ΙΣΤΟΡΙΑ - Α΄ ΚΑΙ Β΄ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Βοήθεια για μαθητές/μαθήτριες και πληροφόρηση για τους φιλίστορες

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ – ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΟ 1.100 - 800/700 π.Χ.

ΚΑΘΟΔΟΣ ΔΩΡΙΕΩΝ 1.100 π.Χ.

I) ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΘΟΔΟ ΤΩΝ ΔΩΡΙΕΩΝ

   1. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΡΙΣΗΣ (1.100 – 950 π.Χ.)
       – Μετακινήσεις ελληνικών φύλων από βόρεια προς τα νότια ⇒αναστάτωση και ανασφάλεια στην Ελλάδα.
       – Μείωση πληθυσμού.
       – Η οικονομία αποκτά οικιακή γεωργοκτηνοτροφική μορφή, η ναυτιλία .
       – Η κεντρική εξουσία εξασθενεί, σχεδόν εξαφανίζεται.
       – Βάση της κοινωνικής οργάνωσης η οικογένεια, το χωριό, η ομάδα. Φυλετικές οι νέες κοινότητες και τα κράτη.
   2. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ (950 – 800/700 π.Χ.)

◈◈◈

IΙ) ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΘΟΔΟΥ ΤΩΝ ΔΩΡΙΕΩΝ (1.100 π.Χ.)

     Α) ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ:

        1. Καταστροφή μυκηναϊκών κέντρων.

        2. Υποδούλωση των παλιών κατοίκων στους Δωριείς (είλωτες, γυμνήτες, πενέστες), κοινωνική ανισότητα.

        3. Αναστάτωση και ανασφάλεια στην Ελλάδα.

        4. Μετακινήσεις ελληνικών φύλων – Α΄ Ελληνικός Αποικισμός (: μετανάστευση σε νησιά και παράλια Μ. Ασίας).

        5. Μείωση πληθυσμού.

        6. Επιστροφή στην κλειστή γεωργική και κτηνοτροφική οικονομία, που αποκτά καθαρά οικιακή μορφή. Το εμπόριο περιέρχεται στα χέρια των Φοινίκων, οι οποίοι θα φέρουν στην Ελλάδα το αλφάβητο.

        7. Πειρατεία και ληστεία.

        8. Ανάπτυξη γεωργίας με σιδερένια εργαλεία.

        9. Γενίκευση χρήσης σιδήρου.

    Β) ΠΟΛΙΤΙΚΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ:

      10. Συνεχής πολιτική αστάθεια. Η κεντρική εξουσία εξασθενεί, σχεδόν εξαφανίζεται. – Ο ηγεμόνας δεν ονομάζεται άναξ, αλλά βασιλεύς. - Οι βασιλείς είναι πολυάριθμοι, απολύτως ανεξάρτητοι και ανταγωνιστικοί - Ο βασιλιάς εκλέγεται από τη συνέλευση των πολεμιστών, είναι ο ικανότερος πολεμιστής και αρμοδιότητά του είναι η αρχιστρατηγία, οι μεγαλοπρεπείς τελετές. - Αργότερα το αξίωμά του γίνεται κληρονομικό, αλλά προς το τέλος των γεωμετρικών χρόνων η βασιλεία καταργείται και το πολίτευμα γίνεται αριστοκρατικό.

      11. Εγκατάλειψη αγροτικών συνοικισμών και εγκατάσταση σε πόλεις.

    Γ) ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ:

      12. Κύριοι θεοί οι θεοί του Ολύμπου. Κυρίαρχη ανδρική θεότητα ο Δίας.

      13. Χωριστοί πέτρινοι ναοί για τους θεούς.

   Δ) ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ:

      14. Εξαφάνιση Γραμμικής Β γραφής.

      15. Οπισθοδρόμηση πολιτισμού.

      16. Αλλαγή συνηθειών - Καύση νεκρών.

      17. Αλλαγή στην ενδυμασία^. καθιερώνεται ο δωρικός χιτώνας.

      18. Γεωμετρική τέχνη – Αγγεία διακοσμημένα με γεωμετρικά σχήματα, σχηματοποιημένες κι αφαιρετικές οι μορφές.

◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈

      

Α΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ (1.100 – 900 π.Χ. περ.)

Α΄ Ελληνικός Αποικισμός ονομάζεται η μετανάστευση ελληνικών φυλετικών ομάδων (Αιολέων, Ιώνων, Δωριέων) από την ηπειρωτική Ελλάδα προς τα νησιά του Αιγαίου και τα δυτικά παράλια της Μικρά Ασίας.

◈◈◈

Ι) ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ Α΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ:

   1. Κάθοδος Δωριέων ⇒πίεση κι αναστάτωση ⇒υπερπληθυσμός και στενότητα χώρου στην Ελλάδα.

   2. Οικονομικός μαρασμός από το σταμάτημα του εμπορίου και την επιστροφή στη γεωργοκτηνοτροφική οικονομία.

   3. Καταστροφή κράτους Χετταίων, που άφησε ελεύθερο έδαφος στη Μ. Ασία σε ζωτικούς ελληνικούς πληθυσμούς.

◈◈◈

ΙΙ) ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΥΛΩΝ 

1. ΑΙΟΛΕΙΣ:

Ηπειρωτική Ελλάδα                                                 

Θεσσαλία, Βοιωτία                            

       Νησιά 

        Τένεδος

          Λήμνος (Μύρινα)

          Λέσβος (Μυτιλήνη, Άντισα, Ιέρα, Αρίσβη, Ερεσός, Μήθυμνα, Πύρρα)

                        Βορειοδυτική Μικρά Ασία (Αιολίδα)

                            Αιολικές αποικίες Β. Μικράς Ασίας: (Κύμη, Πιτάνη, Ελαία, Γράνεια, Αιγαί, Τήμνος, Κίλλα, Νότιον – [Σμύρνη])

_________________________________________________________________

2. ΙΩΝΕΣ:

Ηπειρωτική Ελλάδα

Φωκίδα,

Αττική

Β.Α. Πελοπόννησος, Άργος

Πύλος Μεσσηνίας

      Νησιά

          Κυκλάδες, Χίος

          Εύβοια, Σάμος 

                       Δυτικοκεντρική Μικρά Ασία (Ιωνία)

                Ιωνικές αποικίες Μικράς Ασίας. Σχηματίστηκε το “Κοινόν των Ιώνων” (Πανιώνιον) από 12 πόλεις, με κέντρο το ναό του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο της Μυκάλης, όπου τελούνταν τα Πανιώνια – Ιωνική Δωδεκάπολη: Έφεσος, Μίλητος, Φώκαια, Πριήνη, Κολοφώνα, Τέως, Μυούς, Κλαζομενές, Ερυθρές, Λέβεδος, Χίος, Σάμος, Σμύρνη)

_________________________________________________________________

3. ΔΩΡΙΕΙΣ:

Ηπειρωτική Ελλάδα

Πελοπόννησος

       Νησιά

          Θήρα, Μήλος, Κύθηρα

          Κρήτη

          Κως, Ρόδος

                           Νοτιοδυτική Μικρά Ασία (Δωρίδα)

                   Δωρικές αποικίες νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Δωρική Εξάπολη: 6 πόλεις, με κέντρο το ναό του Απόλλωνα στο Τριόπιο ακρωτήριο: Κνίδος και Αλικαρνασσός στη Μ. Ασία, Λίνδος, Κάμειρος και Ιαλυσός στη Ρόδο, Κως.

_________________________________________________________________

ΙΙΙ) ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ Α΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ:

     1. Ανακούφιση κυρίως Ελλάδας από τον υπερπληθυσμό.

    2. Σημαντική οικονομική ανάπτυξη των αποικιών, από την καλλιέργεια της εύφορης γης αρχικά κι αργότερα και από την ανάπτυξη του χερσαίου, του ποτάμιου και του θαλάσσιου εμπορίου.

    3. Επαφή με μεγάλους πολιτισμούς της Ανατολής, δανεισμός πολιτιστικών στοιχείων και αφομοίωσή τους ⇒ μεγάλη πολιτισμική άνθηση των ελληνικών αποικιών.

   4. Επινόηση ελληνικού φωνητικού αλφαβήτου, όπου το κάθε γράμμα απεικονίζει ένα φθόγγο της ελληνικής γλώσσας.

      5. Φυλετική και πολιτισμική διαμόρφωση των Ελλήνων.

      6. Νοσταλγία αποίκων ⇒ Ακμή ηρωικής επικής ποίησης – Διαμόρφωση των ομηρικών επών, τα οποία ζωντανεύουν τη μυκηναϊκή εποχή στα χρόνια του Τρωικού πολέμου και τα κατορθώματα των Αχαιών ηρώων, αλλά εκπροσωπούν τη γεωμετρική εποχή.

◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈◈

Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ (μέσα 8^ου έως τέλη 6^ου αι. π.Χ.)

Β΄ Ελληνικός Αποικισμός ονομάζεται η οργανωμένη από τις ελληνικές πόλεις - κράτη (μητροπόλεις) μετανάστευση με αρχηγό της αποστολής τον οικιστή και η ίδρυση αποικιών στα παράλια της Μεσογείου, της Προποντίδας και του Εύξεινου Πόντου, με σκοπό τη μόνιμη εγκατάσταση ή τη δημιουργία εμπορικών σταθμών, από τα μέσα του 8^ου αι. μέχρι τα τέλη του 6^ου αι. π.Χ. .

◈◈◈

Ι) ΑΙΤΙΑ Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ:

   Α. Οικονομικά και κοινωνικά αίτια:

      1. Ανεπάρκεια καλλιεργήσιμης γης⇒επιθυμία απόκτησης γης⇒αναζήτηση ελεύθερης γης για καλλιέργεια.

     2. Τα μεγαλύτερα και γονιμότερα τμήματα γης ανήκαν στους ευγενείς γαιοκτήμονες.

          3. Αύξηση πληθυσμού πόλεων και ανεπάρκεια προϊόντων για διατροφή.

         4. α) Ανάπτυξη εμπορίου και βιοτεχνίας ⇒β) Αναζήτηση νέων αγορών και ανάγκη προμήθειας πρώτων υλών, κυρίως σιδηρομεταλλεύματος ⇒γ) Ανάγκη δημιουργίας εμπορικών σταθμών.

   Β. Πολιτικά αίτια:

       1. Πολιτικοί ανταγωνισμοί στις ελληνικές πόλεις και αλλαγές πολιτικές ⇒ Οι δυσαρεστημένοι και οι νικημένοι των πολιτικών αυτών διαμαχών έφευγαν, για να αναζητήσουν νέες πατρίδες.

   Γ. Ηθικά αίτια:

      1. Το φιλοπερίεργο πνεύμα του Έλληνα, η αγάπη για περιπέτεια, θάρρος και πόθος του για το καλύτερο.

      2. Συνείδηση υπεροχής Ελλήνων απέναντι στους βαρβάρους.

◈◈◈

ΙΙ) ΕΙΔΗ ΑΠΟΙΚΙΩΝ (2):

    α) Αποικίες εγκατάστασης

    β) Αποικίες εκμετάλλευσης – εμπορικοί σταθμοί

◈◈◈

ΙΙΙ) KΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΠΟΥ ΙΔΡΥΣΗΣ ΑΠΟΙΚΙΑΣ:

    1. Εύφορη γη, καλό κλίμα, πολύ νερό, παράλια περιοχή, απάνεμο λιμάνι, πέρασμα εμπορικό, φυσική οχύρωση, δυνατότητα ειρηνικής εγκατάστασης και συμβίωσης με τους ιθαγενείς κατοίκους.

    2. Εύκολη επικοινωνία διά θαλάσσης με τη μητρόπολη (παραθαλάσσιες οι αποικίες).

      3. Υπόδειξη μαντείου.

◈◈◈

ΙV) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ Β΄ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ:

   Στο Β΄ Ελληνικό Αποικισμό η ίδρυση των αποικιών ήταν προσπάθεια κρατική της μητρόπολης, για να ανακουφιστεί από τον υπερπληθυσμό, να αποκτήσει εμπορικές βάσεις και να βρει καινούργιες αγορές για τα προϊόντα της. Η ίδια η μητρόπολη οργάνωνε τις αποστολές των αποίκων, ζητούσε από το μαντείο να της υποδείξει τον πιο κατάλληλο τόπο για αποικισμό, διάλεγε έναν εύφορο και συνήθως παραθαλάσσιο τόπο για να χτίσει την αποικία, όριζε οικιστή ένα σημαντικό και ικανό άτομο, αποχαιρετούσε με πάνδημη τελετή αναχώρησης τους αποίκους κι έπαιζε το ρόλο της μητέρας - πόλης της αποικίας - κόρης.

◈◈◈

Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ (μέσα 8^ου αι. έως τέλη 6^ου αι. π.Χ.)

V) ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ → ΑΠΟΙΚΙΑ

     Α. ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ:

          1. ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΙΟΝΙΟΥ:

              – Κόρινθος → Κέρκυρα (733 π.Χ.) και Λευκάδα.

            – Κόρινθος + Κέρκυρα → Επίδαμνος κι Απολλωνία στα παράλια της Ιλλυρίας (σημ. Αλβανία).

◈◈◈

          2. ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΙΤΑΛΙΑΣ (MAGNA GRAECIA):

            – Χαλκίδα+Κύμη+Ερέτρια Εύβοιας → Κύμη Ιταλίας (757 π.Χ./Έδωσαν το αλφάβητό τους στους Λατίνους) .

              – Κύμη Ιταλίας → Παρθενόπη (σημ. Νεάπολη).

              – Χαλκίδα Εύβοιας → Ρήγιο (730-720 π.Χ.).

              – Αχαιοί Πελοποννήσου → Σύβαρη (721 π.Χ.).

              – Αχαιοί Πελοποννήσου → Κρότων και Μεταπόντιον.

              – Αχαιοί Πελοποννήσου → Ποσειδωνία και Καυλωνία.

              – Σπάρτη → Τάρας (708/706 π.Χ.).

              – Λοκρίδα → Επιζεφύριοι Λοκροί (673 π.Χ.).
             [– Αθήνα → Θούριοι (444/443 π.Χ.)].

◈◈◈

          3. ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΣΙΚΕΛΙΑΣ:

              – Χαλκίδα Εύβοιας (Θουκλής) → Νάξος (734/733 π.Χ.).
              – Κόρινθος (Αρχίας) → Συρακούσες (733/732 π.Χ.).
              – Νάξος Σικελίας → Λεοντίνοι (728 π.Χ.).
              – Νάξος Σικελίας → Κατάνη (728 π.Χ.).
              – Μέγαρα → Τρώτιλος, Θάψος (729/728 π.Χ.).
              – Μεγαρείς Θάψου → Υβλαία Μέγαρα (728 π.Χ.).
              – Υβλαία Μέγαρα → Σελινούς (628 π.Χ.).
              – Ρόδος + Κρήτη → Γέλα (688 π.Χ.).
              – Γέλα → Ακράγας (580 π.Χ.).
              – Κύμη + Χαλκίδα → Ζάγκλη (κατ. Μεσσήνη /724 π.Χ.).
              – Ζάγκλη → Ιμέρα (περ. 649 π.Χ.).
              – Συρακούσες→ Άκρες (662 π.Χ.), Κασμένες (642 π.Χ.).
              – Συρακούσες → Καμάρινα (597 π.Χ.).
              – Γέλα → Καμάρινα (498 – 491 π.Χ.).
              – Εύβοια → Ταυρομένιο (σημ. Ταορμίνα).

◈◈◈

          4. ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΝΟΤΙΑΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΠΑΝΙΑΣ:
              – Φώκαια Μ. Ασίας → Μασσαλία Ν. Γαλλίας.
              – Μασσαλία → Νίκαια, Αντίπολη (Αντίμπ), Ιεράπολη,  Μόνοικος (σημ. Μονακό) στα παράλια Ν. Γαλλίας.
              – Μασσαλία → Ζάκανθα, Καλλίπολη στην Ισπανία.

◈◈◈

     Β. ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΑΦΡΙΚΗΣ:
              – Μίλητος (με άδεια του φαραώ Ψαμμήτιχου) → Ναύκρατις στο Δέλτα του Νείλου (620 π.Χ.).
              – Θήρα → Κυρήνη (σίλφιο) και άλλες αποικίες.

◈◈◈

     Γ. ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΥ, ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ, ΒΟΣΠΟΡΟΥ, ΕΥΞΕΙΝΟΥ ΠΟΝΤΟΥ:
              – Λέσβος → Σηστός στον Ελλήσποντο.
              – Φώκαια → Λάμψακος στα στενά του Ελλήσποντου.
              – Μίλητος → Άβυδος στον Ελλήσποντο.
              – Μίλητος → Κύζικος στην Προποντίδα.
              – Μίλητος → Σινώπη, Ίστρος, Απολλωνία, Τόμοι, Οδησσός και Ολβία στον Εύξεινο Πόντο.
              – Σινώπη →Αμισός, Τραπεζούντα στον Εύξεινο Πόντο.
              – Μίλητος (πιθανόν) → Παντικάπαιον, Τάναϊς, Φάσις, Φαναγόρεια, Διοσκουρία, Θεοδοσία, Χερσόνησος.
              – Μέγαρα → Σηλυβρία στην Προποντίδα.
              – Μέγαρα → Χαλκηδόνα στο Βόσπορο.
              – Μέγαρα (Βύζας) → Βυζάντιο στο Βόσπορο.
              – Μέγαρα → Μεσημβρία στον Εύξεινο Πόντο.
              – Μέγαρα → Ποντοηράκλεια στον Εύξεινο Πόντο.

◈◈◈

     Δ. ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ:
              – Χαλκίδα Εύβοιας → Όλυνθος και 30 αποικίες στο ακρωτήριο της Σιθωνίας.
              – Κόρινθος → Ποτείδαια στη Χαλκιδική.
              – Ερέτρια → Παλλήνη στη Χαλκιδική.
              – Κλαζομενές → Άβδηρα στη Θράκη.
              – Αιολείς → Λίνος στον Έβρο.
              – Χίος → Μαρώνεια στη Δ. Θράκη.

◈◈◈

VΙ) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ:

      Α. Οικονομικά αποτελέσματα:

           1. Μεγάλη ανάπτυξη εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου, ναυτιλίας και βιοτεχνίας.

           2. Δημιουργία νέων επαγγελμάτων.

           3. Χρησιμοποίηση πολλών δούλων στα βιοτεχνικά εργαστήρια.

           4. Κοπή πρώτων νομισμάτων, καθιέρωση κοινών μέτρων και σταθμών.

        5. Ναυπήγηση τελειότερων τύπων πλοίων (πεντηκόντορος = πολεμικό πλοίο με 50 κωπηλάτες ---- ολκάς = εμπορικό πλοίο με μεγάλο αμπάρι --- τριήρης = εμπορικό και πολεμικό πλοίο με 3 σειρές κουπιά, που πρωτοκατασκευάστηκε στην Κόρινθο).

      6. Τελειοποίηση βιοτεχνικών και γεωργικών εργαλείων – Αύξηση παραγωγής και καλλιτέρευση καλλιέργειας (αλέτρι).

      Β. Κοινωνικά - Πολιτικά αποτελέσματα:

     1. Ανακούφιση των πόλεων της κυρίως Ελλάδας από τα κοινωνικά προβλήματα (υπερπληθυσμό, ανεπάρκεια γης κ.ά.).

         2. Απαλλαγή πόλεων κυρίως Ελλάδας από πιθανές πολιτικές ταραχές, αφού έφυγαν οι δυσαρεστημένοι.

           3. Δημιουργία μιας ισχυρής οικονομικά αστικής τάξης (έμποροι, ναυτικοί, βιοτέχνες), η οποία αρχίζει να διεκδικεί πολιτικά δικαιώματα από τους ευγενείς και παίζει σημαντικό ρόλο στις κατοπινές εξεγέρσεις. Η κοινωνία από αριστοκρατική γίνεται σιγά-σιγά τιμοκρατική. Πολιτικές αλλαγές και γραπτοί νόμοι.

            4. Οργάνωση φάλαγγας οπλιτών.

      Γ. Πολιτιστικά - Ηθικά αποτελέσματα:

          1. Επαφή Ελλήνων με άλλους λαούς, πολιτιστικές ανταλλαγές. Πρόσληψη κι αφομοίωση στοιχείων πολιτισμού από ξένους πολιτισμένους λαούς και εξελληνισμός ξένων λαών.

    2. Διάδοση του ελληνικού πολιτισμού, της ελληνικής γλώσσας, του αλφαβήτου και του νομίσματος.

   3. Τόνωση εθνικού συναισθήματος και ενότητας Ελλήνων, εθνική υπερηφάνεια. Καθιέρωση ονομασίας “Έλληνες” (“Πᾶς μὴ ‘Έλλην βάρβαρος” ).

      4. Ανάπτυξη επιστημών, γέννηση Ιστορίας και Φιλοσοφίας, ανάπτυξη τεχνών.

         5. Διάπλαση τολμηρού και ανεξάρτητου χαρακτήρα των Ελλήνων. Βαθιά αγάπη για την ελευθερία.

◈◈◈

VΙΙ) ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ: Γράψε στο τετράδιό σου με στυλό και στο περιθώριο του βιβλίου σου με μολύβι τους παρακάτω πλαγιότιτλους και παρατήρησε πόσο σε βοηθούν να συγκρατείς στη μνήμη σου όσα περιέχονται στις παραγράφους των σελ. 42 – 44:

          1. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΡΧΑΪΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

          2. ΑΙΤΙΑ Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ

          3. ΚΕΙΜΕΝΟ Α: ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

          4. ΚΕΙΜΕΝΟ Β: ΚΟΠΗ ΠΡΩΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ

          5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΑΠΟΙΚΩΝ

          6. ΣΧΕΣΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ – ΑΠΟΙΚΙΑΣ

          7. ΚΕΙΜΕΝΟ Γ: ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ= ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

          8. ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ

          9-11. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ

◈◈◈

VΙΙΙ) ΕΡΓΑΣΙΕΣ:

      1. Βρες σ’ ένα σύγχρονο χάρτη και σημείωσε ποιες πόλεις επιβιώνουν από την εποχή του Β΄ Ελληνικού Αποικισμού με ίδιο ή άλλο όνομα.

      2. Γράψε ονομαστικά ποιοι λόγοι ωθούν τους ανθρώπους στη μετανάστευση παλιά και σήμερα.

      3. Αφού μελετήσεις την ενότητα, γράψε ποιες διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στον Α΄ και το Β΄ Ελληνικό Αποικισμό;