♀=♂=♀=♂=♀=♂=♀=♂=♀ |
ΜΕΛΕΤΑΜΕ ΤΟ ΠΑΛΙΟ
ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΝΕΟ
Ανθολόγιο
Εδώ δεν είναι να ’μαι εγώ πάνω
από σένα ή εσύ πάνω από μένα.
Εδώ είναι να ’ναι ο καθένας μας
πάνω απ’ τον εαυτό του.
(Γιάννη Ρίτσου «Καπνισμένο τσουκάλι»)
♀
«Μόλις άρχισα να καταλαβαίνω τον κόσμο, ένιωθα να με κυριεύει μια αβάσταχτη θλίψη για τη μοίρα του φτωχού και της γυναίκας. Κι όταν όλα αυτά τα βιώματα των παιδικών μου χρόνων συνειδητοποιήθηκαν, άρχισαν πολύμορφοι αγώνες που προδιαγράψανε και την πορεία της ζωής μου.
Στην παιδική μου ψυχή το καθετί έπαιρνε τις πραγματικές του διαστάσεις, όπως η κυριαρχία του αρσενικού μέσα κι έξω από το σπίτι. “Απ’ ανέκαθεν τον φοβόμασταν τον άντρα”, μου είχε πει μια γριούλα. “ Όταν έμπαινε ο άντρας μέσα στο σπίτι, η γυναίκα και τα παιδιά βουβαινόμασταν κι ούτε γελούσαμε.”
Η κυριαρχία του αρσενικού έμοιαζε σαν φυσική, σαν δοσμένη από το Θεό, και ήταν αποδεκτή από την καταπιεσμένη γυναίκα. Στο όμορφο πρόσωπο της μάνας μου φαινόταν συχνά η κούραση από τις δουλειές του σπιτιού που δεν τελειώνανε ποτέ. Μέσα στην αυλή μας τριγύριζαν πάντα κότες, χήνες, παιδάκια και μικρά παπάκια. Κι όταν άναβε ο φούρνος για να ψηθούν τα ψωμιά και οι πίτες, γινόταν το “έλα να δεις”.
Η εικόνα της μάνας μου λες κι είναι και τώρα μπροστά μου με το πρόσωπο ξαναμμένο από τις αναλαμπές της φωτιάς που πύρωναν το φούρνο. Κάποια μέρα την άκουσα να βογκάει από την κούραση. Τη στιγμή κείνη γύριζε ο πατέρας από τον καφενέ.
“Γιατί βογκάς; Και τι κάνεις όλη την ημέρα; ”, της είπε.
“Χορεύω! Δε με βλέπεις; Χορεύω!”. Άνοιξε τα χέρια της και τα κουνούσε. Μου φάνηκε σαν ένα μεγάλο πουλί που ετοιμαζόταν να πετάξει. Ένιωσα έναν τρόμο, καθώς φαντάστηκα για μια στιγμή πως αυτό μπορούσε να γινόταν στ’ αλήθεια.
“Ας ήμουν άντρας, κι ας είχα ένα μάτι…”, βόγκηξε η μάνα μου”.
(Πέπης Δαράκη «Το όραμα της ισοτιμίας της Γυναίκας», Εκδόσεις «Καστανιώτης», Αθήνα 1995, σ. 63-64)
♀
“Απ’ όλα τα πλάσματα που έχουν ψυχή και νου,
εμείς οι γυναίκες είμαστε οι πιο δυστυχισμένες.. γιατί πρώτα πρέπει μ’ ένα σωρό λεφτά
σύζυγο ν’ αγοράσουμε, κι αφέντη του κορμιού μας
να πάρουμε. κι είναι τούτο η πιο πικρή μας συμφορά.
Κι η πιο μεγάλη δυσκολία βρίσκεται σε τούτο δω, ή κακόν θα πάρουμε
ή καλό. Γιατί δεν είναι έντιμο για τη γυναίκα να φύγει από τον άντρα τηςκι ούτε να τον χωρίσει είναι δυνατό.
Κι αφού δεν έμαθε από το πατρικό της τι λογής είναι ο άντρας που θα πάρει,
πρέπει να μαντεύει τις καινούργιες συνήθειες και τρόπους του,
άμα θα πάει στο σπίτι του.
Κι αν βέβαια όμορφα όλα τούτα τα βολέψουμε
και ζει μαζί μας ο άντρας και δε νιώθει βαρύ του γάμου το ζυγό,
η ζωή είναι ζηλευτή. μ’ αν όχι, καλύτερος ο θάνατος.
Ο άντρας, όταν στενοχωριέται με τους σπιτικούς,
βγαίνει έξω και διώχνει τη λύπη από την καρδιά του,
σαν πάει με φίλο ή με συνομήλικους.
εμείς όμως είμαστε αναγκασμένες σ’ έναν άνθρωπο μονάχα να στρέφουμε το μάτι.
Και λένε πως εμείς περνούμε στο σπίτι ακίνδυνη ζωή,
ενώ εκείνοι με το κοντάρι πολεμούν.
άστοχη σκέψη. γιατί τρεις φορές πλάϊ στην ασπίδα
να σταθώ θα προτιμούσα, παρά να γεννήσω μια φορά.”
(Άπαντα Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων - Ευριπίδου “Μήδεια”, στίχοι 230-251, Εκδόσεις «Πάπυρος», Αθήνα 1975, σελ. 26-27)
♀
“Στα παιδικά μου χρόνια άκουγα τις γυναίκες να αναπνέουν με αναστεναγμό, και ξεκουράζονταν αλλάζοντας δουλειά. Οι περισσότερες. Δεν άκουγα γυναίκα παντρεμένη να τραγουδά. Νανούριζε το μωρό της, του έταζε παλάτια και δώρα βασιλικά. Ο ήχος της φωνής της θύμιζε μοιρολόι. Σαν κάποιος κάτι να της είχε τάξει και τη γέλασε. Άλλοτε στεκόταν και κοίταζε σκεφτική τον άντρα που άνοιγε την πόρτα και έφευγε…”
(Πέπης Δαράκη «Το όραμα της ισοτιμίας της Γυναίκας», Εκδόσεις «Καστανιώτης», Αθήνα 1995, σελ. 9)
♀
(Ελληνική παροιμία)
(«Θησαυρός 10.000 γνωμικών και αποφθεγμάτων», επιμ. Νικηφόρος Βρεττάκος, Εκδοτικός Οργανισμός «Διαγόρας», Αθήνα, σελ. 91)
♀
“Το ’σπήτι μας είχε (καθώς και ακόμη έχει) εκείνο το παλαιόν, βάρβαρον και αφύσικον και απάνθρωπον ήθος, οπού θέλει ταις γυναίκαις ξεχωρισμέναις από την ανθρωπίνην εταιρίαν […]. Τούτος ο σεβάσμιος ιερεύς γνωρίζωντας πως δεν ήτον πλέον αρκετός να μου δώση περισσότερα γράμματα από εκείνα οπού μου έδωσεν, είχεν ειπή πολλαίς φοραίς του πατρός μου να μου εύρη ένα διδάσκαλον επιτήδειον διά να με μαθητεύση, αλλ’ αυτός δεν τον ήκουσε, διότι είχεν εκείνην την παλαιάν βάρβαρον γνώμην, η οποία θέλει να μη μαθαίνουν οι γυναίκες πολλά γράμματα.”
(Μουτζάν – Μαρτινέγκου Ελισάβετ «Αυτοβιογραφία», Εκδόσεις “Ωκεανίδα”, Αθήνα 1999, σελ. 82, 84)
♀
“…Γεννιόμαστε, ζούμε, ποτίζουμε με τον ιδρώτα της δουλειάς μας τον τόπο αυτό, πληρώνουμε φόρους με λεπτά και με αίμα πολυτιμότερο από το δικό μας, κανείς δεν μας λογαριάζει. Η πολιτεία δεν ενδιαφέρεται για πράγματα χωρίς αξία. Εκεί κατατάσσει τις γυναίκες…”
(Μαρία Σβώλου – Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας” ΣΤ/119 (1930), σελ. 1-2)
♀
“Η Πολιτεία παίρνει το παιδί μας στα σχολεία της και το διαμορφώνει όπως θέλει αυτή, σπέρνοντας στην ψυχή του αγοριού μας περιφρόνηση προς τη γυναίκα, αρχίζοντας ακόμη κι από τη Γραμματική να το διδάσκει ότι το αρσενικό γένος υπερισχύει του θηλυκού!…”
(Αθηνά Γαϊτάνου – Γιαννιού, Αίθουσα Ελληνικού Ωδείου, 24 Απριλίου 1923)
♀
“Η ιστορία της γυναίκας είναι πολύ πικρή και άδικη. Από τη στιγμή που γεννιέται νιώθει πως ήρθε σ’ έναν κόσμο εχθρικό, σ’ έναν κόσμο που δεν την ήθελε. Γραπτοί και άγραφοι νόμοι, προφήτες και μυθοπλάστες, μικρά και μεγάλα αφεντικά, εργοδότες, πατεράδες, αδερφοί, σύζυγοι, γενιές και γενιές αρσενικών, ιεράρχες και ηγέτες λαών την έπεισαν με λόγο και έργο – πολύ συχνά και με τη ράβδο – ότι η μειονεξία της είναι έργο της φύσης του θεού. Και ότι ο φυσικός προορισμός της είναι να γεννά παιδιά και να υπηρετεί τον άντρα “εν παντί” ”.
(Πέπης Δαράκη “Το όραμα της ισοτιμίας της Γυναίκας”, Εκδόσεις «Καστανιώτης», Αθήνα 1995, σελ. 67)
♀
“Άντρες και Γυναίκες γεννιούνται εξίσου ελεύθερα και ανεξάρτητα μέλη της ανθρωπότητας, εξίσου προικισμένα με ευφυΐα και ικανότητες και με ίσα δικαιώματα άσκησης των ατομικών δικαιωμάτων και της ελευθερίας.”
(Απόσπασμα από Declaration of Principles Διεθνούς ΄Ενωσης Γυναικών, 1902)
♀
Ο ΑΝΔΡΑΣ ΚΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΤΙΜΟΙ
Δεν δέχομαι αυτή τη νομοθεσία, δεν επιδοκιμάζω τη συνήθεια. Άνδρες ήταν αυτοί που νομοθετούσαν, γι’ αυτό και η νομοθεσία (είναι) εναντίον των γυναικών. αφού και τα παιδιά έχουν δώσει (ενν. οι νόμοι) στην εξουσία των πατέρων, ενώ το πιο αδύνατο, το άφησαν χωρίς φροντίδα. Ο Θεός όμως δεν (ορίζει) έτσι. αλλά, “Να τιμάς τον πατέρα σου και τη μητέρα σου”, που είναι η πρώτη εντολή, “για να σου γίνουν όλα καλά (δηλ. για να προκόψεις)”, που βρίσκεται στις υποσχέσεις (του Θεού) {...}. Βλέπετε την ισότητα στη νομοθεσία. Ένας είναι ο δημιουργός του άνδρα και της γυναίκας, ένα χώμα και οι δύο, μια μορφή, ένας νόμος, ένας θάνατος, μια ανάσταση. Με όμοιο τρόπο έχουμε γεννηθεί από άνδρα και γυναίκα. μια οφειλή οφείλεται από τα παιδιά στους γονείς. Πώς λοιπόν εσύ από τη μια απαιτείς φρονιμάδα, δεν την αντιπροσφέρεις όμως; Πώς απαιτείς αυτό που δεν δίνεις; Πώς, ενώ το σώμα είναι ισότιμο, νομοθετείς άνισους νόμους; Εάν δε εξετάζεις τα χειρότερα. αμάρτησε η γυναίκα, αυτό έκανε και ο Αδάμ. και τους δυο τους παραπλάνησε ο όφις. Δεν βρέθηκε ο ένας πιο αδύνατος, ο δε άλλος πιο δυνατός. Αλλά τα καλύτερα λογαριάζεις; Και τους δυο τους σώζει ο Χριστός με τα πάθη τους. Για χάρη του άνδρα ενσαρκώθηκε (ο Χριστός); Αυτό και για χάρη της γυναίκας έγινε.
(Γρηγορίου Ναζιανζινού, Λόγος ΛΖ΄, 6 –7, Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, Ενότητα 11η Α΄, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2006, σελ. 90)
♀
“Τίμα τις γυναίκες! Πλέκουν και υφαίνουν ουράνια ρόδα για τη γήινη ζωή”.
(Σίλερ)
♀
“Δεν υπάρχει αποδειγμένη πνευματική κατωτερότητα στη γυναίκα ούτε έχουμε απόδειξη ότι έχει περιορισμένες ικανότητες σ’ έναν οποιοδήποτε τομέα της κοινωνικής δραστηριότητας”.
(Γκέιτς)
(«Θησαυρός 10.000 γνωμικών και αποφθεγμάτων», επιμ. Νικηφόρος Βρεττάκος, Εκδοτικός Οργανισμός «Διαγόρας», Αθήνα, σελ. 82)
♀
“Πρέπει να σας σέβονται. Όχι απλώς να σας επιθυμούν σαν σπάνια εδέσματα για να ικανοποιούν τις εγωιστικές ορέξεις τους. Για να σας σέβονται, πρέπει να σέβεστε εσείς οι ίδιες τον εαυτό σας. Πρέπει να δείχνετε περισσότερο δυναμισμό, να είσαστε πιο χρήσιμες”.
(Γουίλλιαμ Τόμσον “Έκκληση του μισού ανθρώπινου είδους, των γυναικών, εναντίον της αξιώσεως του άλλου μισού, των ανδρών, να τις κρατούν σε πολιτική και επομένως δημόσια και ιδιωτική δουλεία” (1825) - Σίλας Ροουθμπόθαμ “Στο περιθώριο της Ιστορίας”, σελ. 63)
♀
“Πολλές φορές σκέφτηκα ότι είναι ένα από τα πιο βάρβαρα έθιμα στον κόσμο, αν θεωρούμε τον τόπο μας σαν μια πολιτισμένη και Χριστιανική χώρα, το να αρνιόμαστε τα πλεονεκτήματα της μάθησης στις γυναίκες. Κατηγορούμε καθημερινά αυτό το φύλο για ανοησία και αναίδεια, ενώ είμαι σίγουρος ότι, αν είχαν τα ίδια πλεονεκτήματα της μόρφωσης, θα έκαναν λιγότερα παραπτώματα από μας”.
(Danie Defoe “Σχέδιο γύρω από μερικές Προτάσεις” (1698 ) - Σίλας Ροουθμπόθαμ “Στο περιθώριο της Ιστορίας”, σελ. 24)
♀
Άρθρον 22.- Όλοι, χωρίς εξαίρεσιν, έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα. Η Πατρίς έχει να καταστήσει σχολεία εις όλα τα χωρία διά τα αρσενικά και τα θηλυκά παιδία. Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή, με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη. Να εξηγούνται οι παλαιοί ιστορικοί συγγραφείς εις δε τας μεγάλας πόλεις να παραδίδεται η γαλλική και η ιταλική γλώσσα η δε [αρχαία] ελληνική να είναι απαραίτητος.
(Ρήγα Βελεστινλή «Τα Επαναστατικά – Σύνταγμα του Ρήγα», Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης “Φερών - Βελεστίνου - Ρήγα”, Αθήνα 1994, σελ. 27)
♀
“Αν θέλουμε να έχουμε ήρωες, πολιτικούς και φιλοσόφους, πρέπει να αποκτήσουμε μορφωμένες γυναίκες”.
(Α. Άνταμς)
(«Θησαυρός 10.000 γνωμικών και αποφθεγμάτων», επιμ. Νικηφόρος Βρεττάκος, Εκδοτικός Οργανισμός «Διαγόρας», Αθήνα, σελ. 80)
♀
(Μπαλζάκ)
(«Θησαυρός 10.000 γνωμικών και αποφθεγμάτων», επιμ. Νικηφόρος Βρεττάκος, Εκδοτικός Οργανισμός «Διαγόρας», Αθήνα, σελ. 81)
♀
(Κοράνιο)
(«Θησαυρός 10.000 γνωμικών και αποφθεγμάτων», επιμ. Νικηφόρος Βρεττάκος, Εκδοτικός Οργανισμός «Διαγόρας», Αθήνα, σελ. 91)
♀
“Στον κόσμο τούτο κατ’ εικόνα σου μ’ έπλασες,
κι αυτά τα όντα έταξες τόσο κατώτερα από μένα.
Σε άνισους ανάμεσα ποια κοινωνία να υπάρξει,
ποια αρμονία ή γνήσια απόλαυση;
Αμοιβαιότητα σαν δεν υπάρχει, όταν για όσα δίνεις
ίσα δεν παίρνεις – στην ανισότητα ο ένας δυνατός,
πάντα λειψός ο άλλος, καλά να συνταιριάξουν
δεν μπορούν, και γρήγορα κάθε συγκίνηση σβήνει.
μιλώ για τη συντροφικότητα, αυτήν αναζητώ
η μόνη που γεννά κάθε υψηλή απόλαυση.»
(Τζον Μίλτον (John Milton 1608-1674) “Ο χαμένος Παράδεισος”, Βαρίκα Ελένης, Σκλαβενίτη Κωστούλας “Η Εξέγερση αρχίζει από παλιά. Σελίδες από τα πρώτα βήματα του Γυναικείου Κινήματος”, Εκδοτική Ομάδα Γυναικών, Αθήνα 1981, σελ. 62)
♀
“Η κυριαρχία του αντρικού φύλου είναι ένα καρκίνωμα του πολιτισμού μας και η αναγνώριση της ισοτιμίας των δύο φύλων θα ήταν η σπουδαιότερη παιδαγωγική αρχή του πολιτισμού μας”.
(Άλφρεντ Άντλερ, ψυχολόγος)
♀
“Το λάθος του ανδρικού πολιτισμού είναι ακριβώς πως εβασίστηκε μόνο στον εαυτό του, μόνο στη δύναμη “άνδρας”, και γι’ αυτό έμεινε μονόπλευρος σαν το καράβι που γέρνει προς τη μια πλευρά σήμερα, για να βουλιάξει αύριο με την πρώτη μπόρα που θ’ αντικρύσει…”
(Αθηνά Γαϊτάνου – Γιαννιού – Αίθουσα Ελληνικού Ωδείου – 24 Απριλίου 1923)
♀
“Άντρες και Γυναίκες γεννιούνται εξίσου ελεύθερα και ανεξάρτητα μέλη της ανθρωπότητας, εξίσου προικισμένα με ευφυΐα και ικανότητες και με ίσα δικαιώματα άσκησης των ατομικών δικαιωμάτων και της ελευθερίας.”
(Απόσπασμα από Declaration of Principles Διεθνούς ΄Ενωσης Γυναικών, 1902)
♀
“Αν οι άνδρες πρέπει να αγωνίζονται για την ελευθερία τους και για να είναι σε θέση να αποφασίζουν οι ίδιοι για το συμφέρον τους, τότε είναι ασυνέπεια και αδικία να υποδουλώνετε τις γυναίκες, όσο ακράδαντα κι αν πιστεύετε ότι δράτε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την ευτυχία τους”.
(Μαίρης Γούλλστονκραφτ “Υπεράσπιση των Δικαιωμάτων των Γυναικών” (1792) - Σίλας Ροουθμπόθαμ “Στο περιθώριο της Ιστορίας”, σελ. 33)
♀
“Δεν υπάρχει Δημοκρατία, αλλ’ απολυταρχία, εκεί που αγνοείται, καταπνίγεται βίαια από τους ισχυρότερους, η γνώμη του μισού πληθυσμού, δηλαδή όλων των γυναικών. Τίποτα δεν μπορούμε να περιμένουμε από την καλή θέληση των αντρών. Τα δεσμά μας θα προσπαθούν να μας τα κρατούν πάντα”.
(Άρθρο Άλκη Θρύλου : “Γύρω από την ψήφο που δεν μας δόθηκε” - Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας”, έτος Β΄, αρ. 13, 1924, σελ. 2-3)
♀
τις πολιτείες με τις πολιτείες, τους σύμμαχους με τους σύμμαχους.
Το ίσο είναι σταθερό στους ανθρώπους,
το λιγότερο πάντα οχτρεύεται το περισσότερο
και του αρχίζει τον πόλεμο.
Μέτρα και ζύγια η Ισότητα έβαλε στους ανθρώπους
και αυτή καθόρισε τον αριθμό και της νύχτας
το σκοτεινό το μάτι και το φως του ήλιου ισομοίραστο
περπατούν τον κύκλο της χρονιάς κι έτσι κανένα τους
δεν είναι κατώτερο και δε ζηλεύει το ένα τ’ άλλο.»
(Άπαντα Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων - Ευριπίδου “Φοίνισσαι», Εκδόσεις «Πάπυρος», Αθήνα 1975, στίχοι 535-545, σελ. 48-51)
♀
“Γυναίκες, είναι καιρός να καταλάβετε ότι έχετε υποχρεώσεις για να αποκτήσετε δικαιώματα. Οι άνδρες δεν θα σας τα δώσουν. Πρέπει να τα αξιώσετε. Ελάτε να ενωθούμε. Έτσι μόνο θα είμεθα δυνατές. Αλλά προς θεού, παύσετε να αδιαφορείτε. Η αδιαφορία είναι θάνατος. Και είναι κρίμα να μη ζούμε”.
(Ρίτσα Γ. Κορομηλά – Περιοδικό “Ελληνίς” ΙΔ/2 (1934), σελ. 26)
♀
“Η γυναίκα είναι η σύντροφος του άντρα και είναι προικισμένη με ίσες μ’ αυτόν πνευματικές ικανότητες. Έχει το δικαίωμα να μετέχει και στις παραμικρές λεπτομέρειες των δραστηριοτήτων ενός άντρα και έχει το ίδιο μ’ αυτόν δικαίωμα στην ελευθερία…”
(Μαχάτμα Γκάντι, 1869 – 1948)
♀
“Γυναίκες, βγείτε πια από τις κουζίνες σας. Πετάξτε σε μια γωνιά τα τσουκάλια σας, σκουπίστε τα δάκρυα από τα μάτια σας και κοιτάξτε τον καινούργιο κόσμο που έρχεται. Αφήστε τους άντρες σας και τα αδέλφια σας να μαγειρεύουν μόνοι τους το φαγητό. Έχουμε πολλά να κάνουμε, για να γίνουν οι Ινδίες ένα Έθνος”.
(Μαθητής του Μαχάτμα Γκάντι στο βιβλίο του Θεόδωρου Καρζή “Η γυναίκα στους μακρινούς πολιτισμούς”, σελ. 173)
♀
Πιστεύω ακράδαντα ότι ένας από τους ισχυρότερους συντελεστές στην αναγέννηση του τόπου μας θα είναι η απολύτρωση της γυναίκας. Και αν ζητώ την πολιτική χειραφέτηση για την Ελληνίδα, είναι γιατί πιστεύω πως το συναίσθημα της αξιοπρέπειας, που θα της δώσει η συνείδηση της ευθύνης της στις τύχες της πατρίδας της, αυτό το ξύπνημα μιας ελεύθερης ψυχής που θα νιώσει μέσα της, θα την κάμει να ξεπεράσει τον εαυτό της, να βγει από το χαμηλό ηθικό επίπεδο όπου βρίσκεται τώρα, ζώντας παθητικά, περιμένοντας μοιρολατρικά την τύχη της από τους άλλους… Έχω ακόμα την πεποίθηση, πως το ψυχικό αυτό ξύπνημα της χειραφετημένης Ελληνίδας θα τονώσει τις χαλαρωμένες ψυχικές δυνάμεις της φυλής μας…”
(Αύρα Θεοδωροπούλου “Αναγέννηση” Α/4 (1926), σελ. 210-221)
♀
“Είναι αλήθεια περίεργο πώς τόσους αιώνες δεν αντιλήφθηκε η ανθρωπότητα την πραγματικότητα, πως όχι μόνο εντελώς άδικα έπνιγε τη χαρά του μισού μέρους του εαυτού της, τη ζωντανή χαρά της γυναίκας, αλλά και πως έτσι έχανε αυτή ανεχτίμητους θησαυρούς, όλη τη δημιουργικότητα των μισών ανθρώπων. Είπαν τη γυναίκα κατώτερη, την παραγωγή της ελαττωματική. Μα είναι δυνατό να δημιουργήσει ένας κατατρεγμένος, είναι δυνατό να δημιουργήσει ένας νεκρός;
Είναι ανάγκη πια να νιώσει η Ανθρωπότητα την Αλήθεια, είναι ανάγκη να νιώσει πως έχει απόλυτη ανάγκη ν’ αποτελείται από ανθρώπους χαρούμενους, νόμιμα ελεύθερους, όχι ανταρτικά, για να απολαύσει όλη τη γονιμότητα των ανθρώπων…”
(Άλκης Θρύλος – “Αγώνας της Γυναίκας” Α/6 (1923), σελ. 3 – Έφης Αβδελά – Αγγ. Ψαρρά “Ο Φεμινισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου”, 137)
♀
«Να χειραφετηθεί η γυναίκα. Γιατ’ είναι πράμα αστόχαστο να επιμένεις πως η γυναίκα δεν πρέπει να χειραφετηθεί, δηλαδή δεν πρέπει να βγει, όσο της είναι βολετό, από μέσ’ από κάποια σκλαβιά, δεν πρέπει να μπει, όσο της είναι φυσικό, μέσα στον κύκλο της σοφίας τον ολόφωτο, γιατί τότε θα πάψει να είναι μητέρα και νοικοκυρά… Νομίζω πως ακέραιος της γυναίκας ένας λυτρωμός από τη σκλαβιά της πρόληψης, κι ένας υψωμός του νου της προς το φως το αληθινό, θα την έκανε και μητέρα καλύτερη και σωστότερη νοικοκυρά.»
(Κωστή Παλαμά “Σύντομα Σημειώματα” - Σάσας Μόσχου - Σακορράφου “Ιστορία του Ελληνικού Φεμινιστικού Κινήματος”, Αθήνα 1990, σελ. 101)
♀
ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ
Γ υ ν α ί κ α, αν θες αντρίκεια να δουλέψεις
για τον ξ ε σ κ λ α β ω μ ό σου,
δε σε φτάνει
να κάψεις, να σκορπίσεις, να ξοδέψεις,
το χρυσάφι, τη σμύρνα, το λιβάνι
στο νέο βωμό. Μέσα σου πρώτα
κόψε το τριπλό ξόανο που τους δ ο ύ λ ο υ ς κάνει:
Συνήθεια, Κέρδος, Πρόληψη.
Και σκάψε.
Και του παλιού καιρού τα Π α ρ α μ ύ θ ι α,
κι ας είν’ όμορφα, μια για πάντα θάψε.
Α! τα μεστά καμαρωτά σου στήθια
βραχνάς τα πνίγει, πνίχτον πολεμίστρα
για την Α γ ά π η και για την Α λ ή θ ε ι α.
(Πέπης Δαράκη «Το όραμα της ισοτιμίας της Γυναίκας», Εκδόσεις «Καστανιώτης», Αθήνα 1995, σελ. 266 και Πέπης Δαράκη «Ταξίδι μνήμης και ονείρου», Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 1998, σελ. 129)
♀
ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΔΡΑ
Ά ν τ ρ α, αν θέλεις δίκια να δουλέψεις
για τον α ν θ ρ ω π ι σ μ ό σου,
δε σε φτάνει
να κάψεις, να σκορπίσεις, να ξοδέψεις,
το χρυσάφι, τη σμύρνα, το λιβάνι
στο νέο βωμό. Μέσα σου πρώτα
κόψε το τριπλό ξόανο που τους α υ θ έ ν τ ε ς κάνει:
Συνήθεια, Συμφέρον, Άδικο.
Και σκάψε.
Και του παλιού καιρού όλα τα Π ρ ο ν ό μ ι α,
κι ας είν’ όμορφα, μια για πάντα θάψε.
Α! το μεστό καμαρωτό σου στήθος
εγωισμός το πνίγει. πνίχτον πατριώτη,
για την Α γ ά π η και για την Ι σ ό τ η.
(Με την ελπίδα πως δεν θα με κυνηγήσει για την ασέβειά μου το φάντασμα του μεγάλου μας ποιητή Κωστή Παλαμά, Μυρσίνη Βουνάτσου)
♀
“Είναι ανάγκη η αδικία να γίνει συνείδηση και το ψέμα να εξεγείρει από αγανάχτηση την ψυχή των γυναικών. Είναι ανάγκη να νιώσουν ότι η θέση τους δεν καλυτερεύει ούτε με θρήνους ούτε με παρακλήσεις ατομικές ή ομαδικές. Οι ελευθερίες καταχτώνται με ομαδική δράση, με επίμονη προσήλωση στο σκοπό, με θυσίες για την απόχτηση των μέσων που θα τις επιβάλλουν…”
(Μαρία Σβώλου, - Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας” Ζ/132 (1931), σελ. 2-3)
♀
“Δεν ερχόμαστε να χαλάσουμε ό,τι έχουμε καλό και ωραίο, δεν έχουμε σκοπό να γκρεμίσουμε το ελληνικό σπίτι, την ελληνική οικογένεια, όπως φοβούνται και όπως μας κατηγορούν οι αντίθετοι στον αγώνα μας. Θέλουμε μονάχα ν’ ανοίξουμε τα παράθυρα αυτού του σπιτιού διάπλατα προς τον ήλιο και τον αέρα. Να μπει όλο το φως και το οξυγόνο που χρειάζεται για να σκορπίσει η μούχλα. Ίσα – ίσα θα το στερεώσουμε πιο πολύ το Ελληνικό σπίτι, όταν οργανωθή πάνω στα θεμέλια τα ασάλευτα της ισότητας και της δικαιοσύνης. Δεν θα το στηρίξουμε ποτέ πάνω σ’ έναν αχαλίνωτο ατομισμό, στην περιφρόνηση και την εκμηδένιση του ενός από τον άλλο, αλλά στο σεβασμό κάθε ανθρώπινης αξίας, του αντρός, της γυναίκας, του παιδιού, κάθε ατόμου που αποτελεί τον κοινωνικό πυρήνα, την οικογένεια. Κι απάνω σ’ αυτό το πρότυπο του σπιτιού θα χτισθή η καινούρια πολιτεία, όπου άντρες και γυναίκες θα μπορούν να ζουν ελεύθεροι, λυτρωμένοι από την εκμετάλλευση του δυνατού, κρατώντας, με όλη την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τη μοίρα τους στο χέρι τους…”
(Αύρα Θεοδωροπούλου)
♀
(Ελληνική παροιμία)
(«Θησαυρός 10.000 γνωμικών και αποφθεγμάτων», επιμ. Νικηφόρος Βρεττάκος, Εκδοτικός Οργανισμός «Διαγόρας», Αθήνα, σελ. 92)
♀
“Εμείς, οι Γυναίκες όλων των Κρατών, που πιστεύουμε ακράδαντα, ότι η ευημερία του ανθρώπου θα πραγματοποιηθεί μόνο με μια στενότερη ένωση σκέψεων, πόθων και βλέψεων των μητέρων, συζύγων, και αδελφών, αποφασίζουμε να επιδιώξουμε με κάθε μέσο τη σύσταση μιας Παγκόσμιας Ένωσης Γυναικών, με σκοπό να εργαστούμε συντονισμένα και άοκνα για την προστασία των οικογενειών μας και την εξυπηρέτηση της Πολιτείας”.
(Δήλωση Αμερικανίδων πρωτεργατριών για την ίδρυση του “Διεθνούς Συμβουλίου Γυναικών”)
♀
θα είσθε άξιες να ελευθερωθείτε,
όταν αγωνισθείτε για την ελευθερία σας”.
(“Άλκης Θρύλος” - Ελένη Νεγρεπόντη – Κορύλλου / Ουράνη - Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας” Α/1-2 (1923), σελ. 4)
♀
“Φεμινισμός είναι η γυναίκα να σκέπτεται με το δικό της το κεφάλι. Ν’ αρχίσει να αυτοδιοικείται, να αυτενεργεί, να συμμετέχει με το δικό της το εγώ σ’ όλη την ανθρώπινη ζωή…
...Δεν υπάρχει τίποτε πιο τερατώδικο από την ψευτοχειραφετημένη γυναίκα, η οποία, έχοντας πάρει από το φεμινισμό μόνο τις αξιώσεις της χειραφετημένης, χωρίς να έχει και την ανάλογη μόρφωση και αξία με τον άνδρα, γίνεται το μαρτύριο των τριγυρνών της ανδρών, με τα ελαττώματα της μικρογυναίκας, που διετήρησε…”
(Αθηνά Γαϊτάνου – Γιαννιού, Αίθουσα Ελληνικού Ωδείου, 24 Απριλίου 1923 – Έφης Αβδελά – Αγγελικής Ψαρρά “Ο Φεμινισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου”, σελ. 392-393)
♀
“Η φωνή της γυναίκας, παράπονο, θρήνος, διαμαρτυρία, γεμίζει την ατμοσφαίρα κι ολοένα γίνεται πιο δυνατή και πιο επίμονη. Φτάνει σ’ εμάς ανάμεσα από τα βάθη των αιώνων, κι από τα πέρατα του κόσμου. Καμία δύναμη δεν μπορεί πια να επιβάλει σιγή στην επιτακτική αυτή κραυγή. Το κίνημα της γυναίκας δεν είναι τώρα το δειλό και ντροπιασμένο άπλωμα του χεριού που ζητιανεύει. Δεν είναι ένα φαινόμενο σπασμωδικό και περαστικό, ούτε είναι κάτι που το προκάλεσαν ορισμένες τοπικές συνθήκες. Είναι ένα κίνημα που από καιρό δυνάμωνε υποσυνείδητα. Όμοια μ’ ένα ποτάμι, που αθώρητα πληθαίνουν τα νερά του κάτω από τη γη, ξεχύθηκε τώρα κι απλώθηκε στον κόσμον όλο…”
(Αύρα Θεοδωροπούλου (1922) – Έφης Αβδελά - Αγγελικής Ψαρρά “Ο Φεμινισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου”, σελ. 100)
♀
Sigh no more, ladies, sigh no more.
Men were deceivers ever, etc. etc.
SHAKESPEARE
Κυρίαι, μη εις στεναγμούς
περνάτε τον καιρόν
δόλιον είναι σμήνος το γένος των ανδρών.
Επί της γης ο εις των πους,
κι ο άλλος στο νερόν,
επιμονήν δεν δείχνουν εις έργον ή σκοπόν.
Μη στενάζετε, λοιπόν,
μη πενθείτε διά λεπτόν,
ίνα ευτυχισμέναι ήσθε ζήσετε μακράν αυτών!
Μη πλέον, θλιβερά φωνή,
των πενθηρών ωδών
ψάλλετε τα παράπονα στα ώτα των κωφών.
η πλάνη των διαγωγή
είναι αρχαίον κακόν
ωσάν το πρώτον θέρος ’που εφάνη ανθηρόν.
Μη στενάζετε, λοιπόν,
μη πενθείτε διά λεπτόν
ίνα ευτυχισμέναι ήσθε ζήσετε μακράν αυτών!
(Καβάφη Κωνσταντίνου «Ανέκδοτα Ποιήματα 1882 – 1923», Εκδ. «Ίκαρος», Αθήνα 1977, σελ. 3)
♀
“Ο άνδρας είναι μια αυθύπαρκτη κοινωνική ομάδα. Υπάρχει για τον εαυτό του και για τους άλλους. Υπάρχει σαν άνθρωπος και έπειτα σαν πατέρας, σαν φίλος ή σαν πολίτης. Εμείς είμαστε μοναδικά, όχι πρώτα νοικοκυρές, μάνες και ερωμένες μόνο για τους άλλους, δεν είμαστε καν ύστερα άνθρωποι.
Μια εξήγηση υπάρχει για όλ’ αυτά. πως η γυναίκα ως τα τελευταία δεν αποτελούσε αυτόνομο οικονομικό παράγοντα. Όταν γεννιόταν δε γεννιότανε άνθρωπος, γεννιότανε χρέος. Δούλευε σκληρά στο χωράφι ή στο σπίτι του πατέρα ή του άντρα, χωρίς πληρωμή. Μα η δουλειά της δεν λογαριάζονταν. όταν δούλευε με μισθό, αυτός δεν της εξασφάλιζε τη ζωή της. Ήταν πάντα βάρος σε κάποιον, στον πατέρα, στον αδελφό, στον άντρα, γιατί η απόδοση της δουλειάς της δεν φαινόταν. Ήταν θαμμένη μαζί με ολόκληρη την ύπαρξή της. Μα σήμερα δεν είν’ έτσι. Η γυναίκα που κατέχτησε τα μέσα να συντηρείται, έστω και ατελή, απαιτεί πια, λογίζεται σαν άνθρωπος. Άνθρωπος πρώτα και ύστερα όλα τα άλλα. Οποιοσδήποτε προορισμός, όσο μεγάλος και να ’ναι, δεν εξυπηρετείται παρά διά μέσου της πρώτης αυτής έννοιας. Μη γελιόμαστε. Η γυναίκα που δεν είναι άνθρωπος, γιατί η κοινωνία τής αρνιέται αυτή τη θέση, δεν μπορεί να είναι ούτε μάνα ούτε νοικοκυρά ούτε σύντροφος. Οι μεγάλοι προορισμοί δεν εξυπηρετούνται από σκλάβους ούτε από μικρόψυχα ανδράποδα, και όταν αισθάνεται ότι μόλις γεννηθεί υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά για κάθε κοινωνική εκδήλωση των δύο φύλων, για την αποτίμηση της δουλειάς, για τη μόρφωση και για τον κανονισμό της ηθικής, όταν καταλαβαίνει πως περιφρονείται και περιπαίζεται και τη στιγμή ακόμα που δείχνουν πως σκοπεύουν να βοηθήσουν το κοινωνικό της ανέβασμα, τότε η αγανάχτηση μόνη γεμίζει την ψυχή της…”
(Μαρία Σβώλου – Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας” ΣΤ/119 (1930), σελ. 1-2)
♀
“Η ψήφος είναι το όπλο που χρειάζεται η γυναίκα, για να επιβάλει τη θέλησή της και να επιτύχει τις μεταρρυθμίσεις που την ενδιαφέρουν…
…Γερά κορμιά, τίμιες ψυχές, δυνατές θελήσεις, ελεύθερες διάνοιες, τέτοιο το ιδανικό της γυναίκας όπως λίγο – λίγο το διαμορφώνει ο ίδιος ο αγώνας της. Αιώνια πηγή ενέργειας και ζωής, συντρόφισσα του άντρα φωτισμένη που χαρίζει με απλοχεριά τα δώρα της ψυχής της, όχι ταπεινή σκλάβα που δέχεται παθητικά τον έρωτά του. Εστία που ακτινοβολεί φως και ζεστασιά στην κοινωνία ολόκληρη και που δίνοντας αδιάκοπα πλουτίζεται η ίδια. Τέτοια είναι η γυναίκα όπως τη θέλομε κι όπως θα την πλάσωμε. Μια δύναμη και μια ευλογία…
…Μόνο με μια στενή κι εγκάρδια συνεργασία των δύο φύλων θα μπορέσει μια μέρα να πραγματοποιηθεί το όνειρο μιας ιδανικής πολιτείας, που θα στηρίζεται απάνω στις αιώνιες αρχές της ελευθερίας, της ισότητας, της αδερφοσύνης”.
(Αύρα Θεοδωροπούλου, Αίθουσα Ελληνικού Ωδείου, 19 Απριλ. 1922 – Έφης Αβδελά – Αγγελικής Ψαρρά “Ο Φεμινισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου”, σελ. 105, 126-127)
♀
“Η ψήφος ευρήκε τον εγκαταλελειμμένον και απηλπισμένον άνθρωπον και του είπε να ελπίζει. τον παθιασμένον και του είπε να σκέπτεται. τον πτωχόν και παραπεταμένον και τον έστεψεν ως πολίτην. Οποία θαυμασία αύξησις της αξίας διά το άτομον και συνεπώς της ηθικότητος! Οποία ικανοποίησις και συνεπώς οποία ειρήνευσις!”
(Λόγια που είπε κάποτε στη Γαλλική Βουλή ο ανθρωπιστής ποιητής και πολιτικός Βίκτωρ Ουγκώ / 1802-1885)
♀
“Στις 3 Ιουνίου 1927 δημοσιεύτηκε το πρώτο Δημοκρατικό Ελληνικό Σύνταγμα. Αντικρίζοντας ανάμεσα στις διατάξεις του όσες μας αφορούν ιδιαίτερα σαν γυναίκες, σταματάμε πρώτα – πρώτα στην ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 6 που καθορίζει την έννοια της λέξης πολίτης: “Η δε λέξις πολίτης και εις το άρθρον αυτό ως και εις τα άλλα άρθρα έχει την έννοιαν του Έλληνος υπηκόου, του έχοντος δηλαδή την Ελληνικήν ιθαγένειαν αδιακρίτως φύλου ή ηλικίας. Πολιτικά δικαιώματα εις τας γυναίκας δύνανται να απονεμηθώσι διά νόμου”... ”
(Μαρία Σβώλου – Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας” Δ/48-49 (1927), σελ. 3-4)
♀
“Ο νόμος είναι η έκφραση της γενικής θέλησης. Όλοι οι πολίτες, άντρες και γυναίκες, πρέπει να συντρέχουν στον καταρτισμό του, είτε απ’ ευθείας, είτε με τους αντιπροσώπους των. Ο νόμος πρέπει να είναι ίσος για όλους”.
(Οlympe de Gouges “Τα δικαιώματα της Γυναίκας και της Πολίτισσας” (1791) -Έφης Αβδελά – Αγγελικής Ψαρρά “Ο Φεμινισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου”, σελ. 102)
♀
“Κύριε, η φύση έδωσε στη γυναίκα τόση δύναμη, που ο νόμος δεν μπορεί να της δώσει μεγαλύτερη”.
(Σ. Τζόνσον)
(«Θησαυρός 10.000 γνωμικών και αποφθεγμάτων», επιμ. Νικηφόρος Βρεττάκος, Εκδοτικός Οργανισμός «Διαγόρας», Αθήνα, σελ. 89)
♀
“Η εκπαίδευση πρέπει να ’ναι κοινή για τα δύο φύλα. Η επιστημονική πείρα μάλιστα κατέληξε στην ανάγκη να συνεκπαιδεύονται αγόρια και κορίτσια στα σχολεία της γενικής μόρφωσης όλων των βαθμών …”
(Μαρία Σβώλου – Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας” Ε/87(1929), σελ. 1-2)
♀
“Η προπαρασκευή όμως αυτή της Γυναίκας για την πολιτική ζωή δεν θα γίνει εκ των άνω με τη συγκατάθεση των ανδρών, (…) αλλά θα γίνει εκ των κάτω, όταν η γυναικεία κίνηση στραφεί και τονώσει δύο βαθύτερα κοινωνικά ελληνικά γεγονότα, τα μόνα που δημιουργούν σήμερα στην Ελλάδα συνθήκες ευνοϊκές για τη χειραφέτηση της γυναίκας: τη συνεκπαίδευση, το μικτό δηλαδή σχολείο, και την εργαζόμενη γυναίκα.
Ναι. αφ’ ότου τα κορίτσια μας φοιτούν μαζί με τα αγόρια στα μικτά σχολεία, τα κορίτσια μας άρχισαν να παίρνουνε ζωή, να μελετούν τη σκέψη του ανδρός, να κρίνουν τον άνδρα, να αμιλλώνται στη ζωτικότητα και στην ενέργεια. Κι είναι μια χαρά και μια ομορφιά της ζωής ανώτερη, ευγενικιά, αγόρια και κορίτσια να μορφώνονται και να μεγαλώνουνε μαζί , όπως μέσα στη Φύση τα μικρά αρσενικά και θηλυκά πουλάκια.
Η γνωριμία των χαρακτήρων και από τα δύο μέρη δίνει την ασφαλέστερη βάση για την κατοπινή συνεργασία των δύο φύλων στην κοινωνική και πολιτειακή ζωή.
Κι αφότου οι κοπέλες μας άρχισαν να εργάζονται έξω από το σπίτι, η Ελλάδα εγνώρισε, στις πόλεις της, ελεύθερο περπάτημα γυναίκας και το αλλοτινό σεμνότυφο, σκυφτό και υποκριτικό κεφαλάκι της δουλικής και μισοκακόμοιρης κόρης άρχισε να βλέπει υψηλότερα, σ’ έναν ορίζοντα ευρύτερο…
Η μισθωτή εργασία της γυναίκας συνδέεται άμεσα με τη λύση του όλου γυναικείου ζητήματος…”.
(Αθηνά Γαϊτάνου – Γιαννιού, Αίθουσα Ελληνικού Ωδείου, 24 Απριλίου 1923, από το βιβλίο της Κούλας Ξηραδάκη “Το Φεμινιστικό Κίνημα στην Ελλάδα – Πρωτοπόρες Ελληνίδες 1830-1936”, Εκδόσεις “Γλάρος”, Αθήνα 1988, σελ. 148)
♀
“Με το 1929 κλείνει πια αναπότρεπτα η παλιά εποχή. Με το 1930 ανοίγει διάπλατα μια νέα. Και στο χέρι μας είναι πια να δημιουργήσουμε με τα ίδια μας τα χέρια τη νέα μας θέση σ’ αυτήν. Η στιγμή είναι ιστορική. Ντροπή μας αν δεν αγκαλιάσουμε με τόλμη και αυτοπεποίθηση τις απαιτήσεις της νέας εποχής”.
(Μαρία Σβώλου – Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας”, έτος Ε΄, 1929)
♀
“Πέρασαν οι καιροί που η ανατροφή της κόρης είχε ως μόνο και τελικό σκοπό το γάμο, και που η αποκατάστασίς της ήταν η φροντίδα που πίεζε ολόκληρη την οικογένεια, Όλα αυτά τα πράματα τα άλλαξαν διαρρήδην αι οικονομικαί συνθήκαι του κόσμου.
… Πρέπει να ενθαρρύνεται η νεολαία, να της εμπνευσθεί η θέλησις να υπερνικήσει τις δυσκολίες της ζωής. Θα είναι θλιβερό φαινόμενο, μια γυναίκα να βρεθεί τελείως άχρηστη και απροπαρασκεύαστη για τα αντίξοα της ζωής. Η επαγγελματική εργασία, η αναγκαστική καθημερινή εκτέλεσις μιας ορισμένης δουλειάς είναι εκείνο που μορφώνει περισσότερο από κάθε άλλο τους χαρακτήρας, είναι μια τόσο πολύτιμη προίκα που δίδουν οι γονείς στις θυγατέρες των, ώστε να δικαιολογούνται οι θυσίες τις οποίες θα έκαμναν τυχόν για την επαγγελματική μόρφωσή τους…
… Ζούμεν σε μια εποχή που καταρρέουν κάποτε ξαφνικά οι περιουσίες, και θα είναι θλιβερό φαινόμενο μια γυναίκα να βρεθή τελείως άχρηστη και απροπαρασκεύαστη για τ’ αντίξοα της ζωής. Η επαγγελματική εργασία, η αναγκαστική καθημερινή εκτέλεσις μιας ωρισμένης δουλειάς είναι εκείνο που μορφώνει περισσότερο από κάθε άλλο τους χαρακτήρας, είναι μια τόσο πολύτιμη προίκα που δίδουν οι γονείς στις θυγατέρες των, ώστε να δικαιολογούνται οι θυσίες τις οποίες θα έκεμναν τυχόν για την επαγγελματική μόρφωσί τους …
… Απαραίτητον όμως συμπλήρωμα της εκπαιδεύσεως θα ήταν και για τις γυναίκες ο επαγγελματικός προσανατολισμός. Η θεμελιώδης του, βέβαια, θεωρία είναι κάθε άνθρωπος να καταλαμβάνει τη θέση που δικαιούται να κατέχει στην πολιτεία και στην κοινωνία, σύμφωνα με τις γνώσεις και τα προσόντα του. Ο θεσμός αυτός όμως δεν έπρεπε να περιορισθεί εις το να εξετάζει μόνον την κλίση και ιδιοφυΐα των νέων και να τους έλθει συμβουλευτικός αρωγός εις την εκλογήν του επαγγέλματος, αλλά και να τους αποτρέψει από τα επαγγέλματα εκείνα που δεν παρουσιάζουν ελπίδες ευρέσεως εργασίας ή προαγωγής, είτε λόγω μεγάλου συναγωνισμού, είτε λόγω μη συγχρονισμένων όρων, οι οποίοι δημιουργούν το πλήθος των απογοητευμένων και απελπισμένων ανέργων”.
(Ελένη Ρουσοπούλου – Περιοδικό “Ελληνίς” ΙΕ/3 (1935), σελ. 50)
♀
“Με την επαγγελματική δουλειά οι γυναίκες γλύτωσαν τον τόπο από το οικτρό θέαμα των μαραζωμένων υπάρξεων που γέμιζαν το σπίτι με τη θλίψη και την αχρηστία τους περιμένοντας το λυτρωτή γαμπρό που θα δώσει κάποιο σκοπό στη ζωή τους. Και δεν λυτρώθηκαν μόνον αυτές με τη δουλειά τους αλλά και τα αδέλφια τους, που τα κρατούσε σκλαβωμένα πολλές φορές σ’ όλη τους τη ζωή η πατροπαράδοτη “αξιοπρέπεια της οικογένειας” που δεν τα άφηνε να παντρευτούν όσο είχαν αδελφές ανύπαντρες”.
(Περιοδικό “Ο Αγώνας της Γυναίκας”, 1923)
♀
“Κι ο κόσμος, που περνώντας τόσους αιώνες έως σήμερα μέσα από την ανδρική ψυχικότητα, μας οδήγησε σ’ έναν παγκόσμιο πόλεμο, πιθανόν αύριο, περνώντας μέσα από τη γυναικεία ψυχή, να πλησιάσει περισσότερο το ιδανικό της Δικαιοσύνης, της Ειρήνης και της Αγάπης”.
(Αθηνά Γαϊτάνου – Γιαννιού, Αίθουσα Ελληνικού Ωδείου, 24 Απριλίου 1923)
♀
“Η ξενομανία είναι χωριατιά… Είναι αφιλοκαλία. Και είναι ξιπασιά. Και είναι αμάθεια. Κτυπήσατε την ξενομανία, άνθρωποι της ιδέας. Κρατήστε ό,τι έχετε ελληνικόν…”
(Περικλής Γιαννόπουλος)
♀
“ΗΜΕΙΣ ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ
Όπως σώσωμεν τας επερχομένας γενεάς από την μάστιγα του πολέμου, ήτις δις εις το διάστημα μιάς γενεάς επεσώρευσεν άφατον θλίψιν εις την ανθρωπότητα,
Όπως διακηρύξωμεν εκ νέου πίστιν εις τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου, εις την αξιοπρέπειαν και την αξίαν του ανθρώπου, εις την ισότητα των δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών και Εθνών μεγάλων και μικρών…”
(Καταστατικός Χάρτης Ηνωμένων Εθνών – 26 Ιουνίου 1945)
♀
“Επειδή θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της παγκόσμιας ειρήνης είναι η αναγνώριση της έμφυτης αξιοπρέπειας και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων για όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας…
Επειδή οι λαοί των Ηνωμένων Εθνών διακήρυξαν ακόμη μια φορά στον Καταστατικό Χάρτη την πίστη τους στα θεμελιώδη δικαιώματα, στην αξιοπρέπεια και στην αξία της ανθρώπινης προσωπικότητας και στα ίσα δικαιώματα ανδρών και γυναικών, και είναι αποφασισμένοι να προωθήσουν την κοινωνική πρόοδο και τη δημιουργία καλύτερων βιοτικών συνθηκών, με ακόμη μεγαλύτερες ελευθερίες…
Άρθρο 2
Κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλείται όλα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που εξαγγέλλονται στη Διακήρυξη αυτή, χωρίς κανενός είδους διακρίσεις ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική προέλευση, την περιουσία, την εκ γενετής καταγωγή ή όποια άλλη κατάσταση.”
(Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα [Ηνωμένων Εθνών / ΟΗΕ] – 10 Δεκεμβρίου 1948, Εκδόσεις “Γράμματα”, Αθήνα, σελ. 8, 10, 14)
♀
“Άρθρο 4, παρ. 2: Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.”
(Σύνταγμα της Ελλάδας, άρθρο 4, παράγραφος 2, 6 Ιουνίου 1975 – Ρουσοπούλου Αγνής “Τι πρέπει να γνωρίζει ο πολίτης”, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1981, σελ. 188)
♀
“ β) Η ιστορία του γυναικείου κινήματος
…Η ιστορία της γυναικείας ισοπολιτείας είναι σχετικά πρόσφατη. Μόλις διαρκεί έναν αιώνα. Και παλαιότερα είχε τεθεί το θέμα, ακόμα και ο Αριστοφάνης το σατίρισε με τις κωμωδίες του, αλλά η ισοπολιτεία δεν πραγματοποιήθηκε επί αιώνες, γιατί οι γυναίκες δεν είχαν ακόμη χειραφετηθεί οικονομικά και κοινωνικά.
Η φεμινιστική κίνηση άρχισε πρώτα στην Αγγλία το 1861 και οι αγωνίστριες της εποχής εκείνης ονομάστηκαν “σουφραζέτες”.
Διεθνή αναγνώριση πήρε το ζήτημα μόνο μετά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, γιατί αυτός έγινε αφορμή μεγάλες μάζες γυναικών να εργαστούν σαν εργάτες ή υπάλληλοι έξω από το σπίτι. Έτσι συνειδητοποιήθηκε σε όλες τις χώρες η ιδέα της ισοπολιτείας των γυναικών και οι μεταπολεμικές δημοκρατίες αναγνώρισαν το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, διακηρύχτηκε και στον Καταστατικό Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ότι οι γυναίκες όλων των εθνών πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους άνδρες και η αρχή αυτή επισημοποιήθηκε με τη Διεθνή Σύμβαση της Νέας Υόρκης (1953) για τα πολιτικά δικαιώματα της γυναίκας, που επικυρώθηκε στην Ελλάδα με το νόμο 2620/1953.
β) Η γυναικεία ψήφος στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η φεμινιστική κίνηση πρωτοφάνηκε γύρω στα 1890, με επικεφαλής την Καλλιρρόη Παρρέν. Εκδηλώθηκε όμως ευρύτερα μετά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, όταν την ηγεσία του κινήματος ανέλαβε η Αύρα Θεοδωροπούλου. Οι Ελληνίδες απέκτησαν αρχικά το δικαίωμα της ψήφου στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές με ένα διάταγμα του 1930, αλλά μόνο όσες ήταν πάνω από 30 χρόνων και εφόσον γνώριζαν ανάγνωση και γραφή. Στις δημοτικές εκλογές του 1934 οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά. Συνολικά παρουσιάστηκαν τότε στις κάλπες 2.336 γυναίκες στην Αθήνα και 8.325 στις επαρχίες.
Όμως το δικαίωμα να υποβάλλουν υποψηφιότητα ως δημοτικοί και κοινοτικοί σύμβουλοι αμφισβητήθηκε στις γυναίκες.
Το 1949 με το νόμο 949 παραχωρήθηκε σε όλες τις Ελληνίδες από 21 χρόνων και πάνω το δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές, και από 25 χρόνων και πάνω το δικαίωμα να εκλεγούν δημοτικοί και κοινοτικοί σύμβουλοι (όχι όμως και δήμαρχοι”. Στις δημοτικές εκλογές του Απριλίου 1951 ψήφισαν συνολικά 734.750 γυναίκες και εξελέγησαν 71 δημοτικοί και 56 κοινοτικοί σύμβουλοι γυναίκες, σε σύνολο 40.000 συμβούλων.
Τέλος, με το νόμο 2151 του 1952 εξομοιώθηκαν οι Ελληνίδες με τους άνδρες και απέκτησαν πλήρες δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται και στις βουλευτικές εκλογές. Οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά στις επαναληπτικές βουλευτικές εκλογές της Θεσσαλονίκης τον Ιανουάριο του 1953, οπότε και εξελέγη η πρώτη Ελληνίδα βουλευτίνα [Ελένη Σκούρα].
Από το 1956 και ύστερα ψηφίζουν όλες οι Ελληνίδες με χωριστούς εκλογικούς καταλόγους και, στους μεγάλους οικισμούς, σε χωριστά εκλογικά τμήματα. Οι γυναίκες υποψήφιες είναι σχετικά λίγες.”
(Ρουσοπούλου Αγνής “Τι πρέπει να γνωρίζει ο πολίτης”, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1981, σελ. 34-35)
♀
“Το πρόβλημα “ΓΥΝΑΙΚΑ” είναι υπαρκτό, διαιώνιο και πάντα επίκαιρο. Είναι ένα πρόβλημα από τα οξύτερα της οικουμένης, που μάταια το κατεστημένο, το οποίο με την καταπίεση και την υποτίμηση συρρίκνωσε και παραμόρφωσε τη γυναικεία ύπαρξη, αγωνίζεται να το κηρύξει ανύπαρκτο. Τα σύγχρονα πανανθρώπινα ιδανικά αφύπνισαν τη γυναίκα, που συνειδητοποίησε ότι με την απάθεια και τον εφησυχασμό λαδώνει το μηχανισμό του συστήματος, που σαν βιβλικό τέρας καταβροχθίζει τα όνειρα και του άντρα και της γυναίκας. Η σύγχρονη γυναίκα την αγανάκτηση για τις αδικίες που την πνίγουν την κάνει δράση. Και ζητά: Οι “κρατούντες” να αλλάξουν νοοτροπία και σύστημα, ώστε να διαμορφώνεται ένας καινούργιος άντρας, περισσότερο ανθρωπιστής παρά “ήρωας”, για να βρει και η γυναίκα κοντά του έναν αληθινό σύντροφο.”
(Πέπης Δαράκη «Το όραμα της ισοτιμίας της Γυναίκας», Εκδόσεις «Καστανιώτης», Αθήνα 1995, οπισθόφυλλο)
♀
ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΩΣ
Άγαλμα γυναίκας με δεμένα χέρια
εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν.
Στολίζεις κάποιο πάρκο.
Από μακριά εξαπατάς.
Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθίσει
να θυμηθείς ένα ωραίο όνειρο που είδες,
πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις.
Από κοντά ξεκαθαρίζει τ’ όνειρο:
δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου
μ’ ένα σχοινί μαρμάρινο
κι η στάση σου είναι η θέλησή σου
κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις
την αγωνία του αιχμάλωτου.
Έτσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη:
αιχμάλωτη.
Δεν μπορείς
ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου,
ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα.
Δεμένα είναι τα χέρια σου.
Και δεν είν’ το μάρμαρο μόνο ο Άργος.
Αν κάτι πήγαινε ν’ αλλάξει
στην πορεία των μαρμάρων,
αν άρχιζαν τ’ αγάλματα αγώνες
για ελευθερίες και ισότητες,
όπως οι δούλοι,
οι νεκροί
και το αίσθημά μας,
εσύ θα πορευόσουνα
μες στην κοσμογονία των μαρμάρων
με δεμένα πάλι τα χέρια, αιχμάλωτη.
Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα,
εγώ σε λέω γυναίκα αμέσως.
Όχι γιατί γυναίκα σε παράδωσε
στο μάρμαρο ο γλύπτης
κι υπόσχονται οι γοφοί σου
ευγονία αγαλμάτων,
καλή σοδειά ακινησίας.
Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις
όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω,
σε λέω γυναίκα.
Σε λέω γυναίκα
γιατ’ είσ’ αιχμάλωτη.
(Κικής Δημουλά «Ποιήματα», Εκδόσεις «Ίκαρος», Αθήνα 1998, 1999, σελ. 151-152)
♀
Εγώ γυναίκα, η άνθρωπος,
ζητούσα το πρόσωπό Σου πάντοτε,
ήταν ως τώρα του ανδρός
και δεν μπορώ αλλιώς να το γνωρίσω.
Ποιος είναι και πώς
πιο πολύ μονάχος,
παράφορα, απελπισμένα μονάχος,
τώρα, εγώ ή εκείνος;
Πίστεψα πως υπάρχω, θα υπάρχω,
όμως πότε υπήρχα δίχως του
και τώρα,
πώς στέκομαι, σε ποιο φως,
ποιος είναι ο δικός μου ακόμα καημός;
Ω, πόσο διπλά υποφέρω,
χάνομαι διαρκώς,
όταν Εσύ οδηγός μου δεν είσαι.
Πώς θα δω το πρόσωπό μου,
την ψυχή μου πώς θα παραδεχτώ,
όταν τόσο παλεύω
και δεν μπορώ ν’ αρμοστώ.
«Ότι διά σου αρμόζεται
γυνή τω ανδρί.»
Δεν φαίνεται ακόμα το τραγικό
του απρόσωπου, ούτε κι εγώ
δεν μπορώ να το φανταστώ ακόμα, ακόμα.
Τι θα γίνει που τόσο καλά,
τόσα πολλά ξέρω και γνωρίζω καλύτερα,
πως απ’ το πλευρό του δεν μ’ έβγαλες.
Και λέω πως είμαι ακέριος άνθρωπος
και μόνος. Δίχως του δεν εγινόμουν
και τώρα είμαι και μπορώ
κι είμαστε ζεύγος χωρισμένο, εκείνος
κι εγώ έχω το δικό μου φως,
εγώ ποτέ, σελήνη,
είπα πως δεν θα βαστώ απ’ τον ήλιο
κι έχω τόσην υπερηφάνεια
που πάω τη δική του να φτάσω
και να ξεπεραστώ, εγώ,
που τώρα μαθαίνομαι και πλήρως
μαθαίνω πως θέλω σ’ εκείνον ν’ αντισταθώ
και δεν θέλω από κείνον τίποτα
να δεχτώ και δε θέλω να περιμένω.
Δεν κλαίω, ούτε τραγούδι ψάλλω.
Μα γίνεται πιο οδυνηρό το δικό μου
ξέσκισμα που ’τοιμάζω,
για να γνωρίσω τον κόσμο δι’ εμού,
για να πω το λόγο το δικό μου,
εγώ που ως τώρα υπήρξα
για να θαυμάζω, να σέβομαι και ν’ αγαπώ,
εγώ πια δεν του ανήκω
και πρέπει μονάχη να είμαι,
εγώ, η άνθρωπος.
(Ζωής Καρέλλη «Ποιήματα», Εκδόσεις «Ερμής», Αθήνα 1996, σελ. 69-70)
♀
“Η γυναίκα ελευθέρωσε τον εαυτό της με την μόρφωσιν του νου της”.
(Καλλιρρόη Σιγανού – Παρρέν, 1922 – Μόσχου – Σακορράφου Σάσας “Ιστορία του Ελληνικού Φεμινιστικού Κινήματος”, Αθήνα 1990, σελ. 203)
♀
«Χαίρε, Γυναίκα Εσύ, Αθηνά, Μαρία, Ελένη, Εύα!
Να η ώρα σου! Τα ωραία φτερά δοκίμασε και ανέβα,
και καθώς είσαι ανάλαφρη, και πια δεν είσαι η σκλάβα,
προς τη μελλόμενη άγια γη πρωτύτερα εσύ τράβα,
κι ετοίμασε τη νέα ζωή, μιας νέας χαράς υφάντρα,
κι ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί τον άντρα,
και πλάσε την πρωτόπλαστην, ω Αγάπη εσύ, αρμονία,
εσύ Ομορφιά, Σοφία εσύ, Πειθώ και Παρθενία!»
(Κωστή Παλαμά «Η Ασάλευτη Ζωή» (1904) – «Εκατό Φωνές», 95, Άπαντα, τόμος Γ΄, σελ. 174 και Μόσχου – Σακορράφου Σάσας “Ιστορία του Ελληνικού Φεμινιστικού Κινήματος”, Αθήνα 1990, σελ. 94)
♀
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΟΥ
Γυναίκες της πατρίδας μου
κονίσματα σεβαστικά
ίσκιοι μαυροντυμένοι μου,
μοιρολογήτρες ταπεινές,
που ολοζωής υφαίνετε
της τραγωδίας χορικά,
τους πόνους και τα βάσανα.
Που κλείνετε τα μάτια σας
δίχως ένα παράπονο,
που το μεγάλο δίκιο σας
ποτέ δεν το ζητήσατε
ποτέ δεν σας το δώσανε.
(Βούλας Δαμιανάκου)
Αντί επιλόγου
ΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ – ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΚΙΝΗΜΑ
Ο Φεμινισμός (Γυναικείο Κίνημα) είναι ιδεολογικό κίνημα, που αποβλέπει στη χειραφέτηση της γυναίκας και στην πλήρη ηθική και πολιτικοκοινωνική εξίσωσή της με τον άνδρα. Ξεκίνησε το 18ο αι. μ.Χ., στην Αγγλία και στη Γαλλία πρώτα, για να εξαπλωθεί παντού το 19ο αι. και να δώσει τους πρώτους καρπούς τον 20ό αιώνα.
Η femina, η γυναίκα, έζησε χιλιετίες σιωπής και ταπείνωσής της από την ανδροκρατούμενη κοινωνία, που είχε χαλκεύσει γερά τα δεσμά της και την είχε απομονώσει πίσω από τους χοντρούς τοίχους του σπιτιού, έτσι, ώστε να μη βλέπει, να μην ακούει, να μη μιλά, να μην κρίνει, να μη συγκρίνει, να μην αντιδρά, να υποτάσσεται. Οι λίγες αδύναμες φωνές διαμαρτυρίας που ακούστηκαν στο παρελθόν και τα ελάχιστα κηρύγματα για την αξία κάθε ανθρώπινης ύπαρξης πνίγηκαν μέσα στην αντίδραση και τη σάτιρα.
Όμως η συνείδηση της γυναίκας κάποτε επαναστάτησε. Αφού έπεισε πρώτα τον εαυτό της για την αξία της, βγήκε στους δρόμους, για να ζητήσει δυναμικά ισοτιμία και αναγνώριση του ρόλου της μέσα στην οικογένεια, τα δικαιώματα της μόρφωσης, της ψήφου, της αμειβόμενης εργασίας αρχικά κι έπειτα την πλήρη εξίσωσή της με το άλλο φύλο. Ταυτόχρονα αποκήρυξε την πονηρία και την υποκρισία, τα «γυναικεία όπλα» που στο παρελθόν της εξασφάλιζαν ορισμένα «προνόμια», και διέψευσε το μύθο πως τάχα είναι η πανούργα και περίεργη και ένοχη για τα ανθρώπινα δεινά Πανδώρα. Το παράπονο και το κλάμα έγιναν διαμαρτυρία και κραυγή, το όνειρο και η ελπίδα έγιναν δράση και διεκδίκηση. Η «ανήλικη των αιώνων» είχε πια ωριμάσει…
Οι πρώτες φεμινίστριες — λίγες ανάμεσα σε εκατομμύρια γυναικών — χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν τα ίδια τους τα συναισθήματα, τους άνδρες, την κρατική εξουσία, τις άλλες γυναίκες, την ίδια την παράδοση, που είχε αναγορεύσει σε “γυναικείες” αξίες τις έννοιες σιωπή, απραξία, απομόνωση, ταπεινότητα κι υποταγή. Στάθηκαν θαρραλέα απέναντι στους άνδρες-αυθέντες — πατέρες, αδελφούς, συζύγους, γιους — που έξυπνα είχαν απονείμει στη γυναίκα τους πομπώδεις τίτλους της “βασίλισσας του σπιτιού και της καρδιάς τους”, της “πιστής συζύγου”, της “σεβαστής μητέρας”, της “υπάκουης κόρης”, της “αγαπημένης αδελφής”. Όπλα τους η αγανάκτηση, η πίστη στην αξία τους, η μόρφωση, η εργασία, το δίκιο.
Συνθήματά τους: Αναγνώριση, Ισότητα, Ελευθερία. Σύμμαχοί τους στον αγώνα τους μονάχα ελάχιστοι φωτισμένοι άνδρες…
Και κατάφεραν να αλλάξουν τη μοίρα τους. Το δικαίωμα της ψήφου είναι κατάκτηση του εικοστού αιώνα σημαντική, γιατί άνοιξε το δρόμο για τη νομική εξίσωση της γυναίκας με τον άντρα και της έδωσε οντότητα και δύναμη πολιτική. Γι’ αυτό πολλά οφείλουμε στις ηρωίδες του 18ου και του 19ου αι., που αντιμετώπισαν γελοιοποιήσεις και φυλακίσεις και θανατώσεις, όταν κυκλοφόρησαν τις πρώτες διακηρύξεις των δικαιωμάτων της γυναίκας. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι έδωσαν την ευκαιρία στη γυναίκα να εισχωρήσει στο χώρο της εργασίας και να αποδείξει ότι μπορεί κι εκείνη να προσφέρει στην οικογένεια, αλλά και στην κοινωνία όσα και ο άνδρας. Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το 1948, η Διεθνής Σύμβαση της Κοπεγχάγης για τα Δικαιώματα της Γυναίκας το 1980, καθώς και τα συντάγματα όλων των δημοκρατικών κρατών του κόσμου κατοχύρωσαν νομικά την ισότητα των δύο φύλων σε όλους τους τομείς.
Σήμερα έχει γίνει πια συνείδηση στους περισσότερους, γυναίκες και άνδρες, ότι η γυναίκα είναι ισάξια με τον άνδρα. Δυστυχώς όμως, στον πρακτικό τομέα, και μέσα στην οικογένεια και στον εργασιακό χώρο και στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο, δεν έχει καθιερωθεί ακόμα πλήρης ισοτιμία. Αντίθετα, συχνά παρατηρείται το φαινόμενο της υποτίμησης και της εκμετάλλευσης της γυναίκας, της παραβίασης βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων της, της αξίας και των κατακτήσεών της. Παράλληλα, η επανάσταση στην Τεχνολογία και οι νέες κατακτήσεις της Επιστήμης, ιδιαίτερα της Γενετικής, έχουν δημιουργήσει την ανάγκη για πρόληψη πιθανών μελλοντικών νομικών και κοινωνικών προβλημάτων και ανισοτήτων σε βάρος της γυναίκας. Θα λέγαμε μάλιστα πως σήμερα, στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο, η ανισότητα έχει μεταλλαχτεί σε μορφές λιγότερο αναγνωρίσιμες, σύνθετες, περίπλοκες και σοβαρές.
Γι’ αυτό η σημερινή γυναίκα έχει χρέος να συνεχίσει τον αγώνα με πολλούς τρόπους δράσης, για να πετύχει την καθολική εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος κάθε γυναίκας του πλανήτη μας, αλλά και για να συντελέσει καθοριστικά στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Έτσι μόνο θα καταξιωθεί πραγματικά και θα δικαιωθεί ο Αγώνας της.
Σημείωση: Ο όρος φ ε μ ι ν ι σ μ ό ς (feminism) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1872 από το Γάλλο συγγραφέα Αλέξανδρο Δουμά υιό, στο φυλλάδιό του «Ο Άνθρωπος - γυναίκα» (L’ Homme – femme), όπου υποστήριζε τα δικαιώματα των γυναικών. Εμείς προτείνουμε τον όρο «ισοφυλία».
(Βουνάτσου Μυρσίνης, υλικό από εργασίες της για Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα με τίτλο “Ισότητα και Γυναικείες Σπουδές” [1992-1993] και Επιμορφωτικό Σεμινάριο στο Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό και στη Συμβουλευτική, με θέμα «Διαφορές ανάμεσα σε Άνδρες και Γυναίκες;» [1999-2000])
♀
8η Μαρτίου 2013
ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Αναρτήσεις μας για
ΙΣΟΤΗΤΑ:
•
8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ
•
8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
•
8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΟΙ «ΠΡΩΤΕΣ»
ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ
•
8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΠΟΤΕ ΨΗΦΙΣΑΝ ΠΡΩΤΗ
ΦΟΡΑ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
•
8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΓΥΝΑΙΚΑ -
ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΕΣ
•
8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ
ΓΥΝΑΙΚΩΝ
•
8/3/2013: ΙΣΟΤΗΤΑ - ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ 1934
http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2013/03/1934.html
• 9/3/2014: ΙΣΟΤΗΤΑ - Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ
http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2014/03/blog-post_9.html
• 9/3/2014: ΙΣΟΤΗΤΑ - Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ
http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/2014/03/blog-post_9.html
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου