ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3Α΄
Α΄.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ
Σημείωση: Δίδεται το αρχαίο κείμενο σε φράσεις με μαύρο κι από κάτω η μετάφρασή του με μπλε, για να κατανοούν οι μαθητές, που έρχονται πρώτη φορά σε επαφή με τα Αρχαία Ελληνικά, καλύτερα τη μετάφραση.
Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ κατοικοῦντες ἑτέρας πόλεις, ἐπιτηδεύουσι πολλὰ ἐν τῷ βίῳ
Οι Αθηναίοι, καθώς και αυτοί που κατοικούν άλλες πόλεις ασκούν πολλά επαγγέλματα στη ζωή (τους),
ἵνα πορίζωνται τὰ ἀναγκαῖα: Ναυσικύδης ναύκληρος ὢν ἐσπούδαζε
για να εξασφαλίζουν τα αναγκαία: ο Ναυσικύδης, που ήταν ιδιοκτήτης πλοίου, μεριμνούσε
περὶ τὴν τροφὴν τοῦ σώματος ἑαυτῷ καὶ τοῖς οἰκείοις, τοῦτ’ αὐτὸ δ’ ἐποίουν
για τη συντήρηση του εαυτού του και των δικών του, και το ίδιο ακριβώς έκαναν
Ξένων ὁ ἔμπορος καὶ Ξενοκλῆς ὁ κάπηλος. Πολύζηλος ἀπὸ ἀλφιτοποιίας
ο Ξένων ο έμπορος και ο Ξενοκλής ο μικροπωλητής. Ο Πολύζηλος από την παρασκευή αλφίτων [κριθάλευρου]
αυτὸν καὶ οἰκέτας ἔτρεφε, ἔτι δὲ πολλάκις τῇ πόλει
τον εαυτό του και τους οικιακούς δούλους (του) έτρεφε, κι επιπλέον πολλές φορές για χάρη της πόλης
ἐλειτούργει. Γλαύκων ὁ Χολαργεὺς
προσέφερε δημόσια υπηρεσία με δικά του χρήματα [ανελάμβανε λειτουργίες]. Ο Γλαύκων από το Χολαργό
ἐγεώργει καὶ ἔτρεφε βοῦς, Δημέας δὲ διετρέφετο ἀπὸ χλαμυδουργίας,
ήταν γεωργός και έτρεφε βόδια, ενώ ο Δημέας διατρεφόταν από την τέχνη της κατασκευής χλαμύδων,
Μεγαρέων δ’ οἱ πλεῖστοι ἀπὸ ἐξωμιδοποιίας. Οὐκ ὀλίγοι
κι από τους Μεγαρείς οι πιο πολλοί από την τέχνη της κατασκευής εξωμίδων. Όχι λίγοι [δηλ. πολλοί]
τῶν πολιτῶν ἐξεμάνθανον τέχνην τινά, οἷον τὴν [ενν. τέχνην] τῶν λιθοξόων,
από τους πολίτες μάθαιναν καλά κάποια τέχνη, όπως την [ενν. τέχνη] των τεχνιτών της πέτρας,
κεραμέων, τεκτόνων, σκυτοτόμων, καὶ πλεῖστα ἐπιτήδεια τῷ βίῳ ἐξειργάζοντο.
των κεραμέων, των οικοδόμων, των βυρσοδεψών, και πάρα πολλά αναγκαία για τη ζωή εξασφάλιζαν.
Ξενοφῶντος «Ἀπομνημονεύματα» 2.7.6
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
1. Βρες από το κείμενο ποιους αρχαίους Αθηναίους αναφέρει ο Ξενοφών και ποιο επάγγελμα ασκούσε ο καθένας:
ΟΝΟΜΑΤΑ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ (Α.Ε. και Ν.Ε.)
α) ………………………… → ……………………………………………........................
β) ………………………… → ………………………………………………………………
γ) ………………………… → κάπηλος = μικρέμπορος, λιανέμπορος, λιανοπωλητής
δ) ………………………… → ………………………………………………………………
ε) Γλαύκων ο Χολαργεύς → ………………………………………………………………
στ) ………………………… → ………………………………………………………………
β) ………………………… → ………………………………………………………………
γ) ………………………… → κάπηλος = μικρέμπορος, λιανέμπορος, λιανοπωλητής
δ) ………………………… → ………………………………………………………………
ε) Γλαύκων ο Χολαργεύς → ………………………………………………………………
στ) ………………………… → ………………………………………………………………
2. Με ποιο επάγγελμα ασχολούνταν οι περισσότεροι από τους Μεγαρείς;
• Μεγαρεῖς → ………………………………………………………………………………………
3. Ποια άλλα επαγγέλματα αναφέρει ο Ξενοφών;
• ……………….. •……………………. •……………………. • …………………… • ………………….
4. Βάλε σε κατηγορίες τα παραπάνω επαγγέλματα. Τι συμπεράσματα βγάζεις για την κοινωνία και την οικονομία της αρχαίας Αθήνας;
ΓΕΩΡΓΙΑ + ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟ ΧΕΡΣΑΙΟ + ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΤΕΧΝΕΣ + ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ
• ……………………........... • …………………….................. • ……………………...................
• ……………………........... • …………………….................. • ……………………...................
• ……………………........... • …………………….................. • ……………………...................
• ……………………........... • …………………….................. • ……………………...................
• ……………………........... • …………………….................. • ……………………...................
• ...................................... • ............................................ • ..............................................
• ...................................... • ............................................ • ..............................................
• Παρατηρώ ότι …………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………...
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 3Α:
1. Βρες από το κείμενο ποιους αρχαίους Αθηναίους αναφέρει ο Ξενοφών και ποιο επάγγελμα ασκούσε ο καθένας:
ΟΝΟΜΑΤΑ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ (Α.Ε. και Ν.Ε.)
α) Ναυσικύδης → ναύκληρος = πλοιοκτήτης // καπετάνιος.
β) Ξένων → ἔμπορος = μεγαλέμπορος.
γ) Ξενοκλῆς → κάπηλος = μικρέμπορος, λιανέμπορος, λιανοπωλητής.
δ) Πολύζηλος → ἀλφιτοποιὸς = αλευροβιοτέχνης.
ε) Γλαύκων ο Χολαργεύς → γεωργὸς και βουκόλος = γεωργός και κτηνοτρόφος.
στ) Δημέας → χλαμυδουργὸς = κατασκευαστής χλαμύδων.
δ) Πολύζηλος → ἀλφιτοποιὸς = αλευροβιοτέχνης.
ε) Γλαύκων ο Χολαργεύς → γεωργὸς και βουκόλος = γεωργός και κτηνοτρόφος.
στ) Δημέας → χλαμυδουργὸς = κατασκευαστής χλαμύδων.
2. Με ποιο επάγγελμα ασχολούνταν οι περισσότεροι από τους Μεγαρείς;
• Μεγαρεῖς → ἐξωμιδοποιοί = κατασκευαστές εξωμίδων, ενδυμάτων που άφηναν ακάλυπτους τους ώμους.
3. Ποια άλλα επαγγέλματα αναφέρει ο Ξενοφών;
• λιθοξόος = τεχνίτης της πέτρας, μαρμαράς.
• κεραμεὺς = αγγειοπλάστης.
• τέκτων = οικοδόμος // μαραγκός.
• σκυτοτόμος = βυρσοδέψης // τσαγκάρης, υποδηματοποιός (βύρσα = κατεργασμένο δέρμα).
• αργυραμοιβὸς = σαράφης.
4. Βάλε σε κατηγορίες τα παραπάνω επαγγέλματα. Τι συμπεράσματα βγάζεις για την κοινωνία και την οικονομία της αρχαίας Αθήνας;
ΓΕΩΡΓΙΑ + ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
• γεωργὸς
• βουκόλος
ΕΜΠΟΡΙΟ ΧΕΡΣΑΙΟ + ΝΑΥΤΙΛΙΑ
• ναύκληρος
• ἔμπορος
• κάπηλος
• ἀργυραμοιβὸς
ΤΕΧΝΕΣ + ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ
• ἀλφιτοποιὸς
• χλαμυδουργὸς
• λιθοξόος
• κεραμεὺς
• τέκτων
• σκυτοτόμος
• ἐξωμιδοποιὸς
• Παρατηρώ ότι ……(γράψε την προσωπική σου άποψη…)……………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………......
Σημείωση: Το παιδί πρέπει να ασκηθεί πρώτα να βρίσκει από το αρχαίο κείμενο τις πληροφορίες που του ζητούνται κι έπειτα να τις επεξεργάζεται κριτικά. Αυτοί είναι κύριοι στόχοι του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών, το οποίο μπορεί να συντελέσει αφάνταστα στη γενικότερη βελτίωση της προόδου του. Μάλιστα κάποια διαγνωστικά κέντρα του Εξωτερικού συνιστούν τα Αρχαία Ελληνικά σε παιδιά με δυσλεξία. Για βοήθεια, δίνουμε τις απαντήσεις κάποιων ερωτήσεων.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ – ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 3
Πρώτο Παράλληλο Κείμενο Ενότητας 3 (σελ. 144)
Και ήταν τότε [ενν. ο πετεινός ] τόσο πανίσχυρος και μέγας ήταν και πολύς, ώστε, ακόμα και τώρα από τη δύναμή του την τοτινή, και μόνο που θα τραγουδήσει το πρωί αναπηδούν όλοι για δουλειά: χαλκιάδες, κανατάδες, ταμπάκηδες [=βυρσοδέψες], παπουτσήδες, λουτράρηδες, αλευράδες, τορνευτολυρασπιδαρμοστάδες. Και άλλοι ποδένονται [βάζουν τα υποδήματα] και περπατούν αξημέρωτα.
’Αριστοφάνους «Ὄρνιθες», στίχοι 488 - 492
(μτφ. Φάνη Ι. Κακριδή)
z
Δεύτερο Παράλληλο Κείμενο Ενότητας 3 (σελ. 144 - 145)
Γιατί όπου το υλικό ήταν πέτρα, χαλκός, ελεφαντόδοντο, χρυσάφι, έβενος, ξύλο κυπαρισσιού, και οι τεχνίτες που κατεργάζονταν κι επεξεργάζονταν το υλικό οικοδόμοι, πηλοπλάστες ή κηροπλάστες, χαλκουργοί, λιθοξόοι, βαφιάδες χρυσού, αυτοί που επεξεργάζονταν το ελεφαντόδοντο, ζωγράφοι, διακοσμητές, τορνευτές, εκείνοι που στέλνουν και προμηθεύουν αυτά και έμποροι που (τα) μεταφέρουν και ναύτες και κυβερνήτες πλοίων, και στην ξηρά αμαξοποιοί και ζευγολάτες και ηνίοχοι [αμαξάδες] και κατασκευαστές σχοινιών και λιναράδες και βυρσοδέψες (ή τσαγκάρηδες) και κατασκευαστές δρόμων και μεταλλουργοί, κάθε επάγγελμα, όπως ακριβώς ο στρατηγός το δικό του στράτευμα, είχε συνταγμένο το πλήθος των μισθωτών και τους ανειδίκευτους, για να γίνεται όργανο και σώμα της υπηρεσίας, σε κάθε ηλικία και είδος, για να το πω έτσι, οι ανάγκες μοίραζαν και σκορπούσαν παντού την ευπορία.
Πλουτάρχου «Βίοι Παράλληλοι - Περικλῆς» 12. 6
z
1. Ποια επαγγέλματα αναφέρει ο Αριστοφάνης στο 1ο παράλληλο κείμενο και ποια ο Πλούταρχος στο 2ο παράλληλο κείμενο; Ποια εικόνα σχηματίζεις για την αρχαία Αθήνα;
ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ
• …………………… • ……………………
• …………………… • ……………………
• …………………… • ……………………
• …………………… • ……………………
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ
• …………………… • …………………… • ……………………
• …………………… • …………………… • ……………………
• …………………… • …………………… • ……………………
• …………………… • …………………… • ……………………
• …………………… • …………………… • ……………………
• …………………… • …………………… • ……………………
• …………………… • …………………… • ……………………
2. Ποια από τα επαγγέλματα που αναφέρονται στα δύο παράλληλα κείμενα απαντούν και στο κείμενο 3Α΄;
• …………………… • …………………… • …………………… • ……………………
• …………………… • …………………… • …………………… • ……………………
3. Βρες από το λεξικό λέξεις συγγενικές, παράγωγες ή σύνθετες, καθεμιάς από τις παρακάτω λέξεις:
α) ὁ βίος:…………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
β) ἡ τροφή:………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
γ) ἡ τέχνη:…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………..
zzz
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ:
1. Ελληνική Ιερογλυφική, που αποτελείται από ιδεογράμματα, σημεία-εικόνες (2.000 π.Χ. περίπου).
2. Γραμμική Α (1750-1450 π.Χ.). Έχει αποκρυπτογραφηθεί μόνο το αριθμητικό της σύστημα.
3. Γραμμική Β (1450-1100 π.Χ.). Την αποκρυπτογράφησαν το 1952, μελετώντας πήλινες πινακίδες Γραμμικής Β που βρέθηκαν στο ανάκτορο του Νέστορα στην Πύλο, ο Άγγλος αρχιτέκτονας Μιχαήλ Βέντρις (M. Ventris) και ο ελληνιστής Τζων Τσάντγουικ (J. Chadwick). Είναι συλλαβική, έχει 89 συλλαβοσύμβολα, και 158/260 ιδεογράμματα και χρησιμοποιήθηκε από Μινωίτες και Μυκηναίους.
4. Ελληνικό Αλφάβητο (10ος αι. π.Χ. περ.). Η γραφή αυτή είναι φωνητική, δηλαδή κάθε φθόγγος παριστάνεται με ιδιαίτερο γράμμα.
• Διάλεκτοι ονομάζονται οι τοπικές μορφές που παίρνει μία γλώσσα. Κυριότερες διάλεκτοι της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: ιωνική, αττική, δωρική, αιολική.
ΤΡΟΠΟΙ ΓΡΑΦΗΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ (3):
1. Από δεξιά προς αριστερά, σε επάλληλες σειρές (κεφαλαιογράμματη, χωρίς στίξη και ενδιάμεσα κενά).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
Α.ΝΙΤΣΕΝΟΡΕΤΩΙΜΙΤΝΩΤΝΑΠΑΝΩΝΟΓΟΡΠΝΩΛΛΑΝΩΤΙΑΚΕΤΣΟΡΤΑΠΙΑΚΕΤΟΣΡΤΗΜΔ.
ΣΙΟΕΘΑΠΑΠΙΑΚιΑΡΙΟΜΙΝΟΖΙΕΜΝΕΙΑΚΝΟΡΕΤΩΙΓΑΙΑΚΝΟΡΕΤΟΝΜΕΣΙΑΚΣΙΡΤΑΠΗ
ΣΙΟΕΘΑΠΑΠΙΑΚιΑΡΙΟΜΙΝΟΖΙΕΜΝΕΙΑΚΝΟΡΕΤΩΙΓΑΙΑΚΝΟΡΕΤΟΝΜΕΣΙΑΚΣΙΡΤΑΠΗ
ΝΙΣΥΟΧΕΝΥΟΝΣΙΟΤΣΙΟΠΩΡΘΝΑΡΑΠΙΑΚ
2. Βουστροφηδόν (βους+στρέφω: όπως στρίβουν τα βόδια που οργώνουν, όταν φτάσουν στην άκρη του χωραφιού), δηλαδή από δεξιά προς αριστερά και ξανά προς δεξιά και έπειτα προς αριστερά (κεφαλαιογράμματη, χωρίς στίξη).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
Α.ΝΙΤΣΕΝΟΡΕΤΩΙΜΙΤΝΩΤΝΑΠΑΝΩΝΟΓΟΡΠΝΩΛΛΑΝΩΤΙΑΚΕΤΣΟΡΤΑΠΙΑΚΕΤΟΣΡΤΗΜΔ.
Η
ΠΑΤΡΙΣΚΑΙΣΕΜΝΟΤΕΡΟΝΚΑΙΑΓΙΩΤΕΡΟΝΚΑΙΕΝΜΕΙΖΟΝΙΜΟΙΡΑιΚΑΙΠΑΡΑΘΕΟΙΣΚ
Α
ΝΙΣΥΟΧΕΝΥΟΝΣΙΟΤΣΙΟΠΩΡΘΝΑΡΑΠΙ
3. Από αριστερά προς δεξιά, σε επάλληλες σειρές (κεφαλαιογράμματη, με σπάνια στίξη).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
Α.ΜΗΤΡΟΣΤΕΚΑΙΠΑΤΡΟΣΤΕΚΑΙΤΩΝΑΛΛΩΝΠΡΟΓΟΝΩΝΑΠΑΝΤΩΝΤΙΜΙΩΤΕΡΟΝΕΣΤΙΝΔ.
ΗΠΑΤΡΙΣΚΑΙΣΕΜΝΟΤΕΡΟΝΚΑΙΑΓΙΩΤΕΡΟΝΚΑΙΕΝΜΕΙΖΟΝΙΜΟΙΡΑιΚΑΙΠΑΡΑΘΕΟΙΣ
ΚΑΙΠΑΡΑΝΘΡΩΠΟΙΣΤΟΙΣΝΟΥΝΕΧΟΥΣΙΝ
4. Από αριστερά προς δεξιά, μικρογράμματη, με τόνους, πνεύματα και σημεία στίξης, από τον 9ο αι. μ.Χ.. Σποραδικά τόνοι, πνεύματα, σημεία στίξης χρησιμοποιούνταν και από τα αλεξανδρινά χρόνια.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
Α. Μητρός τε καὶ πατρός τε καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν Δ.
ἡ πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον καὶ ἐν μείζονι μοῖρᾳ καὶ παρὰ θεοῖς
καὶ παρ’ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσιν.
καὶ παρ’ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσιν.
ΑΣΚΗΣΗ:
• Δοκίμασε να γράψεις ένα κείμενο 3 σειρών με τους παραπάνω τρόπους. Τι διαπιστώνεις;
ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου