ΑΡΧΑΙΑ Α-ΕΝΟΤΗΤΑ6

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ΜΕ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟ html στη διεύθυνση: http://dschool.edu.gr/

 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ – ΕΝΟΤΗΤΑ 6-Α΄

Α΄

Η ομορφιά δεν είναι το παν

      

Ἔλαφος εὐμεγέθης διψῶν ὥρᾳ θέρους παραγίγνεται ἐπί τινα πηγὴν διαυγῆ καὶ βαθεῖαν καὶ πιὼν ὅσον ἤθελεν προσεῖχεν τῇ τοῦ σώματος ἰδέᾳ. Καὶ μάλιστα μὲν ἐπῄνει τὴν φύσιν τῶν κεράτων ὡς κόσμος εἴη παντὶ τῷ σώματι. Ἔψεγεν δὲ τὴν τῶν σκελῶν λεπτότητα ὡς οὐχ οἵων τε ὄντων φέρειν πᾶν τὸ βάρος. Ἐν ᾧ δὲ πρὸς τούτοις ἦν, αἰφνιδίως ἀκούεται ὑλακή τε κυνῶν καὶ κυνηγέται πλησίον. Ὁ δὲ ὥρμα πρὸς φυγὴν καὶ μέχρις ὅπου διὰ πεδίου ἐποιεῖτο τὸν δρόμον, ἐσῴζετο ὑπὸ τῆς ὠκύτητος τῶν σκελῶν. Ἐπεὶ δὲ εἰς πυκνὴν καὶ δασεῖαν ὕλην ἐνέπεσεν, ἐμπλακέντων αὐτῷ τῶν κεράτων ἑάλω, πείρᾳ μαθὼν ὅτι ἄρα ἄδικος ἦν τῶν ἰδίων κριτὴς, ψέγων μὲν τὰ σῴζοντα, ἐπαινῶν δὲ τὰ προδόντα αὑτόν.
Ἐπιμύθιον: Οὕτω πολλάκις ἐν κινδύνοις οἱ μὲν ὕποπτοι τῶν φίλων σωτῆρες ἐγένοντο, οἱ δὲ σφόδρα ἐμπιστευθέντες προδόται.

Αἰσώπου «Μῦθοι»

zzz

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 6Α

Ένα μεγάλο ελάφι που διψούσε την εποχή του καλοκαιριού φτάνει κοντά σε κάποια πηγή καθαρή και βαθιά κι, αφού ήπιε όσο (ενν. νερό) ήθελε, παρατηρούσε τη μορφή του σώματός (του). Και κυρίως επαινούσε τη μορφή των κεράτων (του), με την ιδέα ότι ήταν στολίδι για όλο το σώμα (του). Και κατηγορούσε τη λεπτότητα των ποδιών, επειδή κατά τη γνώμη του δεν μπορούσαν να αντέξουν όλο το βάρος (του). Κι ενώ ασχολούνταν με αυτά, ακούγεται ξαφνικά γάβγισμα σκυλιών και κυνηγοί κοντά. Και αυτό (δηλ. το ελάφι) άρχισε να τρέχει ορμητικά, για να ξεφύγει, και, όσο έτρεχε σε ομαλό έδαφος, σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών (του). Όταν όμως έπεσε μέσα σε παχύ και πυκνό δάσος, επειδή του μπλέχτηκαν τα κέρατα, πιάστηκε, κι έμαθε εξ ιδίας πείρας ότι πράγματι ήταν άδικος κριτής των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, επειδή κατηγορούσε αυτά που το έσωζαν, ενώ επαινούσε αυτά που το πρόδωσαν.

Ἐπιμύθιον: Έτσι πολλές φορές στους κινδύνους οι ύποπτοι φίλοι (μας) γίνονται σωτήρες, ενώ οι πολύ έμπιστοι  (ενν. γίνονται) προδότες.

Μύθος του Αισώπου

zzz

Ο παρακάτω τρόπος μετάφρασης δίδεται για καλύτερη κατανόηση και αποφυγή μηχανικής αποστήθισης…

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ  6Α

  Ἔλαφος εὐμεγέθης    διψῶν               ὥρᾳ θέρους                             παραγίγνεται     ἐπί τινα πηγὴν

Ένα μεγάλο ελάφι       που διψούσε      την εποχή του καλοκαιριού       φτάνει κοντά       σε κάποια πηγή

 

διαυγῆ καὶ βαθεῖαν  καὶ  πιὼν           ὅσον ἤθελεν              προσεῖχεν         τῇ  τοῦ σώματος ἰδέᾳ.

  καθαρή και βαθιά       και, αφού ήπιε    όσο (ενν. νερό) ήθελε,  παρατηρούσε    τη μορφή του σώματός (του).

Καὶ μάλιστα μὲν     ἐπῄνει            τὴν φύσιν τῶν  κεράτων           ὡς                           κόσμος εἴη

Και κυρίως                επαινούσε      τη μορφή των κεράτων (του),      με την ιδέα ότι        ήταν στολίδι

παντὶ τῷ σώματι.          Ἔψεγεν δὲ               τὴν τῶν σκελῶν λεπτότητα        ὡς

για όλο το σώμα (του).     Και κατηγορούσε     τη λεπτότητα των ποδιών,            επειδή κατά τη γνώμη του

οὐχ οἵων τε ὄντων     φέρειν               πᾶν τὸ βάρος.            Ἐν  ᾧ δὲ πρὸς τούτοις ἦν,          αἰφνιδίως

δεν μπορούσαν           να αντέξουν      όλο το βάρος (του).     Κι ενώ ασχολούνταν με αυτά,     ξαφνικά

ἀκούεται     ὑλακή τε κυνῶν       καὶ κυνηγέται πλησίον.   Ὁ  δὲ  ὥρμα

ακούγεται    γάβγισμα σκυλιών    και κυνηγοί κοντά.          Κι αυτό (δηλ. το ελάφι) άρχισε να τρέχει ορμητικά,

 

πρὸς φυγὴν  καὶ  μέχρις ὅτου διὰ πεδίου ἐποιεῖτο τὸν δρόμον, ἐσῴζετο ὑπὸ τῆς ὠκύτητος τῶν σκελῶν.

για να ξεφύγει, και, όσο έτρεχε σε ομαλό έδαφος,                  σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών (του).

 

Ἐπεὶ δὲ            εἰς πυκνὴν καὶ δασεῖαν ὕλην ἐνέπεσεν,     ἐμπλακέντων αὐτῷ τῶν κεράτων      ἑάλω,

 Όταν όμως    έπεσε μέσα σε παχύ και πυκνό δάσος,        επειδή του μπλέχτηκαν τα κέρατα,      πιάστηκε,

πείρᾳ μαθὼν                     ὅτι      ἄρα               ἄδικος ἦν τῶν ἰδίων κριτὴς

κι έμαθε εξ ιδίας πείρας    ότι      πράγματι         ήταν άδικος κριτής των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του,

ψέγων μὲν τὰ σῴζοντα,                                       ἐπαινῶν  δὲ τὰ προδόντα αὑτόν.

επειδή κατηγορούσε αυτά που το έσωζαν,            ενώ επαινούσε αυτά που το πρόδωσαν.  

Ἐπιμύθιον:         Οὕτω    πολλάκις         ἐν κινδύνοις          οἱ μὲν ὕποπτοι τῶν φίλων       σωτῆρες ἐγένοντο,

Δίδαγμα μύθου:  Έτσι     πολλές φορές    στους κινδύνους    οι ύποπτοι φίλοι (μας)                γίνονται σωτήρες,

οἱ δὲ σφόδρα ἐμπιστευθέντες     προδόται.

ενώ οι πολύ έμπιστοι                      προδότες (ενν. γίνονται).

                                                                                                                                                Αἰσώπου «Μῦθοι»

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1) Πώς έκρινε την εμφάνισή του το ελάφι, κοιτάζοντας την εικόνα του στο νερό, για ποιο χαρακτηριστικό του καμάρωνε, ποιο θεωρούσε ελάττωμά του και γιατί;

2) Τι μας διδάσκει ο μύθος; Με ποιο περιστατικό μας οδηγεί ο Αίσωπος στο να εξαγάγουμε το δίδαγμα αυτού του μύθου;

3) Αρσενικό ή θηλυκό ήταν το ελάφι; Βρείτε την απάντηση στο κείμενο. 

zzz

Παραλλαγή του μύθου: «Το ελάφι στην πηγή και το λιοντάρι»

Ένα διψασμένο ελάφι ζύγωσε σε μια πηγή. Πίνοντας βλέπει τη σκιά του στο νερό και για τα μεν κέρατά του χαιρόταν βλέποντας το μέγεθος και την ποικιλία τους, αλλά στενοχωριόταν πολύ για τα πόδια του, επειδή ήταν λεπτά και ασθενικά. Κι ενώ ήταν ακόμα βυθισμένο στους διαλογισμούς του, παρουσιάστηκε ένα λιοντάρι κι άρχισε να το κυνηγάει. Το ’βαλε λοιπόν στα πόδια κι απομακρύνθηκε πολύ από το λιοντάρι, γιατί η δύναμη των ελαφιών είναι στα πόδια, ενώ των λιονταριών στην καρδιά. Όσο ήταν γυμνός ο τόπος, το ελάφι έτρεχε και γλύτωνε. Όταν όμως έπεσαν σ’ ένα δασωμένο μέρος, συνέβη τότε τα κέρατά του να μπλέξουν στα κλαδιά και, μη μπορώντας να τρέξει, πιάστηκε. Την ώρα που επρόκειτο να κατασπαραχθεί, λέει στον εαυτό του: «Συμφορά μου, εκείνα που πίστεψα πως θα με πρόδιδαν με έσωσαν, ενώ χάνομαι απ’ αυτά που τους είχα απόλυτη εμπιστοσύνη».

Έτσι πολλές φορές στους κινδύνους οι ύποπτοι φίλοι μας γίνονται σωτήρες, ενώ οι πολύ έμπιστοι γίνονται προδότες.

zzz

 

Παράλληλο Κείμενο Ενότητας 6 (σελ. 147 – 148)

        

Και όμως πρέπει να κρίνετε όσους πολιτεύονται με φιλοτιμία και ευπρέπεια από τέτοιου είδους (ενν. γενναίες πράξεις), αλλά όχι αν κάποιος έχει μακριά μαλλιά να (τον) μισείτε γι’ αυτό^. γιατί βέβαια τέτοιου είδους συνήθειες ούτε τους ιδιώτες ούτε το σύνολο της πόλης βλάπτουν, αλλά εσείς όλοι ανεξαιρέτως έχετε ωφέλεια απ’ αυτούς που θέλουν να κινδυνεύουν (πολεμώντας) εναντίον των εχθρών. Επομένως δεν αξίζει (δεν πρέπει) από την εξωτερική εμφάνιση, κύριοι βουλευτές, ούτε να αγαπάτε ούτε να μισείτε κανέναν, αλλά να (τον) κρίνετε από τα έργα^. γιατί πολλοί βέβαια έχουν γίνει αίτιοι μεγάλων κακών, αν και μιλούν λίγο και αν και ντύνονται ευπρεπώς, άλλοι όμως που τα παραμελούν αυτά έχουν προσφέρει σε σας πολλά και καλά.

Λυσία «Ὑπέρ Μαντιθέου» 18-19

Λυσίας (450-380 π.Χ.): Ρήτορας, γιος του Κέφαλου από τη Συρακούσα, πλούσιου οπλοποιού, που ζούσε στην Αθήνα ως μέτοικος. Ο Λυσίας έγραψε 233 λόγους δικανικούς και συμβουλευτικούς, από τους οποίους σώζονται 35.

Μαντίθεος: αρχαίος Αθηναίος πολίτης, που ανήκε στην Ακαμαντίδα φυλή. Όταν κάποτε εκλέχτηκε βουλευτής με κλήρο στη Βουλή των Πεντακοσίων, κατηγορήθηκε από κάποιους συμπολίτες του ότι είχε υπηρετήσει την εποχή των τριάκοντα τυράννων (404-403 π.Χ.) ως ιππέας και γι’ αυτό το λόγο ο Μαντίθεος θεωρήθηκε εχθρός της δημοκρατίας. Για να εγκριθεί, λοιπόν, η εκλογή του από την προηγούμενη Βουλή η εκλογή του, έπρεπε να περάσει από αυστηρό έλεγχο η ζωή και το ήθος του. Επειδή ο Μαντίθεος είχε μακριά μαλλιά, ως αριστοκρατικός (οι αριστοκρατικοί της Αθήνας μιμούνταν τους Σπαρτιάτες), δεν παραλείπει να τονίσει ότι τα μακριά μαλλιά δεν βλάπτουν την πόλη.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1. Συγκρίνετε το κείμενο αυτό με το κείμενο 6Α΄. Σε ποιο από τα δύο έχουμε αυτοκριτική και σε ποιο κοινωνική κριτική;

2. Συμφωνείτε ή όχι με τη γνώμη του Μαντιθέου; Κατά τη γνώμη σας, πώς πρέπει να κρίνουν οι άνθρωποι τους άλλους; Αιτιολογήσετε τη γνώμη σας με επιχειρήματα κι ένα παράδειγμα από την Ιστορία ή την προσωπική σας ζωή.

ΚΑΛΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ