ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ ΜΕ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟ html στη διεύθυνση: (ανοίξτε την υπερσύνδεση - αλλάζετε ενότητα ή σελίδα πατώντας το βέλος πάνω δεξιά) http://dschool.edu.gr/
zzzzz ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ – ΕΝΟΤΗΤΑ 5Α΄ zzzzz
Α΄.
Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΗΣ
Τῶν Ἀθήνησι προεστηκότων ἔλεγόν τινες ὡς γιγνώσκουσι μὲν τὸ δίκαιον, διὰ δὲ τὴν τοῦ πλήθους πενίαν ἀναγκάζονται ἀδικώτεροι εἶναι περὶ τὰς πόλεις. Ἐκ τούτου ἐπεχείρησα σκοπεῖν εἴ πῃ δύναιντ' ἂν οἱ πολῖται διατρέφεσθαι ἐκ τῆς ἑαυτῶν. Τοῦτο μὲν οὖν εὐθὺς ἀνεφαίνετό μοι, ὅτι ἡ χώρα πέφυκεν οἵα πλείστας προσόδους παρέχεσθαι. Αἱ μὲν γὰρ ὧραι ἐνθάδε πρᾳόταταί εἰσιν· ἃ δὲ πολλαχοῦ οὐδὲ βλαστάνει ἐνθάδε καρποφορεῖ. Ὥσπερ δὲ ἡ γῆ, οὕτω καὶ ἡ περὶ τὴν χώραν θάλαττα παμφορωτάτη ἐστίν. Καὶ μὴν ὅσαπερ οἱ θεοὶ ἐν ταῖς ὥραις ἀγαθὰ παρέχουσι, καὶ ταῦτα πάντα ἐνταῦθα πρῳαίτατα μὲν ἄρχεται, ὀψιαίτατα δὲ λήγει. Πρὸς τούτοις καὶ ἀίδια ἀγαθὰ ἔχει ἡ χώρα. Πέφυκε μὲν γὰρ λίθος ἐν αὐτῇ ἄφθονος, ἐξ οὗ κάλλιστοι μὲν ναοί, κάλλιστοι δὲ βωμοὶ γίγνονται, εὐπρεπέστατα δὲ θεοῖς ἀγάλματα. Ἔστι δὲ καὶ γῆ ἣ σπειρομένη μὲν οὐ φέρει καρπόν, ὀρυττομένη δὲ πολλαπλασίους τρέφει ἢ εἰ σῖτον ἔφερε. Καὶ μὴν ὑπάργυρός ἐστι. Ξενοφῶν (430-355 π.Χ.), Πόροι 1.1-5 (διασκευή)
ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΤινὲς τῶν προεστηκότων Ἀθήνησι ἔλεγον ὡς γιγνώσκουσι μὲν τὸ δίκαιον, Μερικοί από τους άρχοντες στην Αθήνα έλεγαν ότι δήθεν γνωρίζουν βέβαια το δίκαιο,
διὰ δὲ τὴν πενίαν τοῦ πλήθους ἀναγκάζονται εἶναι ἀδικώτεροι περὶ τὰς πόλεις. όμως λόγω της φτώχειας του λαού αναγκάζονται να είναι πιο άδικοι προς τις πόλεις.
Ἐκ τούτου ἐπεχείρησα σκοπεῖν εἴ πῃ δύναιντ’ ἄν οἱ πολῖται Για το λόγο αυτό επεχείρησα να διερευνήσω αν με κάποιο τρόπο θα μπορούσαν οι πολίτες
διατρέφεσθαι ἐκ τῆς ἑαυτῶν. Εὐθὺς μὲν οὖν ἀνεφαίνετό μοι ὅτι να συντηρηθούν από τη χώρα τους. Κι αμέσως λοιπόν άρχισα να σχηματίζω τη γνώμη αυτή, ότι δηλαδή
ἡ χώρα πέφυκεν οἵα παρέχεσθαι πλεῖστας προσόδους. Αἱ μὲν γὰρ ὧραι η χώρα είναι από τη φύση της ικανή να παρέχει πάρα πολλούς πόρους[έσοδα]. Γιατί οι εποχές
ἐνθάδε πρᾳόταταί εἰσιν · ἅ δὲ πολλαχοῦ οὐδὲ βλαστάνει εδώ πάρα πολύ ήπιες είναι και όσα (ενν. φυτά) σε πολλά (άλλα) μέρη ούτε καν φυτρώνουν
ἐνθάδε καρποφορεῖ. Ὥσπερ δὲ ἡ γῆ, οὕτω καὶ ἡ περὶ τὴν χώραν θάλαττα
εδώ καρποφορούν. Και όπως ακριβώς η ξηρά, έτσι και η θάλασσα γύρω από τη χώρα
παμφορωτάτη ἐστίν. Καὶ μὴν ὅσαπερ ἀγαθὰ οἱ θεοὶ ἐν ταῖς ὥραις παρέχουσι,
παρέχει κάθε λογής αγαθά. Και βέβαια όσα ακριβώς αγαθά οι θεοί κατά τις εποχές παρέχουν
καὶ ταῦτα πάντα ἐνταῦθα πρῳαίτατα μὲν ἄρχεται, ὀψιαίτατα δὲ λήγει. Πρὸς τούτοις
και αυτά όλα εδώ πάρα πολύ νωρίς αρχίζουν, και πάρα πολύ αργά τελειώνουν. Επιπλέον
καὶ ἀίδια ἀγαθὰ ἔχει ἡ χώρα. Πέφυκε μὲν γὰρ ἐν αυτῇ λίθος ἄφθονος, ἐξ οὗ
και παντοτινά αγαθά έχει η χώρα. Γιατί υπάρχει εκ φύσεως σ’ αυτήν άφθονος λίθος, από τον οποίο
γίγνονται κάλλιστοι μὲν ναοί, κάλλιστοι δὲ βωμοί, εὐπρεπέστατα δὲ θεοῖς
κατασκευάζονται ωραιότατοι βέβαια ναοί, και πάρα πολύ όμορφοι βωμοί, και κομψότατα για τους θεούς
ἀγάλματα. Ἔστι δὲ καὶ γῆ ἥ σπειρομένη μὲν οὐ φέρει καρπὸν, ὀρυττομένη δὲ
αγάλματα. Υπάρχει ακόμα και γη, η οποία αν τη σπείρουν βέβαια δεν καρποφορεί, αλλά αν τη σκάψουν
πολλαπλασίους τρέφει ἤ εἰ σῖτον ἔφερε. Καὶ μὴν
μπορεί να τρέφει πολύ περισσότερους απ’ όσους (ενν. θα έτρεφε) αν ήταν σιτοφόρα. Και βέβαια
ὑπάργυρός ἐστι.
έχει κοιτάσματα αργύρου.
Ξενοφῶντος (430-355 π.Χ.) «Πόροι» 1.1-5
ΕΡΓΑΣΙΕΣ:
1. Απάντησε την ερώτηση 1 του βιβλίου (σελ. 38), γράψε με ποιον συμφωνείς εσύ και κρίνε τον Ξενοφώντα από τη γνώμη του.
2. Βρες εικόνες και πληροφορίες για τα μεταλλεία αργύρου του Λαυρίου (προαιρετική).
3. Γράψε 3 ομόρριζες (παράγωγες ή σύνθετες) λέξεις καθεμιάς από τις παρακάτω λέξεις: δίκαιον, πενία, λίθος, χώρα.
4. Βρες και γράψε κατά γένος στον παρακάτω πίνακα τα ουσιαστικά β΄ κλίσης που υπάρχουν στο κείμενο.
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Β΄ ΚΛΙΣΗΣ
ΑΡΣΕΝΙΚΑ (-ος) | ΘΗΛΥΚΑ (-ος) | ΟΥΔΕΤΕΡΑ (-ον) |
ὁ
|
ἡ
|
τὸ
|
5. Γράψε τι μέρος του λόγου είναι καθεμιά από τις λέξεις στο παρακάτω χωρίο από το κείμενο: «Ὥσπερ δὲ ἡ γῆ, οὕτω καὶ ἡ περὶ τὴν χώραν θάλαττα παμφορωτάτη ἐστίν.».
• Εκτύπωσε τον παρακάτω πίνακα με τα μέρη του λόγου, κόψε και κόλλησέ τον στο τετράδιό σου:
ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ (10)
| ||||
ΚΛΙΤΑ ( 6 )
|
ΑΚΛΙΤΑ ( 4 )
| |||
 Π
τ
ω
τ
ι
κ
ά
|
1.
|
Άρθρο
|
1.
|
Πρόθεση
|
2.
|
Ουσιαστικό
|
2.
|
Επίρρημα
| |
3.
|
Επίθετο
|
3.
|
Σύνδεσμος
| |
4.
|
Αντωνυμία
|
4.
|
Επιφώνημα
| |
5.
|
Μετοχή
| |||
6.
|
Ρήμα
| |||
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – ΕΝΟΤΗΤΑ 5Β2: ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΠΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
1. Παρώνυμα: ουσιαστικά που παράγονται από ουσιαστικά και δηλώνουν πρόσωπο σχετικό με αυτό που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη ή πρόσωπο που ανήκει σ’ αυτό.
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ
|
Π Α Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α
|
-εὺς
|
κέραμος > κεραμ-εὺς, γράμμα (θ. γραμματ-) > γραμματ-εὺς, ἵππος > ἱππ-εὺς
|
-της
|
δῆμος > δημό-της, τόξον > τοξό-της
|
-(ί)της
|
πόλις > πολ-ίτης, ὅπλον > ὁπλ-ίτης
|
-(έ)της
|
οἶκος > οἰκ-έτης, φυλὴ > φυλ-έτης
|
-(ώ)της
|
δεσμὸς > δεσμ-ώτης, στρατιὰ > στρατι-ώτης, θίασος > θιασ-ώτης
|
zzz
ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
2. Εθνικά: ουσιαστικά που παράγονται από κύρια ονόματα χωρών, πόλεων και τόπων και σημαίνουν εκείνον που κατάγεται από κάποιον τόπο ή ανήκει σ’ αυτόν.
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ
|
Π Α Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α
|
-ιος
|
Σάμος > Σάμ-ιος, Σαμ-ία, Κόρινθος > Κορίνθ-ιος
|
-(α)ῖος
|
Ἀθῆναι > Ἀθηναῖος, Κέρκυρα > Κερκυραῖος, Λάρισα > Λαρισαῖος
|
-(ε)ῖος
|
Ἠλεία > Ἠλεῖος, Ἄργος > Ἀργεῖος
|
-(ω)ιος -ῷος
|
Κῶς > Κώ-ιος > Κῷος
|
-εὺς
|
Μέγαρα > Μεγαρ-εὺς, Πλάταια > Πλαται-εὺς, Ἐρέτρια > Ἐρετρι-εὺς
|
-νὸς
|
Ἀσία > Ἀσια-νὸς
|
-ῖνος
|
Ἀμοργὸς > Ἀμοργ-ῖνος
|
-της
|
Τεγέα > Τεγεά-της
|
-(ά)της
|
Γύθειον > Γυθε-άτης
|
-(ιά)της
|
Κρότων > Κροτων-ιάτης, Σπάρτη > Σπαρτ-ιάτης
|
-(ή)της
|
Αἴγινα > Αἰγιν-ήτης
|
-(ί)της
|
Στάγιρα > Σταγιρ-ίτης
|
-(ώ)της
|
Σικελία > Σικελι-ώτης, Ἰταλία > Ἰταλι-ώτης
|
-ήσιος
|
Ἰθάκη > Ἰθακ-ήσιος
|
zzz
ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
3. Πατρωνυμικά: ουσιαστικά που παράγονται από κύριο όνομα πατέρα, μητέρας ή άλλου προγόνου και σημαίνουν το γιο, την κόρη και γενικά τον απόγονο.
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ
|
Π Α Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α
|
-δης
|
Αἰνείας > Αἰνειάδης
|
-(ά)δης
|
Λαέρτης ή Λαέρτιος > Λαερτιάδης, Ἀσκληπιὸς > Ἀσκληπιάδης
|
-ίδης
|
Κρόνος >Κρον-ίδης, Δαναὸς >Δανα-ΐδης, Πέλοψ (Πέλοπ-ος)>Πελοπ-ίδης
|
-(ε)ίδης
|
Ἀτρεὺς > Ἀτρείδης, Πηλεὺς > Πηλείδης
|
-(ο)ίδης
|
Λητὼ > Λητοίδης
|
-ίων
|
Κρόνος > Κρον-ίων
|
zzz
ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
4. Γονεωνυμικά: ουσιαστικά που παράγονται από ουσιαστικά και δηλώνουν το νεογνό ζώου.
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ
|
Π Α Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Α
|
-ιδεὺς
|
λαγὼς > λαγ-ιδεὺς, ἀετὸς > ἀετ-ιδεὺς, λέων > λεοντ-ιδεὺς, λύκος > λυκ-ιδεὺς
|
& Διάβασε για τα παράγωγα ουσιαστικά από άλλα ουσιαστικά στη Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής, σελ. 256-261.
Γ΄.
ΚΛΙΣΗ ΡΗΜΑΤΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
Ο Ρ Ι Σ Τ Ι Κ Η
Ο Ρ Ι Σ Τ Ι Κ Η
@Εργασία: Συμπλήρωσε τον παραπάνω πίνακα με τους τύπους των ρημάτων που λείπουν.
ΚΑΛΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
ΒΟΥΝΑΤΣΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου