ΑΡΧΑΙΑ Α΄ΓΥΜΝ - ΕΝΟΤ. 10Α΄+10Π

z  ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ –  ΕΝΟΤΗΤΑ 10Α΄-10Π  z

Α΄.

Ο Σωκράτης για τη φιλία

      Ακούω βέβαια από πολλούς τούτο, ότι δηλ. το πιο σημαντικό απ’ όλα τα περιουσιακά στοιχεία είναι (ένας) φίλος ειλικρινής και ενάρετος, όμως οι περισσότεροι φροντίζουν περισσότερο για οτιδήποτε άλλο, παρά για την απόκτηση φίλων. Και πράγματι αποκτούν με μεγάλη φροντίδα και σπίτια και χωράφια και δούλους και ζώα και έπιπλα, για τους φίλους όμως, για τους οποίους λένε ότι είναι το πιο μεγάλο αγαθό, δεν φροντίζουν πώς να τους αποκτήσουν. Και όμως ποιος ίππος ή ποιο ζευγάρι ζώων (που χρησιμοποιούνται σε αγροτικές εργασίες) είναι τόσο χρήσιμο (ή: ανώτερο, σημαντικότερο), όπως ακριβώς ο ενάρετος φίλος; Και ποιος δούλος είναι τόσο καλοπροαίρετος και σταθερός; Ή πιο άλλο πράγμα πράγμα είναι τόσο χρήσιμο σε όλα; Οκαλός, λοιπόν, φίλος αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του και, αν χρειάζεται να κάνει καλό σε κάποιον, τον ενισχύει βοηθώντας τον, και αν κάποιος φόβος του προκαλεί ανησυχία, τον βοηθεί μαζί με άλλους, και όταν ευτυχεί του προσφέρει μεγάλη ευχαρίστηση, ενώ, όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες για να τον στήσει πάλι στα πόδια του. Αλλ’ όμως μερικοί προσπαθούν να καλλιεργήσουν δέντρα για τον καρπό τους, για το απόκτημα όμως αυτό που παράγει κάθε λογής καρπούς, που ονομάζεται φίλος, οι πιο πολλοί το φροντίζουν με βραδύτητα και αμέλεια.   

 

                                         Ξενοφῶντος  “Ἀπομνημονεύματα” 2.4.1-7

Παράλληλα  Κείμενα  Ενότητας 10  (σελ. 150-151)

     Ἀλλ’ ἡ φιλία στάσιμόν τι ζητεῖ καὶ βέβαιον ἦθος καὶ ἀμετάπτωτον ἐν μιᾷ χώρᾳ καὶ συνηθείᾳ^. διὸ καὶ σπάνιον καὶ δυσεύρετόν ἐστι φίλος βέβαιος.

  

    Αλλά η φιλία ζητά κάποιο χαρακτήρα σταθερό και αμετακίνητο και αμετάβλητο στην ίδια θέση και στην ίδια στενή σχέση^. γι’ αυτό και είναι κάτι σπάνιο και δύσκολο να βρεθεί ο σταθερός φίλος.
                                           

                                             Πλουτάρχου “Περί πολυφιλίας” 97b 6-7

z

     Ἀμφισβητεῖται δὲ καὶ περὶ τὸν εὐδαίμονα, εἰ δεήσεται φίλων ἢ μή. Οὐδὲν γὰρ φασι δεῖν φίλων τοῖς μακαρίοις καὶ αὐτάρκεσιν^. ὑπάρχειν γὰρ αὐτοῖς τἀγαθά^. αὐτάρκεις οὖν ὄντας οὐδενὸς προσδεῖσθαι, τὸν δὲ φίλον, ἕτερον αὐτὸν ὄντα, πορίζειν ἃ δι’ αὑτοῦ ἀδυνατεῖ.

     Υπάρχει όμως διαφωνία και σχετικά με τον ευτυχισμένο, εάν έχει ανάγκη από φίλους ή όχι. Ισχυρίζονται δηλαδή (κάποιοι) ότι δεν χρειάζονται φίλους οι ευτυχισμένοι και οι αυτάρκεις ^. γιατί (ενν. λένε) ότι αυτοί έχουν τα αγαθά ^. επειδή λοιπόν είναι αυτάρκεις, δεν χρειάζονται κανέναν, ο φίλος όμως, επειδή είναι διαφορετικό άτομο, εξασφαλίζει αυτά τα οποία ο καθένας μόνος του δεν μπορεί να προμηθευτεί.
    

Ἀριστοτέλους “Ἠθικά Νικομάχεια” 1169b

z

     Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ φιλίας ἕποιτ’ ἂν διελθεῖν ^. ἔστι γὰρ ἀρετή τις ἢ μετ’ ἀρετῆς, ἔτι δ’ ἀναγκαιότατον εἰς τὸν βίον. Ἄνευ γὰρ φίλων οὐδεὶς ἕλοιτ’ ἂν ζῆν, ἔχων τὰ λοιπὰ ἀγαθὰ πάντα ^. καὶ γὰρ πλουτοῦσι καὶ ἀρχὰς καὶ δυναστείας κεκτημένοις δοκεῖ φίλων μάλιστ’ εἶναι χρεία.

     Έπειτα απ’ αυτά θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για τη φιλία ^. γιατί (ενν. η φιλία) είναι είδος αρετής ή συνυφασμένη με την αρετή, κι ακόμη (ενν. είναι) κάτι πάρα πολύ αναγκαίο στη ζωή. Γιατί κανένας δεν θα προτιμούσε να ζει χωρίς φίλους, ακόμα κι αν κατέχει όλα τα υπόλοιπα αγαθά ^. γιατί και οι πλούσιοι και αυτοί που έχουν αποκτήσει αξιώματα και εξουσία θεωρούν ότι είναι πάρα πολύ μεγάλη ανάγκη να έχουν φίλους.

Ἀριστοτέλους “Ἠθικά Νικομάχεια” 1155a

z

     Οὐκ ἔστιν οὐδὲν κρεῖσσον ἢ φίλος σαφής, οὐ πλοῦτος, οὐ τυραννίς.

     Τίποτε δεν είναι καλύτερο από τον ειλικρινή φίλο, ούτε στα πλούτη ούτε στο βασιλικό αξίωμα.

                                                                        Εὐριπίδου “Ὀρέστης”, στίχ. 1155-6

z

     Φιλία μέγιστον ἀγαθόν ἐστι (= η φιλία είναι το πιο μεγάλο αγαθό).

                                                                                                                                      

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
   

    @1. Ερωτήσεις 1 και 2 του σχολικού βιβλίου.

 –   3. «Ο  που ’χει φίλο ακριβό, έχει μεγάλο θησαυρό»: Ποιο είναι το νόημα αυτής της νεοελληνικής παροιμίας;

    

 –   4. Βρείτε αρχαία γνωμικά και νεοελληνικές παροιμίες για τη φιλία, καθώς και παραδείγματα καλών φίλων.  

   @5. Να βρείτε τα αντίθετα των εξής επιθέτων:
           φίλος ≠ ……………..
           ἀγαθὸς ≠ ……………
           εὔνους ≠ ……-νους

    @6. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρημάτων στους εξής χρόνους της Οριστικής, στο ίδιο πρόσωπο και αριθμό.

Ο  Ρ  Ι  Σ  Τ  Ι  Κ  Η

ΕΝΕΣΤΩΣ	ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ	ΜΕΛΛΩΝ	ΑΟΡΙΣΤΟΣ	ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ	ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
φροντίζουσι(ν)	ἐφρόντιζον	φροντίσουσι(ν)	ἐφρόντισαν	πεφροντίκασι(ν)	ἐπεφροντίκεσαν
θεραπεύουσι(ν)
συνταράττω
συμβουλεύεις

                                             

ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ