξιά σου τη μεριά το σύζυγό σου ’γράψαν.  

Νύφη μου ωραιότατη, σαν τ’ς εκκλησιάς το δίσκο,

μια ώρα σε παρατηρώ, ψεγάδι δε σου βρίσκω.   

Ρόδα και τριαντάφυλλα κι ανθοί του παραδείσου

μάζεψε η μανούλα σου κι έπλασε το κορμί σου. 
  

Της νύφης το ματόκλαδο σαν κάμπος λουλουδίζει,

σαν κύμα πάει κι έρχεται και γλυκοκυματίζει.   

Ω νυφούλα μ’ στολισμένη,

εκκλησιά ζωγραφισμένη. (οκτάδα)   

Ω νυφούλα μ’ να γεράσεις,

και να μην κακοπεράσεις. (οκτάδα)  

Παινέματα της νύφης και του γαμπρού
       

Αμύγδαλο τσακίσαμε,

νύφη γαμπρό στολίσαμε. (οχτάδα)   

Άνοιξε το παράθυρο, να έμπει το φεγγάρι,

να δει της νύφης τη ’μορφιά και του γαμπρού τα κάλλη.  

Μήλο μου τριπολίτικο, της Γιάφας πορτοκάλι,

όλος ο κόσμος απορεί με τα δικά σας κάλλη. 
  

Τα μάτ’ σ’ με τα μάτια μου ίδια ’ναι στη μαυράδα,

τα φρύδια σου με ξεπερνούν, πόχουνε την καμάρα.  

Σατιρικά του Μανώλη Τυροπώλη για γάμο Ι. Μαυραγάνη (Αρκούδα)

Γαμπρός είνι βασιλικός, η νύφ’ είνι καπτούρα,

σήμιρα στιφανώνιτι μι κ’ μαλλιαρή κ’ αρκούδα.  

Νύφη μου ωραιότατη, είσι κουμμάκ’ στραβούδα, 
τσι πώς θα αγκαλιάζ’ς του βράδ’ τούκ’ κ’ μαλλιαρή κ’ αρκούδα;

Παινέματα του κουμπάρου
            

Και του κουμπάρου πλέξετε στεφάνι με πανσέδες, 

μ’ άστρα χρυσά του ουρανού και με χρυσές κορδέλες. 
 

Κουμπάρος είναι άξιος καράβι ν’ αρματώσει

και τα σκοινιά του καραβιού να τα μαλαματώσει.  

Κουμπάρος είναι άξιος ροδόσταμα να πίνει, 

με ασημένιο μαστραπά τα χέρια του να πλύνει.

Κουμπάρος εκατέβηκε μ’ ελληνικό βαπόρι,

να στεφανώσει ένα θεό και μιαν ορφανοκόρη.  

Παινέματα νύφης – γαμπρού – κουμπάρου 
                               

Γαμπρός είναι ο ήλιος κι η νύφη είναι η σελήνη

και οι κουμπάροι ξακουστοί μέσα στη Μυτιλήνη.  

Χρυσή λαμπάδα του γαμπρού, της νύφης ασημένια

και του κουμπάρου τα κεριά ήταν μαλαματένια.  

Για τα πεθερικά

Στρώσε, νύφη μ’, τον καναπέ με τ’ άνθη της Ευρώπης,

για να καθίσει η πεθερά που σου ’δωσε το γιο της.  

Για τις κοπέλες που στολίζουν τη νύφη 
   

Τι θέλετε κι ασπρίζετε τα πάνου τα ντουβάρια;

Ήλθαν κοπέλες όμορφες σαν τα μαργαριτάρια.  

Ευχές για το γάμο
        

Αμύγδαλο τσακίσαμε,

νύφη γαμπρό στολίσαμε. (οχτάδα) 
  

Εύχομαι η αγάπη σας να γίνει περιβόλι,

να κάνει άνθη και καρπούς, να σας ζηλεύουν όλοι.

Εύχομαι να ’ναι άνοιξη σε όλη τη ζωή σας

και η χαρά παντοτινή να βρίσκεται μαζί σας.   

Θα το χτυπήσω το γυαλί στον τοίχο να ραΐσει,

για ν’ ακουστεί η αγάπη σας σ’ Ανατολή και Δύση.

Θα το χτυπήσω το γυαλί στον τοίχο να ραΐσει,

για ν’ ακουστεί ο γάμος σας σ’ Ανατολή και Δύση.  

Όσ’ άνθη έχ’ ο Μάιος και ο χειμώνας χιόνια,

τόσα κι εγώ σας εύχομαι ευτυχισμένα χρόνια.   

Όσα ζουμπούλια σπέρνονται, κομμένα φυτεμένα,

τόσα κι εγώ σας εύχομαι χρόνια ευτυχισμένα.   

Όσα λουλούδια σπέρνονται, κομμένα φυτεμένα,

τόσα κι εγώ σας εύχομαι χρόνια ευτυχισμένα.  

Σαν τα ζουμπούλια στον αγρό, που είναι φυτεμένα, 

έτσι σας εύχομαι τα δυο να ζείτε ευτυχισμένα. 
 

Μετά το γάμο
                            

Στον ουρανό πετούσανε δυο χρυσοπεριστέρια,

απ’ το Θεό ’τανε γραφτό για να γινούνε ταίρια.  

Ω Παναγιά Αγιασσώτισσα με το μονογενή σου,

στ’ ανδρόγυνο που έγινε να δώσεις την ευχή σου. 

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΜΥΡΣΙΝΗ Μ. ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ